PRZEBACZENIE
Darowanie winy; puszczenie w niepamięć urazy i zrezygnowanie z zadośćuczynienia.
Hebrajskie słowo nasáʼ, tłumaczone czasem na „przebaczyć; odpuścić”, bywa oddawane w Biblii także przez „podnieść; unieść” (Wj 6:8; 2Kl 2:16), „wziąć; zabrać” (Rdz 27:3; Lb 16:15). Jednakże jego podstawowe znaczenie to „nieść; ponieść” (Rdz 47:30; 1Kl 2:26; Eze 44:12, 13). To podstawowe znaczenie pobrzmiewa również w wersetach, gdzie nasáʼ słusznie przetłumaczono na „przebaczyć; odpuścić”. W Piśmie Świętym powiedziano, że kozioł dla Azazela „zaniesie na sobie” przewinienia Izraelitów i że Mesjasz ‛poniesie’ grzech wielu ludzi (Kpł 16:8, 10, 22; Iz 53:12). Takie ‛zaniesienie’ czy ‛poniesienie’ występków ludzi umożliwiło im dostąpienie przebaczenia (zob. AZAZEL).
Wyraz nasáʼ może oznaczać odpuszczenie win zarówno przez Boga, jak i przez człowieka (Rdz 18:24, 26; 50:17). Natomiast inne słowo hebrajskie — salách — odnosi się wyłącznie do przebaczenia występków przez Boga, który w odpowiedzi na żarliwą modlitwę grzesznika (lub kogoś, kto się za nim wstawia) przywraca go do swoich łask (Lb 14:19, 20; 1Kl 8:30).
Tam, gdzie w Pismach Hebrajskich wyraz nasáʼ ma znaczenie „przebaczyć; odpuścić”, w Septuagincie pojawia się czasami greckie słowo afíemi. Jego podstawowe znaczenie to „pozwolić odejść”. Ale może też oznaczać „uwolnić kogoś od winy”, „darować komuś coś”. I właśnie formy tego słowa użył w Rzymian 4:7 apostoł Paweł, gdy przytoczył Psalm 32:1 (31:1, LXX), gdzie wspomniano, że Jehowa ‛przebacza bunt’. Wyraz afíemi pojawia się również w innych miejscach Chrześcijańskich Pism Greckich i odnosi się do przebaczania grzechów przez Boga oraz ludzi, a także do umarzania długu (Mt 6:12, 14, 15; 18:32, 35).
Jedną z cech wyróżniających Jehowę Boga jest to, że chętnie przebacza ludziom, którzy o to zabiegają. Niemniej nie pozwala ujść bezkarnie temu, kto rozmyślnie Mu się sprzeciwia i łamie Jego prawe zasady (Wj 34:6, 7).
Prawo Boże nadane narodowi izraelskiemu stanowiło, że jeśli ktoś chciał uzyskać przebaczenie grzechów przeciw Bogu lub przeciw bliźniemu, musiał najpierw naprawić wyrządzone zło (stosownie do wymogów Prawa), a następnie — w większości wypadków — złożyć Jehowie krwawą ofiarę (Kpł 5:5 do 6:7). Dlatego Paweł napisał: „Według Prawa niemal wszystko zostaje oczyszczone krwią, a bez wylania krwi nie następuje przebaczenie” (Heb 9:22). Jednakże krew zwierząt ofiarnych nie mogła rzeczywiście usunąć grzechów ani zapewnić danej osobie doskonale czystego sumienia (Heb 10:1-4; 9:9, 13, 14). Prawdziwe przebaczenie stało się możliwe dopiero w ramach zapowiedzianego wcześniej nowego przymierza, na mocy ofiary okupu złożonej przez Jezusa Chrystusa (Jer 31:33, 34; Mt 26:28; 1Ko 11:25; Ef 1:7). Jeszcze będąc na ziemi, dowiódł on, że ma władzę przebaczać grzechy, gdy uzdrowił pewnego paralityka (Mt 9:2-7).
To, że Jehowa Bóg ‛hojnie przebacza’, unaocznił Jezus w przypowieści o synu marnotrawnym i w przykładzie o królu, który darował niewolnikowi dług w wysokości 10 000 talentów (60 000 000 denarów, czyli ok. 40 000 000 dolarów), podczas gdy ten nie chciał innemu niewolnikowi umorzyć zaledwie 100 denarów (ok. 70 dolarów) (Iz 55:7; Mt 18:23-35; Łk 15:11-32). Ale to nie znaczy, że Jehowa popada w sentymentalizm i przymyka na wszystko oczy. Na przykład nie puszcza płazem „niesławnych czynów” (Ps 99:8). Jozue ostrzegł Izraelitów, że Jehowa nie przebaczy im odstępstwa (Joz 24:19, 20; por. Iz 2:6-9).
Bóg wyjaśnił, w jaki sposób można szukać i dostąpić Jego przebaczenia. Człowiek musi uświadomić sobie, że zgrzeszył i że tym samym zawinił wobec Boga, szczerze Mu to wyznać, odczuwać głęboki żal za popełnione zło i zdecydowanie się od niego odwrócić (Ps 32:5; 51:4; 2Ko 7:8-11; 1Jn 1:8, 9). Musi uczynić, co w jego mocy, by naprawić wyrządzoną krzywdę lub szkodę (Mt 5:23, 24). Następnie musi się modlić do Boga, prosząc o przebaczenie na podstawie Chrystusowej ofiary okupu (Ef 1:7; zob. SKRUCHA).
Chrześcijanin zobowiązany jest też do puszczania w niepamięć osobistych uraz, bez względu na to, ile razy ktoś wobec niego zawinił (Łk 17:3, 4; Ef 4:32; Kol 3:13). Kto nie jest skłonny do wybaczania bliźnim, nie może liczyć na przebaczenie Boże (Mt 6:14, 15). Nawet „niegodziwy”, który dopuścił się rażącego występku i został usunięty ze zboru chrześcijańskiego, może w słusznym czasie dostąpić przebaczenia, jeśli składa dowody szczerej skruchy. Wszyscy członkowie zboru powinni wówczas ‛potwierdzić swą miłość do niego’ (1Ko 5:13; 2Ko 2:6-11). Z drugiej strony od chrześcijan nie wymaga się, by przebaczali tym, którzy rozmyślnie, z premedytacją trwają w grzechu i nie okazują żadnej skruchy. Tacy ludzie stają się wrogami Boga (Ps 139:21, 22; Heb 10:26-31).
Modlenie się do Boga o przebaczenie dla innego człowieka, a nawet dla całego zboru jest najzupełniej stosowne. Tak właśnie postąpił Mojżesz, który wstawił się za Izraelitami — wyjawił ich grzech i prosił o przebaczenie, a Jehowa łaskawie go wysłuchał (Lb 14:19, 20). Podobnie Salomon podczas uroczystości poświęcenia świątyni modlił się do Jehowy, żeby zechciał przebaczyć swemu ludowi, gdyby ten zgrzeszył, ale potem odwrócił się od złego postępowania (1Kl 8:30, 33-40, 46-52). Również Ezdrasz wystąpił w imieniu Żydów, którzy powrócili do ojczyzny, i publicznie wyznał ich grzechy. Jego płynąca z serca modlitwa i usilne zachęty pobudziły lud do działania w celu uzyskania przebaczenia Jehowy (Ezd 9:13 do 10:4, 10-19, 44). Jakub zachęcał, by chorujący pod względem duchowym przywołał starszych zboru i prosił ich o modlenie się za niego; „jeśli zaś popełnił grzechy, będzie mu to przebaczone” (Jak 5:14-16). Istnieje jednak „grzech, który sprowadza śmierć” — grzech przeciw duchowi świętemu. Kto się go dopuszcza, ten nie dostąpi przebaczenia, a inni chrześcijanie nie powinni się za kogoś takiego modlić (1Jn 5:16; Mt 12:31; Heb 10:26, 27; zob. DUCH; GRZECH).