Rodzice i dzieci, dawajcie pierwszeństwo Bogu!

„Bój się Boga i przestrzegaj jego przykazań” (KAZNODZIEI 12:13).

 1. Jaką bojaźń powinni pielęgnować rodzice oraz dzieci i czego dzięki temu zaznają?

JEDNO z proroctw zapowiadało, że Jezus Chrystus „będzie znajdował przyjemność w bojaźni Jehowy” (Izajasza 11:3, NW). Owa bojaźń wynika z miłości do Boga i wyraża się przede wszystkim w głębokiej czci i respekcie dla Niego oraz w lęku przed wywołaniem Jego niezadowolenia. Wzorem Chrystusa taką bojaźń powinni pielęgnować rodzice wraz z dziećmi, co sprawi im przyjemność, jakiej i on zaznawał. W swoim życiu muszą dawać pierwszeństwo Bogu, stosując się do Jego przykazań. Jak zauważył jeden z pisarzy Biblii, „to jest obowiązek każdego człowieka” (Kaznodziei 12:13).

 2. Jakie było najważniejsze przykazanie w Prawie i głównie do kogo je skierowano?

² Najważniejsze przykazanie w Prawie, zobowiązujące do ‛miłowania Jehowy z całego serca, z całej duszy i z całej siły’, było skierowane głównie do rodziców. Wynika to z następnego fragmentu Prawa: „[Te słowa o miłowaniu Jehowy] będziesz (...) wpajał w twoich synów i będziesz o nich mówił, przebywając w swoim domu, idąc drogą, kładąc się i wstając” (5 Mojżeszowa 6:4-7; Marka 12:28-30). Rodzicom nakazano więc, by przyznawali pierwszeństwo Bogu przez darzenie Go miłością i uczenie tego samego dzieci.

Chrześcijański obowiązek

 3. Jak Jezus pokazał, iż poświęcanie dzieciom uwagi ma wielkie znaczenie?

³ Jezus pokazał, jak ważne jest poświęcanie uwagi nawet małym dzieciom. Pewnego razu pod koniec jego ziemskiej służby ludzie zaczęli je do niego przyprowadzać. Uczniowie Jezusa usiłowali temu zapobiec, sądząc najwyraźniej, że jest zbyt zajęty, by zabierano mu czas. On jednak zganił uczniów: „Pozwólcie małym dzieciom przychodzić do mnie i nie próbujcie ich zatrzymywać”. Nie dość na tym: „brał dzieci w ramiona”, pokazując we wzruszający sposób, jak wielkie znaczenie ma poświęcanie im uwagi (Łukasza 18:15-17; Marka 10:13-16).

 4. Komu wydano nakaz ‛czynienia uczniów z ludzi ze wszystkich narodów’ i jaki obowiązek z tym się wiąże?

⁴ Poza tym Jezus wyjaśnił, iż jego naśladowcy są zobowiązani uczyć nie tylko własne dzieci, ale też inne osoby. Po swej śmierci i zmartwychwstaniu „ukazał się jednocześnie ponad pięciuset braciom”, wśród których byli też rodzice (1 Koryntian 15:6). Zapewne uczynił to na górze w Galilei, gdzie zgromadziło się także 11 apostołów. Do wszystkich obecnych skierował wezwanie: „Idźcie więc i czyńcie uczniów z ludzi ze wszystkich narodów, (...) ucząc ich przestrzegać wszystkiego, co wam nakazałem” (Mateusza 28:16-20). Żaden chrześcijanin nie ma prawa lekceważyć tego polecenia! Na ojców i matki nakłada ono obowiązek zarówno dbania o dzieci, jak i uczestniczenia w publicznym dziele głoszenia i nauczania.

 5. (a) Skąd wiadomo, że większość apostołów — jeśli nie wszyscy — miała żony, a być może także dzieci? (b) Jaką zasadę ojcowie musieli traktować poważnie?

⁵ Co ciekawe, nawet apostołowie musieli zachowywać równowagę między obowiązkami rodzinnymi a powinnością głoszenia oraz pasienia trzody Bożej (Jana 21:1-3, 15-17; Dzieje 1:8). Wynikało to z faktu, że większość z nich — jeśli nie wszyscy — miała żony. W związku z tym apostoł Paweł oświadczył: „Czyż nie mamy prawa zabierać ze sobą siostry będącej żoną, jak to czynią pozostali apostołowie i bracia Pana, i Kefas?” (1 Koryntian 9:5; Mateusza 8:14). Niektórzy apostołowie mogli też mieć dzieci. Euzebiusz i inni starożytni historycy podają, że zaliczał się do nich Piotr. Wszyscy chrześcijańscy rodzice z dawnych czasów byli zobowiązani zważać na biblijną zasadę: „Doprawdy, jeśli ktoś nie dba o swoich, a zwłaszcza o domowników, ten wiary się zaparł i jest gorszy niż człowiek bez wiary” (1 Tymoteusza 5:8).

Podstawowy obowiązek

 6. (a) Przed jakim trudnym zadaniem stoją chrześcijańscy starsi mający rodziny? (b) Co jest podstawowym obowiązkiem starszego?

⁶ W podobnej sytuacji jak apostołowie znajdują się obecnie chrześcijańscy starsi mający rodziny. Oni także muszą zachowywać równowagę między różnymi obowiązkami — między dbaniem o duchowe i fizyczne potrzeby swych najbliższych a publicznym głoszeniem oraz pasieniem trzody Bożej. Które z tych zadań winni uważać za ważniejsze? W Strażnicy numer 3 z roku 1965 zauważono: „Pierwszym obowiązkiem [ojca] jest dbać o rodzinę, (...) właściwie nawet nie powinien usługiwać, jeśli się nie wywiązuje z tej powinności”.

 7. Jak chrześcijańscy ojcowie dają pierwszeństwo Bogu?

⁷ Tak więc ojcowie muszą dawać pierwszeństwo Bogu przez wypełnianie nakazu, by ‛wychowywać swe dzieci, karcąc je i ukierunkowując ich umysły zgodnie z myślami Jehowy’ (Efezjan 6:4). Tego obowiązku nie mogą przerzucić na kogoś innego, choćby nawet sprawowali nadzór nad działalnością w zborze chrześcijańskim. Ale jak ojcowie mogą dbać o fizyczne, duchowe i emocjonalne potrzeby członków swych rodzin, a jednocześnie przewodzić i sprawować nadzór w zborze?

Udzielanie niezbędnego wsparcia

 8. Jak żona starszego może go wspierać?

⁸ Starszy obarczony obowiązkami rodzinnymi może oczywiście korzystać ze wsparcia. W cytowanej wcześniej Strażnicy podkreślono znaczenie pomocy udzielanej przez żonę. Powiedziano o niej: „Potrafi mu umożliwić i znacznie ułatwić przygotowanie do różnych zadań oraz przyczynić się do zaoszczędzenia jemu i sobie cennego czasu przez dobre rozplanowanie pracy w domu, przygotowywanie na czas posiłków albo na przykład przez to, że będzie szybko gotowa do wyjścia na zebranie zborowe. (...) Pod kierunkiem męża chrześcijańska żona może dużo uczynić w zakresie takiego wychowania dzieci, aby się podobały Jehowie” (Przypowieści 22:6). Żona faktycznie została stworzona jako „pomocnica”, a mądry mąż chętnie korzysta z jej wsparcia (Rodzaju [1 Mojżeszowa] 2:18, NW). Dzięki temu może znacznie lepiej zatroszczyć się zarówno o rodzinę, jak i o sprawy zborowe.

 9. Kto w zborze w Tesalonice został zachęcony do wspierania innych jego członków?

⁹ Jednakże we wspieraniu chrześcijańskich starszych ‛pasących trzodę Bożą’ oraz dbających o swych domowników mogą mieć udział nie tylko żony tych nadzorców (1 Piotra 5:2). Kto jeszcze może pomagać? Apostoł Paweł wezwał braci w Tesalonice, by darzyli uznaniem chrześcijan, którzy im przewodzą. Następnie do tych samych braci — czyli przede wszystkim do członków zboru nie sprawujących przewodnictwa — skierował słowa: „Usilnie was zachęcamy, bracia: napominajcie nieporządnych, pocieszajcie swą mową dusze przygnębione, wspierajcie słabych, wobec wszystkich bądźcie wielkodusznie cierpliwi” (1 Tesaloniczan 5:12-14).

10. Jak zbór korzysta na tym, gdy wszyscy bracia starają się udzielać innym serdecznej pomocy?

¹⁰ Jakże pięknie dzieje się w zborze, gdy bracia, pobudzani miłością, pocieszają przygnębionych, wspierają słabych, napominają nieporządnych i wobec wszystkich są wielkodusznie cierpliwi! Tak właśnie w myśl rady Pawła postępowali chrześcijanie w Tesalonice, którzy nieco wcześniej pomimo ogromnych trudności uchwycili się prawdy biblijnej (Dzieje 17:1-9; 1 Tesaloniczan 1:6; 2:14; 5:11). Pomyślmy, jak taka wypływająca z miłości współpraca umacniała i jednoczyła cały zbór! Podobnie gdy w naszych czasach bracia wzajemnie się pocieszają, wspierają i napominają, wówczas starszym, którzy nierzadko muszą też dbać o własną rodzinę, znacznie łatwiej jest podołać obowiązkowi pasienia trzody.

11. (a) Dlaczego rozsądny jest wniosek, że termin „bracia” obejmował także kobiety? (b) Jakiej pomocy młodszym kobietom mogą dziś udzielać dojrzałe chrześcijanki?

¹¹ Czy mówiąc o „braciach”, apostoł Paweł miał też na myśli siostry? Owszem, gdyż wśród wierzących było wiele niewiast (Dzieje 17:1, 4; 1 Piotra 2:17; 5:9). Jakiej pomocy mogły one udzielać? Do zboru należały też młode kobiety mające trudności z opanowaniem swych „podniet seksualnych” oraz takie, które stawały się „duszami przygnębionymi” (1 Tymoteusza 5:11-13). W dobie dzisiejszej niejedna kobieta przeżywa podobne kłopoty. Najbardziej więc może potrzebować kogoś, kto jej wysłucha i przy kim będzie się mogła wypłakać. W takiej sytuacji często najodpowiedniejszą osobą jest dojrzała chrześcijanka. Siostra potrzebująca pomocy może na przykład porozmawiać z nią o swych problemach osobistych, którym bratu, z natury rzeczy, trudno byłoby właściwie zaradzić. Podkreślając wielkie znaczenie takiej pomocy, Paweł napisał: „Niech też starsze niewiasty (...) będą nauczycielkami tego, co dobre — żeby mogły przywodzić do opamiętania młode niewiasty: aby kochały swych mężów, aby kochały swe dzieci, aby były trzeźwego umysłu, nieskalanie czyste, aby pracowały w domu, były dobre, podporządkowane swym mężom, tak by o słowie Bożym nie mówiono obelżywie” (Tytusa 2:3-5).

12. Czyjemu kierownictwu powinni się poddawać wszyscy członkowie zboru?

¹² Jakimż błogosławieństwem dla zboru są pokorne i chętne do współpracy siostry, wspierające zarówno swych mężów, jak i starszych! (1 Tymoteusza 2:11, 12; Hebrajczyków 13:17). Zwłaszcza starsi mający obowiązki rodzinne bardzo sobie cenią, gdy wszyscy starają się pomagać jedni drugim w duchu miłości oraz poddają się kierownictwu zamianowanych pasterzy (1 Piotra 5:1, 2).

Rodzice, czemu dajecie pierwszeństwo?

13. Dlaczego w wielu rodzinach ojcowie nie wywiązują się należycie ze swej roli?

¹³ Przed laty pewien popularny artysta zauważył: „Znam mężczyzn, którzy z wielkim powodzeniem kierują przedsiębiorstwami zatrudniającymi setki pracowników; radzą sobie w każdej sytuacji. W firmie wiedzą, jak kogoś zganić lub nagrodzić. Ale najważniejszym przedsiębiorstwem, które prowadzą, jest ich rodzina, i właśnie tam zawodzą”. Dlaczego? Czy nie dlatego, że swą firmę lub inne sprawy stawiają na pierwszym miejscu, lekceważąc tym samym polecenie Boga? W Biblii oznajmił On: „Słowa te, które Ja ci dziś nakazuję, (...) [będziesz] wpajał w twoich synów”. Należało to czynić każdego dnia. Rodzice muszą więc szczodrze poświęcać dzieciom czas i co szczególnie ważne, okazywać im miłość oraz szczere zainteresowanie (5 Mojżeszowa 6:6-9).

14. (a) Jak rodzice powinni się troszczyć o swe dzieci? (b) Co wchodzi w zakres właściwego wychowywania dzieci?

¹⁴ Biblia podkreśla, że dzieci są darem od Jehowy (Psalm 127:3). Czy dbasz o nie jak o własność Boga, jak o powierzony przez Niego dar? Jeżeli bierzesz swe dziecko w ramiona, okazując mu w ten sposób miłość i troskę, zapewne odwzajemni twe uczucia (Marka 10:16). Ale chcąc je ‛wychować odpowiednio do drogi, którą ma iść’, nie możesz poprzestać na uściskach i pocałunkach. Musisz je także życzliwie karcić, aby nabyło mądrości potrzebnej do unikania pułapek napotykanych w życiu. ‛Karcąc dziecko zawczasu’, rodzice dają dowód prawdziwej miłości (Przypowieści 13:1, 24; 22:6).

15. Co świadczy o tym, iż rodzice koniecznie powinni karcić swe dzieci?

¹⁵ O tym, jak bardzo potrzebne jest rodzicielskie karcenie, świadczą słowa pewnej kobiety zatrudnionej w poradni szkolnej. Oto, co mówi o przychodzących tam dzieciach: „Są godne politowania, przygnębione i zagubione. Z płaczem opowiadają, jak naprawdę wygląda ich życie. Wiele z nich — znacznie więcej, niż można by przypuszczać — próbowało popełnić samobójstwo, nie z nadmiaru szczęścia bynajmniej; czują się bardzo nieszczęśliwe, uważają bowiem, że nikt się nimi nie interesuje, i żyją w ogromnym stresie, gdyż w tak młodym wieku są już za siebie ‚odpowiedzialne’, z czym nie potrafią sobie poradzić”. Następnie dodała: „Świadomość, że jest się zdanym na samego siebie, budzi w młodej osobie lęk”. Co prawda dzieci mogą się wzbraniać przed przyjmowaniem skarceń, ale w rzeczywistości cenią sobie wskazówki rodziców i nakładane przez nich ograniczenia. Cieszą się, że w trosce o ich dobro rodzice mówią, czego im nie wolno. Pewna nastolatka, której rodzice tak postępowali, oświadczyła: „Z mojego umysłu został zdjęty ogromny ciężar”.

16. (a) Co się stało z niektórymi dziećmi wychowywanymi w domach chrześcijańskich? (b) Dlaczego buntownicza postawa dziecka nie musi oznaczać, że rodzice niewłaściwie je wychowywali?

¹⁶ Jednakże niektórzy młodzi przypominają syna marnotrawnego z przypowieści Jezusa — odrzucają kierownictwo rodziców i schodzą na manowce, mimo iż byli otaczani miłością i odpowiednio szkoleni (Łukasza 15:11-16). Nie musi to oznaczać, że rodzice nie wychowywali dziecka właściwie, zgodnie z nakazem podanym w Księdze Przypowieści 22:6. Wypowiedź o ‛wychowywaniu dziecka odpowiednio do drogi, którą ma iść’, dzięki czemu „nie zejdzie z niej nawet w starości”, stanowi ogólną zasadę. Niestety, niejedno dziecko podąża śladami syna marnotrawnego i ‛gardzi posłuchem dla rodziców’ (Przysłów [Przypowieści] 30:17, BT).

17. Z czego mogą czerpać pociechę rodzice krnąbrnych dzieci?

¹⁷ Ojciec krnąbrnego syna ubolewał: „Bezustannie starałem się dotrzeć mu do serca. Zupełnie nie wiem, co dalej robić, gdyż próbowałem już tylu sposobów. Żaden nie okazał się skuteczny”. Mamy nadzieję, że takie niesforne dzieci kiedyś przypomną sobie pouczenia udzielane im z miłości i powrócą, jak to uczynił syn marnotrawny. Nie zmienia to jednak faktu, że niektóre dzieci buntują się i pozwalają sobie na niemoralne postępki ku wielkiemu utrapieniu rodziców. Mogą się oni jednak pocieszać myślą, że nawet największy nauczyciel na ziemi został zdradzony przez Judasza Iskariota, którego przez długi czas szkolił. Również sam Jehowa z pewnością się zasmucił, gdy wielu Jego duchowych synów odrzuciło udzielane przez Niego rady i podniosło bunt, mimo iż nie dał im ku temu żadnego powodu (Łukasza 22:47, 48; Objawienie 12:9).

Dzieci — komu chcecie sprawiać radość?

18. Jak dzieci mogą pokazać, że dają pierwszeństwo Bogu?

¹⁸ Jehowa nawołuje młode osoby: „Bądźcie posłuszne waszym rodzicom w jedności z Panem” (Efezjan 6:1). Postępując w ten sposób, młody człowiek daje pierwszeństwo Bogu. Nie okaż się głupcem! Słowo Boże mówi: „Głupiec gardzi karceniem swojego ojca”. Nie przypuszczaj zarozumiale, że poradzisz sobie bez karcenia. Istnieje przecież „ród we własnych oczach czysty, choć nie jest obmyty z własnego brudu” (Przypowieści 15:5; 30:12). Korzystaj więc z Bożych wskazówek — „słuchaj”, „nie zapominaj” i „nie odrzucaj” karcenia i nakazów swych rodziców, ‛zachowuj je’ oraz ‛zwracaj na nie uwagę’ (Przypowieści 1:8; 2:1; 3:1; 4:1; 6:20).

19. (a) Jakie istotne powody mają dzieci, by okazywać posłuszeństwo Jehowie? (b) Jak młodzi mogą udowodnić, że odczuwają wdzięczność wobec Boga?

¹⁹ Masz istotne powody, by słuchać Jehowy. On ciebie kocha, a swe prawa, w tym nakaz okazywania posłuszeństwa rodzicom, dał po to, by cię chronić oraz pomóc ci w prowadzeniu szczęśliwego życia (Izajasza 48:17). Ofiarował swego Syna, który umarł za ciebie, byś mógł zostać wybawiony od grzechu oraz śmierci i osiągnąć życie wieczne (Jana 3:16). Czy jesteś za to wdzięczny? Bóg spogląda z niebios i bada twe serce, czy naprawdę Go miłujesz i cenisz Jego dary (Psalm 14:2). Szatan także ci się przypatruje i urąga Bogu, twierdząc, że nie będziesz Mu posłuszny. Jeżeli przeciwstawiasz się Jehowie, to Go ‛zasmucasz’, a radujesz Szatana (Psalm 78:40, 41). Jehowa zwraca się do ciebie: „Bądź mądry, synu mój, i rozweselaj moje serce [posłuszeństwem wobec mnie], a będę mógł dać odprawę temu, kto mnie lży” (Przypowieści 27:11). Zasadnicze pytanie brzmi: Komu będziesz sprawiać radość, Szatanowi czy Jehowie?

20. Dzięki czemu pewna dziewczyna zachowuje odwagę potrzebną do służenia Jehowie nawet wtedy, gdy wzbiera w niej lęk?

²⁰ Nie jest łatwo pełnić wolę Bożą, gdy Szatan i jego świat wywierają na ciebie presję. To może przerażać. Ale pewna dziewczyna zauważyła: „Z lękiem jest tak, jak z uczuciem chłodu. Można temu zaradzić”. Następnie wyjaśniła: „Kiedy jest ci zimno, wkładasz sweter. Jeżeli dalej odczuwasz chłód, wkładasz coś jeszcze. Czynisz tak dotąd, aż uczucie chłodu zniknie i będzie ci ciepło. Modlenie się do Jehowy, gdy coś budzi w tobie lęk, przypomina takie wkładanie swetrów w czasie zimna. Jeżeli po modlitwie dalej się boję, modlę się raz jeszcze, potem znowu i znowu, aż w końcu lęk przestaje mnie dręczyć. To skutkuje. Dzięki temu oszczędzam sobie kłopotów!”

21. Jak Jehowa będzie nas wspierał, jeśli naprawdę staramy się dawać Mu pierwszeństwo w swym życiu?

²¹ Jeżeli w swym życiu naprawdę staramy się dawać pierwszeństwo Jehowie, to On będzie nas wspierał. Doda nam sił, a w razie potrzeby zapewni pomoc aniołów, podobnie jak to uczynił dla swego Syna (Mateusza 18:10; Łukasza 22:43). Rodzice i dzieci, bądźcie odważni. Przejawiajcie bojaźń wzorowaną na Chrystusie, co będzie wam sprawiać przyjemność (Izajasza 11:3, NW). Naprawdę ‛bójcie się Boga i przestrzegajcie jego przykazań, bo to jest obowiązek każdego człowieka’ (Kaznodziei 12:13).

Czy potrafisz odpowiedzieć?

◻ Między jakimi obowiązkami musieli zachowywać równowagę pierwsi naśladowcy Jezusa?

◻ Jaki obowiązek spoczywa na chrześcijańskich rodzicach?

◻ Z jakiego wsparcia mogą korzystać chrześcijańscy starsi mający rodziny?

◻ Jaką cenną pracę mogą wykonywać w zborze siostry?

◻ Jakich rad i wskazówek koniecznie powinny przestrzegać dzieci?

[Ilustracja na stronie 15]

Dojrzałe chrześcijanki często mogą udzielić niezbędnej pomocy młodszym kobietom

[Ilustracja na stronie 17]

Jaką pociechę mogą czerpać z Pisma Świętego rodzice niesfornych dzieci?