Rozdział 8

Dlaczego Bóg dopuszcza cierpienia?

 1, 2. Jak ludzie często reagują, gdy się zetkną z cierpieniem?

KIEDY jakaś klęska żywiołowa sieje śmierć i zniszczenie, wiele ludzi nie może zrozumieć, dlaczego dochodzi do takich tragedii. Innych niepokoi nasilanie się, okrucieństwo i zuchwalstwo przestępstw oraz różnych aktów przemocy. Może i ty zadajesz sobie pytanie: „Dlaczego Bóg dopuszcza cierpienia?”

² Nie znalazłszy zadowalającej odpowiedzi na to pytanie, wielu przestało wierzyć w Boga. Doszli do wniosku, że nie interesuje się On ludzkością. Drudzy uznają cierpienia za nieuniknione i wpadają w rozgoryczenie, winiąc Boga za wszelkie zło na świecie. Jeżeli nachodzą cię takie myśli, to niewątpliwie zechcesz się dowiedzieć, co w tej sprawie ma do powiedzenia Pismo Święte.

BÓG NIE JEST SPRAWCĄ CIERPIEŃ

 3, 4. Dlaczego możemy być pewni, że Jehowa nie jest sprawcą zła i cierpień?

³ Z Biblii jasno wynika, że Jehowa Bóg nie jest sprawcą cierpień, które widzimy dokoła. Na przykład chrześcijański uczeń Jakub napisał: „Niech nikt, kto jest doświadczany, nie mówi: ‚Przez Boga jestem doświadczany’. Bóg bowiem nie może być doświadczany przez coś złego ani sam nikogo nie doświadcza” (Jakuba 1:13). A zatem Boga nie można obwiniać za niezliczone udręki trapiące ludzkość. On nie doświadcza ludzi, żeby ich przygotować do życia w niebie, ani nie każe im cierpieć za złe czyny, które rzekomo popełnili w poprzednim wcieleniu (Rzymian 6:7).

⁴ Poza tym chociaż w imię Boga lub Chrystusa dopuszczono się wielu strasznych postępków, Biblia nie pozostawia cienia wątpliwości, iż Oni nigdy tego nie pochwalali. Ani Bóg, ani Chrystus nie mają nic wspólnego z ludźmi, którzy twierdzą, że im służą, a mimo to kradną i oszukują, zabijają i grabią czy też w inny sposób przysparzają drugim cierpień. W gruncie rzeczy „ohydą dla Pana jest droga bezbożnego”. Bóg „jest daleki od bezbożnych” (Przypowieści 15:9, 29).

 5. Jakimi przymiotami odznacza się Jehowa i jak traktuje swe stworzenia?

⁵ Biblia mówi, że Jehowa „jest bardzo tkliwy w uczuciach i miłosierny” (Jakuba 5:11). Oznajmia, iż „Jahwe miłuje sprawiedliwość” (Psalm 37:28, BT; Izajasza 61:8). Bóg nie jest mściwy. Litościwie troszczy się o swe stworzenia i daje wszystkim to, co jest dla nich najlepsze (Dzieje 14:16, 17). Jehowa postępuje tak już od samego zarania życia na ziemi.

DOSKONAŁY POCZĄTEK

 6. Co niektóre legendy mówią o początkowym okresie dziejów ludzkości?

⁶ Wszyscy przyzwyczailiśmy się do istnienia bólu i cierpień, których nierzadko sami doznajemy. Może więc trudno nam sobie wyobrazić świat bez cierpień, ale właśnie tak wyglądał w samym zaraniu dziejów człowieka. Nawet legendy niektórych narodów wspominają o takim szczęśliwym początku. Mitologia grecka mówi o pięciu epokach w historii ludzkości, przy czym pierwszą nazywa „złotym wiekiem”. W tych szczęśliwych czasach człowiek nie znał mozołu, bólu ani udręk starości. Chińczycy wierzą, że za panowania legendarnego Żółtego Cesarza (Huang Ti) ludzie żyli w pokoju nie tylko ze sobą, ale nawet z żywiołami i dzikimi zwierzętami. U Persów, Egipcjan, Tybetańczyków, Peruwiańczyków i Meksykanów zachowały się podania o okresie szczęścia i doskonałości na początku dziejów człowieka.

 7. W jakim celu Bóg stworzył ziemię i ludzi?

⁷ Mity różnych narodów to jedynie echa najstarszych spisanych kronik ludzkości zawartych w Biblii. Dowiadujemy się z niej, że Bóg umieścił pierwszą parę ludzką, Adama i Ewę, w raju zwanym ogrodem Eden i polecił im: „Rozradzajcie się i rozmnażajcie się, i napełniajcie ziemię, i czyńcie ją sobie poddaną” (1 Mojżeszowa 1:28). Nasi prarodzice byli doskonali i mogli doczekać czasów, kiedy cała ziemia stałaby się rajem zamieszkiwanym przez doskonałych ludzi zaznających niezmąconego pokoju i szczęścia. Właśnie takie było zamierzenie Boga, gdy stwarzał ziemię oraz człowieka (Izajasza 45:18).

ZŁOŚLIWE WYZWANIE

 8. Jakiego przykazania mieli przestrzegać Adam i Ewa, co się jednak wydarzyło?

⁸ Chcąc cieszyć się uznaniem Boga, Adam i Ewa nie mogli spożywać z „drzewa poznania dobra i zła” (1 Mojżeszowa 2:16, 17). Gdyby przestrzegali prawa Jehowy, ludziom nie uprzykrzałyby życia żadne cierpienia. Stosowanie się do przykazania Bożego stanowiłoby dowód ich miłości i lojalności wobec Jehowy (1 Jana 5:3). Jak się jednak dowiedzieliśmy z rozdziału 6, sprawy potoczyły się inaczej. Za namową Szatana Ewa jadła z owego drzewa. Później zakazany owoc spożył też Adam.

 9. Jaką kwestię sporną dotyczącą Jehowy podniósł Szatan?

⁹ Czy dostrzegasz powagę tego, co się stało? Szatan godził w autorytet Jehowy jako Najwyższego Władcy. Mówiąc: „Na pewno nie umrzecie”, zaprzeczył słowom Boga: „Na pewno umrzesz”. Dalsze słowa Szatana sugerowały, jakoby Jehowa ukrywał przed Adamem i Ewą, iż mogą stać się podobni Bogu, dzięki czemu nie będą potrzebowali oglądać się na Niego przy decydowaniu, co jest dobre, a co złe. Szatan rzucił więc Jehowie wyzwanie, kwestionując prawowitość i słuszność Jego pozycji Zwierzchniego Władcy Wszechświata (1 Mojżeszowa 2:17; 3:1-6).

10. Co Szatan zarzucił ludziom?

¹⁰ Szatan Diabeł dawał też do zrozumienia, że ludzie pozostają posłuszni Jehowie tylko dopóty, dopóki jest to dla nich korzystne. Innymi słowy, podał w wątpliwość ich niezłomne oddanie. Wysunął zarzut, że żaden człowiek nie będzie bezinteresownie lojalny wobec Boga. To złośliwe twierdzenie Szatana wyraźnie ukazuje biblijna relacja o wiernym słudze Jehowy Jobie (zwanym też Hiobem), który jakiś czas przed rokiem 1600 p.n.e. przeszedł wielką próbę. Przeczytanie pierwszych dwóch rozdziałów Księgi Joba pozwoli ci pojąć przyczynę ludzkich cierpień i zrozumieć, dlaczego Bóg do nich dopuszcza.

11. Jakim człowiekiem był Job i z jakim oskarżeniem wystąpił Szatan?

¹¹ Job, „mąż (...) nienaganny i prawy”, stał się celem ataków Szatana. Najpierw Szatan przypisał mu złe pobudki, zadając pytanie: „Czy za darmo jest Job tak bogobojny?” Potem przebiegle oczernił zarówno Boga, jak i Joba, wysuwając oskarżenie, że Jehowa kupił sobie jego lojalność zapewnieniem mu ochrony i błogosławieństwa. Szatan rzucił Jehowie wyzwanie: „Wyciągnij tylko rękę i dotknij tego, co ma; czy nie będzie ci w oczy złorzeczył?” (Joba 1:8-11).

12. (a) Jakie pytania mogły zostać rozstrzygnięte tylko pod warunkiem, że Jehowa pozwoli Szatanowi wypróbować Joba? (b) Jaki był wynik wypróbowania Joba?

¹² Czy Job służył Jehowie tylko ze względu na dobrodziejstwa, którymi był obdarzany? Czy jego niezłomne oddanie ostoi się w próbie? Z drugiej zaś strony, czy Jehowa miał tyle zaufania do swego sługi, aby dopuścić do takiego sprawdzianu? Uzyskanie odpowiedzi na te pytania było możliwe pod warunkiem, że Jehowa pozwoli Szatanowi gruntownie wypróbować Joba. Jak się dowiadujemy z księgi noszącej jego imię, Job dochował wierności w tej próbie dopuszczonej przez Boga; dzięki temu zostało całkowicie potwierdzone, iż Jehowa postępuje w sposób prawy, a człowiek potrafi być Mu niezłomnie oddany (Joba 42:1, 2, 12).

13. Pod jakim względem wydarzenia w Edenie oraz historia Joba dotyczą także nas?

¹³ Wydarzenia w ogrodzie Eden oraz dzieje Joba miały jednak daleko idące skutki. Podniesione przez Szatana kwestie sporne dotyczą całej ludzkości, a więc także i nas w dobie dzisiejszej. Rzucono cień na dobre imię Boga i podano w wątpliwość Jego zwierzchnictwo. Zakwestionowano też prawość stworzenia Bożego — człowieka. Te kwestie sporne musiały zostać rozstrzygnięte.

JAK ROZSTRZYGNĄĆ KWESTIE SPORNE

14. Co może zrobić człowiek, przeciw któremu wysunięto złośliwy zarzut?

¹⁴ Powiedzmy, że masz gromadkę dzieci, które kochasz, i że jesteście szczęśliwą rodziną. Naraz któryś sąsiad zaczyna kłamliwie cię oskarżać, iż jesteś wyrodnym ojcem. Twierdzi, że dzieci wcale cię nie kochają, że mieszkają z tobą, bo nie widzą innego wyjścia, i że odeszłyby, gdyby tylko miały dokąd. Co byś wtedy zrobił? Uznasz to pewnie za niedorzeczne pomówienie. Dobrze, ale jak to udowodnisz? Niektórzy rodzice mogliby zareagować bardzo ostro. Jednakże gwałtowne zachowanie tylko pogorszyłoby sprawę, a na dodatek potwierdzałoby owe kłamstwa. Skutecznym wyjściem z takiej sytuacji byłoby danie oskarżycielowi sposobności do udowodnienia zarzutów, a dzieciom — możliwości wykazania, że szczerze cię kochają.

15. Jak Jehowa postanowił odpowiedzieć na wyzwanie rzucone przez Szatana?

¹⁵ Jehowa jest jak kochający ojciec. Adama i Ewę można przyrównać do dzieci, a Szatana do kłamliwego sąsiada. Bóg w swej mądrości nie zgładził od razu ani Szatana, ani Adama i Ewy, lecz na jakiś czas pozostawił tych złoczyńców przy życiu. Dzięki temu nasi prarodzice mogli dać początek rodzinie ludzkiej, a Diabeł otrzymał sposobność udowodnienia swych twierdzeń, co pozwoliło rozstrzygnąć podniesione kwestie sporne. Jednakże Bóg od samego początku wiedział, że niektórzy ludzie zachowają lojalność wobec Niego, czym dowiodą, iż Szatan jest kłamcą. Jakże jesteśmy wdzięczni, że Jehowa udzielał i dalej udziela błogosławieństw i pomocy tym, którzy Go miłują! (2 Kronik 16:9; Przypowieści 15:3).

CO ZOSTAŁO UDOWODNIONE?

16. Jak świat dostał się pod władzę Szatana?

¹⁶ W ciągu niemal całych dziejów człowieka Szatan mógł swobodnie realizować swe plany co do panowania nad ludzkością. Między innymi oddziaływał na mocarstwa polityczne i krzewił religie, które w zamaskowany sposób oddawały cześć jemu, a nie Jehowie. W ten sposób Diabeł stał się „bogiem tego systemu rzeczy”; jest też nazwany „władcą tego świata” (2 Koryntian 4:4; Jana 12:31). Istotnie, „cały świat podlega mocy niegodziwca” (1 Jana 5:19). Czyżby to znaczyło, że Szatan udowodnił słuszność swego twierdzenia, iż potrafi odciągnąć wszystkich ludzi od Jehowy Boga? Skądże znowu! Chociaż Jehowa pozostawił go przy życiu, to jednak dalej przeprowadzał swoje zamierzenie. Co wobec tego Biblia ma do powiedzenia o tym, dlaczego Bóg toleruje zło?

17. O czym musimy pamiętać, gdy się zastanawiamy nad przyczyną zła i cierpień?

¹⁷ Jehowa nie jest sprawcą zła ani cierpień. Ponieważ władcą tego świata oraz bogiem teraźniejszego systemu rzeczy jest Szatan, więc winę za obecny stan społeczeństwa ludzkiego oraz za całą niedolę ludzkości ponosi on i jego poplecznicy. Nikt nie ma podstaw do tego, by odpowiedzialnością za te udręki obarczać Boga (Rzymian 9:14).

18. Czego dowiodło dopuszczenie przez Jehowę zła i cierpień, jeśli chodzi o niezależność od Boga?

¹⁸ Dopuszczenie przez Jehowę zła i cierpień udowodniło, iż niezależność od Boga nie doprowadzi do ustanowienia lepszego świata. Nie da się zaprzeczyć, że historia to jedno pasmo nieszczęść. Dzieje się tak dlatego, iż ludzie wolą działać niezależnie, nie oglądając się ani na słowo, ani na wolę Boga. Kiedy starożytny lud Jehowy wraz ze swymi przywódcami wiarołomnie ‛pędził na oślep’ i odrzucał Jego słowo, przyniosło to zgubne skutki. Przez swego proroka Jeremiasza Bóg oznajmił: „Na wstyd narazili się mędrcy, struchleli i uwikłali się, gdyż pogardzili słowem Pana, jaką więc mają mądrość?” (Jeremiasza 8:5, 6, 9). Odrzuciwszy mierniki Jehowy, ludzkość upodobniła się do statku pozbawionego steru i miotanego wichrem po wzburzonym morzu.

19. Co dowodzi, że Szatan nie zdoła odciągnąć od Boga wszystkich ludzi?

¹⁹ Tolerowanie przez Boga zła i cierpień dowiodło również, że Szatan nie zdoła odciągnąć wszystkich ludzi od służenia Jehowie. Z historii wynika, iż zawsze żyły na świecie osoby, które pozostawały wierne Bogu bez względu na to, z jakimi pokusami czy przeciwnościami się spotykały. W ciągu stuleci Jehowa występował w obronie swych sług, okazując swą potęgę, dzięki czemu Jego imię było oznajmiane po całej ziemi (2 Mojżeszowa 9:16; 1 Samuela 12:22). W 11 rozdziale Listu do Hebrajczyków przedstawiono długi szereg wiernych ludzi, takich jak Abel, Henoch, Noe, Abraham i Mojżesz. W Hebrajczyków 12:1 nazwano ich „wielkim obłokiem świadków”. Dali oni przykład niezachwianej wiary w Jehowę. Również w naszych czasach wielu ludzi oddało życie, zachowując niezłomną lojalność wobec Boga. Dzięki swej wierze i miłości osoby takie dowodzą ponad wszelką wątpliwość, że Szatan nie zdoła odciągnąć wszystkich ludzi od Boga.

20. Co w odniesieniu do Boga i ludzkości wykazało dopuszczenie zła i cierpień?

²⁰ Poza tym dopuszczone przez Jehowę istnienie zła i cierpień potwierdziło, iż tylko On, jako Stwórca, potrafi i ma prawo panować nad ludźmi ku ich wiecznemu błogosławieństwu i szczęściu. W ciągu wieków człowiek wypróbował szereg form sprawowania władzy. Z jakim skutkiem? Złożone problemy i kryzysy dręczące dzisiejszy świat stanowią wyraźny dowód, że — jak wykazuje Biblia — „człowiek panuje nad człowiekiem ku jego szkodzie” (Kaznodziei 8:10). Tylko Jehowa może nas ocalić i urzeczywistnić swe pierwotne zamierzenie. Ale jak i kiedy to uczyni?

21. Co czeka Szatana i kto tego dokona?

²¹ Gdy Adam i Ewa padli ofiarą knowań Szatana, Bóg niezwłocznie ogłosił, jak zamierza wybawić ludzi. Oznajmił Szatanowi: „Ustanowię nieprzyjaźń między tobą a kobietą, między twoim potomstwem a jej potomstwem; ono zdepcze ci głowę, a ty ukąsisz je w piętę” (1 Mojżeszowa 3:15). Oświadczenie to stało się rękojmią, że występki Diabła nie będą tolerowane bez końca. Jezus Chrystus — obiecane Potomstwo i Władca mesjańskiego Królestwa — ma ‛zdeptać Szatanowi głowę’. Już wkrótce istotnie zmiażdży on owego buntownika! (Rzymian 16:20).

CO ZROBISZ?

22. (a) Nad jakimi pytaniami warto się zastanowić? (b) Czego mogą być pewni ludzie wierni Bogu, mimo że Szatan wywiera na nich swój gniew?

²² Po czyjej stronie się opowiesz w poruszonych tu kwestiach spornych? Czy swym postępowaniem dasz dowód, iż lojalnie popierasz Jehowę? Ponieważ Szatan zdaje sobie sprawę, że pozostało mu już niewiele czasu, za wszelką cenę chciałby wywrzeć gniew na tych, którzy pragną być niezłomnie oddani Bogu (Objawienie 12:12). Jednakże możesz być pewny, że Bóg przyjdzie ci z pomocą, gdyż „Jehowa wie, jak ludzi przejawiających zbożne oddanie wyzwolić z doświadczenia” (2 Piotra 2:9). Nie dopuści, abyś był kuszony ponad to, co potrafisz znieść, i wskaże ci wyjście, byś zdołał przetrwać próby (1 Koryntian 10:13).

23. Czego możemy ufnie wyczekiwać?

²³ Z całą ufnością wyczekujmy więc czasu, kiedy Król Jezus Chrystus wystąpi przeciw Szatanowi oraz jego poplecznikom (Objawienie 20:1-3). Wytraci wszystkich współodpowiedzialnych za nieszczęścia i udręki ludzkości. Ale dopóki to nie nastąpi, dopóty będą istnieć cierpienia, a do najdotkliwszych należy ból po stracie kogoś bliskiego. W następnym rozdziale znajdziesz wyjaśnienie, co się dzieje z umarłymi.

SPRAWDŹ, CO JUŻ WIESZ

Skąd wiadomo, że Jehowa nie jest sprawcą ludzkich cierpień?

Jakie kwestie sporne podniósł Szatan w Edenie i jak to ukazały wydarzenia za dni Joba?

Co zostało udowodnione wskutek tego, że Bóg dopuszcza cierpienia?