Okazuj tkliwe współczucie
„Przyodziejcie się w tkliwe uczucia: współczucie, życzliwość” (KOLOSAN 3:12).
1. Dlaczego w naszych czasach tak bardzo potrzeba współczucia?
JESZCZE nigdy w dziejach tyle osób nie potrzebowało współczucia. Choroby, głód, bezrobocie, przestępczość, wojny, anarchia i klęski żywiołowe sprawiają, że miliony ludzi szuka pomocy. Ale daleko poważniejszym problemem jest opłakany stan duchowy ludzkości. Szatan wie, że mało ma czasu, i „wprowadza w błąd całą zamieszkaną ziemię” (Objawienie 12:9, 12). Dlatego osobom spoza prawdziwego zboru chrześcijańskiego szczególnie zagraża niebezpieczeństwo utraty życia, gdyż tym, którzy zginą podczas nadchodzącego dnia sądu Bożego, Biblia nie daje żadnej nadziei na zmartwychwstanie (Mateusza 25:31-33, 41, 46; 2 Tesaloniczan 1:6-9).
2. Dlaczego Jehowa powstrzymuje się od zniszczenia niegodziwych?
2 Niemniej aż do tego końcowego okresu Jehowa Bóg nadal będzie okazywał cierpliwość i współczucie niewdzięcznym i niegodziwym ludziom (Mateusza 5:45; Łukasza 6:35, 36). Obrał takie postępowanie z tego samego powodu, dla którego wstrzymywał się od ukarania niewiernego Izraela. „Jakom żyw — mówi Wszechmocny Pan — nie mam upodobania w śmierci bezbożnego, a raczej, by się bezbożny odwrócił od swojej drogi, a żył. Zawróćcie, zawróćcie ze swoich złych dróg! Dlaczego macie umrzeć, domu izraelski?” (Ezechiela 33:11).
3. Jak Jehowa okazał współczucie osobom nie będącym Jego sługami i jaka nauka wypływa stąd dla nas?
3 Jehowa okazał współczucie również niegodziwym mieszkańcom Niniwy. Posłał swego proroka Jonasza, by ich ostrzegł przed zbliżającą się zagładą. Ludzie ci pozytywnie zareagowali na orędzie Jonasza i dali dowody skruchy. Wówczas współczujący Bóg, Jehowa, powstrzymał się od zniszczenia miasta (Jonasza 3:10; 4:11). Skoro Bóg żałował mieszkańców Niniwy, którzy mają nadzieję na zmartwychwstanie, o ileż bardziej musi dzisiaj współczuć ludziom zmierzającym ku wiecznej zagładzie! (Łukasza 11:32).
Bezprecedensowe dzieło będące wyrazem współczucia
4. Jak w dobie obecnej Jehowa daje wyraz swemu współczuciu dla ludzi?
4 Ponieważ współczucie jest częścią osobowości Jehowy, więc polecił On swym Świadkom, by zanosili bliźnim „dobrą nowinę o królestwie” (Mateusza 24:14). Jeżeli ludzie odnoszą się do tej zbawczej działalności z docenianiem, Jehowa otwiera ich serca, aby zrozumieli orędzie Królestwa (Mateusza 11:25; Dzieje 16:14). Prawdziwi chrześcijanie naśladują swego Boga w okazywaniu tkliwego współczucia, dokonując odwiedzin ponownych u osób zainteresowanych i — jeśli to możliwe — pomagając im przez studium Biblii. Dlatego w 1993 roku ponad cztery i pół miliona Świadków Jehowy w 231 krajach poświęciło przeszło miliard godzin na głoszenie od domu do domu oraz prowadzenie z bliźnimi studiów biblijnych. Z kolei ci nowo zainteresowani mają sposobność oddania swego życia Jehowie i wstąpienia w szeregi Jego ochrzczonych Świadków. W ten sposób oni również przyłączają się do tego bezprecedensowego dzieła będącego wyrazem współczucia dla potencjalnych uczniów, którzy wciąż jeszcze są więzieni w ginącym świecie Szatana (Mateusza 28:19, 20; Jana 14:12).
5. Co stanie się z religią zniesławiającą Boga, gdy przekroczy ona granice Jego współczucia?
5 Wkrótce Jehowa wystąpi jako „mężny wojownik” (Wyjścia [2 Mojżeszowa] 15:3, NW). Okazując współczucie dla swego imienia oraz dla swoich sług, usunie niegodziwość i ustanowi nowy sprawiedliwy świat (2 Piotra 3:13). Dzień gniewu Bożego dosięgnie najpierw kościoły chrześcijaństwa. Bóg nie oszczędził własnej świątyni w Jeruzalem, wydając ją w ręce króla Babilonu, i tak samo nie ulituje się nad organizacjami religijnymi, które Go zniesławiają. W serca członków Organizacji Narodów Zjednoczonych włoży myśl, by zniszczyli chrześcijaństwo oraz wszelkie inne formy religii fałszywej (Objawienie 17:16, 17). „Także i moje oko nie okaże litości ani współczucia” — oświadcza Jehowa. „Odpowiedzialność za ich postępowanie składam na ich głowy” (Ezechiela 9:5, 10, BT).
6. Co pobudza Świadków Jehowy do okazywania współczucia?
6 Dopóki jeszcze jest czas, Świadkowie Jehowy nieustannie okazują bliźnim współczucie, gorliwie głosząc Bożą wieść o zbawieniu. Oczywiście, gdzie to tylko możliwe, pomagają też osobom potrzebującym wsparcia materialnego. Jednakże ich największym obowiązkiem pod tym względem jest troszczenie się o potrzeby członków najbliższej rodziny oraz osób spokrewnionych z nimi w wierze (Galatów 6:10; 1 Tymoteusza 5:4, 8). Pomoc, jaką Świadkowie Jehowy niejednokrotnie już organizowali dla współwyznawców cierpiących z powodu rozmaitych klęsk, stanowi wymowny przykład współczucia. Ale chrześcijanie nie czekają na jakieś nieszczęście, by móc okazać tkliwe współczucie. Chętnie przejawiają ten przymiot na co dzień, zarówno w chwilach dobrych, jak i złych.
Elementy nowej osobowości
7. (a) Jak w Liście do Kolosan 3:8-13 powiązano współczucie z nową osobowością? (b) W czym pomoże chrześcijanom przejawianie tkliwego współczucia?
7 To prawda, że nasza grzeszna natura oraz zły wpływ szatańskiego świata przeszkadzają nam w przejawianiu tkliwego współczucia. Właśnie dlatego Biblia zachęca, byśmy odrzucili „gniew, zło, obelżywe słowa i sprośną mowę”. Zamiast tego zaleca ‛przyodziać się w nową osobowość’, utworzoną na obraz Boga. Przede wszystkim nakazuje nam przywdziać „tkliwe uczucia: współczucie, życzliwość, uniżenie umysłu, łagodność i wielkoduszną cierpliwość”. Poza tym Biblia uczy, jak w praktyczny sposób okazywać te przymioty. „Dalej znoście jedni drugich i wspaniałomyślnie przebaczajcie sobie nawzajem, jeśli ktoś ma powód do uskarżania się na drugiego. Jak Jehowa wspaniałomyślnie wam przebaczył, tak czyńcie i wy”. Gdy wypielęgnujemy ‛tkliwe współczucie’ dla naszych braci, o wiele łatwiej będzie nam przebaczać (Kolosan 3:8-13).
8. Dlaczego okazywanie gotowości przebaczania jest takie ważne?
8 Natomiast jeśli ktoś nie przejawia współczucia i nie przebacza, naraża na szwank swą więź z Jehową. Podkreślił to Jezus w przypowieści o bezlitosnym niewolniku, którego pan wtrącił do więzienia, „aż spłaci wszystko, co był winien”. Człowiek ów zasługiwał na takie traktowanie, gdyż okazał rażący brak współczucia dla współsługi, mimo iż ten błagał o miłosierdzie. Jezus zakończył słowami: „Podobnie mój Ojciec niebiański obejdzie się też z wami, jeśli z serc waszych nie przebaczycie każdy swemu bratu” (Mateusza 18:34, 35).
9. Jaki związek zachodzi między tkliwym współczuciem a najważniejszym elementem nowej osobowości?
9 Okazywanie tkliwego współczucia jest bardzo ważnym aspektem miłości. Z kolei miłość stanowi cechę rozpoznawczą prawdziwego chrystianizmu (Jana 13:35). Dlatego biblijny opis nowej osobowości kończy się w następujący sposób: „A prócz tego wszystkiego przyodziejcie się w miłość, gdyż ona jest doskonałą więzią jedności” (Kolosan 3:14).
Zazdrość — przeszkoda w okazywaniu współczucia
10. (a) Jak w naszych sercach może się zakorzenić zazdrość? (b) Jakie niepożądane skutki może sprowadzić?
10 Ponieważ jako ludzie jesteśmy z natury grzeszni, w naszym sercu bardzo łatwo może się zakorzenić zazdrość. Zdarza się, że jakiś brat lub siostra wykazuje pewne wrodzone zdolności albo posiada dobra materialne, których my nie mamy. Być może ktoś zaznał szczególnych błogosławieństw duchowych lub otrzymał jakiś zaszczytny przywilej. Czy potrafilibyśmy okazywać takim osobom tkliwe współczucie, gdybyśmy zaczęli im zazdrościć? Chyba nie. Zamiast tego zazdrość mogłaby się w końcu uzewnętrznić w krytycznej mowie i nieżyczliwym postępowaniu, gdyż Jezus powiedział o człowieku: „Z obfitości serca mówią jego usta” (Łukasza 6:45). Taka krytykancka postawa może się udzielić innym. W ten sposób zburzono by pokój w rodzinie lub zborze ludu Bożego.
11. Jak dziesięciu braci Józefa wyrugowało ze swych serc współczucie i do czego to doprowadziło?
11 Zobaczmy, co się wydarzyło w pewnej licznej rodzinie. Dzięsięciu synów Jakuba zazdrościło swemu młodszemu bratu, Józefowi, że był ulubieńcem ojca. W rezultacie „nie mogli zdobyć się na to, aby przyjaźnie z nim porozmawiać”. Później Józef otrzymał od Jehowy sen potwierdzający, że cieszy się Jego uznaniem. Wskutek tego bracia „zapałali jeszcze większą nienawiścią do niego”. Ponieważ nie wykorzenili nienawiści ze swych serc, całkowicie wyparła ona współczucie i doprowadziła do poważnego grzechu (Rodzaju [1 Mojżeszowa] 37:4, 5, 11, BT).
12, 13. Co powinniśmy zrobić, gdy w naszym sercu pojawi się uczucie zazdrości?
12 Wyzuci z litości bracia sprzedali Józefa do niewoli. Chcąc ukryć swój niecny postępek, wmówili ojcu, że Józefa rozszarpało dzikie zwierzę. Grzech ten wyszedł na jaw dopiero wiele lat później, gdy podczas głodu musieli się udać do Egiptu, aby zakupić żywność. Rozdzielał ją Józef, jednak nie rozpoznali go, on zaś oskarżył ich o szpiegostwo, oznajmiając zarazem, że nie będą mogli więcej zabiegać o jego pomoc, jeśli nie przyprowadzą swego najmłodszego brata, Beniamina. Tymczasem oni wiedzieli, że teraz Beniamin cieszy się szczególnymi względami Jakuba i dlatego ojciec nie zechce go z nimi puścić.
13 Kiedy więc stali przed Józefem, sumienia skłoniły ich do wyznania: „Ach, zawiniliśmy przeciwko bratu naszemu [Józefowi], patrząc na jego strapienie, kiedy nas błagał o litość, a nie wysłuchaliśmy go! Dlatego przyszło na nas to nieszczęście” (Rodzaju 42:21, BT). Józef potraktował swych braci ze współczuciem, choć stanowczo, dzięki czemu pomógł im dać dowody szczerej skruchy. Później wyjawił, kim jest, i wspaniałomyślnie im przebaczył. W ten sposób została przywrócona jedność w rodzinie (1 Mojżeszowa 45:4-8). Jako chrześcijanie, możemy się z tego czegoś nauczyć. Zdając sobie sprawę ze złych następstw zazdrości, powinniśmy modlić się do Jehowy, by pomógł nam zastąpić ją ‛tkliwym współczuciem’.
Inne przeszkody
14. Dlaczego powinniśmy unikać wystawiania się na wpływ przemocy?
14 Trudności z okazywaniem współczucia możemy mieć również wtedy, gdy niepotrzebnie wystawiamy się na wpływ przemocy. Dziedziny sportu i rozrywki, które ją eksponują, rozbudzają żądzę krwi. W czasach biblijnych poganie regularnie przypatrywali się walkom gladiatorów oraz innym formom torturowania ludzi na arenach cesarstwa rzymskiego. Zdaniem pewnego historyka w ten sposób „zatracono zdolność reagowania ze współczuciem na cierpienie, odróżniającą człowieka od bezrozumnych zwierząt”. We współczesnym świecie sporo rozrywek oddziałuje w taki sam sposób. Chrześcijanie pragnący odznaczać się tkliwym współczuciem muszą być nadzwyczaj wybredni w doborze lektury, filmów i programów telewizyjnych. Okazują mądrość, gdy pamiętają o słowach z Psalmu 11:5: „Każdego, kto miłuje przemoc, dusza Jego [Jehowy] stanowczo nienawidzi” (NW).
15. (a) Jak ktoś mógłby zdradzać poważny brak współczucia? (b) Jak prawdziwi chrześcijanie reagują na potrzeby współwyznawców oraz innych bliźnich?
15 Zazwyczaj współczucia brakuje również ludziom zapatrzonym w siebie. To bardzo poważna sprawa, gdyż apostoł Jan wyjaśnia: „Jeśli ktoś ma środki tego świata służące do podtrzymywania życia i widzi swego brata w potrzebie, a jednak zamyka przed nim drzwi swego tkliwego współczucia, to jakże pozostaje w nim miłość do Boga?” (1 Jana 3:17). Podobny brak współczucia wykazali obłudny kapłan i lewita z przypowieści Jezusa o miłosiernym Samarytaninie. Zobaczywszy na wpół umarłego żydowskiego brata, ominęli go drugą stroną drogi (Łukasza 10:31, 32). Zupełnie inaczej postępują współczujący chrześcijanie, którzy natychmiast reagują, gdy ich bracia potrzebują wsparcia materialnego lub duchowego. Podobnie jak Samarytanin ze wspomnianej przypowieści troszczą się też o nieznajomych. Dlatego chętnie poświęcają czas, siły i środki na popieranie dzieła czynienia uczniów. W ten sposób pomagają milionom osób osiągnąć zbawienie (1 Tymoteusza 4:16).
Współczucie dla chorych
16. Dlaczego w obliczu chorób nasze możliwości są ograniczone?
16 Choroby są udziałem niedoskonałych i podlegających śmierci ludzi. Słudzy Boży nie stanowią pod tym względem żadnego wyjątku, a ponadto większość z nich nie zna się na medycynie; nie potrafią też dokonywać cudów, jak to czynili pierwsi chrześcijanie, którzy otrzymali taką moc od Chrystusa i jego apostołów. Po śmierci tych ostatnich oraz ich najbliższych towarzyszy owe niezwykłe umiejętności zanikły. Dlatego nasze możliwości pomagania osobom chorym fizycznie, nie wyłączając zaburzeń umysłowych i halucynacji, są ograniczone (Dzieje 8:13, 18; 1 Koryntian 13:8).
17. Czego możemy się nauczyć ze sposobu, w jaki potraktowano chorego i przygnębionego Joba?
17 Cierpieniom fizycznym nierzadko towarzyszy przygnębienie. Na przykład bogobojny Job był wręcz przytłoczony ciężką chorobą oraz nieszczęściami sprowadzonymi na niego przez Szatana (Joba 1:18, 19; 2:7; 3:3, 11-13). Potrzebował przyjaciół, którzy by mu okazali tkliwe współczucie i ‛pocieszyli swą mową’ (1 Tesaloniczan 5:14). Ale gdy przyszli jego trzej rzekomi pocieszyciele, zasypali go błędnymi wnioskami. Sugerowali, że Joba spotkało nieszczęście z powodu jakiegoś grzechu, co jeszcze bardziej go przygnębiło. Tkliwie współczujący chrześcijanie unikają popełnienia podobnych błędów wobec chorych lub przygnębionych współwyznawców. Niekiedy takie osoby najbardziej potrzebują kilku przyjacielskich wizyt starszych zboru albo innych dojrzałych chrześcijan, którzy życzliwie je wysłuchają, okażą zrozumienie i udzielą serdecznych zachęt z Pisma Świętego (Rzymian 12:15; Jakuba 1:19).
Współczucie dla słabych
18, 19. (a) Jak starsi powinni traktować osoby słabe oraz te, które popełniły jakiś błąd? (b) Dlaczego to takie ważne, by starsi okazywali grzesznikom tkliwe współczucie, nawet jeśli trzeba powołać komitet sądowniczy?
18 Szczególnie starsi muszą okazywać tkliwe współczucie (Dzieje 20:29, 35). W Biblii powiedziano: „My (...), którzy jesteśmy silni, powinniśmy znosić słabości tych, którzy nie są silni” (Rzymian 15:1). Jako niedoskonali ludzie, wszyscy popełniamy błędy (Jakuba 3:2). Tkliwość jest potrzebna na przykład wtedy, gdy ktoś „uczyni fałszywy krok, zanim to sobie uświadomi” (Galatów 6:1). Starsi nigdy nie chcieliby przypominać zarozumiałych faryzeuszy, którzy stosowali się do prawa Bożego w nierozsądny sposób.
19 W przeciwieństwie do nich starsi naśladują w okazywaniu tkliwego współczucia Jehowę Boga i Jezusa Chrystusa. Praca starszych polega przede wszystkim na karmieniu, zachęcaniu i pokrzepianiu owiec Bożych (Izajasza 32:1, 2). Nie próbują oni w każdej dziedzinie ustanawiać mnóstwa reguł, ale odwołują się raczej do zdrowych zasad zawartych w Słowie Bożym. Dlatego zadaniem starszych jest budowanie braci oraz wlewanie w ich serca radości i doceniania dla dobroci Jehowy. Gdyby współwyznawca popełnił jakiś drobny błąd, starszy zazwyczaj nie będzie go karcić przy innych. Jeżeli w ogóle konieczna jest rozmowa, nadzorca kierujący się tkliwym współczuciem weźmie daną osobę na bok i omówi z nią problem tak, by drudzy tego nie słyszeli (porównaj Mateusza 18:15). Bez względu na to, jak trudny charakter może mieć współwyznawca, starszy powinien być cierpliwy i gotowy do pomocy. Nigdy nie będzie wyszukiwał powodów do wykluczenia go ze zboru. Nawet jeśli trzeba powołać komitet sądowniczy, starsi potraktują osobę uwikłaną w poważny grzech z tkliwym współczuciem. Ich delikatność może pobudzić ją do skruchy (2 Tymoteusza 2:24-26).
20. W jakich sytuacjach okazywanie współczucia jest niestosowne i dlaczego?
20 Jednakże w pewnych sytuacjach sługa Jehowy nie może się kierować współczuciem (porównaj 5 Mojżeszową 13:7-10). Kiedy chrześcijanin musi ‛przestać się zadawać’ z bliskim przyjacielem lub krewnym, który został wykluczony, bywa to dla niego prawdziwą próbą. W takim wypadku bardzo ważne jest, by nie zawładnęło nim uczucie litości (1 Koryntian 5:11-13). Tego rodzaju stanowczość może nawet pobudzić grzesznika do skruchy. Ponadto chrześcijanie muszą unikać niestosownych wyrazów współczucia w kontaktach z osobami płci odmiennej, gdyż mogłoby to doprowadzić do niemoralnych postępków.
21. W jakich jeszcze dziedzinach musimy okazywać tkliwe współczucie i jakie przynosi to korzyści?
21 Nie sposób omówić tu każdej z wielu dziedzin, w których potrzebne jest tkliwe współczucie, takich jak kontakty z osobami starszymi, pogrążonymi w żałobie bądź prześladowanymi przez niewierzących współmałżonków. Ciężko pracujący starsi również zasługują na tkliwe współczucie (1 Tymoteusza 5:17). Darzmy ich szacunkiem i służmy im wsparciem (Hebrajczyków 13:7, 17). „Wszyscy bądźcie (...) tkliwie współczujący” — napisał apostoł Piotr (1 Piotra 3:8). Jeżeli postępujemy tak zawsze, gdy wymagają tego okoliczności, sprzyja to jedności i szczęściu w zborze oraz przyciąga innych do prawdy. A co najważniejsze, okazujemy w ten sposób szacunek naszemu tkliwie współczującemu Ojcu, Jehowie.
Pytania do powtórki
◻ Jak Jehowa okazuje grzesznej ludzkości współczucie?
◻ Dlaczego to takie ważne, by być tkliwie współczującym?
◻ Co może nam przeszkadzać w okazywaniu tkliwego współczucia?
◻ Jak powinniśmy traktować osoby chore i przygnębione?
◻ Kto szczególnie potrzebuje tkliwego współczucia i dlaczego?
[Ramka na stronie 19]
BEZLITOŚNI FARYZEUSZE
SABATNI dzień odpoczynku miał być dla ludu Bożego dobrodziejstwem pod względem duchowym i fizycznym. Jednakże żydowscy przywódcy religijni ustanowili mnóstwo przepisów, które okrywały hańbą Boskie prawo co do sabatu i uczyniły je ciężarem dla ludzi. Na przykład jeśli ktoś uległ wypadkowi lub zachorował, nie wolno było udzielić mu w sabat pomocy, chyba że zagrożone było jego życie.
Według pewnego odłamu faryzeuszy, znanego z niezwykle surowej interpretacji prawa co do sabatu, „w sabat nie pociesza się pogrążonych w żałobie ani nie odwiedza chorych”. Inni przywódcy religijni zezwalali na takie wizyty podczas sabatu, ale pod pewnym warunkiem: „Nie wolno płakać”.
Jezus słusznie więc zganił żydowskich przywódców religijnych za lekceważenie tego, co ważniejsze w Prawie — sprawiedliwości, miłości i miłosierdzia. Nic dziwnego, że powiedział do faryzeuszy: „Unieważniacie słowo Boże swoją tradycją”! (Marka 7:8, 13; Mateusza 23:23; Łukasza 11:42).
[Ilustracje na stronie 17]
W 231 krajach Świadkowie Jehowy dają wyraz swemu współczuciu wobec ludzi, prowadząc bezprecedensowe dzieło nauczania w domach, na ulicach, a nawet w więzieniach
[Ilustracja na stronie 18]
Wystawianie się na wpływ przemocy, na przykład za pośrednictwem telewizji, zagłusza tkliwe współczucie