Wartość i potrzeba panowania nad sobą
„Owocem ducha jest (...) panowanie nad sobą”. — Gal. 5:22, 23, NW.
1, 2. (a) Jak można słusznie uwypuklić potrzebę panowania nad sobą? (b) Jak potwierdza to wypowiedź samego apostoła Pawła?
CZY panowanie nad sobą bardzo jest potrzebne chrześcijanom? Ma ono tak wielkie znaczenie, że po prostu nie da się tego zbyt mocno podkreślić. Słusznie można by nawet sparafrazować słowa apostoła Pawła o miłości i powiedzieć: ‚Choćbym mówił językami ludzkimi i anielskimi, choćbym miał dar prorokowania i pełnię wiary, choćbym rozdał całe mienie swoje i ciało swoje wydał na spalenie, ale nie panowałbym nad sobą, nic mi to nie pomoże’. — 1 Kor. 13:1-3.
2 Czy to nie zakrawa na przesadę? Nie; wystarczy wziąć pod uwagę to, co w innym miejscu mówi sam apostoł Paweł. Z pewnością żaden z naśladowców Jezusa Chrystusa nie przejawił większej gorliwości ani nie wycierpiał więcej ze względu na dobrą nowinę niż Paweł, jak sam to poświadcza w Liście 2 do Koryntian 11:22-33. A jednak pomimo dysponowania tak niezbitymi dowodami gorliwości i wytrwałości oraz owocnej służby kaznodziejskiej — co apostoł Paweł mówi o potrzebie panowania nad sobą? „Poskramiam moje ciało i biorę je w niewolę, abym innym głosząc naukę, sam przypadkiem nie został uznany za niezdatnego”. Czyż można sobie wyobrazić większą tragedię niż wykonanie tak potężnej pracy i przecierpienie tylu przykrości na próżno? Ale gdyby ten apostoł „przypadkiem” tracił panowanie nad sobą, cała jego praca faktycznie byłaby daremna! — 1 Kor. 9:27, BT.
3, 4. (a) Jak bywa objaśniane panowanie nad sobą? (b) Czym można zobrazować jego znaczenie?
3 Panowanie nad sobą jest naprawdę bardzo ważne. A co właściwie należy rozumieć przez to określenie? Zaleta ta bywa objaśniana jako „poskramianie swoich popędów, uczuć i pragnień”; inni tłumaczą, że jest to „jednorazowy akt, możliwość lub zwyczaj kontrolowania swoich zdolności, swej siły, a zwłaszcza skłonności i uczuć”. Oczywiście już sama definicja tej właściwości nasuwa myśl o przejawianiu jej w chwilach pokusy lub nacisku, kiedy istnieje największe niebezpieczeństwo postąpienia w sposób nierozsądny albo samolubny.
4 Wartość i potrzebę panowania nad sobą dobrze można unaocznić na przykładzie samochodu. Silniki takich pojazdów dysponują mocą od jakichś 35 do 400 koni mechanicznych. Ale tak samo, jak jest ważne, by silnik wytwarzał energię, tak też ważne jest opanowanie tej energii, bo jaką wartość przedstawiałby samochód, gdybyś nie mógł regulować prędkości ani nadawać mu pożądanego kierunku jazdy? Stałby się po prostu narzędziem do zadawania śmierci!
5. Co przemawia za koniecznością panowania nad sobą?
5 Problem panowania nad sobą wynika z faktu, że różne dary i uzdolnienia, w jakie nas wyposażył Jehowa Bóg, potrafimy użyć dobrze, mądrze i w sposób nacechowany miłością, ale też źle; nie rządzą nami instynkty, jak nierozumnymi zwierzętami, lecz otrzymaliśmy wolną wolę, będąc stworzeniami na wzór i podobieństwo Boga. Podobnie jak nieożywione siły przyrody, gdy się rozpętają, mogą wyrządzić wiele szkody — o czym świadczą tornada, huragany, fale morskie oraz pioruny — tak i nieopanowany duch człowieczy, uczucia lub siły fizyczne, jakimi nas obdarzył Stwórca, potrafią wyrządzić wiele szkody. — Prz. 25:28.
SZKODLIWOŚĆ BRAKU OPANOWANIA
6. Wymień niektóre szkodliwe skutki braku panowania nad sobą.
6 Gdziekolwiek byśmy spojrzeli: czy rozglądniemy się wokół siebie, czy zajrzymy do kart historii — wszędzie dostrzec można szkodliwe skutki braku panowania nad sobą tak ze strony mężczyzn, jak i kobiet, a zwłaszcza młodzieży. Wstrząsająca mnogość zabójstw opisywanych w gazetach lub podawanych do wiadomości przez radio i telewizję, to jaskrawe przykłady postępowania ludzi, którzy nie opanowali silnego impulsu do wyrażenia nienawiści lub powetowania sobie porażki przez popełnienie morderstwa. Niedopisanie w panowaniu nad sobą jest przyczyną szerzenia się chorób wenerycznych, rodzenia się nieślubnych dzieci, nie mówiąc już o zaprzepaszczeniu szczęścia w małżeństwie, co jakże często prowadzi do separacji, porzucenia rodziny lub do rozwodu. Ocenia się, że podczas pierwszej wojny światowej więcej żołnierzy wyeliminowały z walki choroby weneryczne niż kule nieprzyjacielskie, a w niedawnym sprawozdaniu na temat obecnej wojny wietnamskiej podano, że ponad 25 procent żołnierzy zaraziło się w ten sam sposób. A czy pijaństwo nie jest po prostu tylko wynikiem braku panowania nad pożądaniem napojów wyskokowych? Ileż razy brak panowania nad sobą już doprowadził do wypadku samochodowego, gdy na przykład kierowca się zdenerwował albo dopuścił, że coś odwróciło jego uwagę! Nierzadko w wyniku badań lekarskich ogłasza się stwierdzenie, że nieszczęśliwy wypadek został spowodowany nieostrożnym zachowaniem się „osoby porywczej” — a więc nie panującej nad sobą.
7, 8. (a) Jakich dowodów braku opanowania dostarczyli Ewa i Kain? (b) Jakie inne przykłady braku panowania nad sobą opisano w Biblii?
7 Biblia podaje wiele ostrzegawczych przykładów szkód wynikłych z braku panowania nad sobą. Do pierwszych niewątpliwie zaliczyć można Ewę. Spostrzegła ona, „że dobre było drzewo ku jedzeniu i piękne dla oczu, i na wejrzeniu rozkoszne”; ale zamiast się opanować, uległa pokusie i zjadła owoc tego drzewa (1 Mojż. 2:16, 17; 3:2-6, Wk). Kain otrzymał przestrogę, aby nie pozwolił się porwać gniewowi, ale raczej postarał się zapanować nad nim; on jednak nie przejawił panowania nad sobą i zabił swego brata, przekreślając tym samym wszelkie nadzieje na życie wieczne i stając na czele długiej listy morderców ludzkich. Tak tragiczne były skutki braku panowania nad sobą. — 1 Mojż. 4:5-7; 1 Jana 3:12.
8 W późniejszym okresie nakaz dany Lotowi i jego rodzinie, aby się nie oglądać w czasie ucieczki ze skazanego miasta Sodomy, także wymagał zapanowania nad sobą. Żona Lota zawiodła pod tym względem, ku własnej zgubie. Jezus podał ją swym naśladowcom za ostrzegawczy przykład (1 Mojż. 19:17, 26; Łuk. 17:32). Patriarcha Jakub jeszcze na łożu śmierci za brak panowania nad sobą ostro zrugał Rubena, swego pierworodnego syna. Ruben, jak wiadomo, dał się skusić jednej z nałożnic ojca; ‚kipiąc jak woda’, skalał łoże ojcowskie (1 Mojż. [Rodz.] 49:3, 4, BT). Król Saul utracił królestwo izraelskie z powodu niecierpliwości, to jest braku opanowania, gdyż nie mógł się doczekać nadejścia proroka Samuela w celu złożenia ofiary, a tymczasem sytuację swoją oceniał jako krytyczną (1 Sam. 13:8-14). Również w życiu niektórych najwierniejszych sług Jehowy zdarzyły się wypadki niedopisania w panowaniu nad sobą, nad czym potem wielce ubolewali! Jakże mocno wszystkie te ostrzegawcze przykłady podkreślają nam potrzebę czuwania nad sobą i opanowania! — 1 Mojż. 9:20, 21; 4 Mojż. 20:7-13; 2 Sam. 11:1—12:15.
PRZYKŁADY PANOWANIA NAD SOBĄ
9, 10. Kto dał nam najlepsze przykłady panowania nad sobą? W jaki sposób przejawiała się ta cecha?
9 Z drugiej strony, aby wzmocnić w nas postanowienie panowania nad sobą, Słowo Boże podaje wiele pozytywnych przykładów, z których najpiękniejsze dostarczył nie kto inny, jak tylko sam Jehowa Bóg. Czyż można mówić o Jehowie Bogu, że panuje nad sobą? Owszem, On sam powiada: „Pozostawałem spokojny przez długi czas. Milczałem. Przejawiałem panowanie nad sobą” (Izaj. 42:14, NW). Niewierny Izrael zasługiwał na natychmiastowe ukaranie, ale Jehowa powstrzymywał się od tego. Mnóstwo ludzi, nie znając właściwości Jehowy ani Jego zamierzeń, narzeka na to, że Bóg pozwala istnieć złu i cierpieniom; nie uświadamiają sobie oni, iż postępuje tak z pobudek mądrości i miłości, co świadczy o wielkim opanowaniu z Jego strony. Jak to rozumieć?
10 Jehowa Bóg ma do swej dyspozycji nieograniczone moce. Może ich użyć w każdy sposób i w każdym czasie, który by uznał za stosowny. On jednak posługuje się swą potęgą tylko w sposób sprawiedliwy, mądry i nacechowany miłością. Jest wielkoduszny, nieskory do gniewu, jak podaje Jego Słowo, a czymże innym jest ta powolność do gniewu, jak nie panowaniem nad słusznym oburzeniem? (Ps. 103:8; 145:8; Jer. 15:15; Joela 2:13; Jonasza 4:2; Nahuma 1:3). Czekał aż sto dwadzieścia lat, zanim zmiótł z powierzchni ziemi znikczemniałe pokolenie ludzi współczesnych Noemu, i czekał setki lat, zanim w końcu wykonał wyrok na niewiernym Izraelu, co nastąpiło w roku 607 p.n.e. (1 Mojż. 6:3; 2 Kron. 36:15, 16). Szatan i jego demony, jak również ich ludzkie narzędzia i ofiary oszustwa, ustawicznie znieważają sprawiedliwość Jehowy, wyszydzają Jego władzę, urągają Mu bluźnierstwem, oszczerstwem i buntem. Biblia wykazuje, że Jemu nieobce są różne uczucia. Czyżby więc ich postępowanie Go nie bolało? Z całą pewnością tak! A jednak znosił to przez tysiące lat; przejawiał panowanie nad sobą, kierując się mądrością i miłością.
11. Wśród jakich okoliczności Jezus swoim opanowaniem dał nam wspaniały przykład?
11 A Jezus Chrystus, Syn Boży, bez wątpienia dał najwspanialszy przykład tego, jak nad sobą może zapanować człowiek. W czasie swej ziemskiej służby nigdy nie stracił panowania nad zdolnościami swego umysłu lub ciała ani nad uczuciami; nigdy nie mówił ani nie działał pochopnie czy nierozważnie. „Gdy mu złorzeczono, nie odpowiadał złorzeczeniem, gdy cierpiał, nie groził” (1 Piotra 2:23). Do tego potrzeba było opanowania! Na przykład w Ewangelii według Mateusza 27:13, 14 czytamy: „Wtedy rzekł mu Piłat: ‚Czy nie słyszysz, ile skarg przeciw tobie wytaczają?’ Lecz on nie odpowiedział ani słowem, tak że namiestnik wielce się zdziwił” (Kow). Było to naprawdę zachowanie niezwykłe. Ale prorok Jehowy przepowiedział, że gdy Mesjasz będzie poddany przesłuchaniu, ‚nie otworzy ust swoich’, i dlatego Jezus powstrzymywał się od jakiegokolwiek tłumaczenia, nie odpowiadając ani słowem na liczne rzucane przeciw niemu fałszywe oskarżenia. Jezus doprawdy dał nam wspaniały, po prostu doskonały przykład panowania nad sobą, na którym powinniśmy się wzorować, zwłaszcza w sytuacjach trudnych, jak w razie postawienia przed dzierżycielami władzy! — Izaj. 53:7.
12-14. Jakiego przykładu panowania nad sobą dostarczyli: Józef? Gedeon? król Saul? Daniel i jego trzej towarzysze?
12 Do podejmowania wysiłków w celu naśladowania Jezusa Chrystusa zachęcają nas też piękne przykłady panowania nad sobą, jakich dostarczyli podobni nam, słabi i niedoskonali słudzy Jehowy. Przykładów takich sporo zanotowano w Słowie Bożym. Jakże wzorowo zachował się Józef, gdy mu się narzucała żona Potyfara! (1 Mojż. 39:7-20). Inny budujący przykład panowania nad sobą dał w dawnych czasach sędzia Gedeon. Po zwycięstwie nad Madianitami natknął się na zazdrosnych mężów z Efraima, którzy szukali z nim zwady, podnosząc przeciw niemu bezpodstawne zarzuty. Gedeon, upojony zwycięstwem, łatwo mógł wybuchnąć gniewem i „wygarnąć im”, co o nich myśli, ale to mogłoby doprowadzić do krwawej walki między Izraelitami. Toteż przejawił panowanie nad sobą i nawet taktownie powiedział im komplement, dzięki czemu odeszli w pokoju. W rozmowie z nimi nie pozwolił się ponieść uczuciom, lecz trzymał się tego, co dyktował rozsądek. — Sędz. 8:1-3.
13 Chociaż król Saul, jak już wspomnieliśmy, z braku panowania nad sobą nawet utracił królestwo, to jednak początkowo też przejawiał tę piękną zaletę. Tuż po namaszczeniu go na króla pewni „ludzie niepobożni” wzgardzili nim, szydząc: „Cóż, ten nas wybawi?” Ponadto nie przynieśli mu darów w dowód uznania, że sam Jehowa Bóg ustanowił go nad nimi królem. Saul mógł się obrazić, mógł wybuchnąć gniewem i złajać ich, a nawet czynnie wystąpić przeciw nim, ale on nie rozdmuchiwał sprawy, tylko zachował się, jak przystoi człowiekowi opanowanemu: „Czynił, jakoby nie słyszał”. Jakże rozsądnie jest milczeć w obliczu prowokacji! — 1 Sam. 10:27.
14 Wśród dalszych ludzi, których można by tutaj wymienić, są Daniel i jego trzej młodzi przyjaciele. Kiedy ich pojmano i zabrano do Babilonu, na rozkaz władcy zaczęto im dawać najbardziej wyszukane potrawy i napoje. Wprawdzie wszyscy pozostali jeńcy, jak również sami Babilończycy, uważali ten wikt za wielkie wyróżnienie, ale Daniel i jego trzej przyjaciele przejawili panowanie nad sobą i powstrzymali się od tych potraw, gdyż według Prawa Mojżeszowego były nieczyste. Za tę postawę, za to opanowanie Jehowa wielce im błogosławił, wobec czego przewyższyli mądrością wszystkich pozostałych mędrców królewskich. Niewątpliwie też ten przejaw panowania nad sobą przyczynił się do ich umocnienia i gdy nadeszły surowsze próby, wszyscy czterej zdołali wytrwać do końca w niezłomności. — Dan. 1:8-20; 3:16-30; 6:4-28.
POTRZEBA PANOWANIA NAD SOBĄ W JEDZENIU I PICIU
15-17. (a) Jaka okoliczność zobowiązuje chrześcijan do tym pilniejszego panowania nad sobą? (b) Jakie fakty, jakie argumenty i jakie wersety biblijne wskazują na potrzebę panowania nad sobą w jedzeniu i piciu?
15 Panowanie nad sobą jest chrześcijanom zalecane z licznych ważnych i niepodważalnych przyczyn, a między innymi należy do nich wzgląd na powierzone im szafarstwo. Z racji oddania się Jehowie Bogu są szafarzami nie tylko przywilejów i zdolności; ale też swego czasu, swoich sił, jak również środków, którymi dysponują. Każdemu, kto chce właściwie wywiązać się z roli szafarza, potrzebne jest panowanie nad sobą także w jedzeniu i piciu. Rzecz jasna, że pijak i żarłok, którym przecież brak panowania nad sobą, marnują nie tylko swoje pieniądze, ale i czas oraz siły (Prz. 23:20, 21). Błędny jednak byłby wniosek, że dopóki nie wpadamy w taką krańcowość, przejawiamy dostateczne opanowanie pod względem jedzenia i picia. Być może nie czuwamy nad sobą w dostatecznej mierze. Człowiek może nie być wręcz pijany, a mimo to popił sobie za dużo, jeśli się stał gadatliwy lub ospały. Podobnie może się nie najadać do tego stopnia, żeby to nazwać obżarstwem, skoro jednak ogarnia go ociężałość i lenistwo, konkluzja jest jedna: zjadł zbyt dużo.
16 Panowanie nad sobą w jedzeniu i piciu objęte jest następującą radą: „Czy jecie, czy pijecie, czy cokolwiek czynicie, wszystko czyńcie na chwałę Bożą” (1 Kor. 10:31). Chrześcijanin nie żyje po to, żeby jeść, jak gdyby obficie zastawiony stół był największą przyjemnością w życiu! Sens życia tkwi gdzie indziej! Chrześcijanie ze względu na dobrą nowinę nie powinni przykładać zbyt wielkiej wagi do rozkoszy podniebienia. Prosty, niewyszukany pokarm, przyjmowany z umiarem, jest najkorzystniejszym posiłkiem dla ciała, a ponadto kalkuluje się ekonomicznie. Ostatnio wspomniana okoliczność ma swoje znaczenie, gdyż zwyczaj skromnego jedzenia może zadecydować o tym, czy dany chrześcijanin utrzyma się w pełnoczasowej służbie kaznodziejskiej, czy raczej będzie musiał się z niej wycofać. Mądra jest też rada biblijna: „Gdy z możnym do stołu usiądziesz, pilnie uważaj, co masz przed sobą; nóż sobie przyłóż do gardła, jeśli masz gardło żarłoczne”. — Prz. 23:1, 2, BT.
17 Chrześcijanie powinni chętnie przejawiać panowanie nad sobą przy stole, gdy w grę wchodzą sprawy Królestwa i jego błogosławieństwa. Ile korzyści zdołamy osiągnąć z przemówienia biblijnego, jeśli nas morzy sen, bo przedtem zjedliśmy obfity posiłek? Nie chcemy przecież być zaliczeni do tych, których „bogiem (...) jest brzuch”, ani do tych, którzy służą wyłącznie „własnemu brzuchowi”, nieprawdaż? Jakże stosowne są tutaj słowa Jezusa: „Baczcie na siebie, aby serca wasze nie były ociężałe wskutek obżarstwa i opilstwa oraz troski o byt, i aby ów dzień was nie zaskoczył niby sidło”. Panowanie nad sobą w jedzeniu i piciu należy do „pobożności”, czyli „zbożnego oddania” (NW), które jest wszechstronnie użyteczne zarówno w obecnym życiu (niektórzy słynni lekarze twierdzą, że przejadanie się jest podstawową przyczyną wszelkich współczesnych chorób zwyrodniających), jak i dla życia przyszłego. — Filip. 3:19; Rzym. 16:18; Łuk. 21:34, 35; 1 Tym. 4:8.
18. Jakimi dwoma sposobami panowanie nad sobą w jedzeniu i piciu pomaga nam opanowywać swoje uczucia?
18 Prócz tego panowanie nad sobą przy stole pomaga w przejawianiu tej tak pożądanej zalety również w sferze uczuć; pomoc ta jest dwojaka. Po pierwsze ćwiczenie się w panowaniu nad sobą w jednej dziedzinie samo przez się ułatwia opanowywanie się też w innych sprawach. Tak na przykład pewien aktywny kaznodzieja chrześcijański, który bardzo lubił orzeszki arachidowe, powiada, że nosi je w kieszeni, ale ich nie je, gdyż chce tym sposobem rozwijać panowanie nad sobą. Opanowanie pociągu do tych orzeszków ziemnych już nieraz pomogło mu w przejawieniu zrównoważenia przy innych sprawach. A po drugie, im skromniejsze posiłki człowiek ma zwyczaj spożywać, tym mniej potrzebuje walczyć z namiętnościami cielesnymi, w której to dziedzinie również potrzebne jest panowanie nad sobą. Współzależność powyższa znajduje potwierdzenie w przysłowiu: „W jurnym ciele cnót niewiele”.
POTRZEBA PANOWANIA NAD SOBĄ OSÓB OBOJGA PŁCI
19. (a) Na jakim polu panowanie nad sobą bywa wystawione na największą próbę? Jakie fakty to potwierdzają? (b) Dlaczego tak się dzieje? Dlaczego ten stan rzeczy mimo wszystko świadczy o miłości Jehowy?
19 Potrzeba panowania nad sobą w stosunkach z osobami odmiennej płci, jeśli się w ogóle takie nawiązuje, jest jeszcze większa niż przy jedzeniu i piciu, a jednocześnie sprawa jest tu trudniejsza i konsekwencje poważniejsze. Można słusznie powiedzieć, że opanowanie bywa w tym wypadku wystawione na największą próbę. Co roku kilka tysięcy oddanych Bogu chrześcijan na całym świecie zostaje wykluczonych ze społeczności, ponieważ postąpili wobec osób odmiennej płci w sposób, który nie przystoi chrześcijanom. A dlaczego do tego dochodzi, nietrudno nam będzie zrozumieć, gdy choć trochę zastanowimy się nad tym problemem. Jehowa Bóg nie tylko nakazał pierwszej parze ludzkiej, żeby była płodna i się rozmnożyła, lecz zarazem wszczepił mężczyźnie i niewieście silny pociąg ku sobie nawzajem, aby nigdy nie zagroziła ludzkości samozagłada w wyniku zaniechania rozrodczości z powodu ciężarów życia rodzinnego. Równocześnie uwidacznia się tutaj dalszy dowód miłości Jehowy Boga, gdyż sprawił On, że powab płci odmiennej każda ze stron przeżywa jako wielką przyjemność. Tym samym udostępnił każdemu jedną z najpiękniejszych stron życia i może z tego korzystać nawet najskromniejszy człowiek niezależnie od posiadanych uzdolnień umysłowych czy bogactwa. — 1 Mojż. 1:26-28; 2:18-24.
20, 21. (a) Dlaczego dar zespolenia płciowego Jehowa Bóg poddał określonym prawom? (b) Co mówi Słowo Boże o tych, którzy pod tym względem gwałcą Jego prawa?
20 Stwórca wszakże postąpił mądrze, sprawiedliwie i logicznie, połączywszy z udostępnieniem owego daru nałożenie pewnych ograniczeń. Nie uczynił tego dla samego pokazania swej władzy. Ograniczenia te służą dobru człowieka, a zwłaszcza niewiasty, naczynia słabszego, oraz dobru potomstwa, które się pojawia w wyniku zadzierzgnięcia takiego uszczęśliwiającego związku mężczyzny i kobiety. Jak najbardziej słusznie więc zakazał On cudzołóstwa i wszelkiego nierządu. Potrzeba jedzenia i picia nie upoważnia człowieka ani do kradzieży, ani do robienia z siebie żarłoka i pijaka; tak samo nikt nie ma prawa do dawania upustu popędowi swego ciała, jak mu się żywnie podoba, z pominięciem zasad Bożych i bez uwzględnienia konsekwencji wynikających stąd dla niego oraz dla drugich. Trzeba więc, byśmy w kwestii wyrażania tego popędu bądź to myślą, słowem, bądź czynem, przejawiali panowanie nad sobą. Właśnie dlatego Słowo Boże radzi mężom: „Pij wodę z własnej cysterny i tę, która płynie z twojej studni”. — Prz. 5:15-23, BT.
21 Tak, pobudzenie i zaspokojenie popędu do łączenia się w pary stanowi naprawdę przyjemne przeżycie, a serce upadłego człowieka silnie dąży do oddawania się takim doznaniom. Ale jeśli rzecz nie dzieje się w obrębie wspólnoty małżeńskiej, Pismo święte piętnuje to jako „uczynki ciała, mianowicie: wszeteczeństwo, nieczystość, rozpusta”. Uczynki tego rodzaju odgradzają człowieka od błogosławieństw Królestwa Bożego, jak czytamy w innym miejscu: „A rozpusta i wszelka nieczystość lub chciwość niech nawet nie będą wymieniane wśród was, jak przystoi świętym, (...) gdyż (...) żaden rozpustnik albo nieczysty, lub chciwiec, to znaczy bałwochwalca, nie ma udziału w Królestwie Chrystusowym i Bożym”. — Gal. 5:19-21; Efez. 5:3-5.
22. Jakiej biblijnej rady udzielono mężczyznom i niewiastom w odniesieniu do rozważnego postępowania względem osób płci odmiennej? Na co w związku z tym wskazano?
22 W szczególności mężczyźni będący chrześcijanami powinni przejawiać panowanie nad sobą w mowie i postępowaniu, żeby nie wzbudzać nieczystych myśli u osób płci odmiennej, gdyż wiele przemawia za tym, iż upadły człowiek ma specjalne zamiłowanie do uwodzenia. Z drugiej strony chrześcijanki muszą dbać o to, by „mieć ubiór przyzwoity, występować skromnie i powściągliwie”. Tak jak męskość podoba się niewiastom, tak cechy kobiece cieszą oko mężczyzn, ale jeśli temu nie towarzyszy skromność, jest to uciecha nieczysta. Minispódniczki trudno zaliczyć do skromnych ubiorów. Słowa Jezusa zanotowane w Ewangelii według Mateusza 5:28 znajdują zastosowanie również do kobiet. Jak to rozumieć? Otóż w tym sensie, że chrześcijanki nie powinny się ubierać wyzywająco, nie powinny kusić mężczyzn, aby stale na nie spoglądali, i z tego czerpać próżną przyjemność chełpienia się choćby przed sobą samą, jak to umieją grać na uczuciach mężczyzn. A gdy mężczyźni łamią zakaz zawarty w tym wersecie, wówczas nie tylko sami siebie obarczają winą, ale w pewnych okolicznościach mogą obciążyć nią także daną niewiastę. Rzecz jasna więc, że w zborze chrześcijańskim osoby obojga płci muszą ze swej strony przyczyniać się do tego, aby starsze niewiasty były traktowane „jak matki, młodsze jak siostry, z wszelką powściągliwością”. — 1 Tym. 2:9; 5:1, 2.
PANOWANIE NAD SOBĄ W INNYCH DZIEDZINACH
23, 24. W jakich jeszcze innych dziedzinach chrześcijanie muszą przejawiać panowanie nad sobą? Z jakich przyczyn?
23 Na zwierzęta Stwórca nie nałożył obowiązku panowania nad sobą. Wystarczy, żeby się kierowały wszczepionymi instynktami, a pozostaną zdrowe, dożyją wieku wyznaczonego dla danego gatunku i posłużą celowi, który dla nich ustalił Bóg. Ale z człowiekiem jest inaczej. Jehowa Bóg obdarzył go rozumem i sumieniem oraz siłą woli, która jednak na skutek grzesznego upadku poniosła uszczerbek. Dlatego niedoskonały człowiek musi ustawicznie się pilnować, aby nie posunąć się za daleko w czymkolwiek, co by mu sprawiało przyjemność. Nie ma nic złego w samej rozrywce, w sporcie, w zajęciach amatorskich i tym podobnych rzeczach, JEŻELI się panuje nad sytuacją i stawia je na właściwym miejscu; JEŻELI człowiek oddaje się im z umiarem. Ale jeśli u kogoś trudno o dyscyplinę wewnętrzną i nie zna miary w swoich zamiłowaniach czy choćby w oglądaniu programu telewizyjnego, to lepiej całkowicie odciąć się od tego, co by się mogło stać sidłem. — Marka 9:43-48.
24 Ta sama zasada ma zresztą zastosowanie do codziennej pracy zarobkowej. Może to być zajęcie interesujące albo bardzo absorbujące, może się komuś wydawać posadą bardzo opłacalną z punktu widzenia finansowego lub z powodu innych korzyści. Człowieka, który zapomina o panowaniu nad sobą, czynniki takie potrafią zmusić wprost do niewolniczej pracy. Ludzie tacy często nabawiają się nadciśnienia i padają ofiarą ataków serca. Ponadto sporo osób nie umie się opanować przy nabywaniu rzeczy materialnych. Łatwo ulegają sugestii chwytów reklamowych, dokonują nieprzemyślanych zakupów i przez to popadają w długi.
25. Czego nauczyliśmy się z niniejszych wywodów, jeśli chodzi o wartość i potrzebę panowania nad sobą?
25 Wartości i potrzeby panowania nad sobą doprawdy nie da się zbyt mocno podkreślić. Jeżeli pod tym względem się zaniedbamy, wszystkie nasze trudy i starania, wszystko, co uczyniliśmy jako chrześcijanie, „przypadkiem” może się okazać daremne. Brak panowania nad sobą wprowadził ród ludzki na drogę grzechu, wiodącą ku śmierci; stał się też przyczyną upadku wielu sług Jehowy i wtrącił ich w nieszczęście. A tymczasem można zapanować nad sobą, jak widać z wielu przykładów wierności, zanotowanych w Biblii. Szczególnie w zakresie rozmaitych przyjemności, w jedzeniu i piciu, w obcowaniu z płcią odmienną, w rozrywkach potrzebujemy panowania nad sobą, jeśli chcemy postąpić mądrze, właściwie i w sposób nacechowany miłością.
[Ilustracja na stronie 2]
Potrzebę panowania nad sobą dobrze ilustruje samochód: musi on być wyposażony nie tylko w silnik, ale też w urządzenia do regulowania szybkości i zmiany kierunku jazdy
[Ilustracja na stronie 3]
Potop był przykładem przejawiania przez Boga panowania nad sobą: Bóg czekał sto dwadzieścia lat, zanim zmiótł tamto niegodziwe pokolenie
[Ilustracja na stronie 4]
Daniel i jego trzej przyjaciele wykazali panowanie nad sobą, uchyliwszy się od spożywania przysmaków królewskich; zdobyli za to błogosławieństwo Jehowy