Samochody dawniej i dziś

CZŁOWIEK od najdawniejszych czasów potrzebował jakichś środków transportu. Początkowo posługiwał się zwierzętami. Ale potrzebne były coraz lepsze sposoby przemieszczania się. Przełomowym wynalazkiem okazało się koło — dzięki niemu z czasem zbudowano wozy konne i karety. Jednakże innowacje wprowadzone w XIX wieku zrewolucjonizowały transport w sposób wcześniej niewyobrażalny.

Lepsze silniki

W drugiej połowie XIX wieku Niemiec Nikolaus August Otto zbudował czterosuwowy silnik spalinowy zasilany gazem. Z czasem silniki takie wyparły zarówno silniki parowe, jak i elektryczne. Ważną rolę jako pionierzy europejskiego przemysłu samochodowego odegrali inni Niemcy: Carl Benz i Gottlieb Daimler. W roku 1885 Carl Benz skonstruował trójkołowy samochód napędzany dwusuwowym, jednocylindrowym silnikiem osiągającym 250 obrotów na minutę. Natomiast Gottlieb Daimler od roku 1872 budował stacjonarne silniki spalinowe zasilane gazem. Ponad 10 lat później wraz z Wilhelmem Maybachem wykonał wysokoobrotowy silnik o spalaniu wewnętrznym wyposażony w gaźnik, co umożliwiło zasilanie benzyną.

Wkrótce potem ci dwaj wynalazcy zbudowali silnik osiągający 900 obrotów na minutę, a następnie jeszcze inny, który zamontowali do roweru i uruchomili po raz pierwszy 10 listopada 1885 roku. W roku 1926 firmy Gottlieba Daimlera i Carla Benza połączyły się i zaczęły sprzedawać swoje produkty pod nazwą Mercedes-Benz.a Co ciekawe, mężczyźni ci nigdy się osobiście nie spotkali.

W roku 1890 dwaj Francuzi, Emile Levassor i René Panhard, w swym warsztacie wyprodukowali czterokołowy pojazd z centralnie umieszczonym silnikiem. W następnym roku silnik zainstalowali bardziej z przodu, gdzie był mniej narażony na kurz i błoto z nieutwardzonych dróg.

Samochód staje się powszechnie dostępny

Pierwsze samochody były dość drogie i w związku z tym nieosiągalne dla większości ludzi. Ale zmieniło się to w roku 1908, gdy Henry Ford zaczął taśmową produkcję Forda T, który stał się znany jako Tin Lizzie (Blaszana Elżbietka). Pojazd ten zrewolucjonizował przemysł samochodowy. Był niedrogi, wszechstronny i łatwy w utrzymaniu. Mogły sobie na niego pozwolić nawet osoby o przeciętnych dochodach.b Według autorów książki Great Cars of the 20th Century (Najlepsze samochody XX wieku) Ford T „odegrał decydującą rolę w zmotoryzowaniu Ameryki, a w ostatecznym rozrachunku — także całego świata”.

Teraz, prawie sto lat później, wielu uważa samochód za rzecz niezbędną, a nie za przedmiot zbytku. Jak wynika z badań opublikowanych na łamach londyńskiego dziennika The Independent, ludzie korzystają z samochodu nawet do pokonania odległości mniejszych niż kilometr.

Postęp techniczny nie tylko pozwolił na osiąganie większych prędkości, ale również zapewnił lepsze bezpieczeństwo. W ostatnich latach w szeregu krajów rzeczywiście zauważono spadek liczby śmiertelnych wypadków. Dla wielu ludzi bezpieczeństwo jest ważniejsze niż wygląd auta. Na przykład ulepszone strefy kontrolowanego zgniotu umożliwiają przejęcie większej siły uderzenia przez pewne części konstrukcji samochodu, gdy tymczasem bardziej sztywne — wokół kierowcy i pasażerów — tworzą strefę bezpieczeństwa. Urządzenia przeciwdziałające blokowaniu się kół podczas hamowania (ABS) ułatwiają panowanie nad pojazdem na śliskiej nawierzchni. Trzypunktowe pasy bezpieczeństwa chronią klatkę piersiową oraz biodra, a poduszki powietrzne mogą podczas kolizji zapobiec uderzeniu głową w kierownicę lub deskę rozdzielczą.c

Oczywiście nic nie zastąpi prawidłowego sposobu kierowania pojazdem. „Podwyższanie poziomu bezpieczeństwa na niewiele się zda, jeśli nie będziemy właściwie prowadzić samochodu; nawet najnowocześniejsze rozwiązania techniczne służące bezpieczeństwu jazdy nic nam nie pomogą, jeżeli złamiemy pewne prawa fizyki” — zauważa gazeta El Economista, wydawana w stolicy Meksyku.

Niektóre współczesne pojazdy zdają się przypominać domy na kółkach. W wielu zainstalowano odtwarzacze płyt kompaktowych, telewizory, telefony, a także oddzielną regulację dźwięku oraz temperatury dla przedniej i tylnej części kabiny. Są też samochody wyposażone w system nawigacji satelitarnej, który pomaga kierowcy znaleźć najlepszą trasę. Niektóre systemy informują o aktualnych problemach na drogach. Posiadanie najnowszego wyposażenia i modelu samochodu stało się dla wielu ludzi symbolem ich pozycji — co nie uszło uwagi producentów aut i specjalistów od reklamy.

Jak widać, samochody bardzo się zmieniły od czasu pojawienia się ich ponad sto lat temu. Używane rozsądnie i bezpiecznie, mogą być bardzo przydatne do podróżowania w interesach lub dla przyjemności.

[Przypisy]

[Diagram i ilustracje na stronach 22-25]

Poniżej podano lata produkcji

1885 Pojazd skonstruowany przez Carla Benza

— pierwszy na świecie samochód o praktycznym zastosowaniu

1907-1925 Rolls-Royce Silver Ghost

— szybki, mocny, cichy, luksusowy i niezawodny

1908-1927 Ford T

— przyczynił się do rozwoju masowej produkcji; sprzedano ponad 15 000 000 egzemplarzy

Tło: Taśma produkcyjna w zakładach Forda

1930-1937 Cadillac V16 7,4 l

— pierwsza na świecie i najbardziej udana seria silników 16-cylindrowych

Od 1939 do dziś — Volkswagen Garbus

— wyprodukowano ponad 20 000 000 egzemplarzy. Nowego Garbusa (niżej po lewej) zaczęto produkować w roku 1998

Od 1941 do dziś — Jeep

— chyba najbardziej znany samochód na świecie

1948-1965 Porsche 356

— oparty na Volkswagenie Garbusie; od tego modelu zaczęły się sukcesy Porsche

1952-1957 Mercedes-Benz 300 SL

— zwany również Gullwingiem, to pierwszy samochód z ramą i wtryskiem paliwa

1955-1968 Citroën DS 19

— miał hydraulicznie wspomagane kierownicę, hamulce i czterostopniową skrzynię biegów oraz hydraulicznie regulowane zawieszenie.

Od 1959 do dziś — Mini

— ten nowatorski i popularny samochód sprawdził się również bardzo dobrze na wyścigach i w rajdach

1962-1964 Ferrari 250 GTO

— bardzo dobry samochód wyścigowy z 300-konnym silnikiem V-12

1970-1973 Datsun 240 Z

— niezawodny i niedrogi samochód sportowy

Od 1970 do dziś — Range Rover

— uważany za najlepszy samochód użytkowy z napędem na 4 koła

Od 1984 do dziś — Chrysler Minivan

— zapoczątkował modę na tego typu pojazdy

Thrust SSC

— 15 października 1997 na pustyni Black Rock w Nevadzie ustanowił oficjalny rekord prędkości 1228 km/h

[Prawa własności]

Samochód Benza: DaimlerChrysler Classic; tło: Brown Brothers; Ford T: dzięki uprzejmości VIP Classics; Rolls-Royce: dzięki uprzejmości Rolls-Royce & Bentley Motor Cars

Jeep: dzięki uprzejmości DaimlerChrysler Corporation; czarny Garbus: dzięki uprzejmości Vintage Motors of Sarasota; żółty Garbus: VW Volkswagen AG

Citroën: © CITROËN COMMUNICATION; Mercedes Benz: PRNewsFoto

Chrysler Minivan: dzięki uprzejmości DaimlerChrysler Corporation; Datsun: Nissan North America; Thrust SSC: AP Photo/Dusan Vranic