Wat kan ons helpen het woord der waarheid juist te hanteren?

EEN toneelcriticus van een krant bezocht eens een bepaald toneelstuk. Het stuk kon hem niet erg bekoren en hij schreef erover: „Als u graag iets onbenulligs wilt, moet u dit stuk beslist gaan zien.” Later werd er een advertentie voor het toneelstuk gemaakt met daarin een citaat uit de recensie van de criticus. Het citaat was: „Beslist gaan zien”! Dat waren exact de woorden van de criticus, maar ze waren uit hun verband gehaald en gaven daardoor zijn zienswijze volkomen verkeerd weer.

Dit voorbeeld laat zien hoe belangrijk de context van een uitspraak kan zijn. Door woorden uit hun verband te halen kan hun betekenis verdraaid worden, net zoals Satan de betekenis van schriftplaatsen verdraaide toen hij Jezus probeerde te misleiden (Mattheüs 4:1-11). Door echter de context van een uitspraak in aanmerking te nemen, worden we geholpen een nauwkeuriger begrip van de betekenis te krijgen. Om die reden is het wanneer we een bijbelvers bestuderen altijd verstandig naar de context te kijken en het vers in zijn verband te beschouwen om beter te begrijpen waar de schrijver het over had.

Wees voorzichtig

Context kan gedefinieerd worden als de gedeelten van een geschreven of gesproken tekst die aan een specifiek woord of een specifieke passage voorafgaan of erop volgen, en die gewoonlijk de betekenis of uitwerking ervan beïnvloeden. Context kan ook betrekking hebben op het geheel van omstandigheden of feiten waarbinnen een bepaalde gebeurtenis, situatie, enzovoorts, zich voordoet. In deze laatste betekenis is „achtergrond” een synoniem van „context”. Het beschouwen van de context van een schriftplaats is vooral belangrijk met het oog op wat de apostel Paulus aan Timotheüs schreef: „Doe uw uiterste best om u goedgekeurd aan God aan te bieden, als een werkman die zich nergens over behoeft te schamen, die het woord der waarheid juist hanteert” (2 Timotheüs 2:15). Om Gods Woord juist te hanteren, moeten we er een correct begrip van hebben en het daarna eerlijk en nauwkeurig aan anderen verklaren. Eerbied voor Jehovah, de Auteur van de bijbel, zal ons ertoe bewegen dat te proberen, en het beschouwen van de context zal daarbij een belangrijke hulp zijn.

De achtergrond van Twee Timotheüs

Laten we als voorbeeld eens het bijbelboek Twee Timotheüs onder de loep nemen.a Om te beginnen zouden we de achtergrond van het boek kunnen onderzoeken. Wie schreef Twee Timotheüs? Wanneer? Onder welke omstandigheden? Daarna zouden we ons kunnen afvragen: In welke situatie bevond zich de „Timotheüs” naar wie het boek genoemd is? Waarom had hij de inlichtingen in het boek nodig? De antwoorden op deze vragen zullen onze waardering voor het boek zeer vergroten en ons helpen inzien hoe wij in deze tijd er voordeel van kunnen hebben.

De beginverzen van Twee Timotheüs geven te kennen dat het boek een brief is die de apostel Paulus aan Timotheüs schreef. Andere verzen laten zien dat Paulus toen hij die brief schreef in ketenen lijden onderging vanwege het goede nieuws. Paulus was door velen in de steek gelaten en voelde dat zijn einde nabij was (2 Timotheüs 1:15, 16; 2:8-10; 4:6-8). Daarom moet hij het boek tijdens zijn tweede gevangenschap in Rome geschreven hebben, waarschijnlijk omstreeks 65 G.T. Kort daarna heeft Nero hem kennelijk ter dood veroordeeld.

Dat is de achtergrond van Twee Timotheüs. Het is echter opmerkenswaard dat Paulus niet aan Timotheüs schreef om over zijn eigen problemen te klagen. In plaats daarvan waarschuwde hij dat er voor Timotheüs moeilijke tijden zouden aanbreken en moedigde hij zijn vriend aan afleidingen te vermijden, ’kracht te blijven verwerven’ en Paulus’ instructies aan anderen door te geven. Die zouden op hun beurt voldoende bekwaam zijn om weer anderen te helpen (2 Timotheüs 2:1-7). Wat een voortreffelijk voorbeeld van onzelfzuchtige bezorgdheid voor anderen, zelfs in moeilijke tijden! En wat een goede raad voor ons in deze tijd!

Paulus noemt Timotheüs „een geliefd kind” (2 Timotheüs 1:2). In de christelijke Griekse Geschriften wordt vaak over deze jonge man gesproken als een trouwe metgezel van Paulus (Handelingen 16:1-5; Romeinen 16:21; 1 Korinthiërs 4:17). Het schijnt dat Timotheüs toen Paulus deze brief aan hem schreef, in de dertig was en nog steeds als jong werd bezien (1 Timotheüs 4:12). Toch had hij al een voortreffelijke reputatie van getrouwheid opgebouwd, want hij had misschien wel veertien jaar ’met Paulus als een slaaf gediend’ (Filippenzen 2:19-22). Hoewel Timotheüs betrekkelijk jong was, vertrouwde Paulus hem de taak toe om andere ouderlingen de raad te geven „niet te strijden over woorden” maar zich op belangrijke zaken te concentreren, zoals geloof en volharding (2 Timotheüs 2:14). Timotheüs was ook bevoegd om gemeenteopzieners en dienaren in de bediening aan te stellen (1 Timotheüs 5:22). Hij kan echter wat beschroomd zijn geweest zijn autoriteit uit te oefenen. — 2 Timotheüs 1:6, 7.

De jonge ouderling werd met enkele ernstige problemen geconfronteerd. Zo waren er bijvoorbeeld twee mannen, Hymeneüs en Filetus, die ’het geloof van sommigen ondermijnden’ door te leren dat ’de opstanding reeds was geschied’ (2 Timotheüs 2:17, 18). Ze waren klaarblijkelijk van mening dat er alleen een geestelijke opstanding bestond en dat die bij christenen reeds had plaatsgevonden. Misschien citeerden ze een opmerking van Paulus zonder de context in aanmerking te nemen. Paulus had namelijk gezegd dat christenen dood waren geweest in hun zonden maar levend waren gemaakt door Gods geest (Efeziërs 2:1-6). Paulus waarschuwde dat een dergelijke invloed van afvalligen groter zou worden. Hij schreef: „Er zal een tijdsperiode komen dat zij de gezonde leer niet zullen verdragen, . . . en zij zullen hun oren van de waarheid afwenden en zich daarentegen tot onware verhalen keren” (2 Timotheüs 4:3, 4). Uit die waarschuwing van Paulus bleek dat het voor Timotheüs dringend noodzakelijk was acht te slaan op de raad van de apostel.

Het nut van het boek in deze tijd

Uit het voorgaande zien we dat Paulus voor het schrijven van Twee Timotheüs op z’n minst de volgende redenen had: (1) Hij wist dat zijn einde naderde en hij probeerde Timotheüs voor te bereiden op de tijd dat hij er niet meer zou zijn om Timotheüs bij te staan. (2) Hij wilde Timotheüs toerusten om de gemeenten die onder zijn opzicht stonden tegen afval en andere schadelijke invloeden te beschermen. (3) Hij wilde Timotheüs aanmoedigen om druk bezig te blijven in Jehovah’s dienst en zich in zijn vastberaden opstelling tegen valse leringen op nauwkeurige kennis van geïnspireerde geschriften te verlaten.

Wanneer we deze achtergrond begrijpen, krijgt Twee Timotheüs meer betekenis voor ons. Ook in deze tijd zijn er afvalligen als Hymeneüs en Filetus die hun eigen ideeën propageren en ons geloof zouden willen ondermijnen. Bovendien leven we nu in de door Paulus voorzegde ’kritieke tijden, die moeilijk zijn door te komen’. Velen hebben de waarheid ondervonden van Paulus’ waarschuwing: „Allen die met godvruchtige toewijding in vereniging met Christus Jezus wensen te leven, zullen ook vervolgd worden” (2 Timotheüs 3:1, 12). Hoe kunnen we standvastig blijven? Net als Timotheüs moeten we acht slaan op de raad van degenen die Jehovah al vele jaren dienen. En door persoonlijke studie, gebed en christelijke omgang kunnen we ’kracht blijven verwerven’ door middel van Jehovah’s onverdiende goedheid. Bovendien kunnen we met vertrouwen in de kracht van nauwkeurige kennis acht slaan op Paulus’ aansporing: „Blijf vasthouden aan het patroon van gezonde woorden.” — 2 Timotheüs 1:13.

„Het patroon van gezonde woorden”

Wat zijn de „gezonde woorden” waarover Paulus sprak? Hij doelt daarmee op de ware christelijke leer. In zijn eerste brief aan Timotheüs legde Paulus uit dat „gezonde woorden” in wezen „die van onze Heer Jezus Christus” zijn (1 Timotheüs 6:3). Wanneer we het patroon van gezonde woorden navolgen, heeft dit tot gevolg dat we een gezonde geest, een liefdevolle instelling en consideratie met anderen krijgen. Aangezien Jezus’ bediening en leringen in harmonie zijn met alle andere leringen in de bijbel kan de uitdrukking „gezonde woorden” bij uitbreiding slaan op alle bijbelse leringen.

Voor Timotheüs, voor alle christelijke ouderlingen trouwens, was het patroon van gezonde woorden een ’voortreffelijk, hem toevertrouwd pand’ dat behoed moest worden (2 Timotheüs 1:13, 14). Timotheüs kreeg de opdracht: „Predik het woord, houd u er als met een dringende zaak mee bezig, in gunstige tijd, in moeilijke tijd, wijs terecht, berisp, vermaan, met alle lankmoedigheid en kunst van onderwijzen” (2 Timotheüs 4:2). Wanneer we beseffen dat zich in Timotheüs’ tijd afvallige leringen verbreidden, is het ons duidelijk waarom Paulus er krachtig op aandrong gezonde woorden te onderwijzen. We begrijpen ook dat Timotheüs de kudde moest beschermen door met lankmoedigheid ’terecht te wijzen, te berispen en te vermanen’ en daarbij blijk te geven van een goede onderwijsbekwaamheid.

Tot wie moest Timotheüs het woord prediken? Uit de context valt op te maken dat Timotheüs als ouderling het woord binnen de christelijke gemeente predikte. Gezien de druk van tegenstanders moest Timotheüs zijn geestelijke evenwicht bewaren en vrijmoedig het woord van God bekendmaken, en geen menselijke filosofieën, persoonlijke ideeën of nutteloze speculaties. Het is waar dat dit tot tegenstand kon leiden van enkelen die misschien een verkeerde instelling hadden (2 Timotheüs 1:6-8; 2:1-3, 23-26; 3:14, 15). Maar door Paulus’ raad op te volgen zou Timotheüs een belemmering blijven voor afval, net zoals Paulus dat zelf was geweest. — Handelingen 20:25-32.

Zijn Paulus’ woorden over het prediken van het woord ook van toepassing op het prediken buiten de gemeente? Ja zeker, dat blijkt uit de context. Paulus vervolgt: „Houdt gij echter in alle dingen uw zinnen bij elkaar, lijd kwaad, doe het werk van een evangelieprediker, volbreng uw bediening ten volle” (2 Timotheüs 4:5). Het prediken van het evangelie — het bekendmaken van het goede nieuws van redding aan ongelovigen — staat centraal in de christelijke bediening (Mattheüs 24:14; 28:19, 20). En net zoals Gods woord binnen de gemeente ook in „moeilijke tijd” wordt gepredikt, zo volharden we ook onder moeilijke omstandigheden in de prediking van het woord tot personen buiten de gemeente. — 1 Thessalonicenzen 1:6.

De basis voor al ons predikings- en onderwijzingswerk is Gods geïnspireerde Woord. We hebben het volste vertrouwen in de bijbel. Paulus schreef aan Timotheüs: „De gehele Schrift is door God geïnspireerd en nuttig om te onderwijzen, terecht te wijzen, dingen recht te zetten, streng te onderrichten in rechtvaardigheid” (2 Timotheüs 3:16). Deze woorden worden vaak aangehaald, en terecht, om aan te tonen dat de bijbel Gods geïnspireerde Woord is. Maar met welk doel schreef Paulus ze op?

Paulus sprak tot een ouderling, iemand die binnen de gemeente de verantwoordelijkheid heeft „terecht te wijzen, dingen recht te zetten, streng te onderrichten in rechtvaardigheid”. Derhalve vermaande hij Timotheüs te vertrouwen op de wijsheid van het geïnspireerde Woord, waarin Timotheüs van kindsbeen af was onderwezen. Ouderlingen moeten net als Timotheüs soms kwaaddoeners terechtwijzen. Wanneer ze dat doen, dienen ze altijd op de bijbel te vertrouwen. Daarbij komt dat aangezien de Schrift door God geïnspireerd is, alle terechtwijzing die daarop gebaseerd is eigenlijk een terechtwijzing van God is. Iemand die op de bijbel gebaseerde terechtwijzingen verwerpt, verwerpt geen menselijke ideeën, maar geïnspireerde raad die van Jehovah zelf afkomstig is.

Wat is het boek Twee Timotheüs rijk aan goddelijke wijsheid! En hoeveel meer betekenis krijgt het als we de raad die erin staat, in de context beschouwen! Dit artikel geeft maar een summier overzicht van de schitterende, geïnspireerde inlichtingen die dit boek bevat, maar het is voldoende om te demonstreren hoe nuttig het is de context te beschouwen van wat we in de bijbel lezen. Dat zal een hulp zijn om ervoor te zorgen dat we inderdaad ’het woord der waarheid juist hanteren’.

[Voetnoot]

[Illustratie op blz. 27]

Paulus wilde Timotheüs toerusten om de gemeenten te beschermen

[Illustratie op blz. 30]

Paulus vermaande Timotheüs op de wijsheid van het geïnspireerde Woord te vertrouwen