ਉਤਪਤ

37 ਯਾਕੂਬ ਕਨਾਨ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਵੱਸ ਗਿਆ ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਪਰਦੇਸੀਆਂ ਵਜੋਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਿਤਾਈ ਸੀ।+

2 ਯਾਕੂਬ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਇਹ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਾਪਰੀਆਂ ਸਨ।

ਜਦੋਂ ਉਸ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਯੂਸੁਫ਼+ 17 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਨੌਜਵਾਨ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀਆਂ ਪਤਨੀਆਂ ਬਿਲਹਾਹ+ ਅਤੇ ਜਿਲਫਾਹ+ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨਾਲ ਭੇਡਾਂ-ਬੱਕਰੀਆਂ ਚਾਰਨ ਗਿਆ।+ ਫਿਰ ਉਸ ਨੇ ਆ ਕੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੁਰੇ ਕੰਮਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ। 3 ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਸੀ+ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਉਸ ਦੇ ਬੁਢਾਪੇ ਵਿਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੂੰ ਇਕ ਸੋਹਣਾ ਚੋਗਾ ਬਣਵਾ ਕੇ ਦਿੱਤਾ। 4 ਜਦੋਂ ਉਸ ਦੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਿਤਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲੋਂ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਹ ਉਸ ਨਾਲ ਨਫ਼ਰਤ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ। ਉਹ ਉਸ ਨਾਲ ਸਿੱਧੇ ਮੂੰਹ* ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਸਨ।

5 ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੇ ਇਕ ਸੁਪਨਾ ਦੇਖਿਆ ਜੋ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੁਣਾਇਆ+ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਉਹ ਉਸ ਨਾਲ ਹੋਰ ਵੀ ਨਫ਼ਰਤ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ। 6 ਉਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ: “ਕਿਰਪਾ ਕਰ ਕੇ ਮੇਰਾ ਸੁਪਨਾ ਸੁਣੋ। 7 ਆਪਾਂ ਸਾਰੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਭਰੀਆਂ ਬੰਨ੍ਹ ਰਹੇ ਸੀ। ਫਿਰ ਮੇਰੀ ਭਰੀ ਖੜ੍ਹੀ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਭਰੀਆਂ ਮੇਰੀ ਭਰੀ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਖੜ੍ਹ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੇਰੀ ਭਰੀ ਨੂੰ ਝੁਕ ਕੇ ਨਮਸਕਾਰ ਕੀਤਾ।”+ 8 ਉਸ ਦੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਕੀ ਤੂੰ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾਂ ਕਿ ਤੂੰ ਰਾਜਾ ਬਣ ਕੇ ਸਾਡੇ ʼਤੇ ਰਾਜ ਕਰੇਂਗਾ?”+ ਯੂਸੁਫ਼ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿਚ ਉਸ ਲਈ ਨਫ਼ਰਤ ਹੋਰ ਵੀ ਵਧ ਗਈ।

9 ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਸ ਨੇ ਇਕ ਹੋਰ ਸੁਪਨਾ ਦੇਖਿਆ ਜੋ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੁਣਾਇਆ: “ਮੈਂ ਇਕ ਹੋਰ ਸੁਪਨਾ ਦੇਖਿਆ ਜਿਸ ਵਿਚ ਸੂਰਜ, ਚੰਦ ਤੇ 11 ਤਾਰੇ ਮੇਰੇ ਸਾਮ੍ਹਣੇ ਝੁਕ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।”+ 10 ਫਿਰ ਉਸ ਨੇ ਇਹ ਸੁਪਨਾ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੁਣਾਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਝਿੜਕਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ: “ਤੇਰੇ ਕਹਿਣ ਦਾ ਕੀ ਮਤਲਬ? ਕੀ ਹੁਣ ਮੈਂ, ਤੇਰੀ ਮਾਂ ਤੇ ਤੇਰੇ ਭਰਾ ਗੋਡਿਆਂ ਭਾਰ ਬੈਠ ਕੇ ਤੇਰੇ ਅੱਗੇ ਸਿਰ ਨਿਵਾਵਾਂਗੇ?” 11 ਉਸ ਦੇ ਭਰਾ ਉਸ ਨਾਲ ਈਰਖਾ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ,+ ਪਰ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਇਹ ਗੱਲਾਂ ਯਾਦ ਰੱਖੀਆਂ।

12 ਇਕ ਵਾਰ ਉਸ ਦੇ ਭਰਾ ਸ਼ਕਮ+ ਲਾਗੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀਆਂ ਭੇਡਾਂ-ਬੱਕਰੀਆਂ ਚਾਰਨ ਗਏ ਹੋਏ ਸਨ। 13 ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੂੰ ਕਿਹਾ: “ਸੁਣ, ਤੇਰੇ ਭਰਾ ਸ਼ਕਮ ਨੇੜੇ ਭੇਡਾਂ-ਬੱਕਰੀਆਂ ਚਾਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਤੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਆ।” ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਹਾਂਜੀ, ਮੈਂ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ।” 14 ਉਸ ਨੇ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੂੰ ਕਿਹਾ: “ਜਾਹ ਤੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਦੀ ਖ਼ਬਰਸਾਰ ਲੈ ਕੇ ਆ। ਨਾਲੇ ਦੇਖ ਕਿ ਭੇਡਾਂ-ਬੱਕਰੀਆਂ ਠੀਕ-ਠਾਕ ਹਨ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।” ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਉਸ ਨੇ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੂੰ ਹਬਰੋਨ+ ਘਾਟੀ ਤੋਂ ਘੱਲ ਦਿੱਤਾ। ਯੂਸੁਫ਼ ਸ਼ਕਮ ਵੱਲ ਨੂੰ ਤੁਰ ਪਿਆ। 15 ਜਦੋਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਵਿਚ ਇੱਧਰ-ਉੱਧਰ ਭਟਕ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਇਕ ਆਦਮੀ ਮਿਲਿਆ। ਉਸ ਆਦਮੀ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ: “ਤੂੰ ਕਿਸ ਨੂੰ ਲੱਭ ਰਿਹਾ ਹੈਂ?” 16 ਯੂਸੁਫ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਲੱਭ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਕੀ ਤੈਨੂੰ ਪਤਾ ਉਹ ਕਿੱਥੇ ਭੇਡਾਂ-ਬੱਕਰੀਆਂ ਚਾਰ ਰਹੇ ਹਨ?” 17 ਉਸ ਆਦਮੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ: “ਉਹ ਇੱਥੋਂ ਚਲੇ ਗਏ ਹਨ। ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿੰਦਿਆਂ ਸੁਣਿਆ ਸੀ, ‘ਆਓ ਆਪਾਂ ਦੋਥਾਨ ਨੂੰ ਚਲੀਏ।’” ਇਸ ਲਈ ਯੂਸੁਫ਼ ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਦੋਥਾਨ ਚਲਾ ਗਿਆ ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਮਿਲ ਗਏ।

18 ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਦੂਰੋਂ ਆਉਂਦਿਆਂ ਦੇਖ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦੀਆਂ ਜੁਗਤਾਂ ਘੜਨ ਲੱਗੇ। 19 ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਕਿਹਾ: “ਦੇਖੋ, ਉਹ ਆ ਰਿਹਾ ਸੁਪਨੇ ਦੇਖਣ ਵਾਲਾ!+ 20 ਆਓ ਆਪਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਜਾਨੋਂ ਮਾਰ ਕੇ ਕਿਸੇ ਟੋਏ ਵਿਚ ਸੁੱਟ ਦੇਈਏ। ਆਪਾਂ ਕਹਿ ਦਿਆਂਗੇ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਜੰਗਲੀ ਜਾਨਵਰ ਮਾਰ ਕੇ ਖਾ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਦੇਖਾਂਗੇ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਕਿਵੇਂ ਪੂਰੇ ਹੁੰਦੇ।” 21 ਜਦੋਂ ਰਊਬੇਨ+ ਨੇ ਇਹ ਸੁਣਿਆ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਆਪਾਂ ਉਸ ਦੀ ਜਾਨ ਕਿਉਂ ਲਈਏ?”+ 22 ਰਊਬੇਨ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ: “ਉਸ ਦਾ ਖ਼ੂਨ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਇ ਆਪਾਂ ਇੱਥੇ ਉਜਾੜ ਵਿਚ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਟੋਏ ਵਿਚ ਸੁੱਟ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ।+ ਉਸ ਨੂੰ ਜਾਨੋਂ ਨਾ ਮਾਰੋ।”+ ਉਸ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਬਚਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਕੋਲ ਲੈ ਜਾਵੇਗਾ।

23 ਜਿਉਂ ਹੀ ਯੂਸੁਫ਼ ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਕੋਲ ਆਇਆ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦਾ ਸੋਹਣਾ ਚੋਗਾ ਲਾਹ ਲਿਆ ਜੋ ਉਸ ਨੇ ਪਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ।+ 24 ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਫੜ ਕੇ ਟੋਏ ਵਿਚ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਟੋਏ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਸੀ।

25 ਫਿਰ ਉਹ ਰੋਟੀ ਖਾਣ ਬੈਠ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਗਿਲਆਦ ਤੋਂ ਇਸਮਾਏਲੀਆਂ+ ਦਾ ਕਾਫ਼ਲਾ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਊਠਾਂ ਉੱਤੇ ਖ਼ੁਸ਼ਬੂਦਾਰ ਗੂੰਦ, ਗੁੱਗਲ ਅਤੇ ਰਾਲ਼ ਵਾਲਾ ਸੱਕ+ ਲੱਦਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ। 26 ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਯਹੂਦਾਹ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ: “ਜੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਮਾਰ ਕੇ ਉਸ ਦੇ ਕਤਲ ਦੀ ਗੱਲ ਲੁਕਾ ਲਈਏ, ਤਾਂ ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਕੀ ਫ਼ਾਇਦਾ ਹੋਊ?+ 27 ਸੁਣੋ, ਆਪਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸਮਾਏਲੀਆਂ ਨੂੰ ਵੇਚ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ।+ ਆਪਾਂ ਉਸ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਆਪਣਾ ਹੱਥ ਕਿਉਂ ਚੁੱਕੀਏ? ਆਖ਼ਰ ਉਹ ਵੀ ਸਾਡਾ ਭਰਾ ਤੇ ਸਾਡਾ ਆਪਣਾ ਖ਼ੂਨ* ਹੈ।” ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਯਹੂਦਾਹ ਦੀ ਗੱਲ ਮੰਨ ਲਈ। 28 ਜਦੋਂ ਇਸਮਾਏਲੀ*+ ਵਪਾਰੀ ਉੱਧਰੋਂ ਦੀ ਲੰਘ ਰਹੇ ਸਨ, ਤਾਂ ਯੂਸੁਫ਼ ਦੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਟੋਏ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਚਾਂਦੀ ਦੇ 20 ਟੁਕੜਿਆਂ ਬਦਲੇ ਇਸਮਾਏਲੀਆਂ ਨੂੰ ਵੇਚ ਦਿੱਤਾ।+ ਉਹ ਵਪਾਰੀ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੂੰ ਮਿਸਰ ਲੈ ਗਏ।

29 ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਰਊਬੇਨ ਨੇ ਆ ਕੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਯੂਸੁਫ਼ ਉਸ ਟੋਏ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਦੁੱਖ ਦੇ ਮਾਰੇ ਆਪਣੇ ਕੱਪੜੇ ਪਾੜੇ। 30 ਜਦੋਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਕੋਲ ਵਾਪਸ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਉੱਚੀ-ਉੱਚੀ ਕਿਹਾ: “ਮੁੰਡਾ ਉੱਥੇ ਨਹੀਂ ਹੈ! ਹੁਣ ਮੈਂ ਕੀ ਕਰਾਂ?”

31 ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਕ ਬੱਕਰਾ ਵੱਢ ਕੇ ਯੂਸੁਫ਼ ਦਾ ਚੋਗਾ ਉਸ ਦੇ ਖ਼ੂਨ ਵਿਚ ਡੋਬਿਆ। 32 ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਹ ਚੋਗਾ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਕੋਲ ਘੱਲਿਆ ਅਤੇ ਪੁੱਛਿਆ: “ਇਹ ਚੋਗਾ ਸਾਨੂੰ ਲੱਭਾ ਹੈ। ਜ਼ਰਾ ਦੇਖੀਂ ਕਿਤੇ ਇਹ ਚੋਗਾ ਤੇਰੇ ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਤਾਂ ਨਹੀਂ!”+ 33 ਯਾਕੂਬ ਨੇ ਉਹ ਚੋਗਾ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਦੇਖਿਆ ਅਤੇ ਉੱਚੀ-ਉੱਚੀ ਕਿਹਾ: “ਹਾਂ, ਇਹ ਮੇਰੇ ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਹੀ ਚੋਗਾ ਹੈ! ਜ਼ਰੂਰ ਕਿਸੇ ਜੰਗਲੀ ਜਾਨਵਰ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਟੁਕੜੇ-ਟੁਕੜੇ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹੋਣੇ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਖਾ ਗਿਆ ਹੋਣਾ!” 34 ਯਾਕੂਬ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੱਪੜੇ ਪਾੜ ਕੇ ਆਪਣੇ ਲੱਕ ਦੁਆਲੇ ਤੱਪੜ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਅਤੇ ਕਈ ਦਿਨ ਆਪਣੇ ਮੁੰਡੇ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਸੋਗ ਮਨਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ। 35 ਉਸ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਧੀਆਂ ਉਸ ਨੂੰ ਦਿਲਾਸਾ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਰਹੇ, ਪਰ ਉਹ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਕੋਈ ਉਸ ਨੂੰ ਦਿਲਾਸਾ ਦੇਵੇ। ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ: “ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਮਰਨ ਤਕ*+ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਲਈ ਸੋਗ ਮਨਾਉਂਦਾ ਰਹਾਂਗਾ!” ਉਸ ਦਾ ਪਿਤਾ ਉਸ ਕਰਕੇ ਕਈ ਦਿਨ ਰੋਂਦਾ ਰਿਹਾ।

36 ਉੱਧਰ ਇਸਮਾਏਲੀਆਂ* ਨੇ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੂੰ ਮਿਸਰ ਵਿਚ ਪੋਟੀਫਰ ਨੂੰ ਵੇਚ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਪੋਟੀਫਰ ਫ਼ਿਰਊਨ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿਚ ਇਕ ਮੰਤਰੀ+ ਸੀ ਅਤੇ ਰਾਜੇ ਦੇ ਅੰਗ-ਰੱਖਿਅਕਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ+ ਸੀ।