Stale rozwijaj panowanie nad sobą
„Owocem ducha jest: miłość, radość, pokój, wielkoduszność, życzliwość, dobroć, wiara, łagodność, panowanie nad sobą. Przeciw niczemu takiemu prawo nie występuje” (GALATÓW 5:22, 23).
1. Kto daje nam najwspanialsze przykłady panowania nad sobą i jakie wersety biblijne to potwierdzają?
NAJWSPANIALSZE przykłady opanowania dali nam Jehowa Bóg i Jezus Chrystus. Już od czasu buntu człowieka w ogrodzie Eden nasz Stwórca bezustannie wykazuje tę zaletę (por. Izajasza 42:14). W Pismach Hebrajskich dziewięć razy podano, że jest „nieskory do gniewu” (Wyjścia 34:6). Wymaga to panowania nad sobą. To samo można oczywiście powiedzieć o Synu Bożym, który ‛będąc obrzucany obelgami, nie odwzajemniał się także obelgami’ (1 Piotra 2:23). A przecież mógłby poprosić swego niebiańskiego Ojca o „więcej niż dwanaście legionów aniołów” (Mateusza 26:53).
2. Jakie piękne przykłady biblijne świadczą o tym, że niedoskonali ludzie potrafią panować nad sobą?
2 W Biblii opisano też piękne przykłady opanowania przejawianego przez niedoskonałych ludzi. Przypomnijmy choćby godne uwagi zdarzenie z życia Józefa, syna patriarchy Jakuba. Jakże silną wolę okazał, gdy żona Potifara próbowała go uwieść! (Rodzaju 39:7-9). Zwróćmy również uwagę na wspaniałą postawę czterech młodych Hebrajczyków, którzy pamiętając o ograniczeniach zawartych w Prawie Mojżeszowym potrafili zapanować nad sobą i odmówili jedzenia przysmaków króla babilońskiego (Daniela 1:8-17).
3. Jaka grupa ludzi wyróżnia się właściwym postępowaniem i jakie doniesienia to potwierdzają?
3 Współczesne przykłady panowania nad sobą można znaleźć w społeczności Świadków Jehowy. Zasługują oni na pochwałę udzieloną im w New Catholic Encyclopedia (Nowa encyklopedia katolicka) jako „jednej z najlepiej wychowanych grup na świecie”. Pewien Filipińczyk wykładający na uniwersytecie zauważył, iż „Świadkowie sumiennie stosują w praktyce to, czego się uczą z Pisma Świętego”. A autor reportażu z kongresu Świadków Jehowy zorganizowanego w Warszawie w 1989 roku napisał: „55 tysięcy ludzi przez trzy dni nie wypaliło ani jednego papierosa! (...) Na mnie (...) taki pokaz nieludzkiej wręcz dyscypliny zrobił wrażenie i wzbudził podziw mieszany z lękiem”.
Bojaźń Boża i nienawiść do zła
4. Co należy do największych pomocy w przejawianiu panowania nad sobą?
4 Jedną z największych pomocy w rozwijaniu panowania nad sobą stanowi bojaźń Boża — zdrowy lęk przed wywołaniem niezadowolenia naszego niebiańskiego Ojca. O tym, jak ważna jest taka bojaźń nacechowana szacunkiem, świadczy fakt, iż Biblia wspomina o niej wielokrotnie. Abraham miał właśnie złożyć w ofierze swego syna Izaaka, gdy Jehowa rzekł: „Nie podnoś ręki na chłopca i nie czyń mu nic złego! Teraz poznałem, że boisz się Boga, bo nie odmówiłeś Mi nawet twego jedynego syna” (Rodzaju 22:12, BT). Abraham z pewnością przeżywał wtedy bardzo silny stres, toteż posłuszne spełnianie nakazu Jehowy łącznie z uniesieniem noża w celu zabicia ukochanego Izaaka niewątpliwie wymagało wielkiego panowania nad sobą. A zatem bojaźń Boża faktycznie pomaga przejawiać ten przymiot.
5. Jaką rolę w panowaniu nad sobą odgrywa nienawiść do zła?
5 Z bojaźnią Jehowy ściśle wiąże się wstręt do zła. Czytamy o tym w Księdze Przysłów 8:13: „Bojaźń Jehowy oznacza nienawiść do zła”. Z kolei taka nienawiść sprzyja rozwijaniu panowania nad sobą. Pismo Święte bardzo często wzywa nas, byśmy znienawidzili wszelką niegodziwość, odwrócili się od niej z odrazą (Psalm 97:10; Amosa 5:14, 15; Rzymian 12:9). Zło niejednokrotnie jest tak przyjemne, kuszące i pociągające, że jeśli chcemy nabrać sił do przeciwstawienia się mu, to musimy je znienawidzić. Nienawiść taka umocni naszą wolę panowania nad sobą i w ten sposób zapewni nam ochronę.
Panowanie nad sobą świadectwem mądrości
6. Dlaczego warto poskramiać samolubne skłonności?
6 Łatwiej nam będzie panować nad sobą, gdy zrozumiemy, jak bardzo jest to mądre. Jehowa wymaga tego dla naszego dobra (por. Izajasza 48:17, 18). Jego Słowo zawiera mnóstwo rad ukazujących wartość poskramiania niestosownych skłonności. Nikomu nie uda się bezkarnie łamać niezmiennych praw Bożych. Biblia oznajmia: „Co człowiek sieje, to będzie też żąć; kto bowiem sieje z uwagi na swe ciało, z ciała będzie żąć zepsucie, lecz kto sieje z uwagi na ducha, z ducha żąć będzie życie wieczne” (Galatów 6:7, 8). Wymownie świadczy o tym przykład jedzenia i picia. Brak umiaru w tej dziedzinie prowadzi do wielu niedomagań. Uleganie samolubnym pragnieniom ograbia z szacunku do samego siebie, nadweręża stosunki z drugimi, a co najgorsze, osłabia więź z niebiańskim Ojcem.
7. Jaką prawdę uwypukla Księga Przysłów i jakie wersety to potwierdzają?
7 Musimy więc stale sobie uprzytamniać, że samolubstwo jest zgubne. Jedną z kluczowych myśli rozwiniętych w Księdze Przysłów, uwypuklającą znaczenie dyscypliny wewnętrznej, stanowi prawda, iż samolubstwo po prostu nie popłaca, a panowanie nad sobą świadczy o mądrości (Przysłów 14:29; 16:32). Podkreślmy, że dyscyplina wewnętrzna obejmuje dużo więcej niż tylko unikanie zła. Wymaga również postępowania w sposób prawy, co nie przychodzi nam łatwo, gdyż przeszkadzają w tym nasze grzeszne skłonności.
8. Jakie przeżycie poświadcza, że mądrze jest panować nad sobą?
8 O tym, jak mądrze jest panować nad sobą, świadczy przeżycie jednego z chrześcijan. Kiedy stał w kolejce w banku, wepchnął się przed niego jakiś człowiek. Chociaż ów Świadek Jehowy był tym nieco poirytowany, zapanował nad swymi emocjami. Tego samego dnia miał się spotkać z pewnym inżynierem, by uzyskać jego podpis na kilku planach Sal Królestwa. Kto się nim okazał? Ten sam mężczyzna, który wtedy podszedł bez kolejki! Teraz był bardzo miły, a ponadto pobrał mniej niż jedną dziesiątą zwykłej opłaty za usługę. Jakże się ucieszył wspomniany Świadek, że wcześniej zapanował nad sobą i nie dał upustu rozdrażnieniu!
9. Co nakazuje mądrość, gdy podczas służby kaznodziejskiej spotykamy się z uwłaczającymi reakcjami?
9 Kiedy głosimy od drzwi do drzwi dobrą nowinę o Królestwie Bożym albo stoimy na ulicy i staramy się zainteresować przechodniów naszym orędziem, nierzadko słyszymy obelżywe uwagi. Co wtedy nakazuje mądrość? W Księdze Przysłów 15:1 czytamy: „Odpowiedź łagodna uśmierza zapalczywość” (BT). Musimy więc panować nad sobą. O słuszności takiego postępowania przekonali się nie tylko Świadkowie Jehowy, lecz także inni ludzie. Na przykład lekarze coraz lepiej rozumieją, jak korzystnie wpływa to na zdrowie.
Niesamolubna miłość pomocą
10, 11. Dlaczego miłość jest wielką pomocą w przejawianiu panowania nad sobą?
10 Z opisu miłości podanego przez apostoła Pawła w Liście 1 do Koryntian 13:4-8 wynika, iż może ona pomagać w panowaniu nad sobą. „Miłość jest wielkoduszna”, a wielkoduszność wymaga opanowania. „Miłość nie jest zazdrosna, nie chełpi się i nie nadyma”. Pomaga trzymać w ryzach myśli i uczucia oraz poskramiać skłonność do zazdrości, przechwalania się lub wygórowanego mniemania o sobie. Sprawia, iż stajemy się tacy jak Jezus: pokorni i uniżeni w sercu (Mateusza 11:28-30).
11 Paweł pisze dalej, że miłość „nie zachowuje się nieprzyzwoicie”. Ciągłe pamiętanie o konieczności stosownego postępowania wymaga silnej woli. Miłość chroni przed chciwością i ‛upatrywaniem wyłącznie własnych korzyści’. Ponadto „nie daje się rozdrażnić”. Jakże łatwo jest dać się sprowokować tym, co ktoś powiedział lub zrobił! Ale miłość pomoże nam zapanować nad sobą, dzięki czemu nie powiemy ani nie uczynimy nic, czego później musielibyśmy żałować. Miłość „nie prowadzi rachunku krzywdy”. Ludzie są skłonni chować w sercu żal lub urazę, lecz miłość pomaga stłumić takie uczucia. Miłość „nie raduje się z niesprawiedliwości”. Musimy się zdobyć na dyscyplinę wewnętrzną, by nie szukać przyjemności w tym, co niegodziwe, na przykład w pornografii lub plugawych serialach telewizyjnych. Miłość „wszystko znosi” i „wszystko przetrzymuje”. Musimy panować nad sobą, żeby znieść przykrą lub trudną sytuację, nie poddać się zniechęceniu ani nie ulec myśli o rewanżu bądź porzuceniu służby dla Jehowy.
12. Jak możemy pokazać, że doceniamy wszystko, co dla nas uczynili Jehowa Bóg i Jezus Chrystus?
12 Jeżeli naprawdę kochamy naszego niebiańskiego Ojca i cenimy Jego cudowne przymioty oraz wszystko, co dla nas uczynił, to będziemy chcieli sprawiać Mu przyjemność ciągłym przejawianiem panowania nad sobą. Jeśli rzeczywiście darzymy miłością naszego Pana i Mistrza, Jezusa Chrystusa, oraz doceniamy to, co dla nas zrobił, wówczas zgodnie z jego poleceniem ‛podejmiemy swój pal męki i będziemy go bezustannie naśladować’ (Marka 8:34). Rzecz jasna, musimy w tym celu panować nad sobą. A miłość do chrześcijańskich braci i sióstr powstrzyma nas przed obraniem samolubnego postępowania, które mogłoby ich zranić.
Jak pomaga wiara i nadzieja
13. Dlaczego w przejawianiu panowania nad sobą pomocna jest wiara?
13 Inną wielką pomoc w przejawianiu panowania nad sobą stanowi wiara w Boga i Jego obietnice. Dzięki niej możemy pokładać ufność w Jehowie i czekać, aż nadejdzie wyznaczona przez Niego pora na uporządkowanie spraw. Apostoł Paweł podkreślił to w Liście do Rzymian 12:19: „Umiłowani, nie mścijcie się sami, (...) napisano przecież: ‚Pomsta należy do mnie, ja odpłacę, mówi Jehowa’”. W związku z tym pomocna jest też pokora. Jako ludzie pokorni, nie obrazimy się szybko z powodu urojonych lub rzeczywistych krzywd ani nie będziemy pochopnie wymierzać własnej sprawiedliwości, lecz okażemy panowanie nad sobą i spokojnie zaczekamy na Jehowę (por. Psalm 37:1, 8).
14. Jakie zdarzenie dowodzi, iż nawet ludzie o niepohamowanym temperamencie mogą się nauczyć panowania nad sobą?
14 Panowania nad sobą można się nauczyć. Dobitnie świadczą o tym przeżycia pewnego porywczego mężczyzny. Był tak agresywny, że gdy razem z ojcem wywołał awanturę i musiano wezwać policję, zdążył znokautować trzech funkcjonariuszy, zanim inni go obezwładnili! Później jednak zetknął się ze Świadkami Jehowy i nauczył się wydawać owoc ducha świętego, jakim jest panowanie nad sobą (Galatów 5:22, 23). A dzisiaj, po upływie 30 lat, w dalszym ciągu wiernie służy Jehowie.
Panowanie nad sobą w gronie rodzinnym
15, 16. (a) Co pomoże mężom panować nad sobą? (b) Kiedy ten przymiot jest szczególnie potrzebny i jaki przykład uwidacznia jego wartość? (c) Dlaczego żony też muszą go przejawiać?
15 Panowanie nad sobą niewątpliwie jest konieczne w gronie rodzinnym. Skoro mąż ma miłować żonę jak samego siebie, to musi uważnie kontrolować swe myśli, słowa i czyny (Efezjan 5:28, 29). Dzięki temu zdoła też usłuchać rady z Listu 1 Piotra 3:7: „Mężowie, w podobny sposób mieszkajcie z nimi stosownie do wiedzy”. Panowanie nad sobą jest szczególnie potrzebne chrześcijanom, których żony wyznają inną religię.
16 Oto przykład: Pewien starszy miał bardzo kłótliwą, niewierzącą żonę. Starał się jednak panować nad sobą, toteż nawet jego lekarz oświadczył: „John, albo jesteś z natury bardzo, bardzo cierpliwy, albo twoja religia wywiera niezwykle silny wpływ”. Nasza religia rzeczywiście wywiera potężny wpływ, gdyż „nie dał nam Bóg ducha bojaźni, ale mocy i miłości, i trzeźwego myślenia”, dzięki czemu potrafimy panować nad sobą (2 Tymoteusza 1:7, BT). Cechę tę muszą też przejawiać żony pragnące podporządkowywać się mężom, zwłaszcza mającym inne przekonania (1 Piotra 3:1-4).
17. Dlaczego panowanie nad sobą jest nieodzowne w kontaktach między rodzicami a dziećmi?
17 Panowanie nad sobą jest również nieodzowne w kontaktach rodziców z dziećmi. Jeżeli dzieci mają się odznaczać tym przymiotem, to przede wszystkim sami rodzice winni dawać im dobry przykład. A gdy muszą je w ten czy inny sposób skarcić, niech to czynią spokojnie i z miłością, będąc całkowicie opanowani (Efezjan 6:4; Kolosan 3:21). Z drugiej zaś strony, jeśli dzieci chcą udowodnić, że faktycznie kochają rodziców, to muszą być im posłuszne, co rzecz jasna wymaga panowania nad sobą (Efezjan 6:1-3; por. 1 Jana 5:3).
Korzystaj z pomocy udostępnianych przez Boga
18-20. Z jakich trzech duchowych darów musimy korzystać, by pielęgnować przymioty, dzięki którym łatwiej jest panować nad sobą?
18 Chcąc rozwijać bojaźń Bożą, niesamolubną miłość, wiarę, nienawiść do zła oraz panowanie nad sobą, musimy wykorzystywać wszelkie środki pomocnicze udostępniane przez Jehowę Boga. Omówmy trzy takie duchowe dary. Pierwszym jest drogocenny przywilej modlitwy. Nigdy nie chcemy być tak zajęci, żeby nie mieć na nią czasu. Powinniśmy odczuwać pragnienie, by ‛modlić się bezustannie’ i ‛w modlitwie nie ustawać’ (1 Tesaloniczan 5:17; Rzymian 12:12). Prośmy o pomoc w rozwijaniu panowania nad sobą, a gdy pod tym względem nie dopiszemy, pokornie błagajmy naszego niebiańskiego Ojca o przebaczenie.
19 Drugi sposób zabiegania o pomoc w panowaniu nad sobą polega na karmieniu się Słowem Bożym oraz literaturą, dzięki której łatwiej jest zrozumieć Biblię i się do niej stosować. Jakże szybko można zaniedbać ten aspekt świętej służby! Musimy utrzymywać dyscyplinę wewnętrzną i wciąż sobie uprzytamniać, że nie ma ważniejszej lektury niż Biblia oraz publikacje dostarczane przez „niewolnika wiernego i rozumnego” i że należy dawać im pierwszeństwo (Mateusza 24:45-47). Ktoś słusznie powiedział, iż życie nigdy nie jest tym oraz tamtym, lecz zawsze tym lub tamtym. Czy naprawdę masz usposobienie duchowe? Jeżeli jesteś świadomy swych potrzeb duchowych, to zdobędziesz się na wyłączenie telewizora i przygotowanie się do zebrania lub przeczytanie Strażnicy, którą może właśnie otrzymałeś.
20 Po trzecie, musimy odnosić pełny pożytek z naszych zebrań zborowych oraz większych zgromadzeń i kongresów. Czy wszystkie te spotkania uważasz za bezwzględnie konieczne? Czy przygotowujesz się do brania w nich udziału i czy to czynisz przy każdej nadarzającej się sposobności? Im skrupulatniej korzystamy z zebrań, tym bardziej jesteśmy zdecydowani zawsze panować nad sobą.
21. Wymień niektóre dobrodziejstwa wynikające z pielęgnowania owocu ducha, jakim jest panowanie nad sobą.
21 Jakiej nagrody możesz się spodziewać za dokładanie usilnych starań, by w każdej sytuacji panować nad sobą? Nie będziesz musiał zbierać gorzkich owoców samolubstwa. Zachowasz czyste sumienie oraz szacunek dla samego siebie. Oszczędzisz sobie wielu kłopotów i utrzymasz się na drodze prowadzącej do życia. Ponadto będziesz mógł wyświadczać drugim największe z możliwych dobrodziejstw. A co najważniejsze, usłuchasz biblijnego wezwania: „Bądź mądry, synu mój, i rozweselaj moje serce, a będę mógł dać odprawę temu, kto mnie lży” (Przypowieści [Przysłów] 27:11, Bw). Istotnie, najwspanialszą nagrodą, jaka może ci przypaść w udziale, jest przywilej radowania serca naszego miłościwego Ojca niebiańskiego, Jehowy!
Czy sobie przypominasz?
◻ Jak w przejawianiu panowania nad sobą pomaga nam bojaźń Boża?
◻ Dlaczego miłość sprzyja okazywaniu panowania nad sobą?
◻ Jak panowanie nad sobą wpływa na stosunki w rodzinie?
◻ Z jakich pomocy musimy robić dobry użytek, jeśli chcemy rozwijać panowanie nad sobą?
[Ilustracja na stronie 15]
Wystawiony na pokusę, Józef umiał zapanować nad sobą
[Ilustracja na stronie 17]
Karcenie dziecka w sposób nacechowany spokojem i miłością wymaga panowania nad sobą