Jonge mensen vragen . . .

Een grap uithalen is toch gewoon leuk?

HET was maar een grap. De jongens die het hadden gedaan, hadden dubbel gelegen van het lachen. Zij hadden een paar olieblikken aan elkaar gebonden, er aan één kant vinnen tegenaan gezet en het hele geval wit geschilderd. Op de kant stonden de letters „C.C.C.P.” — de letters voor de Sovjet-Unie in cyrillisch schrift. Zij plaatsten het ding bij het huis van een man genaamd Ted. De volgende ochtend belde deze in shocktoestand de politie op met de mededeling dat er een Russische raket bij zijn huis was neergekomen. Maar terwijl hij opgewonden praatte tegen een van de agenten die de zaak kwamen onderzoeken, ging de aardigheid van de grap er wel af. Ted zakte in elkaar en werd in ernstige toestand in het ziekenhuis opgenomen.

Het is waar, niet iedere grap die wordt uitgehaald, zal het slachtoffer in het ziekenhuis doen belanden, maar stel je eens voor hoe je je zou voelen als jij de oorzaak was van zo’n ongeval — alleen maar omdat je een beetje plezier wilde hebben. Veel jonge mensen vinden het leuk een grap met iemand uit te halen, en meestal zien zij er geen kwaad in en vinden zij het een bron van groot vermaak. Maar is dit echt zo?

„Zoals een dolleman”

Het bijbelboek Spreuken werd geschreven „om aan de onervarenen schranderheid te geven, aan een jonge man kennis en denkvermogen” (Spreuken 1:1-4). Een van de wijze uitspraken in dit boek is deze passage over het uithalen van grappen: „Net als een waanzinnige die vurige projectielen, pijlen en dood afschiet, zo is de man die zijn naaste heeft bedrogen en heeft gezegd: ’Had ik geen plezier?’” (Spreuken 26:18, 19) Het woord „waanzinnige” heeft betrekking op iemand die zijn verstand verloren is. „Zoals een dolleman”, zegt de Willibrordvertaling.

Stel je voor wat een schade aan leven en bezittingen er zou kunnen worden berokkend door een geestelijk gestoorde die met pijlen schiet — sommige zelfs met brandende punten! „Een dolleman” zal de volle ernst van zijn daden misschien niet beseffen. Zijn verstand is op de loop. Zo zullen ook degenen die anderen ’bedriegen’ misschien niet echt de bedoeling hebben schade aan te richten. Dit is echter een schrale troost voor degenen die fysiek of emotioneel letsel oplopen door zulke streken. Waarom wil iemand anderen dan zulke poetsen bakken?

De spreuk noemde als excuus: „Had ik geen plezier?” Gewoonlijk wordt het dus voor de grap gedaan, om de verveling te verdrijven of om de aandacht van anderen te trekken. Ook wordt volgens het boek Childstress!, geschreven door Mary Susan Miller, het uithalen van grappen genoemd als een van de „neurotische verdedigingen” die door sommige kinderen en volwassenen te baat genomen worden om spanningen af te reageren. Weer anderen halen grappen uit als tegenzet na een grap van iemand anders waarvan zijzelf het slachtoffer zijn geworden. Natuurlijk haalt de jongere die de cyclus van dwaasheid voortzet zichzelf alleen maar omlaag tot het peil van degene die begonnen is. Als je verstandig bent, weiger je grappen met iemand uit te halen.

Hoe ermee op te houden

Vraag je af: „Zou ik willen dat iemand mij hetzelfde aandeed?” Jezus zei: „Alle dingen dan die gij wilt dat de mensen u doen, moet ook gij insgelijks voor hen doen” (Matthéüs 7:12). De bijbel moedigt aan tot medegevoel en teder mededogen, en raadt af een ander een bepaalde streek betaald te zetten (1 Petrus 3:8, 9). Door zulke vriendelijke eigenschappen te ontwikkelen, zul je er niet alleen van weerhouden worden grappen met iemand uit te halen maar zul je je ook bij anderen bemind maken. De grappenmaker krijgt misschien de lachers op zijn hand, maar jij wint vrienden.

Ook moet je uitkijken met wat voor mensen je omgaat. „Ik heb niet gezeten in de intieme groep van hen die schertsen”, zei de profeet Jeremia (Jeremia 15:17). Het is gemakkelijk ons door onze metgezellen te laten beïnvloeden. Vermijd hen die de reputatie van grappenmaker hebben.

„Ik wilde verschrikkelijk graag geaccepteerd worden door de anderen met wie ik op school rondhing, zodat ik iemand had om plezier mee te maken”, gaf Debbie toe terwijl zij terugkeek op haar tienerjaren, die vol moeilijkheden waren geweest. Zij legde uit waarom zij enkele heel dwaze dingen gedaan had: „Omdat het leuk was. Alles moest leuk zijn. Ik dacht er niet over na wat de gevolgen zouden zijn of dat ik op een dag zou terugkijken en aan de littekens zou denken.” Dat voortdurend de clown uithangen, maakte haar niet echt gelukkig. Het was zoals Spreuken 14:13 zei: „Zelfs onder het lachen kan het hart smart hebben.” Eindelijk zag zij in hoe dwaas haar levenswijze was en nam zij het besluit volgens bijbelse beginselen te leven. Het echte geluk dat zij nu kent, is verre superieur aan het vergankelijke gelach dat haar grappen opleverden.

Is het dus gewoon leuk grappen met mensen uit te halen? Zowel de bijbel als talloze droevige ervaringen maken duidelijk dat het antwoord hierop „nee” luidt. Laat je er door zo’n zucht naar „plezier” niet van afbrengen voortreffelijke doeleinden in het leven te verwezenlijken. „Dwaasheid trekt alleen dommen aan, een man met inzicht kiest een rechte weg.” — Spreuken 15:21, GNB.

[Illustratie op blz. 13]

De grappenmaker krijgt misschien de lachers op zijn hand, maar wie wint vrienden?