Przyjdźcie do Jehowy z dziękczynieniem

„Dobrze jest składać dzięki Jehowie”. — Ps. 92:2, NW.

 1. (a) Czy dużo ludzi wie, kto to jest Jehowa? (b) Co Jehowa uczynił, by pomóc ludziom w poznaniu Jego?

NIEWIELU stosunkowo ludzi znalazło się w tym szczęśliwym położeniu, że poznali Jehowę Boga. Dla większości pozostał On nieznany. Apostoł Paweł zwrócił uwagę na tę okoliczność, gdy przeszło dziewiętnaście stuleci temu znalazł się w Atenach, gdzie w napisie na pewnym ołtarzu publicznie przyznawano, iż Bóg nie jest znany. W dobie dzisiejszej prawie w każdym miejscu na obliczu ziemi, dokąd byśmy zaszli, tak samo przekonalibyśmy się o powszechnym braku znajomości Jehowy. Mało jest takich, którzy rozmyślają o prawdziwym Bogu. Przyczyna tego stanu rzeczy jednak nie tkwi w tym, iżby Jehowa Bóg uniemożliwiał ludziom poznanie Jego samego i Jego metod działania. Jehowa specjalnie przygotował spisane Słowo, Biblię świętą, która teraz jest dostępna większości ludzi na świecie w ich własnych językach. Posyłał również świadków, takich jak apostoł Paweł, którzy rozgłaszali Jego Boskość. Zatem człowiek, który Go nie zna, sam za to ponosi odpowiedzialność. — Dzieje 17:23; Rzym. 1:19-21.

 2. (a) Co wynika z poznania Jehowy? (b) Jakie zaproszenie zawiera Psalm 95:1-3? Co te słowa wyjawiają o Jehowie?

² Zanim się zacznie kogoś naprawdę szanować, trzeba najpierw poznać przynajmniej kilka jego zalet. Ci wszyscy, którzy poznali Jehowę i należycie docenili to, co On uczynił dla ludzkości, uświadomili sobie też przywilej, a zarazem powinność wypowiadania się o Nim ze czcią i z dziękczynieniem. W czasach starożytnych Jehowa Bóg wybrał sobie potomków Izraela na swój specjalnie łaską obdarzony naród, a następnie objawił się im, przemawiając do nich przez proroków, sędziów i kapłanów. Dokonał wiele dobrego na rzecz tego wybranego narodu. Szacunek dla wielkości Jehowy i Jego majestatu pobudzał Jego wielbicieli do entuzjastycznego zapraszania się nawzajem, aby się zebrać w większym gronie i wspólnie składać Jemu dzięki. Jeden z przykładów tego znajdujemy w Psalmie 95:1-3: „Przyjdźcie, radośnie śpiewajmy dla Jahwe [Jehowy, NW], wznośmy okrzyki na cześć Skały naszego zbawienia: przystąpmy z dziękczynieniem przed Jego oblicze, radośnie śpiewajmy Mu pieśni. Albowiem Jahwe jest wielkim Bogiem i wielkim Królem ponad wszystkich bogów”.a Czego dowiadujemy się tutaj o Bogu? Przede wszystkim, że ma własne imię, które brzmi Jehowa. Ponadto, że jest wielkim Bogiem i Królem, górującym nad wszystkim innym. Dalej psalm ten wyjawia, że jest Stworzycielem, do którego należy wszystko. Jego wielkość przeciwstawiona jest nicości Jego ziemskich wielbicieli. W tej sytuacji trzeźwo myślący, którzy mają Jehowę w poszanowaniu, widzą słuszne powody do dziękczynienia, do wyrażania radości i wspólnego wyśpiewywania chwały Bogu. Dlaczego? Ponieważ poznali wielkiego Jehowę.

 3. (a) Jaki przykład ukazuje, że Jehowa jest zainteresowany zgromadzaniem ludzi w celach wielbienia? (b) Dlaczego w starożytności owe zgromadzenia były pożyteczne? Kto odnosił z nich korzyść?

³ Jehowa interesuje się rodem ludzkim. Przy każdej okazji obcowania z ludźmi pouczał ich i nakazywał im, by dla własnego dobra i błogosławieństwa zgromadzali się celem wspólnego wielbienia i dziękczynienia. Jak podaje księga Powtórzonego Prawa [5 Mojżeszowa] 31:12, 13, za pośrednictwem proroka Mojżesza dał Bóg następujące polecenie swemu starożytnemu narodowi wybranemu, gdy ten gotował się do objęcia w posiadanie obiecanej jemu ziemi: „Zbierz cały naród: mężczyzn, kobiety i dzieci, i cudzoziemców, którzy są w twoich murach, aby słuchając uczyli się bać Jahwe [Jehowy], Boga waszego, i przestrzegać pilnie wszystkich słów tego Prawa. Ich synowie, którzy Go jeszcze nie znają, będą słuchać i uczyć się bać waszego Boga, Jahwe, po wszystkie dni, jak długo żyć będziecie w kraju, na przejęcie którego przechodzicie Jordan”. Kogo dotyczył ten powszechny obowiązek? Wszystkich mieszkańców kraju, całe rodziny, jak również cudzoziemców, którzy się do nich przyłączyli. Szczegół ten jest ważny: w spotkaniach służących wielbieniu Boga miały brać udział rodziny jako całość. Nie praktykowano odosabniania dzieci. Wszyscy zgromadzali się razem. Dlaczego? Co należało wtedy czynić? Była to pora na słuchanie i miejsce, aby się uczyć. Jak długo Izraelici wiernie stosowali się do tego nakazu, nie zapominali o prawie Bożym, a dzieci przybyłe wraz z nimi łatwo poznawały stosunek zależności, w jakim pozostawały względem Jehowy.

 4. Wymień niektóre dobrodziejstwa będące wynikiem zgromadzeń w czasach Jozuego.

⁴ Dawny naród izraelski w okresach, gdy był wierny, pilnie przestrzegał przychodzenia do Jehowy z dziękczynieniem i uwielbieniem. Przykład tego znajdujemy za dni Jozuego, wkrótce po wkroczeniu do Ziemi Obiecanej: „Cały Izrael i jego starsi, zwierzchnicy ludu i sędziowie, zarówno cudzoziemcy, jak i współplemienni, stanęli po obu stronach arki, naprzeciw kapłanów i lewitów, połowa po stronie góry Garizim, a druga połowa po stronie góry Ebal, jak już uprzednio zarządził Mojżesz, sługa Jahwe [Jehowy], aby pobłogosławić lud Izraela. Następnie Jozue odczytał wszystkie słowa Prawa, błogosławieństwo i przekleństwo, wszystko dokładnie, jak napisano w księdze Prawa. Nie opuścił Jozue ani jednego polecenia danego przez Mojżesza, ale odczytał je wobec całego zgromadzenia Izraela, w obecności kobiet, dzieci i cudzoziemców, którzy zamieszkali wśród ludności” (Joz. 8:33-35). Zarządzenie to — jak widać — nie było wydane z myślą głównie o korzyści Jehowy, który odbierał chwałę. Jozue głośno odczytał Prawo dla dobra każdego obecnego, włącznie z nie — Izraelitami. Dzięki znajomości Prawa Bożego ludzie ci byli w stanie spełniać wymagania Boże. A z jakim skutkiem? Jehowa za czasów Jozuego zapewnił temu ludowi powodzenie, dając mu przy osiedlaniu się w kraju liczne zwycięstwa. Czy nie sądzisz, że Jehowa Bóg tak samo postąpi ze swoim ludem dzisiaj, jeśli ten lud sprosta Jego wymaganiom?

ZA DNI SALOMONA

 5. (a) W jaki sposób Jehowa posłużył się Salomonem w sprawach czystego wielbienia? (b) Jakiej nauki zaczerpnął lud z wysłuchania modlitwy Salomona?

⁵ Mijały wieki, a Jehowa nadal prowadził swój lud zorganizowany w naród. Wreszcie ziemskim jego królem został Salomon. Właśnie Salomonowi powierzone zostało wielce odpowiedzialne zadanie: nadzór nad budową świątyni Jehowy w Jeruzalem. Nigdy przedtem nie było jeszcze takiej świątyni; dlatego zakończenie tej budowy musiało w oczach wszystkich uchodzić za rzecz szczególnej wagi, za powód do wspólnego złożenia podziękowania Jehowie. Do spełnienia tego aktu uwielbienia doszło w sposób następujący: „Salomon zwołał starszyznę Izraela i wszystkich naczelników pokoleń, przywódców rodów Izraelitów, do Jerozolimy, na przeniesienie Arki Przymierza Jahwe z Miasta Dawidowego, czyli z Syjonu” (2 Kron. 5:2). Złożono przy tej okazji na ofiarę wielką liczbę zwierząt. Śpiewano dużo ku chwale Jehowy, a w końcu nastała pora, by zgromadzone tłumy wysłuchały pouczeń zawartych w modlitwie króla Salomona, głośno wypowiedzianej w ich obecności. Modlitwa ta, zanotowana w rozdziale 6 Drugiej księgi Kronik, pomogła ludowi zrozumieć, jakim dobrodziejstwem miała być dla niego ta świątynia, jak uwypuklała wielkość Jehowy, Jego troskę o człowieka i rozliczne przejawy Jego miłosierdzia. Jehowa był zbyt wielki, by zamieszkać w tym nowo wzniesionym gmachu, chociaż była to budowla ogromna. Dom ten miał jednak stać się ośrodkiem wielbienia i modlitwy. Miał również być miejscem dziękczynienia. Ludzie mogli prostować swe ścieżki i odzyskać łaskę Bożą przez okazanie skruchy i powrót do wielbienia Jehowy związanego z tą Jego świątynią. Nawet cudzoziemcy mogli tutaj wielbić Jehowę. Po wysłuchaniu, jakie dobrodziejstwa miały odtąd być udziałem narodu i poszczególnych ludzi dzięki posiadaniu tej świątyni, każdy obecny z pewnością odczuł w sercu wdzięczność.

 6. (a) Jak Jehowa odpowiedział na modlitwę Salomona? (b) Jaka cecha panowania Salomona wskazuje na błogosławieństwo Jehowy?

⁶ Kiedy Salomon skończył się modlić, Jehowa dał ludowi dowód, że zgadza się z tą modlitwą i że uznał świątynię, a to przez zesłanie z niebios ognia, który strawił złożone ofiary całopalne i inne, przy czym Jego chwała napełniła cały dom. Odtąd tym łatwiej naród mógł trwać zjednoczony w wielbieniu Boga; każdy też mógł przychodzić do Jehowy z dziękczynieniem, modląc się do Niego zwrócony w stronę owego domu zbudowanego w Jeruzalem (2 Kron. 7:1, 2). Za rządów Salomona naród ten cieszył się wielkim dobrobytem materialnym. Było to panowanie pokojowe, dobrze odpowiadające obietnicy Jehowy, co stanowiło niezbity dowód, że gdy przestrzegane jest czyste wielbienie Jehowy Boga, zawsze w ślad za tym idą błogosławieństwa.

INNI KRÓLOWIE

 7. Jakie znamienne wydarzenia z okresu panowania króla Ezechiasza są opisane w 29 i 30 rozdziale Drugiej księgi Kronik?

⁷ Wiele lat później królem w Jeruzalem został Ezechiasz. Za jego panowania również odbyły się znamienne zgromadzenia ludu przed obliczem Jehowy. Rozdziały 29 i 30 księgi Drugiej Kronik donoszą o wysiłkach, jakie wówczas podjęto dla zebrania ludu w celach prawdziwego wielbienia. Król wysłał posłów z zaproszeniami do wszystkich miejscowości w krainie Judy, jak również do mieszkańców dziesięciopokoleniowego królestwa Izraela. Każdy, kto przyjął zaproszenie, odniósł z tego wiele korzyści. „W Jerozolimie zapanowała radość tak wielka, jakiej nie było w Jerozolimie od czasów Salomona, syna Dawida” (2 Kron. 30:26). Jaka szkoda, że przez lata, które minęły od czasów Salomona do Ezechiasza, lud nie zawsze przychodził regularnie do Jehowy z dziękczynieniem! Ile przez to zaprzepaścił radości! Obecni na zgromadzeniu za dni Ezechiasza mieli wszelki powód do złożenia podziękowania, gdyż Jehowa pobłogosławił ich wysiłki zmierzające do nawrócenie się ku Bogu i odnalezienia zapomnianych Jego dróg.

 8. (a) Jak król Jozjasz już w młodości okazał szacunek dla Jehowy Boga? (b) Jaki to stanowi przykład dla dzisiejszej młodzieży?

⁸ Po śmierci Ezechiasza lud znowu odstąpił od czystego wielbienia i popadł w wielkie kłopoty. Płynęły lata, a z czasem wstąpił na tron szczery król imieniem Jozjasz. W chwili rozpoczęcia panowania miał zaledwie osiem lat, sercem swym lgnął jednak do Boga i szukał Go. Jest on wspaniałym przykładem biblijnym dla młodzieży wszystkich pokoleń; naprawdę, w żadnym wieku nie jest za wcześnie na rozpoczęcie szukania Boga. Do dziewiętnastego roku życia Jozjasz zdążył wiele się dowiedzieć o wielbieniu prawdziwym i fałszywym, wobec czego przedsięwziął kampanię oczyszczenia kraju z fałszywego kultu. „W ósmym roku swych rządów, chociaż jeszcze był młodzieńcem, zaczął szukać Boga swego praojca Dawida, a w dwunastym roku rozpoczął oczyszczanie Judy i Jerozolimy z wyżyn [ofiarnych], aszer [świętych słupów] oraz bożków rzeźbionych i odlewanych z metalu. W jego obecności burzono ołtarze Baalów; zwalił on stele [kamienie] słoneczne, które były na nich u góry, połamał aszery, posągi rzeźbione i odlewane z metalu, pokruszył je, zmiażdżył, a szczątki ich porozsypywał na grobach tych, którzy im składali ofiary” (2 Kron. 34:3, 4). Ośrodek czystego wielbienia i dziękczynienia wymagał uporządkowania, toteż Jozjasz zorganizował odnowienie domu Jehowy.

 9. (a) Czy Jozjasz cenił sobie Prawo Boże? (b) Co według rozdziału 35 Drugiej księgi Kronik szczególnie wyróżniało zgromadzenie zorganizowane przez Jozjasza?

⁹ Kiedy Jozjasz osiągnął wiek około dwudziestu pięciu lat, przeżył wielką radość z powodu odnalezienia kopii księgi Prawa Bożego. Zapoznanie się z tym Prawem wyjawiło, jak dalece lud odpadł od czystego wielbienia; król zrozumiał, co należy uczynić. Każdego roku w dniu czternastym pierwszego miesiąca miało być obchodzone święto Paschy. Jozjasz wobec tego postarał się w osiemnastym roku swego panowania urządzić nader uroczysty obchód Paschy. Jak dalece mu się to udało, wynika z opisu zawartego w księdze 2 Kronik 35:17, 18: „Obchodzili synowie izraelscy, którzy się tam znaleźli, Paschę w tym czasie, i święto Przaśników przez siedem dni. Nie było podobnej Paschy w Izraelu od dni Samuela proroka; ale ani żaden ze wszystkich królów izraelskich nie uczynił Paschy, jak Jozjasz, kapłanom i Lewitom, i wszystkiemu Judzie i Izraelowi, który się znalazł, i mieszkającym w Jeruzalem” (Wk). Sięgnięcie do dni Samuela oznaczało cofnięcie się o przeszło czterysta lat, a więc jeszcze poza czasy Salomona. Kto śmiałby więc twierdzić, że lud nie miał wtedy powodu do wyrażania dziękczynienia?

10. Jakie kłopoty spadły na lud sprzymierzony z Bogiem? Dlaczego?

¹⁰ Sam Jehowa Bóg zarządził, by Jego lud zgromadzał się w pewnych okresach celem wielbienia Go i wyrażania przed Nim swej wdzięczności. Kiedy ten lud związany z Nim przymierzem dochowywał warunków zawartej umowy, zawsze wiodło się jemu i korzystał z bardzo obfitych błogosławieństw. Niestety, przeważająca większość królów panujących w Izraelu i Judzie odwracała się od Jehowy i Jego postanowień. Zawsze wtrącało to lud w różnorakie nieszczęścia i klęski. W końcu nawet zburzone zostało stołeczne miasto, Jeruzalem, spalono świątynię, zabito wiele ludzi, a innych uprowadzono na wygnanie do dalekich krajów, gdzie zaznali niemało cierpień. — 2 Kron. 36:11-20.

11. (a) Jak Jehowa okazał serdeczną życzliwość tym, którzy przeżyli wygnanie? (b) Jakie były wówczas szczególne powody do przyjścia przed Jehowę z dziękczynieniem?

¹¹ Jehowa przepowiedział przez proroka Jeremiasza, że Jeruzalem będzie leżało spustoszone przez okres siedemdziesięciu lat, a kiedy ten czas upłynął, okazał sprzymierzonemu z Nim ludowi miłosierdzie i serdeczną życzliwość, gdyż doprowadził do zwolnienia z wygnania ostatków tego ludu i do jego powrotu na teren dawnego Jeruzalem. Celem owego przedsięwzięcia była odbudowa miasta i świątyni wielbienia, aby w końcu słudzy Boży znowu mogli tam się stawić przed Nim z dziękczynieniem (2 Kron. 36:21-23). Wiara tych, którzy się zajęli dziełem odbudowy, została niejednokrotnie wystawiona na próbę przez przeciwników. Usiłowano odstręczyć ich od pracy. Słudzy Boży musieli w tej sytuacji toczyć ciężką walkę. Na pewien czas wskutek knowań wrogów nawet przerwano roboty budowlane (Ezdrasza, rozdz. 4; Neh. 4:9-12 [15-18]). Dopiero odwołanie się do najwyższej władzy w imperium sprawiło, że słudzy Boży otrzymali od króla Dariusza pismo zezwalające na kontynuowanie dzieła odbudowy, i w szóstym roku panowania Dariusza świątynia w Jeruzalem była gotowa. Jehowa pobłogosławił swych sług sukcesem, a punktem szczytowym całego przedsięwzięcia stało się radosne zgromadzenie dla złożenia podziękowania w ukończonej świątyni. „I Izraelici: kapłani, lewici i reszta wysiedleńców, radośnie obchodzili poświęcenie tego domu Bożego” (Ezdr. 6:16). Byli to wszystko wierni słudzy Jehowy, którzy w owych dawnych czasach mieli wiele powodów do dziękczynienia. A co powiemy o naszych czasach? Czyż chrześcijanie nie mają jeszcze więcej podstaw do wdzięczności?

W CZASACH CHRZEŚCIJAŃSKICH

12. Skąd wiadomo, że Jezus Chrystus brał udział w zgromadzeniach?

¹² Jezus Chrystus uczynił swoim stałym zwyczajem, by spotykać się z grupami ludzi dla celów wielbienia Jehowy. Przestrzegał na przykład nakazów Prawa Bożego co do obchodzenia dorocznych świąt, takich jak Pascha. Znalazłszy się niezależnie od tego wśród gromady lub dużej rzeszy ludzi, również brał to za okazję do wychwalania Jehowy Boga i zwracania uwagi na zamierzenia Boże. W Nazarecie miał zwyczaj każdego sabatu chodzić do synagogi i głośno odczytywać tam Słowo Boże. Nauczał w synagogach i w świątyni, a wszystko to miało ludzi pobudzić do dziękowania Bogu. — Łuk. 4:16; Jana 7:14; 18:19, 20.

13. Podaj przykłady ukazujące korzyści, jakie odnieśli ludzie zgromadzeni z Chrystusem Jezusem podczas słynnego Kazania na Górze.

¹³ Poza synagogami i świątynią Jezus korzystał też z innych miejsc, gdzie mógł zebrać ludzi celem nauczania ich i szkolenia. Jeszcze w początkowym okresie jego służby publicznej zdarzyło się, iż rzesze ludzi szły za nim, a wtedy wstąpił z nimi na stok góry. Co wówczas powiedział swym uczniom, to zapisane jest w Ewangelii według Mateusza, w rozdziałach od piątego do siódmego. Po dzień dzisiejszy raduje nas czytanie o błogosławieństwach, których zapowiedzią Jezus rozpoczął swe kazanie. Wyjaśnił, jak żyć z innymi, nawet z nieprzyjaciółmi, przy czym zaznaczył, że człowiek powinien miłować swych nieprzyjaciół, podobnie jak Bóg nie odmawia im miłości. Zgromadzeni usłyszeli, jak należy się modlić i co naprawdę oznacza przebaczenie. Tematem jego rozważań był ponadto właściwy pogląd na sprawy materialne; położył nacisk na szukanie przede wszystkim Królestwa Niebios i gromadzenie sobie w ten sposób skarbów w niebie. Wielkie znaczenie miała też przypowieść o drzewie i jego owocach oraz o tym, jak wejdą do Królestwa ci, którzy spełniają wolę Ojca. Jakimż wspaniałym przeżyciem musiało być słuchanie tego Kazania na Górze!

14. Jakie ważniejsze punkty poruszył Jezus Chrystus na zebraniu służby, opisanym w rozdziale 10 Ewangelii według Mateusza?

¹⁴ Kiedy Jezus wysłał dwunastu apostołów, aby ogłaszali Królestwo, przeprowadził z nimi w niewielkim gronie rodzaj zebrania służbowego. Przedstawił im, co ich spotka; opisał przeżycia, jakie będą mieli, chodząc od domu do domu; powiedział, jak będą gościnnie podejmowani i jakie napotkają przeciwności. Nie powinni jednak się bać tych, którzy wprawdzie mogą zabić ciało, ale nie zdołają zniweczyć duszy. Mówił również o tym, że nastąpią podziały w rodzinach, ponieważ jedni będą pragnęli wielbić Boga, a inni nie będą chcieli na to się zgodzić. — Mateusza, rozdz. 10.

15. (a) Czego — według sprawozdania Łukasza — nauczyli się apostołowie, zebrawszy się z Jezusem na ostatnią Paschę? (b) Jakie ważniejsze pouczenia relacjonuje nam Jan w związku z tym samym zgromadzeniem?

¹⁵ Przy innej okazji, jak zanotowano w Ewangelii według Łukasza 22:19-30, Jezus tuż po zakończeniu Paschy ustanowił Wieczerzę Pańską, posłużywszy się w tym celu chlebem i winem. Zawarł wtedy z uczniami przymierze co do Królestwa. Spokojnie i w łagodny sposób rozładował gorącą dysputę na temat tego, kto będzie największy. Był to dla nich przykład godny naśladowania. Rozdziały od trzynastego do siedemnastego Ewangelii według Jana podają nam jeszcze wiele innych dobrych rad, jakie Jezus przy tej sposobności pozostawił swym naśladowcom. Wtedy właśnie dał im nowe przykazanie, by się nawzajem miłowali. Duże wrażenie wywarło na nich podkreślenie, jak ważne jest wydawanie owocu ku chwale Jehowy Boga. Jezus wskazał, że choć będą przejawiali miłość i przynosili owoc ku chwale Boga, będą tak jak on nienawidzeni i prześladowani. W rozdziale piętnastym znajdujemy wyjaśnienie Jezusa co do chrześcijańskiego stanowiska neutralności, na które ponownie powołał się w swej modlitwie zapisanej w rozdziale siedemnastym. Doprawdy, wszyscy obecni na tym zebraniu mieli wiele powodów, by składać dzięki Jehowie Bogu.

16. Jakie duchowe dzieło budowy przeprowadził Jezus, za które powinniśmy odczuwać wdzięczność wobec Jehowy?

¹⁶ Gromadząc ludzi w celu pouczania i szkolenia ich, Jezus pracował nad założeniem zboru chrześcijańskiego. Była to praca budowniczego. Jezus osobiście jest wielkim, fundamentalnym kamieniem węgielnym; wierni apostołowie także wchodzą w skład fundamentu. Chrześcijanie właśnie są „zbudowani na fundamencie apostołów i proroków, gdzie kamieniem węgielnym jest sam Chrystus Jezus” (Efez. 2:20). Chrystus jest również wyznaczonym na głowę tego zgromadzenia, czyli zboru. „Jest głową ciała, zboru. Jest początkiem, pierworodnym z umarłych, aby być pierwszym we wszystkim” (Kol. 1:18, NW). Wystarczy zastanowić się nad tym, jak wspaniałą społecznością jest zbór chrześcijański i jak wielkiego dzieła budowy podjął się Jezus przez zbieranie żywych kamieni tworzących tę budowlę, aby człowiek interesujący się Bogiem i Jego zamierzeniami odczuł w sobie potrzebę dziękowania Bogu w niebiosach. Ktoś jednak mógłby w tym miejscu zapytać: Gdzież jest dzisiaj ta budowla wzniesiona z ‚żywych kamieni’? — Przekonasz się o tym, drogi czytelniku, ale zechciej przeczytać następny artykuł, żeby zobaczyć, co się działo bezpośrednio po śmierci Chrystusa i aż do naszych dni.

[Przypis]

[Ilustracja na stronie 3]

Dokończenie budowy świątyni stało się okazją do wspólnego dziękczynienia Jehowie; czy chrześcijanie nie mają tym więcej powodów do dziękowania Jemu?