Młodzi ludzie pytają:

Co złego jest w plotkowaniu?

„Chodzę do szkoły średniej, w której stało się to prawdziwą plagą. Nie ma narkotyków, broni ani bójek — ale są plotki. To straszny problem” (16-letnia Michelle).a

JEDNI dostrzegają w nich coś bardzo atrakcyjnego. Inni uważają je za truciznę. Pełno ich w czasopismach, gazetach i programach telewizyjnych. Dodają pikanterii wielu rozmowom. Co to takiego? Pogawędki o ludziach i ich sprawach osobistych, nazywane też plotkami.

Chyba nic nie przykuwa bardziej uwagi niż słowa: „Słyszałeś najnowszą sensację?” Po nich pada coś prawdziwego lub zmyślonego — albo trochę tego i trochę tego. Tak czy inaczej, pokusa bywa bardzo silna. „Naprawdę trudno nie zajmować się cudzymi sprawami” — mówi 17-letnia Lori. „Między tobą a przyjaciółmi istnieje niepisana umowa, że jeśli dowiesz się czegoś ciekawego, musisz im o tym powiedzieć”.

Dlaczego plotkujemy

Dlaczego plotkowanie tak nas pociąga? Przede wszystkim dlatego, że ludzie są istotami towarzyskimi. Innymi słowy, interesują się drugimi. A zatem to naturalne, że prędzej czy później rozmowa schodzi na najświeższe wydarzenia dotyczące naszych przyjaciół i znajomych.

Czy jest to złe? Niekoniecznie. Dość często luźna pogawędka bywa źródłem pożytecznych informacji, na przykład kto się żeni, komu właśnie urodziło się dziecko lub kto zachorował. Nawet chrześcijanie z I wieku wspominali o ostatnich przeżyciach współwyznawców (Efezjan 6:21, 22; Kolosan 4:8, 9). Nawiązywanie w rozmowach do przyjaciół i znajomych jest naturalnym elementem wymiany myśli i przyczynia się do utrzymywania zdrowych stosunków z otoczeniem.

Pułapki związane ze szkodliwym plotkowaniem

Czasami jednak u podłoża rozmów o drugich leży coś innego niż troska o nich. Na przykład 18-letnia Deidra mówi: „Ludzie plotkują dla popularności. Myślą, że będą (...) [lubiani], bo znają historię ciekawszą od tej, którą ktoś właśnie opowiedział”. Chęć zrobienia wrażenia może nawet skłaniać plotkarza do przekręcania faktów. „Jeżeli wiesz o jakimś wydarzeniu, masz sposobność manipulowania nim” — wyjaśnia 17-letnia Rachel. „To materiał, z którego możesz stworzyć historyjkę tak oderwaną od rzeczywistości, jak tylko chcesz”.

Nieraz taka kłamliwa pogłoska ma służyć zemście. „Kiedyś rozgłosiłam nieprawdę o mojej przyjaciółce” — wyznaje 12-letnia Amy. „Zrobiłam to, bo ona powiedziała coś na mnie”. Jak to się skończyło? „Najpierw cieszyłam się, że jej oddałam”. Ale dalej wyjawia: „Szybko przestałam panować nad sytuacją i czułam się o wiele gorzej, niż gdybym była cicho”.

Nietrudno zauważyć, z jaką łatwością plotka staje się „płomieniem, który błyskawicznie wymyka się spod kontroli”, jak to ujęła pewna psycholog (porównaj Jakuba 3:5, 6). Skutki tego mogą być katastrofalne. Na przykład co wtedy, gdy rozejdzie się wiadomość, która powinna pozostać w tajemnicy? Albo jeśli informacja jest fałszywa, a przez jej rozgłaszanie zepsuje się komuś opinię? „Mój kolega zaczął rozpowiadać, że biorę narkotyki, chociaż wcale tak nie jest” — mówi 12-letni Bill. „Czuję się okropnie”.

Położenie kresu szkodliwemu plotkowaniu

Biblia nie bez podstaw wspomina, że „śmierć i życie są w mocy języka” (Przysłów 18:21). Nasze słowa mogą przypominać narzędzia do budowy lub broń siejącą zniszczenie. To przykre, ale obecnie wiele osób używa języka do tego drugiego celu. Są jak ludzie opisani przez psalmistę Dawida, którzy „język swój naostrzyli jak miecz, którzy wycelowali swą strzałę — gorzką mowę, by z miejsc ukrytych strzelać do nienagannego” (Psalm 64:2-4).

Kto chce zyskać uznanie u Boga, nie może rozpowiadać nieprawdziwych wiadomości, ponieważ Biblia wyjaśnia, że „wargi fałszywe są dla Jehowy obrzydliwością” (Przysłów 12:22). Celowe puszczenie plotki lub powtarzanie informacji, o której wiesz, że jest zmyślona, to kłamstwo, a przecież Biblia nakazuje chrześcijanom ‛odrzucić fałsz’ i ‛mówić prawdę każdy ze swym bliźnim’ (Efezjan 4:25).

Zanim więc coś o kimś powiesz, zastanów się: Czy dobrze znam fakty? Czy moje słowa nie sprawią, że słuchacz zacznie gorzej myśleć o osobie, o której chcę mówić? Jeżeli tak, to jakie pobudki mną kierują? Pamiętaj: okoliczność, że coś jest prawdą, jeszcze nie usprawiedliwia rozpowiadania tego — zwłaszcza gdyby miało to rzucić cień na czyjeś imię.

Należy też zadać sobie pytanie: Jak plotkowanie wpłynie na moją opinię? Plotkując, mówisz coś o sobie. Kristen na przykład tłumaczy: „Jeżeli poświęcasz dużo czasu na rozmowy o innych, to znaczy, że twoje życie nie jest zbyt interesujące”. Lisa przekonała się, że gdy stała się znana z plotkowania, przestała jej wierzyć najbliższa przyjaciółka. „Doszło do tego, że miała wątpliwości, czy mi ufać” — opowiada. „To było straszne — musiałam udowodnić, że może na mnie polegać”.

Jeżeli masz opinię plotkarza, niewykluczone, iż otoczenie uzna cię za kogoś, komu nietrudno skrzywdzić innych, i przestanie utrzymywać z tobą kontakty. Przysłowie biblijne brzmi: „Plotkarz chodzi wokoło i zdradza tajemnice; nie zadawaj się z nikim, kto ma stale otwarte usta” (Przysłów 20:19, Beck). Ale czy wiesz, że możesz być współodpowiedzialny za szkodliwe plotkowanie, nawet jeśli nie powiesz ani słowa?

Słuchanie — druga strona plotkowania

Do plotkowania potrzeba przynajmniej dwóch osób — mówiącego i słuchacza. Wprawdzie ten ostatni może się wydawać mniej winny, ale Biblia ukazuje tę sprawę inaczej. W Księdze Przysłów 17:4 czytamy: „Złoczyńca zważa na wargę krzywdzącą. Fałszywiec nadstawia ucha na język powodujący nieszczęścia”. Kto więc słucha plotek, ponosi wielką odpowiedzialność. „Pod pewnymi względami gorzej jest słuchać plotek, niż je rozsiewać” — twierdzi pisarz Stephen M. Wylen. Dlaczego? Dalej wyjaśnia: „Skwapliwie słuchając, zachęcasz plotkarza”.

Co zatem powinieneś zrobić, gdy dociera do ciebie szkodliwa plotka? Żeby nie sprawiać wrażenia, że uważasz się za lepszego, mógłbyś po prostu powiedzieć: „Zmieńmy temat” lub „Czuję się nieswojo, gdy o tym mówimy. Przecież jej tu nie ma i nie może się bronić”.

A jeśli drudzy zaczną od ciebie stronić, ponieważ nie chcesz uczestniczyć w ich rozmowach? W pewnym sensie będzie to ochroną. Dlaczego? Pamiętaj, że kto opowiada ci plotki o innych, przypuszczalnie plotkuje też z nimi o tobie. Oszczędzisz więc sobie dużo przykrości, jeśli zaprzyjaźnisz się z młodymi i dorosłymi, którzy nie szkodzą drugim swą mową. Wspomniany pisarz zaznacza: „Bez względu na to, co stracisz, nie chcąc plotkować, wkrótce przekonasz się, że nie straciłeś niczego z wyjątkiem sposobności unieszczęśliwienia siebie. Ostatecznie tylko na tym skorzystasz, bo zyskasz opinię osoby, na której można polegać”.

Najważniejsze jest to, że zapewnisz sobie dobre imię u Boga. On interesuje się tym, co mówimy o innych, gdyż Jezus Chrystus ostrzegł: „Z każdej nieużytecznej wypowiedzi, którą ludzie wyrzekną, zdadzą sprawę w Dniu Sądu; bo na podstawie twoich słów zostaniesz uznany za prawego i na podstawie twoich słów zostaniesz potępiony” (Mateusza 12:36, 37).

Mądrze jest zatem postępować zgodnie ze wskazówką apostoła Pawła: ‛Postawcie sobie za cel prowadzić ciche życie oraz dbać o swoje sprawy’ (1 Tesaloniczan 4:11). Pomoże ci to utrzymywać dobre stosunki z innymi oraz zdobyć uznanie Boga.

[Przypis]

[Ramka na stronie 19]

„Najbardziej plotkarskie urządzenie na świecie”

Czy słyszałeś najświeższą nowinę? Wraz z powstaniem poczty elektronicznej (tak zwany e-mail) plotkuje się w sposób bardzo nowoczesny. Autor Seth Godin nazywa ją „najbardziej plotkarskim urządzeniem na świecie”. Chociaż uznaje jej zalety, ostrzega: „Czyjaś wypowiedź może być ścisła lub nieścisła, a tu nagle są tysiące wtajemniczonych”.

Poczta elektroniczna pozwala szybko dotrzeć do szerokiego kręgu odbiorców. S. Godin twierdzi: „To pierwsza, nowa forma porozumiewania się, która łączy elementy tekstu pisanego, takie jak przemyślenie i wyważenie słów, z szybkością i koniecznością natychmiastowego poświęcenia uwagi, typowymi dla rozmowy telefonicznej”. Kiedy więc wysyłasz wiadomość za pomocą e-mailu, postąpisz mądrze, jeśli się upewnisz, czy twoje intencje są naprawdę czytelne. I w żadnym wypadku nie przekazuj przyjaciołom niesprawdzonych informacji.

[Ilustracje na stronie 18]

Kto opowiada ci plotki o innych... przypuszczalnie plotkuje też z nimi o tobie