Decydująca data w historii

 1. (a) Jak Jehowa Bóg troszczy się o urzeczywistnianie swoich zamierzeń? (b) Jaką pomoc stanowią dla nas dane chronologiczne, dotyczące poczynań Boga?

JEHOWA Bóg trzyma się ściśle ustalonego przez siebie podziału czasu. Wyznacza porę określonych wydarzeń, które posuwają naprzód sprawę urzeczywistnienia Jego zamierzeń, i troszczy się o to, żeby potem te wydarzenia następowały dokładnie w tym czasie. Polecił zapisać wyczerpujące dane, dotyczące Jego zamierzenia względem ludzkości. Zapiski te nie tylko pomagają nam w ustaleniu dat historycznych, ale również chwili spełnienia się pewnych proroctw Bożych. Poza tym pomagają nam one do właściwego zrozumienia niejednych proroctw, gdyż na podstawie chronologii potwierdzają nam świadectwo faktów, to znaczy wydarzeń rozgrywających się przed naszymi oczyma.

 2. W jaki sposób można na podstawie zapisków Biblii ustalić datę interesującego w niej opisanego zdarzenia?

² Pismo święte zawiera dane chronologiczne wszystkich ważniejszych zdarzeń, które opisuje. Jeżeli chcemy wiedzieć, kiedy te wydarzenia miały miejsce według naszej rachuby czasu, to musimy znaleźć jakąś pewną, dokładnie ustaloną datę historyczną, do której byśmy mogli odnieść inne fakty z dziejów biblijnych. Inaczej mówiąc, musimy wyszukać takie zdarzenie biblijne, które da się umiejscowić w czasie na podstawie naszego kalendarza. Po ustaleniu takiej daty możemy ją wziąć za punkt wyjścia, skąd zgodnie z chronologią biblijną będziemy liczyć wprzód lub wstecz, aby ustalić również wiele innych dat, na które wskazuje Biblia.

 3. (a) Jaką bezsporną datę, pomagającą nam ustalić chronologię innych wydarzeń, napotykamy w Pismach Hebrajskich? (b) Jak tekst Ezdrasza 1:1-4 dowodzi, iż chwila powrotu Żydów została uwzględniona w podziale czasu z góry ustalonym przez Boga? (c) Do czego wezwano tam wielbicieli Jehowy?

³ Przy rozpatrywaniu zdarzeń opisanych w Pismach Hebrajskich napotykamy pewną datę, która w całej pełni odpowiada powyższym założeniom, to znaczy spełnia wymagania stawiane takiej decydującej dacie. Chronologia innych wydarzeń historycznych owego okresu bywa z różnych stron podważana. Natomiast ta data daje się ustalić na podstawie wiarogodnych dokumentów historycznych. Stanowi więc dla nas punkt oparcia, skąd wychodząc możemy wydarzenia wspomniane w Pismach Hebrajskich uporządkować według naszego kalendarza. Z chwilą ową zbiega się również spełnienie niektórych proroctw, chodzi bowiem o rok 537 przed naszą erą, kiedy to Cyrus Pers wydał dekret zezwalający Żydom na powrót do swej ojczyzny. Sprawozdanie o tych wypadkach zanotowane jest w księdze Ezdrasza 1:1-4 i brzmi następująco:

„W roku pierwszym króla perskiego Cyrusa, aby się spełniło słowo Jahwe [albo: Jehowy] z ust Jeremiasza, pobudził Jahwe ducha Cyrusa, króla perskiego, żeby obwieścił, także na piśmie, w całym państwie swoim, co następuje: ‚Tak mówi Cyrus, król perski: Wszystkie państwa ziemi dał mi Jahwe, Bóg niebios. On mi rozkazał zbudować Mu dom w Jerozolimie w Judzie. Jeśli z całego ludu Jego jest między wami jeszcze ktoś, to niech Bóg jego będzie z nim; niech on idzie do Jerozolimy w Judzie i niech zbuduje dom Jahwe, Boga izraelskiego — ten to Bóg, który jest w Jerozolimie. A co do każdego z pozostających jeszcze przy życiu — to współmieszkańcy wszystkich miejscowości, gdzie taki przebywa, mają go wesprzeć srebrem, złotem, sprzętem i bydłem — oprócz darów dobrowolnych dla domu Bożego w Jerozolimie.’” — BT.

POCZĄTEK PANOWANIA KRÓLA CYRUSA

 4. (a) Ilu Żydów wyruszyło z Babilonu i na jakiej podstawie Cyrus mógł wydać taki dekret w sprawie Palestyny? (b) Dlaczego dekret Cyrusa nie dotyczył Żydów zbiegłych do Egiptu? (c) Kiedy w myśl doniesienia biblijnego Daniel na podstawie proroctw stwierdził bliskość oswobodzenia i kiedy w takim razie mógł się rozpocząć pierwszy rok panowania Cyrusa? (d) Jakie dalsze dane pozwalają ustalić początek jego panowania?

⁴ Biblia donosi, że z Babilonu wyruszyło 42 360 Żydów, którym towarzyszyło 7337 sług i służebnic oraz 200 śpiewaków i śpiewaczek. (Ezdr. 2:1-67) Cyrus mógł wydać taki dekret w sprawie Jeruzalem, ponieważ w roku 539 p.n.e., gdy zdobył Babilon, rozciągnął władzę nie tylko na krainę babilońską, ale również na wszystkie posiadłości Babilonu, a więc między innymi także na Syrię, Palestynę i tę część Asyrii, której do owego czasu jeszcze nie zdążył zająć. Dekret jego nie dotyczył wszakże Żydów, którzy uszli byli do Egiptu, gdyż Egipt został wcielony do mocarstwa perskiego dopiero po śmierci Cyrusa, za panowania jego syna i następcy, Kambyzesa. Świeccy dziejopisarze podają, że właśnie w roku 539 p.n.e. Medowie i Persowie obalili Babilon, trzecią z kolejnych potęg światowych, przez co państwo perskie zdobyło pozycję czwartej potęgi świata. Z księgi Daniela 5:30, 31 wynika, że po upadku Babilonu rządził tam najpierw Dariusz Med. Daniel, który wówczas przebywał w Babilonie, pisze o pewnym zdarzeniu, że działo się „roku pierwszego Dariusza, syna Aswerusa, z rodu Medów, który panował nad królestwem chaldejskim”. (Dan. 9:1; 11:1; 6:1, 9, 25, 28, Wk) Dekret o wyzwoleniu nie był wydany tego roku, wówczas bowiem dopiero Daniel przeczytał o tym, że oswobodzenie ma nastąpić pod koniec siedemdziesięciu lat. (Dan. 9:1-18) Musimy więc Dariuszowi Medowi przyznać co najmniej rok czasu, a może nawet część drugiego roku. Zatem też pierwszy rok królowania Cyrusa Persa mógł się rozpocząć dopiero w roku 538 p.n.e. i trwać do roku 537 p.n.e.a

 5. (a) Kiedy musiał być ogłoszony dekret Cyrusa? (b) Dlaczego ta data ma dla badaczy Biblii nader ważne znaczenie? (c) Jak pewne dokumenty w piśmie klinowym potwierdzają tę samą datę?

⁵ Po ogłoszeniu dekretu Cyrusa zainteresowani nim Żydzi opuścili Babilon jak najszybciej, gdyż znając proroctwa Jehowy, spisane przez Jeremiasza i Izajasza, już się do tego przygotowali. Mimo to musiał chyba upłynąć jakiś czas, zanim 49 897 osób zdołało wyruszyć w czteromiesięczną podróż powrotną ku ziemi judzkiej. Przybyli tam krótko przed rozpoczęciem się siódmego miesiąca roku księżycowego — miesiąca Tiszri. (Ezdr. 2:70; 3:1) W takim razie dekret Cyrusa musiał być ogłoszony pod koniec zimy albo z początkiem wiosny roku 537 p.n.e.b Data owa ma dla badaczy Biblii nader ważne znaczenie, ponieważ pomaga im w ustaleniu początku spustoszenia ziemi judzkiej i zarazem początku „czasów pogan”, czyli „wyznaczonych czasów narodów”. — Łuk. 21:24, NP; NW.c

 6. Jak treść 2 Kronik 36:20-23 potwierdza, że dekret Cyrusa miał zakończyć siedemdziesięcioletnie opustoszenie Jeruzalem?

⁶ Okoliczność, że dekret Cyrusa miał zakończyć siedemdziesięcioletnie opustoszenie, znajduje wyraźne potwierdzenie w tekście 2 Kronik 36:20-23, gdzie czytamy:

„Ocalałą spod miecza resztę [Nabuchodonozor] uprowadził do Babilonu (...) I tak się spełniło słowa Jahwe [albo: Jehowy] wypowiedziane przez usta Jeremiasza: Dokąd kraj nie wywiąże się ze swoich szabatów, będzie w spoczynku, przez cały czas swego zniszczenia, to jest przez siedemdziesiąt lat. W roku pierwszym króla perskiego, Cyrusa, aby się spełniło słowo Jahwe z ust Jeremiasza, pobudził Jahwe ducha Cyrusa, króla perskiego, żeby obwieścił, także na piśmie, w całym państwie swoim (...).” — BT.

 7. Gdzie — między innymi — przechowywano później pisemne obwieszczenie Cyrusa?

⁷ Owo utrwalone na piśmie obwieszczenie Cyrusa zostało dołączone do urzędowego archiwum dokumentów perskich. Księga Ezdrasza 6:1-5 donosi, że za czasów Dariusza I Persa, który wstąpił na tron po Kambyzesie, synu Cyrusa, wszczęto poszukiwania wśród dokumentów złożonych w Achmecie (Ekbatanie) — byłej stolicy Medii i letniej rezydencji króla Cyrusa, położonej na północny wschód od Babilonu; faktycznie też znaleziono zwój zawierający ten dekret na piśmie.

KIEDY SKOŃCZYŁO SIĘ SIEDEMDZIESIĘCIOLETNIE OPUSTOSZENIE

 8. (a) Dlaczego siedemdziesięcioletnie opustoszenie nie skończyło się od razu z chwilą wydania dekretu Cyrusa? (b) Jak Żydzi zareagowali na możliwość powrotu?

⁸ Czy siedemdziesięcioletnie opustoszenie Jeruzalem i ziemi judzkiej skończyło się z chwilą wydania dekretu Cyrusa? Nie. Dlaczego? Pojmani Żydzi musieli najpierw na podstawie tego dekretu opuścić Babilon, wrócić do swej ojczyzny i tam się na nowo osiedlić. Dopiero wtenczas skończyło się opustoszenie. Niektórzy Żydzi z różnych względów, na przykład wskutek podeszłego wieku, nie mogli podjąć się powrotu. Poza tym niejedni dość dobrze zadomowili się w ówczesnym na wskroś materialistycznym Babilonie i woleli raczej dotychczasowe wygodne życie niż trudy uciążliwej podróży przez niebezpieczne tereny do całkowicie opustoszałej krainy. Niemniej jednak ostatek wiernych Żydów wprost pałał pragnieniem spełnienia nakazu Jehowy. Tęsknili oni do tego, żeby wielbić Jehowę na tym miejscu, gdzie złożył swoje imię. Pragnęli opuścić nieczysty Babilon, aby święte sprzęty używane w związku z wielbieniem w czystym stanie przenieść z powrotem tam, gdzie niegdyś stała świątynia Jehowy. — Izaj. 52:11; Jer. 50:8; 51:6.

 9. (a) Kogo Cyrus obdarzył szczególnym uznaniem i jakie dał dowody tego? (b) Kto jeszcze wędrował w kierunku Jeruzalem?

⁹ Namiestnikiem nad powracającymi Żydami Cyrus mianował Sesbasara, któremu też powierzył przewiezienie świętych sprzętów. W księdze Ezdrasza 3:2, 8 jest on nazwany Zorobabelem, synem Salatiela, potomka króla Dawida. (Mat. 1:6-13). U boku namiestnika Zorobabela ku miejscu, gdzie się kiedyś znajdowało Jeruzalem, wędrował między innymi żydowski arcykapłan Jesua (czyli Jozue), syn Jozedeka.

10. (a) W jakim stanie Żydzi zastali ziemię judzką i dlaczego? (b) Dlaczego ten powrót był dokładnym spełnieniem proroctwa o siedemdziesięciu latach?

¹⁰ Kiedy Żydzi znaleźli się znowu w ziemi judzkiej, nie zastali tam nikogo, kto by im przeszkodził w zasiedleniu tej krainy, gdyż Bóg mocą swą zachował ją w stanie niezamieszkanym, aby w pełni zażywała spokoju lat sabatnich, który jej się należał. Nie było nikogo, kto by ją uprawiał. Każdy rok jej opustoszenia odpowiadał jednemu z lat sabatnich, jakie przewidywało prawo Jehowy przekazane za pośrednictwem Mojżesza. (3 Mojż. 25:1-12) Dlaczego ten powrót był dokładnym spełnieniem proroctwa o siedemdziesięciu latach? Ponieważ ziemia judzka opustoszała również w siódmym miesiącu owego roku, kiedy zburzono Jeruzalem, mianowicie wówczas, gdy biedni Żydzi pozostawieni przez Nabuchodonozora uszli do Egiptu. Uciekli oni właśnie w siódmym miesiącu, zabierając z sobą także proroka Jeremiasza. (2 Król. 25:22-26; Jer. 41:1 do 43:8) W tymże miesiącu zresztą miały się rozpoczynać lata sabatnie i jubileuszowe: „Dziesiątego dnia, siódmego miesiąca, (...) w (...) Dniu Przebłagania.” (Ks. Kapł. [3 Mojż.] 25:9, 10, BT) Słowa Ezdrasza 3:1 (BT): „Gdy nadszedł siódmy miesiąc [Tiszri] — a Izraelici mieszkali już w miastach swoich — „oficjalnie potwierdzają dokładne spełnienie się tegoż proroctwa.

POCZĄTEK SIEDEMDZIESIĘCIOLETNIEGO SPUSTOSZENIA JERUZALEM

11. (a) Dlaczego badacze Biblii są zainteresowani ustaleniem czasu spustoszenia Judy i Jeruzalem? (b) W którym miesiącu ziemia judzka została całkowicie wyludniona?

¹¹ Badacze Biblii świętej są zainteresowani ustaleniem czasu, kiedy spustoszono Judę i miasto Jeruzalem. Z chwilą stwierdzenia powyższej decydującej daty łatwo jest od siódmego miesiąca roku 537 odjąć 70 lat, to znaczy okres wyludnienia Jeruzalem i ziemi judzkiej. W ten sposób dochodzimy do siódmego miesiąca roku 607 p.n.e. W owym roku miesiąc Tiszri rozpoczął się 22/23 września; tego dnia wtedy obchodzono święto nowiu księżyca. W tymże miesiącu roku 607 p.n.e. rozpoczęło się „siedem czasów”, „czasy pogan”, inaczej mówiąc „wyznaczone czasy narodów”. (Dan. 4:16, 23, 25, 32, NW; Łuk. 21:24, NP, NW) Działo się to wszystko dwa miesiące po zburzeniu Jeruzalem, splądrowaniu i spaleniu świątyni oraz zabiciu obu arcykapłanów. — 2 Król. 25:5-21.

12. Z jakimi kalkulacjami chronologicznymi historyków chrześcijaństwa nie możemy się zgodzić i dlaczego?

¹² Jeżeli się kierujemy dokładnymi danymi chronologicznymi, które Jehowa Bóg kazał zanotować w swoim Słowie, to stwierdzamy, że spustoszenie Judy rozpoczęło się w roku 607 p.n.e., a dobiegło końca w roku 537 p.n.e. Nie popełniamy wówczas tego samego błędu, co historycy rzekomego chrześcijaństwa, którzy pomijają proroctwa o siedemdziesięcioletnim okresie wyludnienia Jeruzalem i ziemi judzkiej, a jako datę zburzenia Jeruzalem podają rok 587 p.n.e. Tym sposobem spustoszenie Judy i Jeruzalem ograniczają do pięćdziesięciu lat. Zamiast polegać na niezawodnym Słowie Bożym, opierają się w tym na wątpliwych obliczeniach pogańskich dziejopisarzy. — 2 Kron. 36:19-23.

13. Co powracającemu ostatkowi Izraelitów zapowiadała wizja Jeremiasza o koszu ‚fig bardzo dobrych’?

¹³ Jedenaście lat przed zburzeniem Jeruzalem i opustoszeniem ziemi judzkiej prorok Jeremiasz ujrzał w wizji powracający ostatek, przyrównany do kosza ‚fig bardzo dobrych’. Rozradowani repatrianci przypominali te wyborne owoce, ponieważ wrócili po to, by odnowić czyste wielbienie Jehowy na tym miejscu, na którym kiedyś spoczęło Jego imię. W księdze Jeremiasza 24:1-7 czytamy: „Przywrócę ich do tego kraju; odbuduję ich i już nie zburzę, zasadzę ich i już nie wyrwę. Dam im rozum, by mnie poznali, że Ja jestem Jahwe [albo: Jehowa], i będą mym ludem, a Ja będę im Bogiem, gdy się do mnie nawrócą całym sercem swoim.’” — BT.

PRZYWRÓCENIE CZYSTEGO WIELBIENIA

14. (a) Jak Cyrus spełnił proroctwo Jehowy z Księgi Izajasza 44:28? (b) W jaki sposób Izraelici bezpośrednio po przybyciu wznowili wielbienie Jehowy?

¹⁴ Zgodnie z wypowiedzianym 200 lat wcześniej proroctwem, zanotowanym w księdze Izajasza 44:28, Cyrus wprowadził owce Jehowy z powrotem do ich zagrody, do ziemi judzkiej. Jehowa przepowiedział w związku z tym również odbudowę świątyni. W siódmym miesiącu, bezpośrednio po powrocie, było jeszcze za wcześnie na zakładanie fundamentów świątyni, jednak ze wznowieniem wielbienia Jehowy nie potrzebowali czekać. Zewsząd zresztą otoczeni byli przez zaciekle im wrogie narody; zabrali się więc najpierw do zbudowania odpowiedniego ołtarza, który by mógł znaleźć uznanie u Boga. Czytamy:

„Powstał Jozue, syn Josedeka, i bracia jego kapłani, i Zorobabel, syn Salatiela, i bracia jego, i zbudowali ołtarz Bogu Izraelowemu, aby na nim ofiarować całopalenia, jak napisano w zakonie Mojżesza, męża Bożego. A ołtarz Boży postawili na podstawach [na dawnym fundamencie, BT] jego, podczas gdy ich narody okolicznych ziem odstraszały, i ofiarowali na nim całopalenie Panu [w tekście orygin.: Jehowie] rano i wieczór. I uczynili święto Kuczek, jak napisane jest i całopalenie na każdy dzień za porządkiem i według przykazania, robotę dnia na dzień jej. A potem całopalenie ustawiczne, tak w pierwsze dni miesiąca, jak i we wszystkie uroczyste święta Pańskie, i we wszystkie, w których dobrowolnie ofiarowano dar Panu.” — Ezdr. 3:2-5,Wk.

15. (a) Kiedy zaczęto składać całopalenia na ołtarzu oraz co wtedy obchodzono? (b) Jakie święto rozpoczęło się piętnastego dnia tego miesiąca? (c) Jacy nie-Izraelici współuczestniczyli wtedy w wielbieniu Jehowy?

¹⁵ W księdze Ezdrasza 3:6 powiedziano: „Od pierwszego dnia miesiąca siódmego zaczęli składać całopalenia dla Jahwe [albo: Jehowy] — ale fundamenty świątyni Jahwe nie były jeszcze założone”. (BT) Działo się to — według kalendarza gregoriańskiego — dnia 28/29 września roku 537 p.n.e.d Pierwszego dnia obchodzili więc nów siódmego miesiąca tegoż roku. (4 Mojż. 10:10; 28:11; 1 Sam. 20:5, 18, 24) Natomiast piętnastego dnia zaczęli zgodnie z nakazem prawa Bożego obchodzić siedmiodniowe święto Kuczek, czyli święto zgromadzenia. (3 Mojż. 23:33-43; 2 Mojż. 23:16; 34:22) Te „zgromadzenia święte” były bardzo radosną uroczystością zarówno dla wiernego ostatka Żydów, jak i dla towarzyszącym ich Netynejczyków, którzy wrócili razem z nimi i pełnili służbę przy ołtarzu, troszcząc się o drewno i wodę. — Ezdr. 2:70.

ZAŁOŻENIE PODWALIN ŚWIĄTYNI

16. (a) Kiedy podjęto prace związane z odbudową świątyni? (b) Jak zareagowali na to obecni przy zakładaniu podwalin?

¹⁶ Musiały się jednak spełnić prorocze słowa Jehowy co do świątyni, czyli kościoła, że „będzie założony”, i też faktycznie się spełniły, bowiem czytamy:

„A roku drugiego [536 p.n.e.] przybycia ich do kościoła Bożego w Jeruzalem, miesiąca drugiego [Siwana albo Ijara, tego miesiąca, w którym także król Salomon rozpoczął budowę pierwszej świątyni], zaczęli Zorobabel, syn Salatiela, i Jozue, syn Josedeka, i inni z braci ich, kapłani i Lewici, i wszyscy, którzy przyszli z pojmania do Jeruzalem, i ustanowili Lewitów od dwudziestu lat i wyżej, aby przynaglali robotę Pańską [aby nadzorowali pracę przy domu Jehowy, NW]. (...) Gdy tedy założyli murarze podwaliny kościoła Pańskiego, stanęli kapłani w ubiorze swoim z trąbami, a Lewici, synowie Asafa, z cymbałami, aby chwalić Boga na modłę Dawida, króla izraelskiego. (...) Wielu też z kapłanów i Lewitów, i przedniejsi z ojców, i starcy, którzy widzieli kościół pierwszy [wzniesiony przez Salomona], (...) płakali głosem wielkimi; a wielu, krzycząc z radości, głos podnosiło (...) i głos słychać było daleko.” — Ezdr. 3:8-13, Wk.

17. Jak ustosunkowali się do tego dzieła mieszkańcy okolicznych krain i z jakim skutkiem?

¹⁷ Dzieła tego nie dało się jednak kontynuować bez przeszkód. Tylko czystym, Bogu oddanym rękom pozwolono współdziałać w odbudowie domu Jehowy. Mieszkańcom okolicznych krain nie wolno było w tym uczestniczyć. Zaczęli więc przeszkadzać w pracach nad budowlą. Wszelkimi sposobami usiłowali „zamiar ich [Żydów] udaremnić (...) przez cały czas panowania Cyrusa, króla perskiego”. (Ezdr. 4:1-5, BT) W końcu uzyskali zarządzenie króla perskiego, nakazujące Żydom wstrzymanie robót budowlanych. „Wtedy stanęła praca nad domem Bożym w Jerozolimie i była przerwana aż do drugiego roku panowania Dariusza, króla perskiego”. (Ezdr. 4:6-24, BT, uw. marg.) Oczywiście nie chodzi tu o Dariusza Meda, lecz o króla perskiego Dariusza I, który rozpoczął panowanie w roku 522 p.n.e.

18. (a) Czy przeciwnicy Boży zdołali skutecznie przeszkodzić w odbudowie Jeruzalem i tamtejszej świątyni? (b) Jakie ważne dla każdego z nas wydarzenie pozwala ustalić w czasie rok 537 p.n.e.?

¹⁸ W dalszych wydaniach Strażnicy zostanie w dwóch artykułach wykazane, że przeciwnicy Boży nie zdołali skutecznie przeszkodzić w odbudowie świątyni i miasta Jeruzalem, która to odbudowa także była objęta rozkładem czasu ściśle ustalonym przez Jehowę. Niemniej już dotychczasowe wywody dostatecznie potwierdzają, że rok 537 p.n.e. był datą niezmiernie ważną. Był wówczas ważny dla Jehowy i dla wiernego ostatka Żydów, którzy wrócili z Babilonu. Również dzisiaj ma ogromne znaczenie dla badaczy Biblii, gdyż na jego podstawie mogą ustalić, jak długo już człowiek istnieje na ziemi, kiedy nastąpił potop za dni Noego, kiedy zawarte zostało przymierze z Abrahamem, kiedy odbyło się wyjście z Egiptu, w jakim okresie Izraelici wędrowali 40 lat po pustyni oraz kiedy rozgrywały się jeszcze różne inne doniosłe wydarzenia biblijne. Jest to zresztą data ważna dla każdego z nas, potwierdza bowiem i umacnia świadectwo wydarzeń, które sami dzisiaj widzimy, a które wskazują, że w roku 1914 n.e. skończyło się „siedem czasów”, czyli „wyznaczone czasy narodów”, i że wówczas zostało w niebie ustanowione Królestwo Boże pod panowaniem Chrystusa. (B-33)

[Przypisy]

Dokument pisma klinowego „Strassmaier Cyrus nr 11” wspomina o pierwszym roku panowania Cyrusa. Na podstawie tych tabliczek klinowych obliczono, że rok ten rozpoczął się 17/18 marca r. 538 p.n.e., a zakończył się — według kalendarza gregoriańskiego — 4/5 marca r. 537 p.n.e. Drugi rok panowania Cyrusa zaczął się więc następnego dnia, 5/6 marca r. 537 p.n.e. W takim razie dekret Cyrusa musiał być wydany przed ostatnio wymienioną datą, to znaczy pod koniec roku 538 albo na samym początku roku 537 p.n.e. Zobacz strony 14 i 29 dzieła Parkera i Dubbersteina pt. „Babylonian Chronology 626 B.C. — A.D. 75”, wydanie z r. 1956.