Okuti Ombimbiliya Ipopia Umwe Okuti Sesusi o Mesiya?
Ekumbululo lyo Mbimbiliya
Yoo. Etyi Sesusi ali pano pohi, walingile umwe ovipuka viapopilwe okuti ankho mavilingwa na “Mesiya Omutumini,” ou ankho makala “Omuyovoli wouye.” (Daniel 9:25; 1 Suau 4:14) No puetyi ankhia aende keulu, watuaileko okulinga ovipuka viapopilwe okuti ankho mavilingwa na Mesiya. — Salmo 110:1; Ovilinga 2:34-36.
Enyina olio “Mesiya” lipopia-tyi?
Ondaka yo Hebeleu Mashíahh (Mesiya) nondaka yo Ngeleku Khristós (Kilisitu), ambuho mbupopia vala otyipuka tyike, “Omunthu Wawawekwa.” Tyina tuti “Sesusi Kilisitu” otyipuka tyike vala nokuti “Sesusi Wokwakoyua,” “Sesusi Mesiya.”
Kohale tyina Huku akoya omunthu alinge otyilinga tyimwe, ankho utilwa omulela pomutwe. (Levítico 8:12; 1 Samuel 16:13) Sesusi nae wakoyua na Huku alinge otyilinga tyimwe otyinene tyokukala Mesiya. (Ovilinga 2:36) Mahi opo tyimoneke okuti o Huku wemukoya katililwe omulela pomutwe nga vakuavo. Huku watumine ononkhono mbae mbulekese okuti ou akoya alinge Mesiya, o Sesusi. — Mateusi 3:16.
Kuna ovo Mesiya veñgapi?
Tyina utanga umwe nawa Ombimbiliya, utyimona okuti kuna umwe vala omunthu wike wakoyua alinge Mesiya. Ombimbiliya yati tuna okulunguka “mokonda makukamoneka ovo Kilisitu vomatutu novauli vomatutu, avakalinga omahuviso omanene, okuovola okuyapula ovanthu alo umwe vana vokuaholovonwa inkha tyitavela.” — Mateusi 24:24.
Okuti Mesiya meiya komutwe wandyila ine weya-le?
Weya-le. Ombimbiliya yapopile okuti Mesiya ankho matundu mohamba imwe yoko Isilayeli itiwa o Daviti. (Salmo 89:3, 4) Pahe pehepano kutupu vali omukanda una omanyina ovanthu vokuatuka mu Daviti. Mokutala omikanda omu ova Sundeu ankho vahoneka omanyina ava vatuka mu Daviti, viavomba menima 70 etyi ova Loma vahanyapo o Selusalei.a Pahe pehepano petupu vali omunthu utyivila okupopia okuti ame natuka mu Daviti. Mahi etyi Sesusi apopila ovanthu ankho vehemuhande okuti ame ndyimona wa Daviti, petupu ou wemutesile onkhango, mokonda navo ankho vetyii umwe okuti ombuto ya Daviti. — Mateusi 22:41-46.
Ombimbiliya ipopia ovipuka viñgapi ankho mavilingwa na Mesiya?
Katyitavela okupopia ovipuka viñgapi Ombimbiliya yapopia okuti ovio ankho mavilingwa na Mesiya, mokonda tyati umwe ou uvalula ngetyi ou uvalula otyikuavo. Opo utyinoñgonoke nkhele tala ñgo: Omukanda wa Isaías 53:2-7 upopia ovipuka ovinyingi ankho mavilingi Mesiya. Ku vamwe atyiho tyapopiwa mo novelesikulu omo, eulo like vala; ava ovakuavo vavalula okuti omaulo omanyingi.
Ovipuka ankho mavilingwa na Mesiya, Sesusi alinga
Etyi ankho malingi |
Tyili mu |
Apa tyalingwa |
---|---|---|
Omona wa Ambalayau |
||
Omona wa Isake, omona wa Ambalayau |
||
Matuku mo Isilayeli, momuhoko wa Sundaa |
||
Matuku Mohamba Daviti |
||
Matyitwa nomuhikuena wehei omukuendye |
||
Matyitilwa ko Mbelei |
Matesusi 2:1, 5, 6 |
|
Matiwa o Emanueleb |
||
Matyitwa novahepi |
||
Tyina amatyitwa omalukembe maaipawa |
||
Maihanwa ko Isitu |
||
Makatiwa omu Nasaleec |
||
Makuya omutumwa-ndaka makokola ondyila |
||
Makala Mesiya menima 29.d |
||
Huku ankho metyipopi umwe okuti omona wae |
||
Masuku unene nondyuo ya Huku |
||
Malongesa ovanthu ovipuka oviwa |
||
Makuatesako ovanthu ovanyingi voko Galileia |
||
Malingi ovipuka vihuvisa nga Moisesi |
||
Malongesa ovanthu etyi Huku asoka nga Moisesi |
||
Mahakula ovanthu ovanyingi |
||
Kamelimphande |
||
Malingi okankhenda ava veli nokumona emone |
||
Matekula ovanthu ngetyi muene Huku ahanda vatekulwe |
||
Omuviyuli uhuvisa |
||
Malongesa vakuavo enyina lya Siovaa |
||
Mapopi unene nononthengele-popia |
||
Omutumini |
||
Ovanyingi kamavetavela etyi mapopi |
||
Emanya omu ovanyingi mavelipunduka |
||
Mayalwa novanthu |
||
Mayalwa pehena etyi alinga |
||
Mavelama kotyimbulu anyingila mo Selusalei |
||
Ovana mavemupandula |
||
Meiya menyina lya Siovaa |
||
Maendwa konyima nepanga liae |
||
Malandeswa onombongo mbopalata 30e |
||
Omapanga ae mavekemusapo |
||
Ovanthu ankho mavemutendeleya |
||
Mavemutendeleya ngwe ati umwe vala filuu |
||
Mavemunthili omalute |
||
Mavemuvete komutwe |
||
Mavemuvete unene |
||
Mavekemuveta ngwe otyo evetala vala |
||
Ovatumini mavekelipakela-mo vemukwate |
||
Mavakapapela onomphai mbae nomankhanya ae momuti |
||
Mavayumbu owela vakale novikutu viae |
||
Mavemutale okuti omunthu wokulinga ovivi |
||
Mavemupopi unene omapita |
||
Mamono emone ayovole ovakuankhali |
||
Matyikala ngoti Huku kesukile-ale nae |
||
Manuiswa ovinyu yahonyekwa nomeva otyifo tyilula |
||
Tyina ehungi umwe kokunkhia maliwa nohunga |
||
Mapakula omwenyo wae pomavoko a Huku |
||
Kamakalwila omwenyo wae |
||
Mankhi ayovole ovanthu konkhali |
||
Omankhipa ae kamaveeteye |
||
Matomwa |
||
Mahihilwa no vokuna-tyo |
||
Matutiliswa |
||
Wokuemulandesa mapingwa |
||
Makapumphama kokulio kwa Huku |
a Omukanda McClintock and Strong’s Cyclopedia wati: “Mokutala, omikanda omu ova Sundeu ankho vahoneka okuti ngadi watuka ku ngandi, ngandi watuka momuho wa ngandi, viavomba etyi o Selusalei yahanyuapo.”
b Enyina olio Emanuele liatuka melaka lyo Hebeleu iya lipopia okuti “Huku Una Onthwe.” Enyina olio lipopia umwe nawa otyilinga tya Sesusi. Huku wemutumine pano pohi, emukuatesako okulinga oviwa, atyimoneka umwe okuti Huku una ovanthu vae. — Luka 2:27-32; 7:12-16.
c Ondaka oyo “Nasalee,” mokutala yatunda mondaka yo Hebeleu nétser, ihangununa okuti “okumena.”
d Opo unoñgonoke etyi Ombimbiliya yapopia okuti Mesiya ankho meiya menima 29, tanga onthele yati: “Oñgeni Eulo lia Daniele Liapopia Okuya kua Mesiya.”
e Wapopia onondaka ombo o Sakaliya, mahi Mateusi etyi ati pokuahoneka omukanda wae wati mbahonekwa na Selemiya. (Mateusi 27:9) Mokutala, pomikanda ankho vitiwa omikanda ‘vyo Vauli,’ omukanda wa Selemiya oo ankho watetekela. (Luka 24:44) Etyi Mateusi ati onondaka ombo mbapopiwa na Selemiya, mokutala ankho uli vala nokupopia umwe pomikanda ovio vyo vauli, iya umwe pomikanda ovio o wa Sakaliya.