Neig uw hart tot onderscheidingsvermogen
„Jehovah zelf geeft wijsheid; uit zijn mond zijn kennis en onderscheidingsvermogen afkomstig.” — SPREUKEN 2:6.
1. Hoe kunnen wij ons hart tot onderscheidingsvermogen neigen?
JEHOVAH is onze Grootse Onderwijzer (Jesaja 30:20, 21). Maar wat moeten wij doen om voordeel te trekken van „de kennis van God” die in zijn Woord wordt onthuld? Wij moeten onder andere ’ons hart tot onderscheidingsvermogen neigen’ — een innig verlangen hebben om deze hoedanigheid te verwerven en aan de dag te leggen. Hiervoor moeten wij naar God opzien, want de wijze man zei: „Jehovah zelf geeft wijsheid; uit zijn mond zijn kennis en onderscheidingsvermogen afkomstig” (Spreuken 2:1-6). Wat wordt er bedoeld met kennis, wijsheid en onderscheidingsvermogen?
2. (a) Wat is kennis? (b) Hoe zou u wijsheid definiëren? (c) Wat is onderscheidingsvermogen?
2 Kennis is een vertrouwd zijn met feiten op grond van ervaring, waarneming of studie. Wijsheid is het vermogen om kennis aan te wenden (Mattheüs 11:19). Koning Salomo gaf blijk van wijsheid toen twee vrouwen aanspraak maakten op hetzelfde kind, en hij gebruikte zijn kennis omtrent de verknochtheid van een moeder aan haar kind om het geschil te beslechten (1 Koningen 3:16-28). Onderscheidingsvermogen is „een helder oordeel”. Het is „het vermogen van de geest om het één van het ander te onderscheiden” (Webster’s Universal Dictionary). Als wij ons hart tot onderscheidingsvermogen neigen, zal Jehovah het ons door bemiddeling van zijn Zoon schenken (2 Timotheüs 2:1, 7). Maar hoe kan onderscheidingsvermogen van invloed zijn op diverse aspecten van het leven?
Onderscheidingsvermogen en onze spraak
3. Hoe zou u Spreuken 11:12, 13 uitleggen en wat wil het zeggen dat het iemand „aan hart ontbreekt”?
3 Onderscheidingsvermogen helpt ons te beseffen dat er „een tijd [is] om zich stil te houden en een tijd om te spreken” (Prediker 3:7). Deze hoedanigheid maakt ons ook voorzichtig met betrekking tot wat wij zeggen. In Spreuken 11:12, 13 staat: „Wie het aan hart ontbreekt, heeft zijn eigen naaste veracht, maar de man van groot onderscheidingsvermogen is iemand die het stilzwijgen bewaart. Wie als een lasteraar rondgaat, legt vertrouwelijke gesprekken bloot, maar wie getrouw van geest is, bedekt een zaak.” Ja, een man of een vrouw die een ander veracht, ’ontbreekt het aan hart’. Volgens de lexicograaf Wilhelm Gesenius is zo iemand „verstandeloos”. Hij of zij mist een goed oordeelsvermogen, en uit het gebruik van de term „hart” blijkt dat de innerlijke mens een ernstig gemis aan positieve eigenschappen vertoont. Als de praatzucht van een belijdende christen in lastering of beschimping ontaardt, moeten aangestelde ouderlingen handelend optreden om een eind te maken aan deze ongezonde situatie in de gemeente. — Leviticus 19:16; Psalm 101:5; 1 Korinthiërs 5:11.
4. Wat doen getrouwe christenen die onderscheidingsvermogen bezitten met vertrouwelijke inlichtingen?
4 In tegenstelling tot degenen die „het aan hart ontbreekt”, bewaren mensen met een „groot onderscheidingsvermogen” het stilzwijgen wanneer dat passend is. Zij zullen iets vertrouwelijks niet onthullen (Spreuken 20:19). In het besef dat ondoordachte spraak schade kan aanrichten, zijn degenen met onderscheidingsvermogen „getrouw van geest”. Zij zijn loyaal jegens medegelovigen en onthullen geen vertrouwelijke aangelegenheden die hen in gevaar zouden kunnen brengen. Als christenen die onderscheidingsvermogen bezitten, vertrouwelijke inlichtingen van welke aard maar ook krijgen die betrekking hebben op de gemeente, houden zij die voor zich totdat Jehovah’s organisatie het goed oordeelt ze via haar eigen publiciteitskanalen bekend te maken.
Onderscheidingsvermogen en ons gedrag
5. Hoe bezien ’verstandelozen’ losbandig gedrag, en waarom?
5 Bijbelse spreuken helpen ons om onderscheidingsvermogen te gebruiken en onjuist gedrag te vermijden. Spreuken 10:23 zegt bijvoorbeeld: „Voor de verstandeloze is het aan de dag leggen van een losbandig gedrag als een spel, maar wijsheid is voor de man van onderscheidingsvermogen.” Degenen voor wie losbandig gedrag „als een spel” is, zijn blind voor de verkeerdheid van hun handelwijze en laten God buiten beschouwing als degene aan wie allen rekenschap moeten afleggen (Romeinen 14:12). Zulke ’verstandelozen’ ontwikkelen een zo verwrongen kijk dat zij veronderstellen dat God hun verkeerde handelwijze niet ziet. Door hun daden zeggen zij in feite: „Er is geen Jehovah” (Psalm 14:1-3; Jesaja 29:15, 16). Daar zij zich niet door goddelijke beginselen laten leiden, missen zij onderscheidingsvermogen en kunnen de dingen niet juist beoordelen. — Spreuken 28:5.
6. Waarom is losbandig gedrag verstandeloos, en hoe zullen wij het bezien als wij onderscheidingsvermogen hebben?
6 „De man van onderscheidingsvermogen” beseft dat losbandig gedrag geen „spel” of sport is. Hij weet dat het God mishaagt en onze verhouding met hem te gronde kan richten. Zo’n gedrag is verstandeloos omdat het mensen van hun zelfrespect berooft, huwelijken verwoest, schade toebrengt aan geest en lichaam, en tot verlies van geestelijke gezindheid leidt. Laten wij daarom ons hart tot onderscheidingsvermogen neigen en losbandig gedrag of elke soort van immoraliteit vermijden. — Spreuken 5:1-23.
Onderscheidingsvermogen en onze geest
7. Wat zijn enkele fysieke gevolgen van toorn?
7 Ons hart tot onderscheidingsvermogen neigen, helpt ons ook om onze geest te beheersen. „Hij die langzaam is tot toorn, is overvloedig in onderscheidingsvermogen,” zegt Spreuken 14:29, „maar wie ongeduldig is, verheft dwaasheid.” Eén reden waarom een persoon met onderscheidingsvermogen probeert onbeheerste toorn te vermijden, is dat ze in fysiek opzicht een nadelige uitwerking op ons heeft. Toorn kan de bloeddruk verhogen en ademhalingsstoornissen veroorzaken. Artsen hebben gezegd dat toorn en woede emoties zijn die aandoeningen als astma, huidziekten, spijsverteringsproblemen en maagzweren verergeren of veroorzaken.
8. Waartoe kan ongeduldig zijn leiden, maar hoe kan onderscheidingsvermogen ons in dit opzicht helpen?
8 Wij dienen niet alleen onderscheidingsvermogen te gebruiken en ’langzaam tot toorn’ te zijn om te voorkomen dat wij onze gezondheid schaden. Ongeduldig zijn, kan tot dwaze daden leiden die ons zullen berouwen. Onderscheidingsvermogen doet ons erover nadenken waartoe ongebreidelde spraak of ondoordacht gedrag zou kunnen leiden en weerhoudt ons er aldus van ’dwaasheid te verheffen’ door iets onverstandigs te doen. Onderscheidingsvermogen helpt ons vooral te beseffen dat woede onze denkprocessen kan verstoren, zodat wij ons niet door een gezond oordeel laten leiden. Dit zou een nadelige invloed hebben op ons vermogen de goddelijke wil te doen en overeenkomstig Gods rechtvaardige beginselen te leven. Ja, toegeven aan onbeheerste toorn is geestelijk schadelijk. In feite worden „vlagen van toorn” onder de verfoeilijke „werken van het vlees” gerekend, die ons verhinderen Gods koninkrijk te beërven (Galaten 5:19-21). Laten wij dus als christenen met onderscheidingsvermogen „vlug zijn om te horen, langzaam om te spreken, langzaam met betrekking tot gramschap”. — Jakobus 1:19.
9. Hoe kunnen onderscheidingsvermogen en broederlijke liefde ons helpen om meningsverschillen op te lossen?
9 Mochten wij echter boos worden, dan kan onderscheidingsvermogen gebieden er het zwijgen toe te doen om een uitbarsting te voorkomen. Spreuken 17:27 zegt: „Al wie zijn woorden inhoudt, is in het bezit van kennis, en een man van onderscheidingsvermogen is kalm van geest.” Onderscheidingsvermogen en broederlijke liefde zullen ons helpen in te zien dat wij een drang om er iets schadelijks uit te flappen, moeten bedwingen. Als er al een woedeuitbarsting heeft plaatsgevonden, zullen liefde en nederigheid ons ertoe bewegen onze verontschuldigingen aan te bieden en het goed te maken. Maar als iemand ons nu beledigd heeft? Laten wij dan onder vier ogen met hem spreken, op een zachtaardige en nederige manier en met als voornaamste oogmerk de vrede te bevorderen. — Mattheüs 5:23, 24; 18:15-17.
Onderscheidingsvermogen en ons gezin
10. Welke rol spelen wijsheid en onderscheidingsvermogen in het gezinsleven?
10 Gezinsleden moeten wijsheid en onderscheidingsvermogen aan de dag leggen, want door deze hoedanigheden zal een huisgezin worden opgebouwd. Spreuken 24:3, 4 zegt: „Door wijsheid zal een huisgezin worden opgebouwd, en door onderscheidingsvermogen zal het stevig bevestigd blijken te zijn. En door kennis zullen de binnenkamers gevuld worden met allerlei kostbare en aangename dingen van waarde.” Wijsheid en onderscheidingsvermogen zijn als voortreffelijke bouwstenen voor een succesvol gezinsleven. Onderscheidingsvermogen helpt christelijke ouders de gevoelens en zorgen van hun kinderen naar boven te halen. Iemand met onderscheidingsvermogen is in staat te communiceren, te luisteren en inzicht te verwerven in de gevoelens en gedachten van zijn of haar huwelijkspartner. — Spreuken 20:5.
11. Hoe kan een getrouwde vrouw die onderscheidingsvermogen bezit, ’haar huis opbouwen’?
11 Ongetwijfeld zijn wijsheid en onderscheidingsvermogen uitermate belangrijk voor een gelukkig gezinsleven. Spreuken 14:1 zegt bijvoorbeeld: „De waarlijk wijze vrouw heeft haar huis opgebouwd, maar de dwaze haalt het met haar eigen handen omver.” Een wijze getrouwde vrouw met onderscheidingsvermogen die op gepaste wijze aan haar man onderworpen is, zal ijverig werken voor het welzijn van het huisgezin en zal daardoor haar gezin helpen opbouwen. Eén ding dat ’haar huis zal opbouwen’, is dat zij altijd goed over haar man spreekt en er aldus toe bijdraagt dat hij in de achting van anderen stijgt. En een bekwame vrouw met onderscheidingsvermogen die eerbiedige vrees voor Jehovah heeft, verwerft zich lof. — Spreuken 12:4; 31:28, 30.
Onderscheidingsvermogen en onze levenswijze
12. Hoe bezien degenen die „het aan hart ontbreekt” dwaasheid, en waarom?
12 Onderscheidingsvermogen helpt ons om in al onze aangelegenheden een juiste handelwijze te volgen. Dit wordt te kennen gegeven in Spreuken 15:21, waar staat: „Dwaasheid is een verheuging voor wie het aan hart ontbreekt, maar de man van onderscheidingsvermogen is iemand die recht vooruit gaat.” Hoe moeten wij deze spreuk begrijpen? Een dwaze handelwijze vormt een reden tot vreugde voor verstandeloze mannen, vrouwen en jonge mensen. Het ’ontbreekt hun aan hart’, aan een goede beweegreden, en zij zijn zo onverstandig zich in dwaasheid te verheugen.
13. Wat onderscheidde Salomo in verband met lachen en luchthartigheid?
13 De Israëlitische koning Salomo, een man met onderscheidingsvermogen, kwam te weten dat luchthartigheid niet veel uitricht. Hij gaf toe: „Ik, ja ik, zei in mijn hart: ’Kom nu toch, laat ik u op de proef stellen met verheuging. Zie ook het goede.’ En zie! ook dat was ijdelheid. Ik zei tot het lachen: ’Waanzin!’ en tot de verheuging: ’Wat doet deze?’” (Prediker 2:1, 2) Als een man van onderscheidingsvermogen bemerkte Salomo dat vrolijkheid en lachen op zich geen bevrediging geven, daar ze geen waar en blijvend geluk schenken. Lachen kan ons helpen tijdelijk onze problemen te vergeten, maar later kunnen ze in een zelfs nog ernstiger vorm opdoemen. Terecht kon Salomo over lachen spreken als „waanzin”. Waarom? Omdat onnadenkend gelach een gezond oordeel verduistert. Het kan ons ertoe brengen zeer ernstige kwesties licht op te vatten. Er kan niet worden gezegd dat het soort van plezier om de grapjes of geestigheden van een hofnar iets waardevols tot stand brengt. Wanneer wij de betekenis van Salomo’s experiment met lachen en vrolijkheid onderscheiden, helpt dit ons het te vermijden „meer liefde voor genoegens dan liefde voor God” te hebben. — 2 Timotheüs 3:1, 4.
14. Hoe gaat de man van onderscheidingsvermogen „recht vooruit”?
14 Hoe gaat de man van onderscheidingsvermogen „recht vooruit”? Geestelijk onderscheidingsvermogen en het toepassen van goddelijke beginselen leiden mensen op een rechte weg. De vertaling van Byington zegt ronduit: „Dwaasheid is een gelukzaligheid voor een man zonder hersenen, maar een intelligent man zal recht vooruit gaan.” „De man van onderscheidingsvermogen” maakt rechte paden voor zijn voeten en kan goed van kwaad onderscheiden omdat hij Gods Woord in zijn leven toepast. — Hebreeën 5:14; 12:12, 13.
Zie voor onderscheidingsvermogen altijd naar Jehovah op
15. Wat leren wij uit Spreuken 2:6-9?
15 Teneinde een oprechte levenswijze te volgen, moeten wij allen erkennen dat wij onvolmaakt zijn en moeten wij voor geestelijk onderscheidingsvermogen naar Jehovah opzien. Spreuken 2:6-9 zegt: „Jehovah zelf geeft wijsheid; uit zijn mond zijn kennis en onderscheidingsvermogen afkomstig. En voor de oprechten zal hij praktische wijsheid als een schat wegleggen; voor hen die in rechtschapenheid wandelen, is hij een schild, door aan de paden van het recht vast te houden, en hij zal zelfs de weg van zijn loyalen behoeden. In dat geval zult gij rechtvaardigheid en recht en oprechtheid begrijpen, de gehele baan van wat goed is.” — Vergelijk Jakobus 4:6.
16. Waarom is er geen wijsheid, onderscheidingsvermogen of raad tégen Jehovah?
16 Laten wij in erkenning van onze afhankelijkheid van Jehovah nederig trachten zijn wil te onderscheiden door diep in zijn Woord te graven. Hij bezit wijsheid in absolute zin, en zijn raad is altijd heilzaam (Jesaja 40:13; Romeinen 11:34). In feite is elke raad die in strijd is met hem, waardeloos. In Spreuken 21:30 staat: „Er is geen wijsheid, noch enig onderscheidingsvermogen, noch enige raad tégen Jehovah.” (Vergelijk Spreuken 19:21.) Alleen geestelijk onderscheidingsvermogen, dat ontwikkeld wordt door een studie van Gods Woord aan de hand van de door „de getrouwe en beleidvolle slaaf” verschafte publikaties, zal ons helpen een juiste levensweg te volgen (Mattheüs 24:45-47). Laten wij onze levenswijze derhalve in overeenstemming brengen met de raad van Jehovah, in het besef dat tegengestelde raad, hoe aannemelijk die ook mag lijken, nooit kan standhouden tegen zijn Woord.
17. Waartoe kan het leiden als er verkeerde raad wordt gegeven?
17 Christenen met onderscheidingsvermogen die raad geven, beseffen dat hun raad stevig gebaseerd dient te zijn op Gods Woord en dat bijbelstudie en meditatie noodzakelijk zijn voordat een vraag wordt beantwoord (Spreuken 15:28). Als vragen over ernstige kwesties verkeerd worden beantwoord, kan dit veel schade aanrichten. Bijgevolg hebben christelijke ouderlingen geestelijk onderscheidingsvermogen nodig en dienen zij om Jehovah’s leiding te bidden wanneer zij trachten medegelovigen geestelijk te helpen.
Wees overvloedig in geestelijk onderscheidingsvermogen
18. Als er een probleem in de gemeente mocht rijzen, hoe kan onderscheidingsvermogen ons dan helpen ons geestelijk evenwicht te bewaren?
18 Om Jehovah te behagen, hebben wij „onderscheidingsvermogen in alle dingen” nodig (2 Timotheüs 2:7). IJverig de bijbel bestuderen en de leiding van Gods geest en organisatie volgen, zullen ons helpen te onderscheiden wat wij moeten doen wanneer wij geconfronteerd worden met situaties die ons op een verkeerde weg zouden kunnen leiden. Veronderstel bijvoorbeeld dat iets in de gemeente niet zo wordt behandeld als dat volgens ons zou moeten. Geestelijk onderscheidingsvermogen zal ons helpen in te zien dat dit geen reden is om onze omgang met Jehovah’s volk te staken en ermee op te houden God te dienen. Denk aan het voorrecht dat wij hebben om Jehovah te dienen, aan de geestelijke vrijheid waarin wij ons verheugen en aan de vreugde die wij uit onze dienst als Koninkrijksverkondigers kunnen putten. Geestelijk onderscheidingsvermogen stelt ons in staat de juiste kijk te krijgen en te beseffen dat wij ons aan God hebben opgedragen en onze verhouding met hem als iets zeer kostbaars dienen te beschouwen, ongeacht wat anderen doen. Als wij theocratisch gezien niets kunnen doen om een probleem aan te pakken, moeten wij geduldig wachten tot Jehovah de kwestie oplost. Laten wij in plaats van ermee op te houden of ons over te geven aan wanhoop, ’op God wachten’. — Psalm 42:5, 11.
19. (a) Waar kwam Paulus’ gebed voor de Filippenzen op neer? (b) Hoe kan onderscheidingsvermogen ons helpen als wij iets niet volledig begrijpen?
19 Geestelijk onderscheidingsvermogen helpt ons loyaal aan God en zijn volk te blijven. Paulus zei tot christenen in Filippi: „Dit blijf ik bidden, dat uw liefde steeds overvloediger mag zijn met nauwkeurige kennis en volledig onderscheidingsvermogen, opdat gij u van de belangrijker dingen moogt vergewissen, zodat gij tot op de dag van Christus onberispelijk moogt zijn en anderen niet tot struikelen brengt” (Filippenzen 1:9, 10). Om juist te kunnen redeneren, hebben wij „nauwkeurige kennis en volledig onderscheidingsvermogen” nodig. Het Griekse woord dat hier met „onderscheidingsvermogen” is weergegeven, duidt op „gevoelige morele waarneming”. Wanneer wij iets leren, willen wij begrijpen in welke verhouding het geleerde tot God en Christus staat en erover mediteren hoe het de grootsheid van Jehovah’s persoonlijkheid en zijn voorzieningen laat uitkomen. Dit doet ons onderscheidingsvermogen toenemen en vergroot onze waardering voor datgene wat Jehovah God en Jezus Christus voor ons hebben gedaan. Als wij iets niet volledig begrijpen, zal onderscheidingsvermogen ons helpen te beseffen dat wij ons geloof in alle belangrijke dingen die wij omtrent God, Christus en het goddelijke voornemen hebben geleerd, niet mogen laten varen.
20. Hoe kunnen wij overvloedig zijn in geestelijk onderscheidingsvermogen?
20 Wij zullen overvloedig zijn in geestelijk onderscheidingsvermogen als wij onze gedachten en daden altijd in overeenstemming brengen met Gods Woord (2 Korinthiërs 13:5). Door dit op een opbouwende manier te doen, zullen wij worden geholpen nederig te zijn, niet eigenzinnig en kritisch ten aanzien van anderen. Onderscheidingsvermogen zal ons helpen profijt te trekken van terechtwijzing en ons van de belangrijker dingen te vergewissen (Spreuken 3:7). Laten wij dus met een verlangen om Jehovah te behagen, ernaar streven vervuld te worden met nauwkeurige kennis van zijn Woord. Hierdoor zullen wij goed van kwaad kunnen onderscheiden, kunnen vaststellen wat werkelijk belangrijk is en loyaal kunnen vasthouden aan onze kostbare verhouding met Jehovah. Dit alles is mogelijk als wij ons hart tot onderscheidingsvermogen neigen. Maar er is nog iets nodig. Wij moeten ons door onderscheidingsvermogen laten beveiligen.
Wat zou u antwoorden?
◻ Waarom dienen wij ons hart tot onderscheidingsvermogen te neigen?
◻ Hoe kan onderscheidingsvermogen onze spraak en ons gedrag beïnvloeden?
◻ Welke invloed kan onderscheidingsvermogen op onze geest hebben?
◻ Waarom dienen wij voor onderscheidingsvermogen altijd naar Jehovah op te zien?
[Illustratie op blz. 13]
Onderscheidingsvermogen helpt ons om kalm te blijven
[Illustratie op blz. 15]
Koning Salomo, een man met onderscheidingsvermogen, besefte dat luchthartigheid geen werkelijke bevrediging geeft