“Ame Ndyina Ekevelelo ku Huku”

1-3. (a) Povipuka viakolela unene onthue tutavela, tyimwe otyipi? (b) Omokonda yatyi etutilo liakolela unene? (Tala olutalatu pefo pahimbikila onthele.)

INKHA omunthu umwe ukupula okuti: Ovipuka patyi viakolela unene ove utavela? Ñgeno wemukumbulula ñgeni? Ñgeno wemukumbulula okuti utavela okuti Jeova Omutungi iya oe vala wetuavela omuenyo. Tyafuile ñgeno wemupopila okuti una ekolelo mu Jesus Kristu, una wankhia pala okutuyovola. Iya tyotyili ñgeno wemupopila konthele yomphangu Yombembwa pano pohi, apa ovanthu va Huku mavakakala pala apeho. Mahi okuti ñgeno wemupopila konthele yetutilo?

² Onthue tuna omahunga omawa pala okupopia okuti etutilo o limwe povipuka viakolela unene onthue tutavela, namphila hamwe tukevelela okulambela mononkhumbi ononene iya atukakala nomuenyo uhapu. Apostolu Paulu walekesile omokonda yatyi etutilo liakolela unene etyi apopia okuti: “Inkha kutupu etutilo lio vokuankhia, tupu na Kristu katutilisilwe.” Inkha Kristu katutilisilwe, opo ngotyo kekahi nokutumina keulu, iya opo ngotyo ovilinga vietu viokuivisa vitupu esilivilo. (Tanga 1 Coríntios 15:12-19.) Tyotyili, onthue tutyii nawa okuti Jesus watutilisua. Mokonda onthue tuna onthumbi yokuti Jesus watutilisua, tuelikalela nova Sanduseu ankho vehetavela okuti ovanthu vokuankhia vapondola okukala vali nomuenyo. Alo umwe tyina ovanthu vetulinga omukuele, onthumbi tuna yokuti Huku upondola okututilisa vokuankhia itualako okukala tyapama.—Marcos 12:18; Atos 4:2, 3; 17:32; 23:6-8.

³ Paulu wapopile okuti “etutilo lio vokuankhia” ankho lilinga onthele “yondongeso yotete konthele ya Kristu.” (Hebreus 6:1, 2) Wapopile okuti nae ankho una ekolelo metutilo. (Atos 24:10, 15, 24, 25) Namphila etutilo otyimwe povipuka tuahimbika okulilongesa Mondaka ya Huku, no ngotyo nkhele tuesukisa okulilongesa-lio vali nawa. (Hebreus 5:12) Omokonda yatyi?

 4. Omapulo patyi tupondola okulilinga konthele yetutilo?

⁴ Tyina omunthu ehimbika okulilongesa Ombimbiliya, utanga omahipululo ovanthu vatutilisilwe kohale, ngetyi etutilo lia Lasalu. Tupu ulilongesa okuti Abraiau, na Job, na Daniele ankho vena onthumbi yokuti komutwe wandyila ovanthu vokuankhia mavakakala vali nomuenyo. Mahi, ove ñgeno wakumbulula ñgeni inkha omunthu ukuita opo umulekese mo Mbimbiliya omokonda yatyi tuna onthumbi momulao wetutilo walingwa-le omanima omanyingi kohale? Okuti Ombimbiliya ipopia onalupi ovanthu mavakatutiliswa? Omakumbululo omapulo oo, maapameka ekolelo lietu.

 5. Oityi matulilongesa tete?

⁵ Tyapepuka okusoka okuti omunthu upondola okututila monthiki ankhia. (João 11:11; Atos 20:9, 10) Mahi okuti tupondola umwe okukala nonthumbi yokuti omunthu makatutiliswa, namphila akala-le omanima omanyingi tyankhia? Okuti tupondola okukala nonthumbi oyo, tyilinge omunthu wankhia-ale kohale ine o pehepano? Pehepano, ove una-le onthumbi metutilo lialingua-le omanima omanyingi tunde etyi liaulwa. Etutilo patyi? Iya oñgeni etutilo olio lielikuata kumwe netutilo ove ukevelela komutwe wandyila?

 6. Oñgeni o Salmos 118 yafuiswapo mu Jesus?

⁶ Matulilongesa konthele yetutilo liapopiwa omanima omanyingi konyima. Mo Salmo 118 yahonekwa na David, tuvasamo onondaka ombu: “Jeova mbambavo tuyovole!” iya “Una uya menyina lia Jeova upandwa.” Ovanthu vapopile eulu olio konthele ya Mesiya etyi Jesus ankho ekahi nokunyingila mo Jerusalei monthiki 9 ya Nisan, etyi ankho kuakamba vala ononthiki mbumwe opo aipawe. (Salmos 118:25, 26; Mateus 21:7-9) Mahi oñgeni o Salmo 118 ankho ipondola okupopia konthele yetutilo tyina ankho malikamoneka omanima omanyingi komutwe wandyila? Tupu o Salmo ei yapopia okuti: “Emanya lina vokutunga vaanya, lialinga emanya liavilapo lio pevindi.”—Salmo 118:22.

 7. Oñgeni ova Judeu vaanyene Jesus?

⁷ “Ovatungi” vehetavelele Mesiya ononkhalamutwe mbo va Judeu. Vaniangele Jesus iya avehetavela okuti o Kristu. Ova Judeu ovanyingi vaanyene Jesus etyi vaita ku Pilatu opo aipawe. (Lucas 23:18-23) Ngotyo, Jesus wankhia mokonda yavo.

 8. Oñgeni Jesus akala emanya “liavilapo lio pevindi”?

⁸ Inkha Jesus waanyenwe iya aipawa, oñgeni ankho makala “emanya liavilapo lio pevindi”? Otyo ankho tyipondola vala okumoneka inkha ututiliswa. Jesus wetyiyandyululile nawa etyi evepopila konthele yomuhona umwe ankho una epia iya atumu ovatumwa-ndaka kovaundapi ankho vekahi nokuundapa mepia liae. Ovaundapi ovo, avavete ovatumwa-ndaka. Konyima, hekulu yepia atumu omona wae nolusoke luokuti mavemutavela. Mahi, avaipaa omona wa hekulu yepia. Etyi Jesus amana okuvepopila ehipululo olio, evepopila eulo likahi mu Salmo 118:22. (Lucas 20:9-17) Apostolu Petulu nae wapopile onondaka ombo puetyi ankho ekahi “novatumini, novakulu iya novahoneki vovitumino ova Judeu ankho veliongiya mo Jerusalei.” Wevepopila okuti “Jesus Kristu wo ko Nazare, una onwe mwaipaele momuti wemone, Huku wemupindula-po kononkhia.” Ayawisako okuti: “Emanya liaanyua no vokutunga, lialinga emanya liavilapo lio pevindi.”—Atos 3:15; 4:5-11; 1 Pedro 2:5-7.

 9. Otyipuka patyi tyihambukiswa tyaulilwe mu Salmo 118:22?

⁹ Tyayandyuluka nawa okuti eulo likahi mu Salmo 118:22 liapopile etutilo liapopiwa omanima omanyingi konyima. Mesiya ankho maanyua iya aipawa. Mahi ankho matutiliswa akala emanya liavilapo lio pevindi. Etyi atutiliswa, Jesus “akala omunthu una enyina ovanthu vapewa opo vayovolwe.”—Atos 4:12; Efésios 1:20.

10. (a) Oityi o Salmo 16:10 yapopile? (b) Oñgeni onthue tutyii okuti o Salmo 16:10 kaipopi David?

¹⁰ Matupopi vali konthele yoversikulu onkhuavo yapopile konthele yetutilo. Yafuiswapo etyi palamba omanima omanyingi. Ehipululo olio malituavela onthumbi yokuti etutilo lipondola okumoneka alo umwe tyina pamalambe omanima omanyingi tunde etyi omulao oo walingwa. Mo Salmo 16, tutangamo onondaka mba David mbati: “Kumandyeke ndyivolele Meendo. Kumayeke omukuatyili kuove avole.” (Salmo 16:10) David ankho kapopile okuti ankho kamankhi iya kamaende Meendo. Ombimbiliya ihangununa nawa okuti David wakulupa ankhi iya “akapululukwapo novakuaukulu vae, ahihilwa Mepundaumbo lia David.” (1 Reis 2:1, 10) Ngotyo, oversikulu ei olie ikahi nokupopia?

11. Onalupi Petulu ahangununa o Salmo 16:10?

¹¹ Etyi palamba omanima omanyingi tunde etyi David ahoneka onondaka ombo, Petulu ahangununa olie o Salmo 16:10 ipopia. Etyi palamba onosimanu mbumwe tunde apa Jesus ankhia iya atutiliswa, Petulu apopila ova Judeu nava vehe va Judeu. (Tanga Atos 2:29-32.) Evehinangelesa okuti David ankho wankhia-le iya wavola-le. Ombimbiliya kaipopi okuti povanthu ovo pena ou wapatanene Petulu etyi apopia okuti David “waulile konthele yetutilo” lia Mesiya.

12. Oñgeni o Salmo 16:10 yafuisilwepo iya otyo tyituavela onthumbi patyi konthele yetutilo?

¹² Petulu watoneka okupopia konthele yotyo etyi apopia onondaka mba David mbuvasiwa mu Salmo 110:1. (Tanga Atos 2:33-36.) Petulu wahangununa Novihonekwa iya evekuatesako okukala nonthumbi yokuti Jesus ankho “o Tatekulu iya o Kristu.” Ovanthu avaimbuka okuti o Salmo 16:10 yafuiswapo etyi Jesus atutiliswa. Etyi palamba omuvo umwe, apostolu Paulu apopi onondaka ombo etyi ankho ekahi nokupopia nova Judeu mepunda-umbo lio Antiokia mo Pisidia. Onondaka ombo mbahuvisile unene ovanthu ovo iya avahande okutehelela vali. (Tanga Atos 13:32-37, 42.) Nonthue tuna nonthumbi yokuti omaulo oo Ombimbiliya apopile konthele yetutilo afuisilwepo, namphila palambele omanima omanyingi tunde etyi aulilwe.

13. Omapulo patyi onthue tupondola okulinga konthele yetutilo?

¹³ Tyitupameka okunoñgonoka okuti etutilo lipondola okumoneka namphila palamba omanima omanyingi tunde etyi liapopiwa. No ngotyo ovanthu vamwe vapondola okupula okuti: ‘Otyo tyilekesa okuti ndyina okukevelela omanima omanyingi opo tukelivase vali navana ndyihole vokuankhia? Onalupi ovanthu vokuankhia mavakatutilisua?’ Jesus wapopilile ono Apostolu mbae okuti ankho pena ovipuka vehei iya ankho kamavevinoñgonoka vali. Otyo tyakutikinya ovipuka vimwe konthele “yomivo mavimoneka, Tate anaka.” (Atos 1:6, 7; João 16:12) No ngotyo, onthue nkhele twii ovipuka vimwe konthele yonalupi vokuankhia mavakatutilisua.

14. Oñgeni etutilo lia Jesus lielikalela nomakuavo alingilwe?

¹⁴ Etutilo liakolela vali unene liapopiwa mo Mbimbiliya o lia Jesus. Inkha katutilisilwe, nawike puonthue ankho upondola okukala nekevelelo liokukamona vali ovanthu vokuankhia tuhole. Ovanthu vokuatutilisilwe na Eliya na Eliseu, konyima avankhi vali. Mahi Jesus “watutiliswa kononkhia” iya “ononkhia mbutupu vali epondolo kwe” mokonda “keulu una omuenyo pala apeho.”—Romanos 6:9; Apocalipse 1:5, 18; Colossenses 1:18; 1 Pedro 3:18.

15. Omokonda yatyi Jesus aihanenwa okuti “otyinyango tyotete”?

¹⁵ Konthele yetutilo lia vana maveende keulu, etutilo lia Jesus olio etutilo liotete iya liakolela vali. (Atos 26:23) Mahi haeko vala watutilisilwe pala okuenda keulu. Jesus wapopile okuti ono apostolu mbae ovakuatyili mavakatumina nae keulu. (Lucas 22:28-30) Mahi ankho mavakatambula vala ondyambi oyo tyina vamankhi. Ngetyi tyaendele na Jesus, ankho mavatutiliswa nolutu luopaspilitu. Paulu wahoneka okuti “Kristu watutilisua povokuankhia, oe otyinyango tyotete kuaveho velele mononkhia.” Paulu wapopia okuti pena ovanthu ovakuavo mavatutiliswa opo vende keulu. Wati: “Kese umwe o pomphangu yae: Kristu otyinyango tyotete, akulandula vana vahula ku Kristu momuvo ekahi nokutumina.”—1 Coríntios 15:20, 23.

16. Oityi onthue tuanoñgonoka konthele yonalupi etutilo lio vokuenda keulu ankho malihimbika?

¹⁶ Onondaka mba Paulu mbutukuatesako okunoñgonoka onalupi ovanthu vokuenda keulu ankho mavahimbika okututilisua. Otyo ankho matyikamoneka momuvo Kristu ekahi nokutumina. Momanina omanyingi Onombangi mba Jeova vahangununa no Mbimbiliya okuti Kristu “wahimbika okutumina” keulu mo 1914 iya alo hono tukahi momuvo Kristu ekahi nokutumina iya onthyulilo youye uno wovivi ikahi unene popepi.

17, 18. Oityi matyikamoneka novalembulwa tyina ankho Kristu amehimbika okutumina?

¹⁷ Ombimbiliya ihangununa vali konthele yetutilo liavana mavaende keulu okuti: “Tupu, vakuatate, katuhande mukale tyihena enoñgonoko konthele ya vana velele mononkhia, . . . Inkha tuna onthumbi yokuti Jesus wankhia iya atutiliswa, tupu tuna onthumbi yokuti Huku makatutilisa vokuankhia . . . Onthue vokuna omuenyo, matuhupu-po alo tyina Tatekulu amahimbika okutumina, kamatutetekela ku vana vokuankhia. Tyetyi muene Tatekulu malauka keulu nondaka yomutumini, . . . iya vokuankhia kumue na Kristu mavatetekela okupindukapo. Konyima, onthue vokuna omuenyo matuhupu, atuho matukatyindua-po momakaka, opo tukavase Tatekulu keulu, atukakala na Tatekulu pala apeho.”—1 Tessalonicenses 4:13-17.

¹⁸ Ovanthu vokuenda keulu ankho mavahimbika okututiliswa omuvo umwe konyima yetyi Kristu ahimbika okutumina. Ovalembulwa mavakakala nomuenyo mokueenda kuononkhumbi ononene, “mavakatyindwa momakaka.” (Mateus 24:31) Otyo tyihangununa-tyi? Vana “mavakatyindwa-po” “kamavakalala mononkhia,” tyilekesa okuti kamavakakala omuvo omunyingi tyankhia. Mahi tyina vamankhi “mavakapilululwa mokupanyina kueiho, tyina onkhuino yahulililako yamahiki.”—1 Coríntios 15:51, 52.

19. Olipi “etutilo liavilapo vali”?

¹⁹ Hono, Ovakristau ovanyingi vekolelo kavaholovonenwe opo vakatumine na Kristu keulu. Mahi, vekahi nokukevelela “onthiki ya Jeova” yokuya okuhanyako ouye uno wovivi. Petupu omunthu nawike wii onalupi onthiki oyo maiya, mahi pena ovipuka vilekesa okuti onthiki oyo ikahi popepi. (1 Tessalonicenses 5:1-3) Tyina ouye omupe wameya, makukakala etutilo ekuavo. Pomuvo opo, ovanthu mavakatutiliswa opo vakale pano pohi, avakakala nekevelelo liokuhena vali onkhali iya nokuhankhi vali. “Etutilo olio, liavilapo vali” tyipona omatutilo alingilwe kohale mokonda ovanthu vokuatutilisilwe, konyima avankhi vali.—Hebreus 11:35.

20. Omokonda yatyi tupondola okukala nonthumbi yokuti ovanthu mavakatutiliswa monkhalelo yaongana nawa?

²⁰ Ombimbiliya ipopia okuti vana mavatutiliswa pala okuenda keulu mavatutiliswa “kese umwe pomphangu yae.” (1 Coríntios 15:23) Otyo tyituavela onthumbi yokuti etutilo pano pohi malilingwa monkhalelo yaongana nawa. Mahi hamwe tupondola okulipula okuti: Okuti vana vasaililwa okunkhia ovo mavakatetekela okututiliswa tyina Omanima Ovityita Ekwi Outumini wa Kristu ahimbika iya avakatambulwa no nombunga mbavo? Okuti ovalume vekolelo kohale ankho vahongolela nawa ovanthu va Huku, ovo mavakatetekela okututiliswa opo vakuateseko okuonganeka ovanthu va Huku mouye omupe? Oityi matyikamoneka na vana ankho vahanoñgonokele Jeova? Opi iya onalupi mavakatutilisilwa? Pena omapulo omanyingi tupondola okulipula konthele yotyo. Ovio ovipuka onthue tuehesukisile okunoñgonoka pehepano. Tuna vala okukevelela opo ha tuketyimone. Mahi onthue tuna onthumbi yokuti matukahambukwa tyina Jeova amalingi ovipuka monkhalelo yae.

21. Ekevelelo patyi ove una?

²¹ Tyina omuvo oo uhenehikepo, tutualeiko okupameka onthumbi yetu mu Jeova. Wetulaa okuti pokati ka Jesus makatutilisa vokuankhia vekahi mehinangelo Liae. (João 5:28, 29; 11:23) Otyipuka otyikuavo tyilekesa okuti Jeova makatutilisa vokuankhia, otyetyi Jesus apopia okuti Abraiau na Isake na Jako aveho ku Huku “vena omuenyo.” (Lucas 20:37, 38) Tyayandyuluka nawa okuti tuna omahunga omawa opo tupopie nga apostolu Paulu etyi ati: “Ame ndyina ekevelelo ku Huku . . . liokuti makukakala etutilo.”—Atos 24:15.