LEN

(hebr. pészet, pisztáh; gr. línon).

Roślina uprawiana od starożytności, z której włókien powszechnie wyrabia się płótno. Len zwyczajny (Linum usitatissimum) osiąga wysokość 0,3—1,2m. Ma cienką łodygę z jasnozielonymi lancetowatymi liśćmi, rozgałęziającą się dopiero w górnej części. Każdy pęd jest zakończony ciemno- lub jasnoniebieskim (rzadko białym) kwiatem o pięciu płatkach (ILUSTRACJA, t. 1, s. 544).

Kiedy len miał już „pąki kwiatowe”, można go było zbierać (Wj 9:31), wyrywając ręcznie lub wykopując motyką, a następnie suszyć. Prawdopodobnie dlatego jego łodygi leżały na dachu domu Rachab w Jerychu (Joz 2:6).

Hebrajczycy przetwarzali len przypuszczalnie taką metodą, jaką w I w. n.e. Pliniusz Starszy opisał w swym dziele Historia naturalis (XIX, III, 17, 18) i jaką przedstawiały starożytne malowidła odkryte w Bani Hasan w Egipcie. Po usunięciu torebek nasiennych łodygi całkowicie zanurzano w wodzie i przygniatano kamieniami, żeby nie wypływały na wierzch. Dzięki takiemu moczeniu zdrewniała kora rozkładała się, uwalniając włókna. Gdy zewnętrzna warstwa łodyg rozmiękła, wyjmowano je z wody i wielokrotnie obracano na słońcu, dopóki całkowicie nie wyschły. Potem rozkładano je na kamiennych płytach i rozgniatano tłuczkami; oddzielone włókna czesano, by usunąć z nich zanieczyszczenia. Z gorszych włókien, przylegających do kory, robiono knoty do lamp (zob. Iz 42:3; 43:17; Mt 12:20), a z tych leżących głębiej, a zarazem bielszych i lepszej jakości, wyrabiano przędzę, którą gładzono poprzez wielokrotne tłuczenie na twardym kamieniu.

Do uprawy lnu szczególnie dobrze nadają się podobno tereny nizinne i gleby aluwialne, tak charakterystyczne dla Egiptu. W starożytności kraj ten słynął z delikatnej tkaniny lnianej. Dlatego zesłana przez Boga plaga gradu, który zniszczył len i jęczmień, była dotkliwym ciosem dla egipskiej gospodarki (Wj 9:23, 31). W proroctwie przeciw Egiptowi, zapisanym w późniejszych czasach przez Izajasza, wśród osób mających się zawstydzić wymieniono „tych, którzy wykonują wyroby z gręplowanego lnu” (Iz 19:9) (zob. TKANINA LNIANA).