Reperensya Parad Workbook ed Aral
ENERO 7-13
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | GAWA 21-22
“Nagawa Komon so Linawa nen Jehova”
(Gawa 21:8-12) Diad tinmumbok ya agew et binmuat kami tan akasabi kamid Cesarea, tan linma kamid abung nen Felipe ya ebanghelisador, a sakey ed saramay pitoran lalaki, tan akiayam kamid sikato. 9 Sikatoy walaan na apatiran anak a mamarikit, a manpropropesiya. 10 Balet legan kamin wadman a pigay agew, sinmabi manlapud Judea so propetan manngaray Agabo. 11 Tan nila to kami tan inala toy balkes nen Pablo insan to binalor iray sali tan lima ton dili tan inkuan to: “Oniay inkuan na masanton espiritu, ‘Say lakin makankayarian ed sayan balkes et oniay pamalor ed sikato na saray Judio diad Jerusalem, tan iyawat dad saray totoo na saray nasyon.’ ” 12 Natan sanen nadngel mi iya, sikami tan saramay wadman et akikasi ed sikato ya agla oonlad Jerusalem.
bt 177-178 ¶15-16
“Nagawa Komon so Linawa nen Jehova”
15 Legan ya miaayam si Pablo ed abung nen Felipe, walay sinmabin sakey nin respetadon bisita, si Agabo. Amta na saramay nantitipon ed abung nen Felipe ya propeta si Agabo; impasakbay toy baleg ya eras legan na uley nen Claudio. (Gawa 11:27, 28) Ompan mankelaw ira: ‘Akin et wadiay Agabo? Anto kasi mensahe to?’ Legan dan babantayan, inala toy balkes nen Pablo. Satan ya balkes et gawad tela ya nayarin napangisigpitan na kuarta tan arum ni ra. Panamegley na satan, binalor nen Agabo iray mismon sali tan lima to. Insan imbaga to iyan ambelat ya mensahe: “Oniay inkuan na masanton espiritu, ‘Say lakin makankayarian ed sayan balkes et oniay pamalor ed sikato na saray Judio diad Jerusalem, tan iyawat dad saray totoo na saray nasyon.’ ”—Gawa 21:11.
16 Ipapanengneng na sayan propesiya ya talagan onlad Jerusalem si Pablo. Ipapatnag met na saya ya lapud pulongan to iray Judio diman, sikatoy “iyawat dad saray totoo na saray nasyon.” Baleg so epekto na sayan propesiya ed saramay agagi ya wadman ed abung nen Felipe. Insulat nen Lucas: “Natan sanen nadngel mi iya, sikami tan saramay wadman et akikasi ed sikato ya agla oonlad Jerusalem. Insan inmebat si Pablo: ‘Akin et onaakis kayo tan pakakapuyen yoy determinasyon ko? Agkayo mapaga ta akaparaan ak lan nabalor tan ompatey diad Jerusalem lapud ngaran na Katawan a Jesus.’ ”—Gawa 21:12, 13.
(Gawa 21:13) Insan inmebat si Pablo: “Akin et onaakis kayo tan pakakapuyen yoy determinasyon ko? Agkayo mapaga ta akaparaan ak lan nabalor tan ompatey diad Jerusalem lapud ngaran na Katawan a Jesus.”
bt 178 ¶17
“Nagawa Komon so Linawa nen Jehova”
17 Imadyin mo pa iyan eksena. Saray agagi, kaiba lay Lucas, et akikasi ed si Pablo ya agla oonlad Jerusalem. Manakis so arum ed sikara. Aliklikna nen Pablo so panangiyansakit dad sikato, tan maar-aro ton imbagad sikara ya ‘pakakapuyen day determinasyon to,’ odino diad arum ya patalos, singa da “bebetagen so puso” to. Balet siansian sikatoy determinado, tan singa samay agawa sanen kaiba to ray agagi ed Tiro, agto inabuloyan ya onkapuy so determinasyon to anggano mikasi odino onakis ni ra. Kanian impaliwawa tod sikara no akin ya kaukolan toy ontuloy. Talagan makpel tan determinado si Pablo! Singa met ed si Jesus nensaman, desidido si Pablo ya onlad Jerusalem. (Heb. 12:2) Siempre aglabay nen Pablo so magmaliw ya martir, balet no kaukolan ya nagawa itan, ipasen ton sakey a kagalangan so ompatey bilang patumbok nen Kristo Jesus.
(Gawa 21:14) Sanen sikatoy agmi nakombinse, pinaulyanan mi la, tan inkuan mi: “Nagawa komon so linawa nen Jehova.”
bt 178 ¶18
“Nagawa Komon so Linawa nen Jehova”
18 Antoy reaksion na saray agagi? Nirespeto day desisyon nen Pablo. Oniay nabasa tayo: “Sanen sikatoy agmi nakombinse, pinaulyanan mi la, tan inkuan mi: ‘Nagawa komon so linawa nen Jehova.’” (Gawa 21:14) Saramay mangokombinse ed si Pablo ya agla onlad Jerusalem et agda la impasoot so labay dan nagawa. Dinengel day Pablo tan inmabuloy la ra, ya binidbir tan inawat day linawa nen Jehova, anggaman mairap itan parad sikara. Ginapoan la sirin nen Pablo so impanbiahe to ya manresulta ed ipatey to. Mainomay labat la komon ed si Pablo so onalis no agda sinalin inamper.
Pankotkot na Espiritual a Kayamanan
(Gawa 21:23, 24) Kanian gawam sirin iyan ibaga mid sika: Walay apatiran lalaki dia a walay sinambaan da. 24 Itagar mo irayan lalaki tan linisan moy sarilim unong ed Ganggan a kaiba ira tan bayaran mo iray gastosen da, pian napakiskisan da iray ulo ra. Diad ontan et naamtaan na amin ya aliwan tua iray nadngelan dan labilabir nipaakar ed sika, noagta maong so gagawaen mo, tan uunoren mo met so Ganggan.
bt 184-185 ¶10-12
‘Dengel Yo so Depensak’
10 Anggaman ontan, makonsidera si Pablo ed saramay siansian manguunor ed pigaran kustombre na Judio, singa say agpantrabaho no Sabaton odino agpangan na arum ya kakanen. (Roma 14:1-6) Agto met insebel so panagsegat. Diad tua, impasegat nen Pablo si Timoteo pian anggapoy nibaga na saray Judio ed si Timoteo ta say ama to et Griego. (Gawa 16:3) Personal ya desisyon so pampasegat. Imbaga nen Pablo ed saray taga Galacia: “Say importante et aliwan say pampasegat odino agpampasegat, noagta say pananisia a wala ray nagagawaan to diad panamegley na aro.” (Gal. 5:6) Balet, no isipen na sakey a say pampasegat et panagpasakop ed Ganggan odino kakaukolanen pian niwalad sikato so pabor nen Jehova, anggapoy pananisia to.
11 Anggano anggapoy katuaan na saray narerengelan ya labilabir, siansian ag-ondeen so nonot na saray mananisian Judio. Lapud satan, oniay ingganggan na saray mamatatken ed si Pablo: “Walay apatiran lalaki dia a walay sinambaan da. Itagar mo irayan lalaki tan linisan moy sarilim unong ed Ganggan a kaiba ira tan bayaran mo iray gastosen da, pian napakiskisan da iray ulo ra. Diad ontan et naamtaan na amin ya aliwan tua iray nadngelan dan labilabir nipaakar ed sika, noagta maong so gagawaen mo, tan uunoren mo met so Ganggan.”—Gawa 21:23, 24.
12 Sarag komon nen Pablo ya ikatunongan ya say problema et aliwan samay labilabir nipaakar ed sikato, noagta saramay panatikon Judio ya manisia ni ed Mosaikon Ganggan. Balet sikatoy mabulos ya onadapta, basta agto nikompromiso iray prinsipyo na Dios. Antis nin nagawa iya, oniay insulat to: “Diad saramay sakop na ganggan et nagmaliw ak a singa sakop na ganggan, anggano agak sakop na ganggan, pian nasagyat ko iramay sakop na ganggan.” (1 Cor. 9:20) Diad sayan pankanawnawa, akikoopera si Pablo ed saray mamatatken ed Jerusalem tan nagmaliw ya “sakop ed ganggan.” Lapud satan, sikatoy angipanengneng na maabig ya alimbawa ed sikatayo natan ya mikoopera ed saray elder tan agtayo ipipilit so panlabayan tayo.—Heb. 13:17.
(Gawa 22:16) Natan sirin, akin et manpapaleen ka? Alagey ka, manpabautismo ka, tan urasan mo iray kasalanan mo diad itawag mod ngaran to.’
nwtsty study note na Gaw 22:16
urasan mo iray kasalanan mo diad itawag mod ngaran to: Odino “urasan mo iray kasalanan mo tan ontawag kad ngaran to.” Naurasan iray kasalanan na sakey, aliwan diad mismon pampabautismo ed danum, noagta diad itawag ed ngaran nen Jesus. Lalanoren na satan so panisia ed si Jesus tan pangipanengneng ed satan ya pananisia panamegley na saray gawa bilang Kristiano.—Gaw 10:43; San 2:14, 18.
Panagbasa ed Biblia
(Gawa 21:1-19) Sanen sinmian kami lad sikara tan nambarko kami, diretso kamin nambiahe tan akasabi kamid Cos, tan diad tinmumbok ya agew et diad Rodas, insan diad Patara. 2 Sanen walay aromog min barko a mamaarap ed Fenicia, linmugan kami insan kami la binmuat. 3 Sanen abantag mi so isla na Ciprus diad bandad kawigi, nilabsanan mi labat itan tan amaarap kamid Sirya tan sinmakbit kamid Tiro, a ditan so pangiyepasan ed saray kargamento na barko. 4 Inanap mi ray disipulo tan aromog mi ra, tan pitoy agew mi diman. Balet lapud mensahen impasabi ed sikara na masanton espiritu et aminpiga ran imbagad si Pablo ya agla oonlad Jerusalem. 5 Kanian sanen asabi lay agew na isipot mi, linma kami lan nambiahe balet amin da, kaiba iray bibii tan ugugaw, so angipatnubang ed sikami anggad paway na syudad. Tan tinmalimukor kami diad gilig na dayat, tan nampikasi 6 tan nampapataniran kami. Insan linmugan kami lad barko, tan sinmempet la rad saray ayaman da. 7 Manlapud Tiro et akasabi kamin siansia diad Tolemaida, tan kinumusta mi ray agagi tan sakey agew kamin akiayam ed sikara. 8 Diad tinmumbok ya agew et binmuat kami tan akasabi kamid Cesarea, tan linma kamid abung nen Felipe ya ebanghelisador, a sakey ed saramay pitoran lalaki, tan akiayam kamid sikato. 9 Sikatoy walaan na apatiran anak a mamarikit, a manpropropesiya. 10 Balet legan kamin wadman a pigay agew, sinmabi manlapud Judea so propetan manngaray Agabo. 11 Tan nila to kami tan inala toy balkes nen Pablo insan to binalor iray sali tan lima ton dili tan inkuan to: “Oniay inkuan na masanton espiritu, ‘Say lakin makankayarian ed sayan balkes et oniay pamalor ed sikato na saray Judio diad Jerusalem, tan iyawat dad saray totoo na saray nasyon.’ ” 12 Natan sanen nadngel mi iya, sikami tan saramay wadman et akikasi ed sikato ya agla oonlad Jerusalem. 13 Insan inmebat si Pablo: “Akin et onaakis kayo tan pakakapuyen yoy determinasyon ko? Agkayo mapaga ta akaparaan ak lan nabalor tan ompatey diad Jerusalem lapud ngaran na Katawan a Jesus.” 14 Sanen sikatoy agmi nakombinse, pinaulyanan mi la, tan inkuan mi: “Nagawa komon so linawa nen Jehova.” 15 Natan, kayari na sarayan agew et namparaan kami parad pambiahe tan amaarap kamid Jerusalem. 16 Akila met ed sikami so arum ed saray disipulo a nanlapud Cesarea, tan inibaan da kamin onlad abung na samay lakin manangkaili ed sikami, a manngaray Minason a taga Ciprus, sakey ed saray inmunan disipulo. 17 Sanen akasabi kamid Jerusalem, malikeliket iray agagi ya angawat ed sikami. 18 Balet diad tinmumbok ya agew, kaiba mi si Pablo a linmad si Santiago, tan wadman so amin a mamatatken. 19 Tan kinumusta to ra tan insalaysay ton amin so ginawa na Dios diad saray nasyon ed panamegley na ministeryo to.
MAGMALIW YA EPEKTIBO ED MINISTERYO
Kasin Kaukolan Mon Ngilinan so Sinimban Sabaton?
Lapud sinumpal la na Kristo so Ganggan, kasin obligado ni iray Kristiano ya ngilinan da so sinimban Sabaton? Oniay pinuyanan ya ebat nen apostol Pablo: “Kanian anggapo komon so mangukom ed sikayo no antoy kanen tan inumen yo odino nipaakar ed panagselebra yoy piesta odino balon bulan odino sabaton. Saratan a bengatla et anino na saray bengatlan onsabi, balet say tudtua et say Kristo.”—Colosas 2:16, 17.
Ipapanengneng na satan ya pinuyanan iran salita ya walay pananguman ed kakaukolanen na Dios parad saray lingkor to. Akin et anguman? Lapud saray Kristiano et wala lad balon ganggan, say “ganggan na Kristo.” (Galacia 6:2) Say datin Ganggan na sipanan ya inter ed si Moises parad Israel et anampot la panamegley na impatey nen Jesus. (Roma 10:4; Efeso 2:15) Kasin say ganggan ya ngilinan so Sabaton et anampot met la? On. Kayarin imbaga nen Pablo ya “nibulos itayo la ed Ganggan,” tinukoy to so sakey ed saray Samploran Ganggan. (Roma 7:6, 7) Kanian say Samploran Ganggan—kaiba lay ganggan ya Sabaton—et kabiangan na Ganggan ya anampot la. Saray mandadayew ed Dios sirin et agda la kaukolan ya ngilinan so sinimban Sabaton.
Sayan impanguman et nayarin iyilustra ed onian paraan: Say sakey a bansa et nayarin manguman so konstitusyon to. No nipaakseb la so balon konstitusyon, agla kaukolan ya tumboken na totoo imay dati. Anggaman say arum ya ganggan ed balon konstitusyon et mipara ed saramay datin walad konstitusyon, nayarin duma so arum ya ganggan. Kanian kaukolan ya aralen a maong na sakey so balon konstitusyon pian nanengneng to no anto ray kaukolan ton tumboken. Sakey ni, say matulok ya mibabaley et amtaen to met no kapigan inmepekto so balon konstitusyon.
Mipadpara, angiter si Jehova a Dios na masulok ya 600 a ganggan, kaiba lay 10 ya manunan ganggan, parad bansan Israel. Kaibad saratan iray ganggan ed moral, panagbagat, pangasikasod laman, tan panngilin ed Sabaton. Balet, imbaga nen Jesus ya saray alanaan ya papatumbok to et magmaliw ya sakey a balon “nasyon.” (Mateo 21:43) Manlapu la nen 33 C.E. ya manpatuloy, sayan nasyon et awalaan na balon “konstitusyon,” ya imbase ed duaran manunan ganggan—say panangaro ed Dios tan panangaro ed kaparan too. (Mateo 22:36-40) Anggaman say “ganggan na Kristo” et walaan na saray instruksion ya mipara ed saramay walad Ganggan ya inter ed Israel, normal labat ya duma so arum ya ganggan tan say arum et agla kaukolan ya tumboken. Say ganggan ya ngilinan so sinimban Sabaton et sakey ed saramay agla kaukolan ya tumboken.
ENERO 14-20
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | GAWA 23-24
“Inakusaan a Peste tan Manusugsog ed Arum ya Manrebelde ed Gobierno”
(Gawa 23:12) Sanen kabuasan la, nankokomplot iray Judio tan nansamba ran amin, ya inkuan dan ag-ira mangan odino oninum anggad agda napatey si Pablo.
(Gawa 23:16) Balet sayan plano ran pansabat et nadngelan na anak na biin agi nen Pablo, tan sikatoy linmoob ed kuartel na saray sundalo tan imbaga tod si Pablo.
bt 191 ¶5-6
“Manpakpel ka!”
5 Nipanpanaon so panamaseseg ya naawat nen Pablo. Kaimbuasan ton mismo, “nankokomplot iray [masulok ya 40] Judio tan nansamba ran amin, ya inkuan dan ag-ira mangan odino oninum anggad agda napatey si Pablo.” Sayan sinambaan ya plano da et pakanengnengan ya talagan determinado irayan Judio ya pateyen so apostol. No agnatuloy so plano da, panisiaan dan sikara so nisamba, odino walay mauges ya nagawad sikara. (Gawa 23:12-15) Say plano da, ya inaprobaan na saray atagey a saserdote tan mamatatken, et papawilen day Pablo diad Sanhedrin pian sikatoy natepetan da ni, ya kunwari et walay labay da nin linewen. Balet diad tua, sarayan nankokomplot et tambangan day Pablo tan pateyen da.
6 Balet, nadngel na kaanakan nen Pablo iyan plano da, kanian indalem tod si Pablo. Insan imbaga nen Pablo ed kaanakan to ya ireport to yad komandante na militar na Roma ya si Claudio Lisias. (Gawa 23:16-22) Seguradon inar-aro nen Jehova iray kalangweran ya singa sayan kaanakan nen Pablo ya agla abitlay ngaran to, lapud makpel dan iyuuna so pankaabigan na totoo na Dios imbes ya say sarili da tan matoor dan gagawaey anggaay nayarian da pian nasuportaan so kimey na Panarian.
(Gawa 24:2) Sanen atawag lay Tertulo pian mansalita, inakusaan toy Pablo ed arapan nen Felix, ya inkuan to: “Lapud panliliketan mi so baleg a kareenan diad panamegley mo tan nagagawa iray panagreporma diad sayan nasyon lapud masakbay a panagplanom,
(Gawa 24:5, 6) Ta nalmoan mi a sayan too et sakey a peste, a susugsogan toy amin a Judio diad amin a pasen pian manrebelde ra ed gobierno, tan idadaulo toy sekta na saray Nazareno. 6 Sasalien to met a pabandayen so templo, kanian sikatoy inerel mi.
bt 192 ¶10
“Manpakpel ka!”
10 Diad Cesarea, si Pablo et “impabantayan [dan] maong diad palasyo nen Herodes a panaayaman na gobernador” legan ton aalagaren iramay mangaakusa ed sikato ya nanlapud Jerusalem. (Gawa 23:35) Kayari na limay agew, sinmabi la ra—say Atagey a Saserdoten si Ananias, say managsalita ed publiko ya si Tertulo, tan sakey a grupo na mamatatken. Indayew nin unona nen Tertulo si Felix lapud gagawaen tod saray Judio, a mapatpatnag ya lalarogan to labat pian naala toy pabor na gobernador. Insan to la inyarap so akusasyon to, imbaga nen Tertulo ya si Pablo et “sakey a peste, a susugsogan toy amin a Judio diad amin a pasen pian manrebelde ra ed gobierno, tan idadaulo toy sekta na saray Nazareno. Sasalien to met a pabandayen so templo, kanian sikatoy inerel mi.” Insan “akibiang met la iray [arum a] Judio ya angataki, ya impilit dan tua irayan bengatla.” (Gawa 24:5, 6, 9) Managsugsog na gulo, rebelde ed gobierno, membro na mapeligron sekta, tan papabandayen toy templo—seryoso irayan akusasyon ya nayarin manresulta ed patey.
(Gawa 24:10-21) Sanen tinangeran na gobernador si Pablo pian mansalita, inkuan to: “Kabkabat kon pigay taon ka lan ukom ed sayan nasyon, kanian maliket ak a mangidepensa ed inkasiak. 11 Ta naamtaan mo no usisaen mon mismo, ya agni linmabas so 12 agew manlapud samay intatdang kod Jerusalem pian mandayew; 12 tan agda ak anengneng a misusuppiatan ed anggan siopa diad templo odino manitipon na sakey a grupon manggulo, balanglan diad saray sinagoga odino diad interon syudad. 13 Tan agda met napaneknekan ed sika iray pangaakusaan dad siak natan. 14 Balet ipatuak iya ed sika, a manlilingkor ak ed Dios na inmuunan atateng ko unong ed paraan a tatawagen dan sekta, ta papanisiaan ko so amin a walad Ganggan tan nisulat ed saray Propeta. 15 Tan walay ilalok ed Dios, a sayan ilalo et aalagaren met na sarayan totoo, a walay kioli na saray matunong tan saray agmatunong. 16 Kanian naynay kon pansasagpotan a napansiansiay malinis a konsiensia ed arapan na Dios tan totoo. 17 Natan, kayari na dakel a taon et pinmawil ak ed nasyon ko pian mangiter ak na kuarta ed saray kabaleyan ko tan manbagat ed Dios. 18 Legan kon gagawaen iraya, anengneng da ak ya alinisan diad templo unong ed Ganggan, balet agak kaiba ed sakey a grupo na totoo tan agak manggagaway gulo. Ingen wala ray pigaran Judio a nanlapud probinsya na Asia, 19 a nepeg a wadia ra komon ed arapan mo pian akusaan da ak no walan talagay isumpa rad siak. 20 Odino, abuloyan mo ray totoon wadia ya ibaga ran mismo no antoy nalmoan dan kasalanan ko legan ya akaalagey ak ed arapan na Sanhedrin, 21 likud ed sayan imbagak legan ya akaalagey ak ed pegley da: ‘Uukomen ak natan ed arapan yo lapud manisia ak ed kioli na saray inaatey!’ ”
bt 193-194 ¶13-14
“Manpakpel ka!”
13 Angiter si Pablo na maong ya alimbawa ed sikatayo natan no bilang ta iyarap da tayod saray walad autoridad lapud panagdayew tayo tan palson akusasyon ya mangigagapo tayoy gulo, rebelde ed gobierno, odino membro na “mapeligron sekta.” Agnilarogan nen Pablo so gobernador, ya singa ginawa nen Tertulo. Nansiansian kalmado tan marespeto si Pablo. Mataktikan angiter na malinew tan matuan testimonya. Imbaga nen Pablo ya saramay “pigaran Judio a nanlapud probinsya na Asia” ya angakusa ed sikaton dudutakan toy templo et anggapo diman tan base ed ley, kaukolan ya wadman ira pian nibaga da ray akusasyon da.—Gawa 24:18, 19.
14 Balet makapadinayew si Pablo ta siansian angiter na pantasi nipaakar ed saray papanisiaan to. Makpel ton inulit ya imbaga so pananisia to ed kikioli, say isyu ya amawala na ampetang ya sangsangan nen sikatoy walad Sanhedrin. (Gawa 23:6-10) Bilang panangidepensa, indanet nen Pablo so ilalon kikioli. Akin? Lapud impulong nen Pablo si Jesus tan say inkioli To ed bilay tan ag-itan aawaten na saray mamubusol ed sikato. (Gawa 26:6-8, 22, 23) On, say kikioli so isyu—tan lalo la imay pananisia ed si Jesus tan say inkioli to—satan so akasentroan na isyu.
Pankotkot na Espiritual a Kayamanan
(Gawa 23:6) Natan, lapud amta nen Pablo a say kapaldua ed Sanhedrin et Saduceo tan say arum et Fariseo, oniay imbaga tod sikara: “Agagi, sakey ak a Fariseo, anak na saray Fariseo. Uukomen ak lapud manisia ak ed kioli na saray inaatey.”
nwtsty study note na Gaw 23:6
sakey ak a Fariseo: Arum ed saramay wadman ya ondedengel et kabat day Pablo. (Gaw 22:5) Seguradon natatalosan da ya nen imbaga ton sikatoy sakey ya anak na saray Fariseo, bibidbiren to labat ya parehoy abangonan da. Atalosan da ya agmantitila si Pablo, anggano amta na saray Fariseo diad Sanhedrin ya sikatoy nagmaliw lan maseseg ya Kristiano. Balet diad sayan konteksto, natalosan ya diad limitadon paraan labat imay imbaga nen Pablo nipaakar ed pagmaliw ton sakey a Fariseo; imbaga ton sikatoy sakey a Fariseo, aliwan Saduceo, lapud manisia met ed kioli a singa papanisiaan na saray Fariseo. Lapud satan, akapanggawa si Pablo na napampaknaan da. Nayarin iilaloan to ya no ibaga to iyan kontrobersial ya isyu, naala toy simpatya na arum a membro na Sanhedrin, tan epektibo iyan estratehiya to. (Gaw 23:7-9) Sayay imbaga nen Pablo diad Gaw 23:6 et mipara ed samay impangideskribe tod sarili to sanen ag-abayag et indepensa toy sarili to diad arap nen Arin Agripa. (Gaw 26:5) Tan sanen sinulatan nen Pablo manlapud Roma iray agagi diad Filipos, sinalambit to lamet iyan piparaan tod saray Fariseo. (Fil 3:5) Sankaimano met no panon ya indeskribe iray arum a Kristiano ya datin Fariseo diad Gaw 15:5.
(Gawa 24:24) Kayari na pigaran agew, sinmabi si Felix a kaiba toy asawa ton si Drusila, a sakey a Judio, tan impatawag toy Pablo tan dinmengel ed sikato nipaakar ed pananisia ed Kristo Jesus.
(Gawa 24:27) Balet kalabas na duay taon, sinalatan nen Porcio Festo si Felix; tan lapud pinirawat nen Felix a naawat so pabor na saray Judio, pinaulyanan to lay Pablo ya akapriso.
nwtsty study note na Gaw 24:24
Drusila: Say komatlo tan bolirek ya anak a bii na Herodes ya abitlad Gaw 12:1, si Herodes Agripa I. Sikatoy niyanak nen manga 38 C.E. tan agi nen Agripa II tan Bernice. (Nengnengen so Gaw 25:13 tan Glosaryo, “Herodes.”) Si Gobernador Felix so komaduan asawa to. Sikatoy datin asawa na Siryanon Arin Azizus na Emesa balet ta indiborsyo to tan akiasawa ed si Felix nen manga taon 54 C.E., odino nen manga 16 años to. Posible ya sikatoy wadman nen mitotongtong si Pablo ed si Felix “nipaakar ed inkatunong tan pangontrol ed sarili tan say onsabin panangukom.” (Gaw 24:25) Nen inyawat la nen Felix so posisyon bilang gobernador ed si Festo, pinaulyanan ton akapriso si Pablo pian “naawat so pabor na saray Judio,” ya parad arum et ginawa to itan pian napaliket toy ugaw nin asawa to, a sakey a Judio.—Gaw 24:27.
Panagbasa ed Biblia
(Gawa 23:1-15) Legan ya onnenengneng si Pablo ed Sanhedrin, inkuan to: “Agagi, onkikiwas ak ed arapan na Dios a malinlinis so konsiensiak anggad sayan agew.” 2 Diad saya et ingganggan na atagey a saserdoten si Ananias a sikatoy tampalen na saramay akaalagey ed abay to. 3 Kanian inkuan nen Pablo ed sikato: “Kabilen ka na Dios, sikan pinaputin padir. Kasin yinmurong kan mangukom ed siak unong ed Ganggan insan sumlangen mo lanlamang itan, diad pangigaganggan mon tampalen da ak?” 4 Inkuan na saramay akaalagey: “Iinsultoen moy atagey a saserdote na Dios?” 5 Inkuan nen Pablo: “Agagi, agko amta a sikatoy atagey a saserdote. Ta walan nisulat, ‘Agmo nepeg a pansalitaan na mauges so sakey a manuley ed kabaleyan mo.’ ” 6 Natan, lapud amta nen Pablo a say kapaldua ed Sanhedrin et Saduceo tan say arum et Fariseo, oniay imbaga tod sikara: “Agagi, sakey ak a Fariseo, anak na saray Fariseo. Uukomen ak lapud manisia ak ed kioli na saray inaatey.” 7 Sanen imbaga to iya, nansasangsangan iray Fariseo tan saray Saduceo, tan naapag ira. 8 Ta ibabaga na saray Saduceo ya anggapoy kioli odino anghel odino espiritu, balet sarayan amin et aawaten na saray Fariseo. 9 Kanian walay agawan baleg a gulo, tan inmalagey so arum ed saray eskriba a walad dapag na saray Fariseo tan mapaspasnok iran akisangsangan, ya inkuan da: “Anggapoy naromog min kasalanan na sayan too, balet no akitongtong ed sikato so sakey ya espiritu odino sakey ya anghel—.” 10 Natan sanen ampetang lay sangsangan, tinmakot so komandante na militar ompan pangguguyoran day Pablo, kanian ingganggan to iray sundalo a dagoen da tan alaen da, insan iyakar dad kuartel na saray sundalo. 11 Balet diad saman a labi et inmalagey so Katawan ed abay to, ya inkuan to: “Manpakpel ka! Ta no panon a sigpot mon tatasian ed Jerusalem so nipaakar ed siak, ontan met so nepeg a pantasim diad Roma.” 12 Sanen kabuasan la, nankokomplot iray Judio tan nansamba ran amin, ya inkuan dan ag-ira mangan odino oninum anggad agda napatey si Pablo. 13 Masulok ya 40 totoo so nansamba. 14 Linma irayan totoo ed saray manunan saserdote tan mamatatken tan inkuan da: “Masimsimoon kamin nansamba ya agkamin balot mangan anggad agmi napatey si Pablo. 15 Kanian natan, sikayo tan say Sanhedrin et ipaamta yod komandante na militar a sikatoy nepeg ton iyakar dia, ya ibaraan yon walay labay yo nin linewen a maong ed kaso to. Balet antis a sikatoy makaasingger dia, akaparaan kami lan mamatey ed sikato.”
ENERO 21-27
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | GAWA 25-26
“Inmapela si Pablo ed Cesar tan Pinulongan To si Arin Herodes Agripa”
(Gawa 25:11) No talagan walay kasalanan ko tan walay ginawak a makanepegan na ipapatey, akaparaan ak ya ompatey; balet no anggapoy katuaan na saray akusasyon ed siak na sarayan totoo, anggapoy kanepegan na siopaman a mangiyawat ed siak ed sikara pian pagustoan ira labat. Onapela ak ed Cesar!”
bt 198 ¶6
“Onapela ak ed Cesar!”
6 Lapud labay nen Festo ya pagustoan iray Judio, nipeligro laingen so bilay nen Pablo. Kanian, inusar nen Pablo so kanepegan to bilang sakey a mibabaley na Roma. Imbaga tod si Festo: “Wadia ak la natan ed arap na panangukoman na Cesar, a nepeg a pangukoman ed siak. Anggapoy ginawak a kasalanan ed saray Judio, unong a napapaneknekan mo met la. . . . Onapela ak ed Cesar!” Say ontan ya apela et kaslakan lan agnababawi. Indanet itan nen Festo, tan inkuan to: “Lapud inmapela kad Cesar, onla ka sirin ed Cesar.” (Gawa 25:10-12) Diad impangiyapela nen Pablo ed mas atagey ya autoridad, sikatoy angiter na pangaligan parad saray tuan Kristiano natan. No salien na saray onsusumpa so mamawala na “gulo diad panamegley na ley,” uusaren na Saray Tasi nen Jehova iray legal ya probisyon pian idepensa so maong a balita.—Sal. 94:20.
(Gawa 26:1-3) Inkuan nen Agripa ed si Pablo: “Nayari ka lan mansalita pian mandepensa.” Kanian inyunat nen Pablo so lima to tan nansalita: 2 “Arin Agripa, nipaakar ed amin a pangaakusaan ed siak na saray Judio, maliket ak ta diad sayan agew et makapandepensa ak ed arapan mo, 3 nagkalalo la ta kabkabat mo so amin a kustombre tan saray pansasangsangan ed limog na saray Judio. Kanian ipangasim, anosan mo ak pan dengelen.
bt 198-201 ¶10-16
“Onapela ak ed Cesar!”
10 Marespeton akisalamat si Pablo ed si Arin Agripa lapud pankanawnawa ton idepensa so sarili to, a binidbir ton eksperto so ari ed amin ya kustombre tan pansasangsangan na saray Judio. Insan indeskribe nen Pablo so datin kabibilay to: “Nambilay ak bilang Fariseo unong ed sankaestriktoan a paraan na panagdayew tayo.” (Gawa 26:5) Nen sakey nin Fariseo si Pablo, inilaloan to so isabi na Mesias. Natan, nen sikatoy sakey lan Kristiano, makpel ton impaamta ya si Jesu-Kristo imay abayag lan aalagaren. Balet ompapaway ya samay parehon papanisiaan to tan na saramay mangaakusa ed sikato—say ilalo ed pakasumpal na insipan na Dios ed saray inmuunan atateng da—so rason no akin ya sikatoy nilitis ed saman ya agew. Lalo laingen a nagmaliw ya interesado si Agripa ed onsublay ya ibaga nen Pablo.
11 Insalaysay nen Pablo so maruksan impantrato tod saray Kristiano: “Nensaman et kombinsido ak a nepeg kon gawaen so amin a paraan pian sumpaen so ngaran nen Jesus a Nazareno . . . Lapud agaylay sanok kod sikara, pinasegsegang ko ra [saray papatumbok nen Kristo] anggan diad arum iran syudad.” (Gawa 26:9-11) Agmani-imbento na istorya si Pablo. Amta na dakel a totoo ya pinairap to iray Kristiano. (Gal. 1:13, 23) Nayarin inisip nen Agripa, ‘Anto kasi akapanguman ed sayan too?’
12 Naamtaan tayoy ebat ed tinmumbok ya imbaga nen Pablo: “Sanen gagawaen ko iya diad pambiahek a mamaarap ed Damasco ya awit koy autorisasyon tan ganggan manlapud saray manunan saserdote, legan na kaagwan et akanengneng ak ed dalan, O Ari, na liwawan nanlapud tawen a masmasnag nen say agew a sinminag ed kaliberliber ko tan ed saramay kaibak a manbiabiahe. Tan sanen atumba kamin amin, nadngel koy boses ya angikuan ed siak diad lenguahen Hebreo: ‘Saulo, Saulo, akin et papasegsegangen mo ak? Papairapen mo labat so sarilim diad pangidedepak mo ed saray panagdugsol.’ Balet inkuan ko: ‘Siopa ka, Katawan?’ Tan inkuan na Katawan: ‘Siak si Jesus, a papasegsegangen mo.’ ”—Gawa 26:12-15.
13 Antis na sayan mamilagron agawa, aliling to et ‘dedepakan nen Pablo iray panagdugsol.’ No panon ya say ayep a panagdalus et nasakitan no depakan to so mautok ya panagdugsol, sinakitan nen Pablo so sarili to diad espiritual a paraan nen kinontra to so linawa na Dios. Nampanengneng ed si Pablo so pinaolin si Jesus diad dalan paarap ed Damasco, kanian anguman so panagnonot na sayan laki ya masimoon balet ta mapatnag ya nalilingo.—Juan 16:1, 2.
14 Talagan baleg so angumanan nen Pablo. Oniay imbaga tod si Agripa: “Agko sinumlang so anengneng kon pasingawey ed tawen, noagta impasabik so mensahe, unona diad saramay walad Damasco tan ed saramay walad Jerusalem, tan diad interon dalin na Judea, tan ed amin met a nasyon, pian magbabawi ra tan ompawil ira ed Dios, ya ipanengneng dad gawa ra so panagbabawi ra.” (Gawa 26:19, 20) Diad loob na dakel a taon, sinumpal nen Pablo so kimey ya inter ed sikato nen Jesu-Kristo panamegley na saman ya pasingawey. Antoy resulta? Saramay kinmiwas ed maong a balita ya impulong nen Pablo et nagbabawi ra ed imoral tan agmatuan kabibilay da, tan nanlingkor irad Dios. Nagmaliw iran maong ya mibabaley, uunoren tan rerespetoen da so ley tan uksoyan.
15 Balet, saratan ya gunggona et baliwala labat ed saray Judion onsusumpa ed si Pablo. Imbaga nen Pablo: “Nisengeg ed saya et inerel ak na saray Judio diad templo tan implano ra ak a pateyen. Balet lapud tutulongan ak na Dios et makakapampulong ak ya anggad sayan agew ed saray abeba tan atagey so kipapasen da.”—Gawa 26:21, 22.
16 Bilang tuan Kristiano, kaukolan ya “naynay [itayon] akaparaan a mangidepensa” ed pananisia tayo. (1 Ped. 3:15) No ipapaliwawa tayod saray ukom tan manuley so nipaakar ed papanisiaan tayo, nayarin makatulong so pangalig ed paraan ya impitongtong nen Pablo ed si Agripa tan Festo. No marespeto tayon ibagad sikara no panon ya uumanen na saray katuaan na Biblia so bilay—say mismon bilay tayo tan bilay na saray ondedengel ed mensahe tayo—nayarin nasabi so puso na saray atagey ya opisyal.
(Gawa 26:28) Balet imbaga nen Agripa ed si Pablo: “Maganom ak lan nakombinse a magmaliw a Kristiano.”
bt 202 ¶18
“Onapela ak ed Cesar!”
18 Balet walay ebat nen Pablo ed gobernador: “Agak natatapis, Kagalgalang a Festo, noagta saray salitan ibabagak et katuaan tan manlalapud limpion kanonotan. Diad tua et amta iraya na ari a makpel kon pitotongtongan natan . . . Manisia kad saray Propeta, Arin Agripa? Amtak a manisia ka.” Imbaga nen Agripa ed si Pablo: “Maganom ak lan nakombinse a magmaliw a Kristiano.” (Gawa 26:25-28) Sarayan imbaga nen Agripa, tua man odino andi, so mangipapanengneng ya baleg so epekto na impanpulong nen Pablo ed ari.
Pankotkot na Espiritual a Kayamanan
(Gawa 26:14) Tan sanen atumba kamin amin, nadngel koy boses ya angikuan ed siak diad lenguahen Hebreo: ‘Saulo, Saulo, akin et papasegsegangen mo ak? Papairapen mo labat so sarilim diad pangidedepak mo ed saray panagdugsol.’
nwtsty study note na Gaw 26:14
pangidedepak mo ed saray panagdugsol: Say panagdugsol et sakey a baston ya nanutok ya uusaren pian dagdagen so sakey ya ayep. (Uk 3:31) Say salitan “pangidedepak ed saray panagdugsol” et sakey ya diparan odino panangibaga ya nabasad saray Griegon literatura. Ipapanengneng na satan so gagawaen na kalakian a baka ya kokontraen toy panadagdag ed sikato diad pangidedepak tod panagdugsol, kanian nasasakitan laingen. Mipadpara ed satan so ginawa nen Saulo antis ya nagmaliw a Kristiano. Lapud kakalabanen to ray papatumbok nen Jesus, ya susuportaan nen Jehova a Dios, singa laingen sasakitan nen Pablo so sarili to. (Ikompara so Gaw 5:38, 39; 1Ti 1:13, 14.) Diad Ec 12:11, “saray panagdugsol na baka” et inusar diad piguratibon paraan, ya ontutukoy ed ibabaga na marunong a too pian pakiwasen iray ondedengel ya unoren so simbawa.
glosaryo na nwt
Panagdugsol. Andukey a baston a say nguro to et mautok a metal, ya uusaren na saray dumaralus pian dugsolen so sakey ya ayep. Say panagdugsol et inkompara ed saray salita na marunong a too a mamapakiwas ed katongtong to ya unoren so makabat a simbawa to. Say balikas a ‘pangidepak ed panagdugsol’ et nanlapud ikikiwas na sakey a baka ya ag-ontutulok, a sano dadagdagen et dedepakan toy panagdugsol, kanian nasusugat laingen.—Gaw 26:14; Uk 3:31.
(Gawa 26:27) Manisia kad saray Propeta, Arin Agripa? Amtak a manisia ka.”
Tulongan so Arum a Mangawat ed Mensahe na Panarian
14 Amta nen Pablo a diad ngaran labat so inka-Judio nen Agripa. Diad impangusar to ed pikakabat nen Agripa ed Judaismo, inkatunongan nen Pablo a say pampupulong to so talagan angilanor ed ‘agto impansalita na antokaman ya ag-imbaga na saray propeta tan si Moises, ya onsabi’ nipaakar ed ipatey tan kioli na Mesias. (Gawa 26:22, 23) Oniay direktan intepet nen Pablo ed si Agripa: “Ari Agripa, manisia ka ed saray propetas?” Nipaarap si Agripa ed sakey a problema. No ibaga ton agto panisiaan iray propeta, naderal so reputasyon to bilang Judion mananisia. Balet no sikatoy onabobon ed panagkatunongan nen Pablo, nipatnag to ed publiko a sikatoy mipakna ed apostol tan sikatoy nabaloan a Kristiano. Oniay makabat ya inyebat nen Pablo ed tepet ton dili: “Amtak a manisia ka.” Panon so inyebat nen Agripa unong ed kiwas na puso to? Oniay inyebat to: “Dia ed dagdaiset a salita nauyot mo ak a man-Kristiano.” (Gawa 26:27, 28) Anggaman si Agripa et agnagmaliw a Kristiano, anggan panon et mapatnag ya asagyat nen Pablo so puso nen Agripa panamegley na mensahe to.—Hebreos 4:12.
Panagbasa ed Biblia
(Gawa 25:1-12) Kanian kasabi nen Festo ed probinsya tan kagapo ton manuley, sikatoy linmad Jerusalem manlapud Cesarea kayari na taloy agew. 2 Tan inter ed sikato na saray manunan saserdote tan manunaan a lalaki na saray Judio so impormasyon sumpad si Pablo. Kanian akikasi rad si Festo 3 ya ikdan to ra na pabor a paonlaen to komon ed Jerusalem si Pablo. Ta plaplanoen dan sabaten si Pablo diad dalan pian pateyen da. 4 Balet inmebat si Festo a nepeg a pansiansiaen ya akapriso si Pablo diad Cesarea, tan sikatoy magano met lan ompawil diman. 5 Inkuan to, “Kanian milad siak iramay mangidadaulo ed sikayo tan akusaan da iyan laki, no talagan walay kasalanan to.” 6 Kanian kayari ton akilimog ed sikara diad ag-onsulok a walora odino samploran agew, sikatoy linmad Cesarea, tan diad tinmumbok ya agew et yinmurong ed panangukoman tan ingganggan ton iloob day Pablo. 7 Sanen niloob da, sikatoy pinaliberan na saray Judio a nanlapud Jerusalem, tan impresenta da so amayamay tan ambebelat ya akusasyon ya agda lanlamang napruebaan. 8 Balet oniay depensa nen Pablo: “Anggapoy antokaman a kasalanan a ginawak sumpad Ganggan na saray Judio odino sumpad templo odino sumpad Cesar.” 9 Lapud labay nen Festo a naalay pabor na saray Judio, inebatan toy Pablo: “Labay moy onlad Jerusalem pian diman so pangukoman ed sika diad arapan ko nipaakar ed sarayan bengatla?” 10 Balet inkuan nen Pablo: “Wadia ak la natan ed arap na panangukoman na Cesar, a nepeg a pangukoman ed siak. Anggapoy ginawak a kasalanan ed saray Judio, unong a napapaneknekan mo met la. 11 No talagan walay kasalanan ko tan walay ginawak a makanepegan na ipapatey, akaparaan ak ya ompatey; balet no anggapoy katuaan na saray akusasyon ed siak na sarayan totoo, anggapoy kanepegan na siopaman a mangiyawat ed siak ed sikara pian pagustoan ira labat. Onapela ak ed Cesar!” 12 Kanian kayarin kinatongtong nen Festo so ulop na saray mananimbawa, sikatoy inmebat: “Lapud inmapela kad Cesar, onla ka sirin ed Cesar.”
ENERO 28–PEBRERO 3
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | GAWA 27-28
“Nambarko si Pablo Paonlad Roma”
(Gawa 27:23, 24) Nen kalabian et inmalagey ed abay ko so sakey ya anghel na Dios a dadayewen ko tan panlilingkoran ko 24 tan inkuan to: ‘Agka natatakot, Pablo. Nepeg kan onarap ed Cesar, tan iliktar na Dios so amin a kaibam ed barko.’
bt 208 ¶15
“Anggapoy Anggan Sakey a Nabalang ed Sikayo”
15 Mapatnag ya impulong nen Pablo ed dakel ya walad barko so nipaakar ed ‘panilalo ed samay insipan na Dios.’ (Gawa 26:6; Col. 1:5) Natan ta ngalngali la nageray so barko, pinabiskeg nen Pablo so linawa da diad impangiter to na mapuersan basiyan ya makaliktar ira. Imbaga to: “Nen kalabian et inmalagey ed abay ko so sakey ya anghel . . . , tan inkuan to: ‘Agka natatakot, Pablo. Nepeg kan onarap ed Cesar, tan iliktar na Dios so amin a kaibam ed barko.’ ” Oniay impaseseg nen Pablo: “Kanian manpakpel kayo, kakaaro, ta manisia ak ed Dios a nagawan nagawa imay nibagad siak. Balet kaukolan a nisadsar itayo ed gilig na sakey ya isla.”—Gawa 27:23-26.
(Gawa 28:1, 2) Sanen akasabi kamin maligen, naamtaan min say isla et tatawagey Malta. 2 Tan nikadkaduman pitotoo so impanengneng ed sikami na saray totoon mansasalita na duman lenguahe. Namparlang ira na apoy tan alay abig so impangawat dad sikamin amin, lapud onuuran tan ambetebetel ed saman.
bt 209 ¶18
“Anggapoy Anggan Sakey a Nabalang ed Sikayo”
18 Naamtaan na saramay akaliktar ya diad isla na Malta, abalaten na Sicilia, so akasakbitan da. Saray totoon manaayam ed isla ya dumay lenguahe da et “nikadkaduman pitotoo so impanengneng” da. (Gawa 28:2) Namparlang ira na kiew parad sarayan dayo ya atalem tan aketel. Lapud satan et apetangan ira anggano ambetebetel so panaon tan onuuran. Insan walay agawan milagro.
bt 210 ¶21
“Anggapoy Anggan Sakey a Nabalang ed Sikayo”
21 Si Publio, sakey ya mayaman tan dakel so dalin to, et manaayam ed satan ya lugar. Nayarin sikato so manunan opisyal na Roma diad Malta. Sikatoy deniskribe nen Lucas ya “laki a manuuley ed isla,” ya inusar to imay eksakton titulo ya akaukit ed duaran inskripsion ya nalmo ed Malta. Taloy agew ya sinangkaili nen Publio si Pablo tan saray kakaiba to. Balet mansasakit so tatay to. Susto lamet so impangideskribe nen Lucas ed satan ya sakit. Insulat to ya say tatay nen Publio et “akarukol a napepetang tan ansakit a maong so eges to,” eksaktoy imbaga to no anton talaga imay sakit. Nampikasi si Pablo tan intapew tod sikato iray lima to tan inmabig. Talagan mankelaw iray totoo ed sayan milagro kanian inawit dad sikato iray mansasakit pian napaabig ira, tan niregaloan tan pinabalonan day Pablo tan saray kakaiba to.—Gawa 28:7-10.
(Gawa 28:16, 17) Sanen akaloob kamin siansia ed Roma, naabuloyan si Pablo a manayam a bukor diad abung ya inabangan to a kaibay sakey a sundalon manbabantay ed sikato. 17 Balet kayari na taloy agew, tinawag to iramay manunaan a lalaki na saray Judio. Sanen atipon la ra, inkuan tod sikara: “Agagi, anggano anggapon balot so ginawak sumpad totoo odino ed saray kustombre na inmuunan atateng tayo, inyawat ak ed saray Romano bilang priso a nanlapud Jerusalem.
bt 213 ¶10
“Sigpot a Nantasi”
10 Nen akasabin siansia ed Roma iramay nambiahe, “naabuloyan si Pablo a manayam a bukor diad abung ya inabangan to a kaibay sakey a sundalon manbabantay ed sikato.” (Gawa 28:16) Parad saray priso ya dia labat ed abung ikulong, sikaray akagulonggulong ed guardia ra pian ag-ira makatakas. Balet si Pablo et sakey ya manangiyabawag na Panarian, tan anggapoy gulonggulong ya makapatunda ed sikato. Kanian kayari labat na taloy agew ya painawa lapud makapakesaw ya biahe, impatawag to iray manunan lalaki na saray Judio diad Roma pian nipakabat toy sarili to tan makapanpulong.
Pankotkot na Espiritual a Kayamanan
(Gawa 27:9) Andukey lan panaon so linmabas tan mapeligro lay pambiahe, ta linmabas met lay panag-ayunal ed Agew na Pananakbong, kanian oniay inrekomenda nen Pablo
nwtsty study note na Gaw 27:9
panag-ayunal ed Agew na Pananakbong: Literal, “say panag-ayunal.” Say Griegon salita parad “say panag-ayunal” et ontutukoy ed saksakey a panag-ayunal ya ingganggan ed Mosaikon Ganggan, say panag-ayunal ya mikonektaan ed tinaon ya Agew na Pananakbong, ya tatawagen met ya Yom Kippur (Hebreo, yohm hakkippurim, “agew na saray pananakbong”). (Le 16:29-31; 23:26-32; Nu 29:7; nengnengen so Glosaryo, “Agew na Pananakbong.”) Say salitan “pamairap ed sarili,” ya inusar ya mikonektaan ed Agew na Pananakbong, et kaslakan a manutukoy ed nanduruman klase na restriksion ed sarili, a kaiba so panag-ayunal. (Le 16:29, paimanod leksab) Say impangusar ed salitan “say panag-ayunal” diad Gaw 27:9 et susuportaan toy ideya ya say manunan paraan na restriksion ed sarili ya gagawaen no Agew na Pananakbong et say panag-ayunal. Say panag-ayunal ed Agew na Pananakbong et gagawaen diad bandad kataposan na bulan na Setyembre odino kagapo na Oktubre.
(Gawa 28:11) Kayari na taloy bulan, nambiahe kamid panamegley na barkon walaay simbolo ya “Ananak nen Zeus.” Sayan barko et nanlapud Alejandria tan amalabas na panaoy ambetel diad isla.
nwtsty study note na Gaw 28:11
Ananak nen Zeus: Base ed mythology na saray Griego tan Romano, saray “ananak nen Zeus” (Griego, Dioskouroi) et si Castor tan Pollux, kambal iran anak na dios ya si Zeus (Jupiter) tan say Reyna na Sparta ya si Leda. Likud nid arum ya bengatla, sikaray ipapasen ya managprotekta ed saray marino, ya sarag dan iliktar iray napepeligron ombiabiahe ed dayat. Sayan detalye nipaakar ed simbolo na barko et sakey nin paneknek ya atasian iyan mismo na nansulat ed sayan salaysay.
Panagbasa ed Biblia
(Gawa 27:1-12) “Natan ta adesisyonan la a manbarko kamin onlad Italya, si Pablo tan saray arum nin priso et inyawat dad sakey ya opisyal na armada a manngaray Julio a kabiangan ed tropa nen Augusto. 2 Kalugan mid sakey a barko a nanlapud Adramito a mamaarap lad saray daongan ya asingger ed baybay na probinsya na Asia, sinmipot kami; kaiba mi si Aristarco a taga Macedonia, diad Tesalonica. 3 Diad tinmumbok ya agew et sinmakbit kami ed Sidon, tan maomaong so impitoo nen Julio ed si Pablo tan inabuloyan ton onlad saray kakaaro to pian naasikaso ra. 4 Tan sanen manbiabiahe kami lad dayat manlapu diman, dinmalan kamid sanib na Ciprus pian agmi nasubay dagem. 5 Insan binaliw mi so maawang a dayat, diad petek na Cilicia tan Pamfilia tan dinmaong kami ed Mira diad Licia. 6 Say opisyal na armada et akaromog diman na barkon nanlapud Alejandria a paonlad Italya, tan ditan to kami pinalugan. 7 Insan kayari na matantan ya impanbiahe mid dakel ya agew, nairapan kamin sinmabi ed Cinido. Agkami makatuloy lapud dagem, kanian dinmalan kamid sanib na Creta ed petek na Salmone. 8 Nairapan kamin dinmalan ed baybay tan akasabi kamid pasen a tatawagey Mararakep a Daongan, ya asingger ed syudad na Lasea. 9 Andukey lan panaon so linmabas tan mapeligro lay pambiahe, ta linmabas met lay panag-ayunal ed Agew na Pananakbong, kanian oniay inrekomenda nen Pablo 10 ed sikara: “Kakaaro, nanenengneng ko a sayan pambiabiahe tayo et manresulta ed pakaderal tan baleg a pakaperdi, aliwa labat a saray kargamento tan say barko noagta pati saray bilay tayo.” 11 Balet, say dinengel na opisyal na armada et say kapitan tan say makankayarian na barko imbes a say imbaga nen Pablo. 12 Lapud aliwan maabig a pamalabasan na panaoy ambetel so daongan, imbaga na karaklan a kaukolan lay ombuat pian salien da no kasin makasabi rad Fenix, a daongan ed Creta ya akaarap diad amianen-bukig tan diad abalaten-bukig, tan diman lay pamalabasan da na panaoy ambetel.
16, 17. (a) Akin et kaukolan tayon komendaan so arum? (b) Siopa ray sarag tayon komendaan?
16 Mabunlok ya mangiiter na komendasyon si Jehova tan si Jesus. Tan labay tayo ran aligen. (Mateo 3:17; 25:19-23; Juan 1:47) No labay tayon magmaliw ya talagan makapaseseg so komendasyon tayo, kaukolan ya interesado tayo ed arum tan manonot tayo ed pankaabigan da. “Say salitan imbalikas ed dugan panaon et alay abig!” so kuan na Proverbio 15:23. Napapaseseg itayo no walay mangibaga ed sikatayo na impapuson komendasyon lapud pansasagpot tayo, odino no walay misalamat ed ginawa tayo.—Basaen so Mateo 7:12; nengnengen so Kaaruman ya Impormasyon 27.
17 No iyugalim ya say kamaongan na arum so nengnengen mo, mas mainomay moy mangiter na impapuson komendasyon. Singa bilang, ompan naiimanom ya talagan ipaparaan na sakey ya agi iray parte to odino pansasagpotan toy mankomento ed saray aral. Ompan walay kabataan ya makpel ton idedepensa so katuaan diad eskuelaan da, odino walay maedad la ya regular a mibibiang ed ministeryo. Seguradon baleg so nagawaan na pangibagam ya aapresyaen mo ira. Importante met ya ibalikas na asawan laki so panangaro tan apresasyon to ed asawa to. (Proverbio 31:10, 28) Singa saray tanaman a kaukolan ya nasalog tan nasinagan na agew, kaukolan met na totoo ya naliknan aapresyaen ira, lalo la iray ugugaw. Kanian mananap ka na pankanawnawan komendaan ira lapud maong ya ugali tan pansasagpot da. Makatulong so komendasyon pian nawalaan iray pakpel tan talek ed sarili da, tan napaseseg iran mas pansagpotan ya gawaen so duga.