Upadek Babilonu punktem zwrotnym w historii

BYĆ MOŻE dziwiłeś się, dlaczego Biblia tak dużo pisze o upadku Babilonu, szczególnie w odniesieniu do podboju dokonanego przez Cyrusa w roku 539 p.n.e., mimo że to miasto nie zostało wówczas zburzone, lecz przetrwało jeszcze stulecia. Ludzie interesujący się historią podobnie zapytują, dlaczego historycy przypisują temu podbojowi tak wielkie znaczenie. Odpowiedzi dostarcza następujący wyciąg z pewnego dzieła historycznego:

Militarna klęska niejednokrotnie w krytycznych chwilach historii Babilonu poważnie zaciążyła na jego losach. Jest więc rzeczą tym bardziej godną uwagi, że właśnie kapitulacja wobec Cyrusa w roku 539 przed Chr. bywa określana jako „upadek Babilonu”, jak gdyby w dziejach tego miasta nie było żadnego podobnego wydarzenia. Nawet podbój Babilonu przez Aleksandra [Wielkiego] w roku 331 przed Chr. blednie w porównaniu z tą katastrofą, która położyła kres mocarstwu nowobabilońskiemu.

Rozsądne wyjaśnienie tego zjawiska samo narzuca się badaczowi. Otóż zdobycie Babilonu przez Cyrusa miało daleko sięgające następstwa. Opanowanie go przez Sennacheryba i Aszurbanipala nie usunęło równowagi sił spod kontroli Semitów, natomiast zwycięstwo Persji w roku 539 przed Chr. wprowadziło na arenę dziejów starożytnego Wschodu nowe, potężne wpływy. Data owa oznacza punkt zwrotny na rzecz panowania aryjskiego, a czołowa rola tych sił w rozwoju cywilizacji trwa aż do naszych dni. — R.P. Dougherty: „Nabonidus and Belshazzar”, str. 167.

² Znane dzieło The Encyclopedia Americana podaje w tomie 2 na stronie 441 b: „Upadek Babilonu, spowodowany natarciem Cyrusa, oznaczał upadek panowania semickiego w Babilonie i ustanowienie potęgi aryjskiej.” — Wydanie z r. 1929.a

³ Ponieważ upadek Babilonu jest tak doniosłym wydarzeniem i stanowi tak ważny temat biblijny, dobrze będzie poznać parę szczegółów z tego, co się wydarzyło owej nocy tak nieszczęsnej dla Babilonu. Lepiej sobie przez to uświadomimy znaczenie sprawozdania biblijnego i łatwiej dojrzymy w tym proroczy obraz większych wydarzeń, które się w naszych czasach mają rozegrać w związku z Babilonem Wielkim, a co będzie jeszcze omawiane w późniejszych wydaniach Strażnicy.

⁴ Rzeczą ciekawą będzie stwierdzenie, jak łatwo udało się Cyrusowi Persowi zdobyć to wielkie miasto owej historycznej nocy 16 Tiszri roku 539 p.n.e. Stało się tak głównie dlatego, że to przepowiedzieli prorocy Jehowy, a On już zatroszczył się o spełnienie swoich proroctw. Dlaczego mieszkańcy Babilonu byli tacy beztroscy i nieostrożni, chociaż wiedzieli, że pod miastem obozują oddziały Cyrusa? „Och”, myśleli, „fortyfikacje Babilonu są silne i miasto jest dostatecznie zaopatrzone, niech więc sobie Cyrus próbuje je zdobyć.” Nawet w obliczu faktu, że wojska babilońskie pod dowództwem Nabonida zostały pokonane w otwartej bitwie i król schronił się do Borsippy, położonej w niewielkiej odległości na południowy zachód od stolicy, Babilończycy uważali, że za murami swego miasta mogą sobie szydzić z każdego oblegającego. Byli zdania, że armia, która się ośmieliła rozpocząć oblężenie Babilonu, i tak z powodu wyczerpania odstąpi od murów (i faktycznie mogłoby się to przytrafić również Cyrusowi, gdyby zadania nie ułatwił mu wyjątkowy zbieg okoliczności). Ponadto w Babilonie obchodzono tej nocy pewne święto i Balsazar prawdopodobnie wykorzystał tę okoliczność, by wobec tysiąca swych dostojników okazać pogardę dla oblegającego Cyrusa.

⁵ Idąc za przykładem swego władcy, Babilończycy oddali się tej nocy orgiom i napełnili miasto dzikim wrzaskiem, pochodzącym z uniesienia religijnego oraz pijackich wybryków. A co się działo za murami? Coś zupełnie nieoczekiwanego. Cyrus sporą część swego wojska skierował do miejsca położonego nad Eufratem powyżej Babilonu. Tu kazał wykopać kanał lub kilka kanałów, którymi należało odprowadzić wody rzeki, aby nie dopłynęły do miasta. W ciszy, pod osłoną nocy, pozostawione przez Cyrusa oddziały Medów i Persów gromadziły się w jednym końcu miasta, w pobliżu bramy Isztar, gdzie Eufrat wtaczał swe wody między mury, oraz po przeciwnej stronie, gdzie rzeka wypływała z miasta. W napięciu obserwowano, jak woda opada. Oczywiście można było się obawiać, że ktoś zauważy obniżanie się poziomu wód i uderzy na alarm. Jak dotąd, nie słychać jednak nic takiego. Widocznie babilońscy strażnicy całkowicie dali się pochłonąć hulance. Ale noc posuwała się naprzód, a najeźdźcy nie mogli czekać, aż koryto rzeki całkowicie wyschnie. Możliwie jak najszybciej i jak najciszej weszli do rzeki, brnąc w kierunku najbliższych bram powyżej kolan zanurzeni w wodzie. Jeśliby Babilończycy w ogóle czuwali, mogli teraz łatwo zaskoczyć medo-perskich intruzów i wybić ich strzałami z murów, zanim by ci zdołali ujść z życiem tą samą drogą, którą przyszli. Ale nieszczęśni Babilończycy byli zupełnie nieświadomi tego, co się dzieje na zewnątrz. Do uszu atakujących dochodziły jedynie odgłosy ucztowania.

⁶ Gdyby ktoś wtedy przebił wzrokiem ciemność panującą między stromymi jak brzeg kanionu murami miasta, dojrzałby, że do bram zbliżają się grupy niby cieni, coraz liczniejsze w miarę tego, jak dalsze setki żołnierzy wychodziły na brzeg rzeki, aby zasilić gotujących się do ataku. Tak jak się spodziewano, bramy nieopatrznie były pozostawione otworem. Babilończycy polegali raczej na niezawodności rzeki niż wrót. Strażnicy mający strzec bram zostali od razu pokonani, ale z obu krańców miasta śpieszyli gońcy babilońscy aby zanieść alarmującą wieść do pałacu królewskiego. Cyrus rozkazał był swoim żołnierzom, by zabijali każdego, kto im zastawi drogę do pałacu. „Jeżeli ktoś do was krzyknie, odezwijcie się, jakbyście byli babilońskimi współbiesiadnikami. Nie traćcie czasu na ściganie tych, którzy się schronią do domów. W największym pośpiechu naprzód! Do pałacu Balsazara!” Medowie i Persowie pędzili więc ulicami, przy czym bynajmniej nie zasypał ich deszcz pocisków babilońskich z dachów. Sytuacja zdawała się pod każdym względem szczególnie sprzyjać atakującym.

⁷ Teraz do Balsazara nadbiegli gońcy; jeden bez tchu wyszeptał, że napastnicy wdarli się w tym końcu miasta, z którego przybywa; wprost po piętach deptał mu inny, który meldował, że miasto i na drugim końcu zostało już zajęte. Co uczyni zdrętwiały ze strachu Balsazar? Czy ma popełnić samobójstwo? W tej chwili dobiega uszu wrzask sprzed bram pałacu. Opis przyczyn tego hałasu i jego następstw pozostawiamy pewnemu historykowi:

Gobrias [Ugbaru, namiestnik z Gutium] i Gadatas wraz 26 swymi oddziałami znaleźli wrota pałacu zamknięte; żołnierze z góry wyznaczeni do zaatakowania strażników zaskoczyli ich, gdy pili przy płonącym ognisku, i bez zwłoki postąpili z nimi jak z wrogami.

Powstał jednak tumult i wrzask, co usłyszano wewnątrz, a wtedy na rozkaz króla, by zobaczyć, co się dzieje, niektórzy otworzyli wrota i wybiegli.

Kiedy tylko Gadatas i jego ludzie zobaczyli, że wrota stoją otworem, wdarli się do środka, goniąc uciekających do pałacu i rozdając ciosy na prawo i lewo, aż się dostali do króla. Spotkali go już stojącego ze sztyletem w ręku.

Gadatas i Gobryas [Ugbaru] ze swymi ludźmi pokonali go; zginęli też ci, którzy byli przy królu — jeden, gdy próbował się czymś zasłonić, inny w ucieczce, a jeszcze inny, gdy próbował rzeczywiście się bronić czym tylko się dało.b

⁸ Biblia zwięźle donosi o losie Balsazara: „Tejże nocy zabity został Baltazar, król chaldejski, a Dariusz Med nastąpił na królestwo, gdy miał sześćdziesiąt dwa lata.” — Dan. 5:30, 31, Wk.

⁹ Dalsze wydarzenia owej historycznej nocy opisuje Ksenofon w swoim dziele zatytułowanym Cyropaedia (Wychowanie Cyrusa), napisanym około roku 370 p.n.e., jak następuje:

Cyrus rozesłał na ulice oddziały jeźdźców z rozkazem zabijania każdego, kogo spotkają poza domem, podczas gdy znającym język asyryjski kazał ogłaszać, aby mieszkańcy pozostawali w domach, bo kto będzie napotkany na dworze, zostanie uśmiercony.

Kiedy ci wyruszyli do tego zadania, nadeszli Gadatas i Gobrias, i przede wszystkim oddali hołd bogom, że im dali zemścić się na podłym królu, a potem ucałowali ręce i nogi Cyrusa, wylewając łzy radości.

O świcie, gdy załogi warowni dowiedziały się, że miasto jest zdobyte, a król nie żyje, poddano też i warownie.

Cyrus od razu zajął warownie i wysłał tam straż oraz dowódców straży. Rodzinom zabitych zezwolił na pochowanie zmarłych. Ponadto rozkazał ogłosić przez heroldów, by wszyscy Babilończycy oddali posiadaną broń; zarządził, że gdyby w jakimś domu znaleziono broń, wszyscy mieszkańcy mają pójść pod miecz. Dlatego oddawano broń, a Cyrus gromadził ją w warowniach, aby w razie jakiejkolwiek potrzeby była do dyspozycji. — Księga VII, rozdział 5, paragrafy 31-34.

¹⁰ Po zajęciu Babilonu Cyrus pociągnął przeciw Borsippie, gdzie schronił się Nabonid, pierwszy władca Babilonii, ponieważ z biegiem czasu mógłby on zgromadzić dostateczną siłę zbrojną, aby się stać niebezpiecznym przeciwnikiem. Nabonid jednak nie podjął walki; wyszedł Cyrusowi na przeciw i poddał się jemu. W nagrodę za to Cyrus okazał mu miłosierdzie. Darował mu życie i — jak się podaje — wysłał go do Karmanii, ustanowiwszy go namiestnikiem tej ważnej prowincji. Nabonid, który wielce zajmował się historią i badaniem starożytności, pozostawił po sobie różne inskrypcje, a między innymi również tak zwaną Kronikę Nabonida. (The Encyclopedia Americana, wydanie z r. 1929, tom 19, str. 677)c Tak mocarstwo babilońskie dobiegło kresu.

¹¹ Chociaż Babilon upadł 16 Tiszri (5-6 października) roku 539 p.n.e., to jednak Cyrus wkroczył tam dopiero siedemnaście dni po zajęciu miasta przez jego wojska. Było to trzeciego dnia miesiąca Marcheszwan (22-23 października). Spotkawszy się z przychylnym przyjęciem ze strony Babilończyków, obwieścił miastu pokój i łagodnie traktował mieszkańców. Osiem dni później zmarł jego naczelny dowódca Ugbaru (Gabrias) i rozpoczął się okres żałoby. Królowi Cyrusowi towarzyszył natomiast dostojnik imieniem Gubaru. Kiedy Cyrus urządził wjazd do miasta, tenże Gubaru mianował w Babilonie zarządców.d

¹² Kim był Dariusz Med wspomniany w proroctwie Daniela 5:31? Wciąż jeszcze istnieją trudności w ustaleniu tego na podstawie nieinspirowanych, pogańskich dokumentów. Być może w przyszłości zostaną odkryte dalsze dokumenty, które tę kwestię wyjaśniają. Wiele jednak przemawia za wnioskiem, że po prostu chodzi o Gubaru, wspomnianego już towarzysza Cyrusa.e

¹³ Jehowa podzielił królestwo babilońskie między Medów i Persów, tak jak to zapowiadało pismo odręczne na ścianie pałacu króla Balsazara. Najpierw rządził Dariusz Med. Niezawodne Słowo Boże mówi o nim jako o królu i donosi, że „podobało się Dariuszowi ustanowić nad królestwem stu dwudziestu satrapów, którzy byliby wszędzie w królestwie”. (Dan. 6:1, 2, BT) W rozdziale 9 a wierszu 1 swej księgi Daniel odwołuje się do „roku pierwszego Dariusza, syna Achaszwerosza, z rodu medyjskiego, który został ustanowiony królem nad królestwem chaldejskim”. (BT) Panowanie jego było krótkotrwałe; niedawno Cyrus Pers sam przybrał tytuł Króla Babilonu, Króla Krain. Tron babiloński został więc podzielony i najpierw był dany Medom, a następnie Persom. Od owej chwili Cyrus przez pewien okres rządził z Babilonu, którego potęgę obalił, ale którego nie zburzył.

¹⁴ Zatem upadek Babilonu oznaczał kres trzeciego mocarstwa światowego w historii biblijnej i zapoczątkowanie czwartego mocarstwa, Medo-Persji. Potęgę medoperską jako następczynię Babilonu oglądał prorok Daniel w dwóch wizjach jeszcze za panowania Balsazara; wspomina o tym księga Daniela 7:5 i 8:3, 4, 20.

¹⁵ Upadek Babilonu miał wielkie znaczenie dla prawdziwego wielbienia i dla wybranego ludu Bożego, ponieważ Żydzi zostali przez Cyrusa uwolnieni z wygnania, wobec czego mogli powrócić do Jeruzalem i odbudować tam świątynię. Z upadkiem Babilonu wiąże się jednak jeszcze dalsze, o wiele większe znaczenie, gdyż był to proroczy zarys upadku Babilonu Wielkiego, który więzi mnóstwo ludzi w niewoli religii fałszywej oraz sprowadza na nich niedolę i cierpienia. Poznanie szczegółów upadku starożytnego Babilonu i związanych z tym proroctw pomoże nam w uratowaniu życia przez wydostanie się z Babilonu Wielkiego, aby już nigdy tam nie powrócić. (B-24)

[Przypisy]

Engberg w książce „The Dawn of Civilization” (Brzask cywilizacji) z roku 1940 stwierdza na stronie 236: „Ponadto Cyrus był pierwszym wielkim zdobywcą aryjskim, jakiego znamy, i jego wysiłki doprowadziły do tego, że Semici będący od dawien dawna panami Azji Zachodniej, utracili tę pozycję aż do czasu, gdy tysiąc lat później na arenę wystąpili Arabowie.”

Co do tożsamości Gobriasa z Ugbaru, zobacz też „Nabonidus and Belshazzar” R.P. Dougherty’ego, strony 170-173, 175, 180, 184, 185, 187, 188, 192, 195, 196, 198, 199.

[Pytania do studium]

 1. (a) Dlaczego zarówno Biblia, jak i historia świecka datuje upadek Babilonu od roku 539 p.n.e., mimo iż Cyrus nie zburzył wtedy tego miasta? (b) Jak to uzasadnia pewne dzieło historyczne?

 2. (a) Jakie wyjaśnienie odnośnie do upadku Babilonu podaje „The Encyclopedia Americana”? (b) Jakie dalsze opracowania historyczne podzielają ten sam pogląd?

 3. Dlaczego dobrze będzie zapoznać się z tym, co się wydarzyło owej historycznej nocy w Babilonie?

 4. (a) Dlaczego Babilończycy znajdowali się w tak beztroskim nastroju? (b) Czym Balsazar chciał się widocznie popisać wobec swych dostojników?

 5. (a) Co działo się w tym czasie za murami miasta? (b) Co dowodzi, że nawet strażnicy babilońscy nie czuwali?

 6. (a) W jakim stanie zastali Medowie i Persowie bramy nadrzeczne? (b) Dlaczego Babilończycy byli tak opieszali? (c) Dokąd kierowali się najeźdźcy i jaką stosowali taktykę?

 7. (a) Skąd Balsazar dowiedział się o upadku miasta? (b) Jak starożytny historyk grecki Ksenofon opisuje zdobycie pałacu? (c) Co stało się z Balsazarem?

 8. Co podaje księga Daniela 5:30, 31 o śmierci Balsazara i o jego następcy na tronie królewskim?

 9. Jak w dalszym ciągu Ksenofon relacjonuje ostateczne opanowanie miasta?

10. Co działo się z ojcem Balsazara po upadku Babilonu?

11. (a) Kiedy Cyrus wkroczył do Babilonu i jak Babilończycy go przyjęli? (b) Kto następnie mianował w Babilonie zarządców?

12. Kto był wyżej wspomnianym Dariuszem Medem?

13. (a) Czego dowiadujemy się z Biblii odnośnie do stanowisk zajmowanych przez Dariusza i Cyrusa? (b) Skąd oni sprawowali władzę?

14. Jakiemu mocarstwu otwierał drogę upadek Babilonu?

15. (a) Dlaczego upadek Babilonu miał wielkie znaczenie dla prawdziwego wielbienia? (b) Jakie jeszcze większe znaczenie wiąże się z tym w dobie obecnej?