Jonge mensen vragen . . .

’Kunnen we niet gewoon vrienden zijn?’

„ER IS helemaal niets tussen ons”, beweert Marie.a „Wij praten gewoon wat met elkaar. Waar blijf je als je voor iedereen uit moet kijken? Dan kun je net zo goed in een gevangenis leven!” Marie kwam tot deze nogal krasse uitspraken nadat iemand haar had gewaarschuwd voor de gevaren die verbonden zijn aan de gewoonte geruime tijd met een jongen van haar leeftijd alleen in een auto te zitten. Het is duidelijk dat zij die waarschuwing niet kon waarderen. Zij denkt: ’Wat is er nu in vredesnaam verkeerd aan om gewoon vrienden te zijn?’

Michel ziet het iets nuchterder, vooral sedert zijn ervaring met zijn aantrekkelijke buurmeisje Louise. De jonge man legt uit: „Wij hadden een heel nauwe band, maar zonder aan een huwelijk te denken. Maar al gauw raakte ik verschrikkelijk met mijzelf in de knoop — ik kon Louise gewoonweg niet meer uit mijn hoofd zetten. Mijn gevoelens dreigden op hol te slaan! Daarom besprak ik op een avond mijn problemen met een vriend die mij nog diezelfde avond aanbood dat ik bij hem kon logeren.” Toen hij eenmaal buiten de ’gevarenzone’ was, kon Michel wat helderder nadenken over de richting waarin zijn vriendschap zich ontwikkelde.

Het is precies zoals Dr. Marion Hilliard jaren geleden in The Ladies’ Home Journal verklaarde: „Een ontspannen relatie met een vaartje van vijftien kilometer per uur kan zonder waarschuwing overgaan in een blinde hartstocht met een tempo van honderdvijftig kilometer per uur.”

Emotionele consequenties

De bijbel drukt jonge mannen op het hart „jongere vrouwen als zusters met alle eerbaarheid” te behandelen (1 Timótheüs 5:2). Velen hebben dit beginsel met succes toegepast en smaken de vreugde van reine, gezonde vriendschapsbanden met leden van de andere sekse. Zij letten er zorgvuldig op dat zij hun vriendschappen binnen redelijke grenzen houden. Maar wat gebeurt er als het met zo’n vriendschap uit de hand loopt? In een vorig artikel werd gewaarschuwd voor de morele consequenties die daaruit kunnen voortvloeien.b Gelukkig zullen de meeste christelijke jongeren het niet zover laten komen. Er kunnen echter ook emotionele consequenties zijn.

Die les leerde de zestienjarige Mike toen hij vriendschap aanknoopte met een veertienjarig meisje. „Eerst wilden wij gewoon vrienden zijn. Maar ik kwam er al snel achter dat twee mensen niet gewoon vrienden kunnen blijven als zij steeds maar enkel en alleen met elkaar omgaan. Onze band kreeg steeds meer betekenis. Al spoedig kregen wij bijzondere gevoelens voor elkaar, en die hebben wij nog.” Aangezien er voor beiden nog niet aan een huwelijk valt te denken, zijn die gevoelens een bron van frustratie. Geen wonder dat Mike vraagt: „Moet ik het proberen uit te maken?”

’Maar ik voel helemaal niet op die manier voor mijn vriend [of vriendin]’, werpt iemand misschien tegen. ’Ik voel mij helemaal niet tot hem [of haar] aangetrokken en ik zou nooit romantische gevoelens voor hem [haar] kunnen krijgen.’ Dat is mogelijk. Maar de spreuk waarschuwt: „Hij die op zijn eigen hart vertrouwt, is verstandeloos” (Spreuken 28:26). Ons hart kan verraderlijk zijn, en bedrieglijk, en ons verblinden ten aanzien van onze ware motieven.

God waarschuwt ons hiervoor bij monde van zijn profeet Jeremia: „Het hart is verraderlijker dan iets anders en niets ontziend. Wie kan het kennen? Ik, Jehovah, doorvors het hart, onderzoek de nieren, ja, om aan een ieder te geven naar zijn wegen, naar de vrucht van zijn handelingen.” — Jeremia 17:9, 10.

Zo raakte een jong christelijk meisje nogal bevriend met een jongen op school. Zij redeneerde dat dit prachtig was, omdat ze gedachten uit de bijbel met hem zou bespreken. Maar al spoedig bleek dat de jongen in meer geïnteresseerd was dan over de bijbel praten. „Helemaal buiten mijn schuld”, zo beweert zij, „is hij steeds meer op mij gesteld geraakt.” Maar wat haar betreft zijn die gevoelens niet wederkerig.

Maar het is interessant dat het meisje toegeeft: „Mijn moeder blijft volhouden dat ik verliefd ben op hem.” Moeders zien scherp. En ongetwijfeld ziet deze moeder dat haar dochter zichzelf voor de gek houdt. Is het immers redelijk te denken dat het meisje er zo op gebrand zou zijn de relatie te handhaven als zij er niet emotioneel bij betrokken was? En zelfs aangenomen dat zij er oprecht in geïnteresseerd is haar jonge vriend te helpen, kan zij dan wel zeggen dat zijn sterke gevoelens voor haar ’helemaal buiten haar schuld’ zijn? Het boek The Family, Society and the Individual merkt op „dat de man het gemakkelijkst bekoord wordt”. Zelfs door in alle onschuld aardig te doen kan een meisje een man gemakkelijk zowel emotioneel als seksueel prikkelen.

Hetzelfde gebeurt wanneer een jonge man bijzondere aandacht aan een jonge vrouw besteedt. Vrouwen reageren misschien iets minder snel dan mannen op aandacht van de andere sekse, maar de gevoelens die worden opgewekt, gaan dan dikwijls heel diep. Wie dus toelaat dat een vriendschap met iemand van de andere sekse te vertrouwelijk wordt, houdt zichzelf voor de gek. Want zelfs als iemands gevoelens niet in beroering raken, kan dat bij de ander wel het geval zijn.

Zeggen: ’Laten we vrienden zijn’ kan en zal vaak de hartepijn van een onbeantwoorde genegenheid alleen maar verlengen. Zoals de publikatie Maak je jeugd tot een succes uiteenzet: „Gewoonlijk gaat de verkering van de man uit, doordat hij zich voor een meisje interesseert. Als hij het eerlijk en ernstig meent, heeft zij het recht aan te nemen dat hij op zijn minst over een huwelijk denkt.”c Voortgezette omgang kan dus makkelijk ten onrechte als verkering worden opgevat, met de verwachting van een huwelijk.

Zeker, een verliefde vriend of vriendin vertellen dat zijn of haar gevoelens niet wederkerig zijn, kan een verschrikkelijke klap veroorzaken. Maar de relatie voortzetten betekent alleen maar uitstel van executie. De bijbel zegt: „Net als een waanzinnige die vurige projectielen, pijlen en dood afschiet, zo is de man die zijn naaste heeft bedrogen en heeft gezegd: ’Had ik geen plezier?’” (Spreuken 26:18, 19) Het oorspronkelijke Hebreeuwse woord dat met ’bedriegen’ is vertaald, kan ook ’misleiden’ betekenen. Als een vriendschap alleen maar een middel is om zich te amuseren zonder enige verplichting of verantwoordelijkheid, is dat dan niet misleidend? Als iemand heel veel belangstelling toont voor een lid van de andere sekse zonder aan een huwelijk te denken, is dat dan niet bedrieglijk? Toegegeven, er hoeft geen boosaardig motief in het spel te zijn. Maar verraadt het niet een zekere mate van zelfzucht en een gebrek aan zorg voor de gevoelens van de ander? Proberen je van een kwestie af te maken door te zeggen: ’Maar we waren toch gewoon vrienden’, of: ’Ik heb nooit iets beloofd’, zal bij de afgewezen wederpartij vermoedelijk niet zo goed in de smaak vallen.

Problemen vermijden

Spreuken 2:7 geeft jonge mensen de raad ’praktische wijsheid als een schat weg te leggen’. Verstandige jongeren zullen het daarom vermijden vriendschappen met de andere sekse te vertrouwelijk te laten worden — totdat zij aan een huwelijk toe zijn. Groepsactiviteiten kunnen een gezonde manier zijn om het probleem van een ontluikende romance te voorkomen. Maar waarom zou je je zelfs dan tot een klein vriendenkringetje beperken? Tenslotte kunnen romantische gevoelens zelfs in een groep tot ontwikkeling komen. Een andere beveiliging is een of twee ouderen bij de groepsactiviteiten te betrekken.

Maar wat te doen als er ondanks veiligheidsmaatregelen toch blijkt dat iemand onbeantwoorde romantische gevoelens voor je heeft opgevat? Praat de kwestie zo snel mogelijk uit zodat jullie allebei weten waar je aan toe bent. „Spreekt waarheid, een ieder van u met zijn naaste”, beveelt de bijbel aan (Efeziërs 4:25). Als de zaak niet uit de wereld geholpen blijkt te zijn nadat je openhartig hebt gezegd wat je gevoelens zijn, is het misschien het beste dat je deze persoon op een afstand houdt. Redeneer niet in de trant van: ’Goed, alles is nu duidelijk, dus die kwestie kunnen we als afgedaan beschouwen. Maar er is niets wat ons belet goede vrienden te blijven.’ Dikwijls blijven romantische vuurtjes smeulen omdat de ene persoon hoopt dat de ander nog wel van gedachte zal veranderen.

Het zal misschien niet gemakkelijk zijn deze suggesties op te volgen. Maar bedenk: De Schepper heeft verordend dat echte intimiteit met de andere sekse voor het huwelijk is gereserveerd. „Verder zei Jehovah God: ’Het is niet goed dat de mens alleen blijft. Ik zal een hulp voor hem maken, als zijn tegenhanger.’ Daarom zal een man zijn vader en zijn moeder verlaten en hij moet zich hechten aan zijn vrouw en zij moeten één vlees worden.” Jezus haalde deze woorden aan en beklemtoonde de ernst van het huwelijk als volgt: „Wat God derhalve onder één juk heeft samengebracht, brenge geen mens vaneen.” — Genesis 2:18, 24; Matthéüs 19:5, 6.

Houd vriendschappen met de andere sekse dus binnen redelijke perken en voorkom veel pijn en hartzeer.

[Voetnoten]

[Inzet op blz. 19]

Als iemand ontdekt dat zijn of haar gevoelens niet beantwoord worden, kan dat een verschrikkelijke emotionele klap zijn

[Illustratie op blz. 18]

Twee mensen kunnen niet gewoon vrienden blijven als zij steeds maar enkel en alleen met elkaar omgaan