De grootste mens die ooit heeft geleefd
„Gij zijt de Christus, de Zoon van de levende God.” — MATTHEÜS 16:16.
1, 2. (a) Hoe kan iemands grootheid worden beoordeeld? (b) Welke mannen in de geschiedenis zijn ’Groot’ genoemd, en waarom?
WIE is volgens u de grootste mens die ooit heeft geleefd? Hoe beoordeelt u iemands grootheid? Naar zijn militaire genialiteit? zijn superieure mentale vermogens? zijn fysieke kracht?
2 Verscheidene heersers zijn ’Groot’ genoemd, zoals Cyrus de Grote, Alexander de Grote en ook Karel de Grote, die reeds bij zijn leven als „de Grote” werd aangeduid. Door hun buitengewoon indrukwekkende tegenwoordigheid oefenden mannen zoals zij een grote invloed uit op degenen over wie zij regeerden.
3. (a) Wat is een criterium voor het beoordelen van iemands grootheid? (b) Wanneer wij dit criterium hanteren, wie is dan de grootste mens die ooit heeft geleefd?
3 Het is interessant hoe de historicus H. G. Wells zijn criterium voor het beoordelen van iemands grootheid beschreef. Meer dan vijftig jaar geleden schreef hij: „Het criterium dat de historicus hanteert om iemands grootheid te beoordelen is, ’Wat heeft hij ter ontwikkeling achtergelaten? Heeft hij mensen ertoe aangezet een nieuwe denkwijze te volgen met een vitaliteit die zich na zijn dood heeft voortgezet?’ Wanneer wij dit criterium hanteren,” zo concludeerde Wells, „staat Jezus aan de top.” Zelfs Napoleon Bonaparte merkte op: „Jezus Christus heeft zonder Zijn zichtbare, lichamelijke tegenwoordigheid invloed op en gezag over Zijn onderdanen uitgeoefend.”
4. (a) Hoe verschillend wordt er over Jezus gedacht? (b) Welke plaats in de geschiedenis kent een niet-christelijke historicus aan Jezus toe?
4 Toch beweren sommigen dat Jezus geen historische persoon is, maar een mythische figuur. Het andere uiterste is dat velen Jezus als God aanbidden en zeggen dat God in de gedaante van Jezus naar de aarde gekomen is. Wells, die zijn conclusies uitsluitend baseerde op de historische bewijzen met betrekking tot Jezus’ bestaan als mens, schreef echter: „Het is interessant en veelbetekenend dat een historicus, zonder ook maar het geringste theologische vooroordeel, tot de conclusie moet komen dat hij de vooruitgang van de mensheid niet eerlijk kan uitbeelden zonder een uiterst belangrijke plaats toe te kennen aan een straatarme leraar uit Nazareth. . . . Een historicus zoals ik, die zichzelf niet eens een christen noemt, komt tot de bevinding dat het beeld onweerstaanbaar opgebouwd is rond het leven en de persoon van deze uiterst belangrijke man.”
Heeft Jezus werkelijk geleefd?
5, 6. Wat hebben de historici H. G. Wells en Will Durant over de historiciteit van Jezus te zeggen?
5 Stel echter dat iemand tegen u zou zeggen dat Jezus in werkelijkheid nooit heeft geleefd, dat hij in feite een mythische figuur is, een verzinsel van enkele eerste-eeuwse mensen. Hoe zou u deze beschuldiging ontzenuwen? Hoewel Wells erkent dat „wij niet zoveel over [Jezus] weten als wij graag zouden willen”, merkt hij niettemin op: „De vier evangeliën . . . geven ons eenstemmig een beeld van een zeer concrete persoonlijkheid; ze ademen een geest van werkelijkheid. Aan te nemen dat hij nooit heeft geleefd, dat de verslagen van zijn leven verzinsels zijn, is moeilijker en schept veel meer problemen voor een historicus dan de hoofdinhoud van de evangelieverslagen als feiten te aanvaarden.”
6 De gerespecteerde historicus Will Durant argumenteerde in dezelfde trant door te verklaren: „Dat enkele eenvoudige lieden [die zich christenen noemden] in één generatie een zo machtige en boeiende persoonlijkheid, een zo hoogstaande ethiek en zulk een inspirerend beeld van menselijke broederschap zouden creëren, zou een veel ongeloofwaardiger wonder zijn dan welk wonder uit de Evangeliën maar ook.”
7, 8. Welke krachtige invloed heeft Jezus op de menselijke geschiedenis uitgeoefend?
7 U zou dus als volgt met zo’n scepticus kunnen redeneren: Zou een mythische figuur — iemand die nooit echt heeft geleefd — zo’n opmerkelijke uitwerking op de menselijke geschiedenis kunnen hebben? In het naslagwerk The Historians’ History of the World werd opgemerkt: „Het historische resultaat van [Jezus’] activiteiten was belangrijker, zelfs van een strikt wereldlijk standpunt uit bezien, dan de daden van welke andere historische figuur maar ook. Een nieuw tijdperk, dat door de belangrijkste beschavingen van de wereld wordt erkend, dateert vanaf zijn geboorte.” Sta hier eens bij stil. Zelfs sommige huidige kalenders zijn gebaseerd op het jaar waarin Jezus naar men aanneemt is geboren. „Datums vóór dat jaar worden vermeld als v. Chr., ofte wel vóór Christus,” legt The World Book Encyclopedia uit. „Datums na dat jaar worden vermeld als A.D., of anno Domini (in het jaar onzes Heren).”
8 Door zijn dynamische leringen en door de wijze waarop hij er in overeenstemming mee leefde, heeft Jezus bijna tweeduizend jaar lang krachtig invloed uitgeoefend op het leven van onnoemelijk veel mensen. Zoals één schrijver dit passend onder woorden bracht: „Alle legers die ooit zijn opgetrokken en alle vloten die ooit zijn gebouwd en alle parlementen die ooit in zitting zijn bijeengekomen en alle koningen die ooit hebben geregeerd — die alle bij elkaar genomen, hebben het leven van de mens op deze aarde niet zo krachtig beïnvloed.” Maar, zo zeggen de critici: ’Alles wat wij werkelijk over Jezus weten, is in de bijbel te vinden. Er bestaan geen andere eigentijdse verslagen over hem.’ Is dit echter zo?
9, 10. (a) Wat hebben vroege wereldlijke historici en schrijvers over Jezus gezegd? (b) Tot welke op het getuigenis van vroege historici gebaseerde slotsom komt een gerespecteerde encyclopedie?
9 Hoewel verwijzingen naar Jezus Christus door vroege wereldlijke historici schaars zijn, bestaan dergelijke verwijzingen wel degelijk. Cornelius Tacitus, een gerespecteerde eerste-eeuwse Romeinse geschiedschrijver, schreef dat de Romeinse keizer Nero ’de christenen als de schuldigen aanwees voor de brand van Rome’; vervolgens verklaarde Tacitus: „De benaming [christen] is ontleend aan Christus, die tijdens de regering van Tiberius door de procurator Pontius Pilatus met de doodstraf was bestraft.” Suetonius en Plinius de Jongere, andere Romeinse schrijvers uit die tijd, maakten eveneens melding van Christus. Bovendien schreef Flavius Josephus, een eerste-eeuwse joodse geschiedschrijver, in zijn boek De joodse geschiedenis over de dood van de christelijke discipel Jakobus. Deze Jakobus, zo legde Josephus uit, was „de broeder van Jezus, bijgenaamd de Christus”.
10 The New Encyclopædia Britannica komt dan ook tot de slotsom: „Deze onafhankelijke verslagen bewijzen dat in de oudheid zelfs de tegenstanders van het christendom nooit hebben getwijfeld aan de historiciteit van Jezus, welke voor het eerst en op ondeugdelijke gronden werd betwist aan het einde van de achttiende, tijdens de negentiende en aan het begin van de twintigste eeuw.”
Wie was Jezus eigenlijk?
11. (a) Wat is in hoofdzaak de enige bron van historische inlichtingen omtrent Jezus? (b) Welke vraag aangaande Jezus’ identiteit hadden zijn eigen volgelingen?
11 Alles wat thans bekend is over Jezus, is echter hoofdzakelijk door zijn eerste-eeuwse volgelingen opgetekend. Hun verslagen zijn bewaard gebleven in de Evangeliën — de bijbelboeken die geschreven zijn door twee van zijn apostelen, Mattheüs en Johannes, en door twee van zijn discipelen, Markus en Lukas. Wat onthullen de verslagen van deze mannen over de identiteit van Jezus? Wie was hij eigenlijk? Jezus’ eerste-eeuwse metgezellen dachten over die vraag na. Toen zij zagen dat Jezus een door de wind opgezweepte zee tot bedaren bracht door deze te bestraffen, vroegen zij zich vol verbazing af: „Wie is dat toch?” Bij een latere gelegenheid vroeg Jezus aan zijn apostelen: „Wie zegt gij . . . dat ik ben?” — Markus 4:41; Mattheüs 16:15.
12. Hoe weten wij dat Jezus niet God is?
12 Als u die vraag werd gesteld, wat zou u dan antwoorden? Wie was Jezus eigenlijk? Velen in de christenheid zouden natuurlijk zeggen dat hij de Almachtige God in menselijke gedaante, de mensgeworden God, was. Toch hebben de persoonlijke metgezellen van Jezus nooit geloofd dat hij God was. De apostel Petrus noemde hem „de Christus, de Zoon van de levende God” (Mattheüs 16:16). En u kunt zoeken zoveel u wilt, u zult nooit lezen dat Jezus beweerde God te zijn. In plaats daarvan zei hij tot de joden dat hij „Gods Zoon” was, niet God. — Johannes 10:36.
13. Waarin verschilde Jezus van alle andere mensen?
13 Toen Jezus over een door een storm opgezweepte zee liep, kwamen de discipelen onder de indruk van het feit dat hij geen mens als ieder ander mens was (Johannes 6:18-21). Hij was een heel bijzondere persoon. Dit komt doordat hij voordien als een geest bij God in de hemel was, ja, als een engel, die in de bijbel als de aartsengel wordt geïdentificeerd (1 Thessalonicenzen 4:16; Judas 9). God had hem geschapen voordat Hij alle andere dingen schiep (Kolossenzen 1:15). Gedurende talloze millennia, ja, zelfs nog voordat het stoffelijke universum werd geschapen, verheugde Jezus zich dus in de hemel in intieme omgang met zijn Vader, Jehovah God, de Grootse Schepper. — Spreuken 8:22, 27-31; Prediker 12:1.
14. Hoe werd Jezus een mens?
14 Vervolgens, bijna tweeduizend jaar geleden, bracht God het leven van zijn Zoon over naar de schoot van een vrouw. Jezus werd daardoor een menselijke zoon van God, die op een normale manier door een vrouw ter wereld werd gebracht (Galaten 4:4). Terwijl Jezus zich in de schoot van zijn moeder, Maria, ontwikkelde en later, toen hij als jongen opgroeide, was hij afhankelijk van degenen die God als zijn aardse ouders had uitgekozen. Ten slotte werd Jezus een volwassen man, en kennelijk werd het hem toen vergund zich zijn vroegere omgang met God in de hemel te herinneren. Dit gebeurde toen tijdens zijn doop ’de hemelen voor hem werden geopend’. — Mattheüs 3:16; Johannes 8:23; 17:5.
15. Hoe weten wij dat Jezus volledig mens was toen hij op aarde leefde?
15 Jezus was werkelijk uniek. Niettemin was hij een mens, de gelijke van Adam, die oorspronkelijk door God was geschapen en in de hof van Eden was geplaatst. De apostel Paulus legde uit: „’De eerste mens, Adam, werd een levende ziel.’ De laatste Adam werd een levengevende geest.” Jezus wordt „de laatste Adam” genoemd omdat hij, evenals de oorspronkelijke Adam, een volmaakt mens was. Maar nadat Jezus was gestorven, werd hij uit de dood opgewekt, en hij voegde zich wederom als een geest bij zijn Vader in de hemel. — 1 Korinthiërs 15:45.
De beste manier om God te leren kennen
16. (a) Wat maakte de omgang met Jezus tot zo’n groot voorrecht? (b) Waarom kan er gezegd worden dat Jezus zien hetzelfde was als God zien?
16 Sta eens een ogenblik stil bij het wonderbare voorrecht waarin sommigen zich als persoonlijke metgezellen van Jezus hebben verheugd toen hij op aarde was! Stelt u zich eens voor te luisteren en te kijken naar en zelfs te spreken en te werken met Degene die misschien wel miljarden jaren lang als een intieme metgezel van Jehovah God in de hemel was geweest! Als een getrouwe zoon volgde Jezus zijn hemelse Vader na in alles wat hij deed. Jezus volgde zijn Vader zelfs zo volmaakt na dat hij kort voor zijn terechtstelling tot zijn apostelen kon zeggen: „Wie mij heeft gezien, heeft ook de Vader gezien” (Johannes 14:9, 10). Ja, in elke situatie die Jezus hier op aarde meemaakte, handelde hij precies zoals zijn Vader, de Almachtige God, gehandeld zou hebben als Hij hier zou zijn geweest. Wanneer wij dus het leven en de bediening van Jezus Christus bestuderen, leren wij in werkelijkheid wat voor persoon God eigenlijk is.
17. Welk voortreffelijke doel werd door de Wachttoren-rubriek „Jezus’ leven en bediening” gediend?
17 De rubriek „Jezus’ leven en bediening”, die van april 1985 tot en met juni 1991 in achtereenvolgende uitgaven van De Wachttoren is verschenen, verschafte daarom niet alleen een prachtige beschrijving van de mens Jezus maar leerde ook veel over zijn hemelse Vader, Jehovah God. Na de eerste twee afleveringen schreef een pionierbedienaar vol waardering naar het Wachttorengenootschap en zei: „Welke betere manier is er om een intiemere band met de Vader te krijgen dan de Zoon beter te leren kennen!” Hoe waar is dat! De tedere zorg die de Vader voor mensen heeft en zijn grootmoedigheid worden verheerlijkt in het leven van de Zoon.
18. Bij wie vond de Koninkrijksboodschap haar oorsprong, en hoe werd dit door Jezus erkend?
18 Het is werkelijk schitterend op te merken welk een liefde Jezus voor zijn Vader had, zoals bleek uit zijn volledige onderworpenheid aan de wil van zijn Vader. „Ik [doe] niets uit eigen beweging”, zei Jezus tot de joden die hem zochten te doden, „maar deze dingen spreek ik zoals de Vader mij heeft geleerd” (Johannes 8:28). De door Jezus gepredikte Koninkrijksboodschap vond dus haar oorsprong niet bij hem, maar bij Jehovah God! En Jezus gaf zijn Vader hiervoor herhaaldelijk de eer. „Ik heb niet uit mijzelf gesproken,” zei hij, „maar de Vader, die mij heeft gezonden, heeft mij zelf een gebod gegeven met betrekking tot wat ik zeggen en wat ik spreken moet. . . . De dingen die ik daarom spreek, spreek ik zoals de Vader ze mij heeft gezegd.” — Johannes 12:49, 50.
19. (a) Hoe weten wij dat Jezus op dezelfde manier als Jehovah onderwees? (b) Waarom was Jezus de grootste mens die ooit heeft geleefd?
19 Toch sprak of onderwees Jezus niet eenvoudig wat de Vader hem opdroeg. Hij deed veel meer. Hij sprak of onderwees op de manier waarop de Vader gesproken of onderwezen zou hebben. Bovendien gedroeg hij zich en handelde hij in al zijn activiteiten en betrekkingen precies zoals de Vader zich onder dezelfde omstandigheden zou hebben gedragen en zou hebben gehandeld. „De Zoon kan niets uit zichzelf doen,” verklaarde Jezus, „maar alleen datgene wat hij de Vader ziet doen. Want al wat Die doet, dat doet ook de Zoon evenzo” (Johannes 5:19). In elk opzicht was Jezus een volmaakte weerspiegeling van zijn Vader, Jehovah God. Geen wonder dus dat Jezus de grootste mens was die ooit heeft geleefd! Daarom is het beslist van het grootste belang dat wij nauwlettend aandacht schenken aan deze uiterst belangrijke persoon!
Gods liefde in Jezus weerspiegeld
20. Hoe kon de apostel Johannes weten dat ’God liefde is’?
20 Wat leren wij vooral door een grondige, zorgvuldige studie te maken van het leven en de bediening van Jezus? Welnu, de apostel Johannes erkende dat ’geen mens God gezien heeft’ (Johannes 1:18). Toch schreef Johannes in 1 Johannes 4:8 met absoluut vertrouwen: „God is liefde.” Johannes kon dit zeggen omdat hij Gods liefde kende door hetgeen hij in Jezus had gezien.
21. Wat in verband met Jezus maakte hem tot de grootste mens die ooit heeft geleefd?
21 Evenals de Vader was Jezus meedogend, vriendelijk, nederig en te benaderen. De zwakken en onderdrukten, ja, allerlei mensen — mannen, vrouwen, kinderen, de rijken, de armen, de machtigen en zelfs beruchte zondaars — voelden zich bij hem op hun gemak. Ja, vooral Jezus’ allesovertreffende voorbeeld van liefde, in navolging van zijn Vader, maakte hem tot de grootste mens die ooit heeft geleefd. Zelfs Napoleon Bonaparte heeft naar verluidt eens gezegd: „Alexander, Caesar, Karel de Grote en ik hebben rijken gesticht, maar op basis waarvan hebben wij onze grote werken tot stand gebracht? Op basis van kracht. Jezus Christus is de enige die zijn koninkrijk op liefde grondvestte, en op dit moment zijn miljoenen bereid voor hem te sterven.”
22. Wat maakte Jezus’ leringen zo revolutionair?
22 Jezus’ leringen waren revolutionair. „Biedt geen weerstand aan degene die goddeloos is”, spoorde Jezus aan, „maar slaat iemand u op uw rechterwang, keer hem dan ook de andere toe.” „Blijft uw vijanden liefhebben en blijft bidden voor hen die u vervolgen.” ’Doe voor anderen wat gij wilt dat zij voor u doen’ (Mattheüs 5:39, 44; 7:12). Wat zou de wereld er anders uitzien als iedereen deze schitterende leringen zou toepassen!
23. Wat deed Jezus om het hart van mensen te raken en hen te motiveren het goede te doen?
23 Jezus’ gelijkenissen of illustraties raakten het hart van mensen en motiveerden hen het goede te doen en het kwade te vermijden. Wellicht herinnert u zich zijn welbekende verhaal over een verachte Samaritaan die een gewonde man van een ander ras hielp terwijl zogenaamd vrome lieden die tot hetzelfde ras behoorden als die man, hem aan zijn lot overlieten. Of de geschiedenis van een meedogende, vergevensgezinde vader en zijn verloren zoon. En kent u het verhaal nog over de koning die een slaaf een schuld van zestig miljoen denarii kwijtschold, waarna de slaaf zich omkeerde en een medeslaaf die niet in staat was een schuld van slechts honderd denarii te betalen, in de gevangenis liet werpen? Door middel van eenvoudige illustraties liet Jezus uitkomen dat zelfzuchtige en hebzuchtige daden weerzinwekkend zijn, maar liefdevolle en barmhartige daden bijzonder aantrekkelijk! — Mattheüs 18:23-35; Lukas 10:30-37; 15:11-32.
24. Waarom kunnen wij zeggen dat Jezus ongetwijfeld de grootste mens was die ooit heeft geleefd?
24 Wat mensen echter in het bijzonder tot Jezus aantrok en een invloed ten goede op hen uitoefende, was dat zijn eigen leven volmaakt in overeenstemming was met wat hij onderwees. Hij beoefende wat hij predikte. Hij verdroeg geduldig de tekortkomingen van anderen. Toen zijn discipelen ruzieden over de vraag wie de grootste was, corrigeerde hij hen vriendelijk in plaats van hen hardvochtig te bestraffen. Hij voorzag nederig in hun behoeften en waste zelfs hun voeten (Markus 9:30-37; 10:35-45; Lukas 22:24-27; Johannes 13:5). Ten slotte onderging hij bereidwillig een pijnlijke dood, niet slechts ten behoeve van hen, maar ten behoeve van de hele mensheid! Ongetwijfeld was Jezus de grootste mens die ooit heeft geleefd.
Hoe zou u antwoorden?
◻ Welk bewijs is er dat Jezus werkelijk een historische persoon was?
◻ Hoe weten wij dat Jezus een mens was, maar waarin verschilde hij van alle andere mensen?
◻ Waarom is het bestuderen van het leven van Jezus de beste manier om God te leren kennen?
◻ Wat kunnen wij omtrent Gods liefde leren door een studie te maken over Jezus?
[Illustratie op blz. 10]
Jezus’ apostelen vroegen zich vol verbazing af: „Wie is dat toch?”