De uiteindelijke overwinning van Michaël, de grote vorst

„Gedurende die tijd zal Michaël opstaan, de grote vorst die staat ten behoeve van de zonen van uw volk.” — DANIËL 12:1.

 1. Welke houding ten aanzien van Jehovah’s soevereiniteit hebben veel wereldheersers tentoongespreid, en hoe is de koning van het noorden daarop geen uitzondering geweest?

„WIE is Jehovah, zodat ik zijn stem zou gehoorzamen en Israël zou heenzenden?” (Exodus 5:2) Dat waren de uitdagende woorden die Farao tot Mozes richtte. In zijn weigering Jehovah te erkennen als de allerhoogste God, was Farao vastbesloten Israël in slavernij te houden. Andere heersers hebben een soortgelijke minachting voor Jehovah aan de dag gelegd, en de koningen uit Daniëls profetie vormen daarop geen uitzondering (Jesaja 36:13-20). De koning van het noorden is zelfs nog verder gegaan. De engel zegt: „Hij zal zich verheffen en zich grootmaken boven elke god; en tegen de God der goden zal hij verwonderlijke dingen spreken. . . . En op de God van zijn vaderen zal hij geen acht geven; en op de begeerte der vrouwen en op elke andere god zal hij geen acht geven, maar boven iedereen zal hij zich grootmaken.” — Daniël 11:36, 37.

2, 3. Hoe heeft de koning van het noorden „de God van zijn vaderen” verworpen ten gunste van de aanbidding van een andere „god”?

² Als een vervulling van deze profetische woorden heeft de koning van het noorden „de God van zijn vaderen” (of: „de goden van zijn voorouders”, Groot Nieuws Bijbel), of het nu de heidense goden van Rome of de trinitarische godheid van de christenheid betrof, verworpen. Hitler gebruikte de christenheid voor zijn eigen doeleinden, maar was klaarblijkelijk van plan haar te vervangen door een nieuwe, Germaanse of Duitse kerk. Degene die hem als koning van het noorden opvolgde, propageerde een regelrecht atheïsme. Aldus heeft de koning van het noorden zichzelf tot god gemaakt en ’zich boven iedereen grootgemaakt’.

³ De profetie vervolgt: „De god der vestingen zal hij in zijn positie heerlijkheid geven; en een god die zijn vaderen niet gekend hebben, zal hij heerlijkheid geven door middel van goud en door middel van zilver en door middel van kostbaar gesteente en door middel van begeerlijke dingen” (Daniël 11:38). Ja, de koning van het noorden heeft zijn vertrouwen gesteld in het moderne wetenschappelijke militarisme, „de god der vestingen”. Gedurende de hele tijd van het einde heeft hij redding gezocht door middel van deze „god”, op wiens altaar hij enorme rijkdommen heeft geofferd.

 4. Welk succes heeft de koning van het noorden gehad?

⁴ „Hij zal doeltreffend handelen tegen de zeer versterkte vestingen, te zamen met een buitenlandse god. Al wie hem erkenning heeft gegeven, zal hij overvloed van heerlijkheid verlenen, en hij zal hen werkelijk onder velen doen heersen; en de grond zal hij uitdelen tegen een prijs” (Daniël 11:39). Vertrouwend op zijn militaristische „buitenlandse god” heeft de koning van het noorden uiterst „doeltreffend” gehandeld en is hij in „de laatste dagen” een geduchte militaire macht gebleken (2 Timotheüs 3:1). Zij die zijn ideologie ondersteunden, werden beloond met politieke, financiële en soms militaire steun.

„In de tijd van het einde”

5, 6. Hoe is de koning van het zuiden met de koning van het noorden ’in botsing gekomen’, en hoe heeft de koning van het noorden gereageerd?

⁵ Daniël 11:40a luidt: „In de tijd van het einde zal de koning van het zuiden met hem in botsing komen.” De zienswijze ten aanzien van dit vers en de volgende verzen was dat ze in onze toekomst vervuld zouden worden. Indien „de tijd van het einde” hier echter hetzelfde betekent als in Daniël 12:4, 9, dienen wij de vervulling van deze woorden gedurende de hele periode van de laatste dagen te zoeken. Is de koning van het zuiden gedurende deze tijd met de koning van het noorden ’in botsing gekomen’? Zeer beslist. Na de Eerste Wereldoorlog was het strenge vredesverdrag beslist een „botsing”, een daad die om vergelding vroeg. Na zijn overwinning in de Tweede Wereldoorlog richtte de koning van het zuiden angstaanjagende kernwapens op zijn rivaal en organiseerde hij een krachtig militair bondgenootschap tegen hem, de NAVO. In de loop der jaren omvatten zijn ’botsingen’ zowel spionage met behulp van de meest geavanceerde technische middelen als diplomatieke en militaire aanvallen.

⁶ Hoe reageerde de koning van het noorden? „De koning van het noorden zal op hem aanstormen met wagens en met ruiters en met vele schepen; en hij zal stellig de landen binnentrekken en overstromen en doortrekken” (Daniël 11:40b). In de geschiedenis van de laatste dagen heeft de expansiepolitiek van de koning van het noorden een hoofdrol gespeeld. Tijdens de Tweede Wereldoorlog viel de nazi-„koning” als een overstromende vloed de omliggende landen binnen. Aan het einde van die oorlog bouwde de „koning” die zijn plaats innam, een machtig rijk buiten zijn eigen grenzen op. Gedurende de koude oorlog bestreed de koning van het noorden zijn rivaal in de oorlogen die er tussen hun respectieve bondgenoten plaatsvonden, alsook in opstanden in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Hij vervolgde ware christenen door hun activiteit te beperken (maar beslist niet stil te leggen). En met zijn militaire en politieke offensieven bracht hij een aantal landen onder zijn heerschappij. Dit is precies zoals de engel had geprofeteerd: „Hij [zal] werkelijk het Sieraadland [het geestelijke domein van Gods volk] binnentrekken, en vele landen zullen tot struikelen worden gebracht.” — Daniël 11:41a.

 7. Hoe heeft de koning van het noorden zijn expansiepolitiek niet onbegrensd kunnen doorvoeren?

⁷ Niettemin is de koning van het noorden, ook al vormde zijn aanwezigheid — in de ogen van zijn rivaal — een voortdurende bedreiging, er niet in geslaagd de wereld te veroveren. „Deze zijn het die aan zijn hand zullen ontkomen: Edom en Moab en het voornaamste deel van de zonen van Ammon” (Daniël 11:41b). In de oudheid lagen Edom, Moab en Ammon globaal genomen tussen Egypte en Syrië. Ze kunnen worden opgevat als een afbeelding van natiën en organisaties in deze tijd waarop de koning van het noorden het gemunt had maar die hij niet onder zijn invloed heeft kunnen brengen.

’Egypte zal niet ontkomen’

8, 9. Hoe is de invloed van de koning van het noorden voelbaar geweest, zelfs voor zijn belangrijkste rivaal?

⁸ De engel vervolgt: „Hij zal zijn hand blijven uitsteken tegen de landen; en wat het land Egypte betreft, het zal geen ontkomene blijken te zijn. En hij zal werkelijk heersen over de verborgen schatten van het goud en het zilver en over al de begeerlijke dingen van Egypte. En de Libiërs en de Ethiopiërs zullen hem op zijn schreden volgen” (Daniël 11:42, 43). Zelfs de koning van het zuiden, „Egypte”, ontkwam niet aan de gevolgen van de expansiepolitiek van de koning van het noorden. Hij leed bijvoorbeeld een forse nederlaag in Vietnam. En hoe staat het met „de Libiërs en de Ethiopiërs”? Deze buurlanden van het oude Egypte zouden heel goed een voorafschaduwing kunnen zijn van natiën die, geografisch gesproken, buurlanden van het hedendaagse „Egypte” zijn en die af en toe de koning van het noorden „op zijn schreden” zijn gevolgd.

⁹ Heeft de koning van het noorden over ’de verborgen schatten van Egypte’ geheerst? Welnu, hij heeft de koning van het zuiden beslist niet overwonnen, en tot 1993 lijkt het gezien de wereldsituatie onwaarschijnlijk dat hij dit alsnog zal doen. Maar hij heeft de wijze waarop de koning van het zuiden zijn financiële middelen gebruikte, krachtig beïnvloed. Uit vrees voor zijn rivaal heeft de koning van het zuiden elk jaar gigantische geldsommen besteed aan het in stand houden van een formidabele land-, zee- en luchtmacht. In dit opzicht zou er gezegd kunnen worden dat de koning van het noorden over de besteding van de rijkdommen van de koning van het zuiden heeft ’geheerst’ of het beheer erover heeft gevoerd.

Laatste veldtocht van de noordelijke koning

10. Hoe beschrijft de engel het einde van de rivaliteit tussen de twee koningen?

¹⁰ Gaat de rivaliteit tussen de koningen tot onbepaalde tijd door? Nee. De engel zei tot Daniël: „Er zullen berichten zijn die hem [de koning van het noorden] zullen ontstellen, van de opgang der zon en uit het noorden, en hij zal stellig uitgaan in grote woede ten einde te verdelgen en velen aan de vernietiging prijs te geven. En hij zal zijn paleistenten planten tussen de grote zee en de heilige Sieraadberg; en hij zal volledig aan zijn eind moeten komen, en er zal geen helper voor hem zijn.” — Daniël 11:44, 45.

11, 12. Welke recente politieke gebeurtenissen hebben te maken met de rivaliteit tussen de koning van het noorden en de koning van het zuiden, en wat zal de tijd nog moeten leren?

¹¹ Deze gebeurtenissen liggen nog in de toekomst, zodat wij niet gedetailleerd kunnen zeggen hoe de profetie vervuld zal worden. In het recente verleden is de politieke situatie ten aanzien van de twee koningen veranderd. De bittere rivaliteit tussen de Verenigde Staten en Oosteuropese landen is bekoeld. Verder werd in 1991 de Sovjet-Unie ontbonden en bestaat ze niet meer. — Zie De Wachttoren van 1 maart 1992, blz. 4, 5.

¹² Wie is nu dus de koning van het noorden? Moet hij geïdentificeerd worden met een van de landen die deel uitmaakten van de voormalige Sovjet-Unie? Of verandert hij geheel van identiteit, zoals dit reeds een aantal keren is gebeurd? Wij weten het niet. Wie zal de koning van het noorden zijn wanneer Daniël 11:44, 45 in vervulling gaat? Zal de rivaliteit tussen de twee koningen weer oplaaien? En hoe staat het met de reusachtige nucleaire arsenalen die in een aantal landen nog bestaan? Alleen de tijd zal de antwoorden op deze vragen verschaffen.

13, 14. Wat weten wij over de toekomst van de twee koningen?

¹³ Eén ding weten wij wel. De koning van het noorden zal binnenkort een aanvalsveldtocht ondernemen die zal worden uitgelokt door „berichten . . . die hem zullen ontstellen, van de opgang der zon en uit het noorden”. Deze veldtocht zal onmiddellijk voorafgaan aan zijn ’einde’. Wij kunnen meer over deze „berichten” te weten komen door andere bijbelprofetieën te beschouwen.

¹⁴ Merk echter eerst op dat er niet wordt gezegd dat dit optreden van de koning van het noorden gericht is tegen de koning van het zuiden. Hij komt niet aan zijn eind door toedoen van zijn grote rivaal. Zo wordt ook de koning van het zuiden niet door de koning van het noorden vernietigd. De zuidelijke koning (in andere profetieën afgebeeld als de laatste horen die op een wild beest verschijnt) wordt „zonder [mensen]hand” vernietigd door Gods koninkrijk (Daniël 7:26; 8:25). Trouwens, alle aardse koningen worden uiteindelijk door Gods koninkrijk vernietigd in de strijd van Armageddon, en dat is klaarblijkelijk wat er met de koning van het noorden gebeurt (Daniël 2:44; 12:1; Openbaring 16:14, 16). Daniël 11:44, 45 beschrijft gebeurtenissen die aan die laatste strijd voorafgaan. Geen wonder dat ’er geen helper zal zijn’ wanneer de koning van het noorden aan zijn eind komt!

15. Welke belangrijke vragen moeten nog besproken worden?

¹⁵ Wat zijn dan de andere profetieën die licht werpen op de „berichten” die de koning van het noorden ertoe aanzetten er op uit te trekken om „velen aan de vernietiging prijs te geven”? En wie zijn de „velen” die hij zal willen vernietigen?

Een bericht van de opgang der zon

16. (a) Welke opmerkelijke gebeurtenis moet vóór Armageddon plaatsvinden? (b) Wie zijn „de koningen van de opgang der zon”?

¹⁶ Vóór de laatste strijd, Armageddon, moet een grote vijand van de ware aanbidding vernietigd worden — het met een hoer te vergelijken Babylon de Grote, het wereldrijk van valse religie (Openbaring 18:3-8). Haar vernietiging wordt afgeschaduwd door het uitgieten van de zesde schaal van Gods gramschap op de symbolische rivier de Eufraat. De rivier droogt op „zodat de weg bereid zou worden voor de koningen van de opgang der zon” (Openbaring 16:12). Wie zijn deze koningen? Niemand anders dan Jehovah God en Jezus Christus!a

17. (a) Wat vertelt de bijbel ons over de vernietiging van Babylon de Grote? (b) Wat zou het bericht „van de opgang der zon” kunnen zijn?

¹⁷ De vernietiging van Babylon de Grote wordt levendig beschreven in het boek Openbaring: „De tien horens die gij gezien hebt [de ’koningen’ die in de tijd van het einde regeren], en het wilde beest [het scharlakengekleurde wilde beest dat de Verenigde Naties afbeeldt], die zullen de hoer haten en zullen haar woest en naakt maken, en ze zullen haar vleesdelen opeten en zullen haar geheel met vuur verbranden” (Openbaring 17:16). Ja, de natiën ’vernietigen veel vlees’! (Daniël 7:5) Maar waarom zullen de heersers, met inbegrip van de koning van het noorden, Babylon de Grote vernietigen? Omdat ’God het hun in het hart geeft zijn gedachte uit te voeren’ (Openbaring 17:17). Het bericht „van de opgang der zon” kan heel goed betrekking hebben op deze daad van Jehovah, wanneer hij, op een manier die hij verkiest, het menselijke leiders in het hart geeft de grote religieuze hoer te verdelgen. — Daniël 11:44.

Een bericht uit het noorden

18. Welk andere doelwit heeft de koning van het noorden, en waar bevindt hij zich derhalve wanneer hij aan zijn eind komt?

¹⁸ Maar er is nog een doelwit voor de gramschap van de koning van het noorden. De engel zegt dat hij „zijn paleistenten [zal] planten tussen de grote zee en de heilige Sieraadberg” (Daniël 11:45). In Daniëls tijd was de grote zee de Middellandse Zee, en de heilige berg was Sion, eens de plaats waar Gods tempel zich bevond. Dit wil dus zeggen dat de woedende koning van het noorden in de vervulling van de profetie een militaire veldtocht tegen Gods volk onderneemt! In een hedendaagse geestelijke betekenis wordt door de zinsnede ’tussen de grote zee en de heilige berg’ te kennen gegeven dat hij zal binnendringen in het geestelijke domein van Gods gezalfde dienstknechten, die uit ’de zee’ van de van God vervreemde mensheid zijn gekomen en de hoop koesteren samen met Jezus Christus op de hemelse berg Sion te regeren. — Jesaja 57:20; Hebreeën 12:22; Openbaring 14:1.

19. Wat zou, zoals door Ezechiëls profetie te kennen wordt gegeven, het bericht kunnen zijn waardoor de aanzet tot Gogs aanval wordt gegeven? (Zie voetnoot.)

¹⁹ Ezechiël, een tijdgenoot van Daniël, profeteerde eveneens dat er „in het laatst der dagen” een aanval op Gods volk zou plaatsvinden. Hij zei dat Gog van Magog, een afbeelding van Satan de Duivel, de aanzet zou geven tot de vijandelijkheden (Ezechiël 38:16). Uit welke richting komt Gog in symbolische zin? Bij monde van Ezechiël zegt Jehovah: „Gij zult stellig uit uw plaats komen, uit de meest afgelegen streken van het noorden” (Ezechiël 38:15). Het „uit het noorden” afkomstige bericht kan derhalve heel goed Satans propaganda zijn die de koning van het noorden en alle andere koningen ophitst tot de aanval op Jehovah’s volk.b — Vergelijk Openbaring 16:13, 14; 17:14.

20, 21. (a) Waarom zal Gog de natiën, met inbegrip van de koning van het noorden, ertoe aanzetten Gods volk aan te vallen? (b) Zal zijn aanval succes hebben?

²⁰ Gog zet deze grootscheepse aanval in wegens de voorspoed van „het Israël Gods”, dat samen met de grote schare andere schapen geen deel van deze wereld meer is (Galaten 6:16; Johannes 10:16; 17:15, 16; 1 Johannes 5:19). Gog kijkt met een afgunstige blik naar „een volk dat uit de natiën vergaderd is, één dat [geestelijk] vermogen en bezit vergaart” (Ezechiël 38:12; Openbaring 5:9; 7:9). Als een vervulling van deze woorden verheugt Jehovah’s volk in deze tijd zich als nooit tevoren in voorspoed. In veel landen van Europa, Afrika en Azië, waar zij eens verboden waren, aanbidden zij thans in vrijheid. Tussen 1987 en 1992 zijn meer dan één miljoen „begeerlijke dingen” uit de natiën tot Jehovah’s huis van ware aanbidding gekomen. In geestelijk opzicht genieten zij voorspoed en vrede. — Haggaï 2:7; Jesaja 2:2-4; 2 Korinthiërs 8:9.

²¹ Gog, die het christelijke geestelijke domein beziet als voor het grijpen liggend „open plattelandsgebied”, doet een uiterste krachtsinspanning om deze hindernis voor zijn totale heerschappij over de mensheid uit de weg te ruimen (Ezechiël 38:11). Maar hij faalt. Wanneer de koningen der aarde Jehovah’s volk aanvallen, zullen zij ’volledig aan hun eind komen’. Hoe?

Een derde koning

22, 23. Wie staat op ten behoeve van Gods volk wanneer Gog tot de aanval overgaat, en met welke resultaten?

²² Ezechiël zegt dat Gogs aanval voor Jehovah God het signaal is om op te staan ten behoeve van zijn volk en Gogs strijdkrachten „op de bergen van Israël” te vernietigen (Ezechiël 38:18; 39:4). Dit doet ons denken aan wat de engel tot Daniël zegt: „Gedurende die tijd zal Michaël opstaan, de grote vorst die staat ten behoeve van de zonen van uw volk. En er zal zich stellig een tijd van benauwdheid voordoen zoals er niet is teweeggebracht sedert er een natie is ontstaan tot op die tijd. En gedurende die tijd zal uw volk ontkomen, een ieder die geschreven wordt bevonden in het boek.” — Daniël 12:1.

²³ In 1914 werd Jezus — de hemelse krijgsman Michaël — Koning van Gods hemelse koninkrijk (Openbaring 11:15; 12:7-9). Sedertdien staat hij ’ten behoeve van de zonen van Daniëls volk’. Binnenkort zal hij echter in Jehovah’s naam „opstaan” als een onoverwinnelijke Krijgsman-Koning, die „wraak oefent over hen die God niet kennen en over hen die het goede nieuws omtrent onze Heer Jezus niet gehoorzamen” (2 Thessalonicenzen 1:8). Alle natiën der aarde, met inbegrip van de koningen uit Daniëls profetie, zullen „zich in weeklacht slaan” (Mattheüs 24:30). Met de boosaardige gedachten jegens ’Daniëls volk’ nog in hun hart, zullen zij voor eeuwig vergaan door toedoen van ’Michaël, de grote vorst’. — Openbaring 19:11-21.

24. Welke uitwerking dient deze studie van Daniëls profetie op ons te hebben?

²⁴ Zien wij niet vol verlangen uit naar die grootse triomf van Michaël en van zijn God, Jehovah? Want die overwinning zal voor ware christenen ’ontkoming’, overleving, betekenen. (Vergelijk Maleachi 4:1-3.) Daarom houden wij, met vurige verwachting de toekomst tegemoetziend, de woorden van de apostel Paulus in gedachte: „Predik het woord, houd u er als met een dringende zaak mee bezig, in gunstige tijd, in moeilijke tijd” (2 Timotheüs 4:2). Laten wij het Woord des levens stevig blijven vastgrijpen en ijverig naar Jehovah’s schapen zoeken zolang de gunstige tijd nog voortduurt. Wij bevinden ons in de laatste ronde van de wedloop voor het leven. De beloning is in zicht. Mogen wij allen vastbesloten zijn tot het einde te volharden en aldus te behoren tot degenen die zullen worden gered. — Mattheüs 24:13; Hebreeën 12:1.

[Voetnoten]

Begrijpt u dit?

◻ Hoe is de koning van het zuiden gedurende de hele tijd van het einde met de koning van het noorden in botsing gekomen?

◻ Wat zal de tijd nog moeten leren over de afloop van de rivaliteit tussen de twee koningen?

◻ Bij welke twee gebeurtenissen vóór Armageddon zal de koning van het noorden beslist betrokken zijn?

◻ Hoe zal ’Michaël, de grote vorst,’ Gods volk beschermen?

◻ Hoe dienen wij te reageren op onze studie van Daniëls profetie?

[Illustraties op blz. 19]

De koning van het noorden heeft niet de goden van zijn voorgangers aanbeden, maar een andere god

[Verantwoording]

Links boven en midden: UPI/Bettmann; links onder: Reuters/Bettmann; rechts onder: Jasmin/Gamma Liaison