Kiedy się rozpoczęły „dni ostatnie”?

„Wiedz o tym, że w dniach ostatnich nastaną chwile trudne” (2 Tym. 3:1, Biblia Tysiąclecia)

 1, 2. (a) Dlaczego możemy się cieszyć z faktu, że już posunęliśmy się daleko w „czasie końca”? (b) Co na ten temat ma do powiedzenia Biblia w Liście 2 Piotra 3:13, 14?

CO NALEŻY rozumieć przez „dni ostatnie”? Chodzi o końcowe dni starego, niezadowalającego, chybionego i beznadziejnego systemu rzeczy. Powinniśmy się cieszyć, że dożyliśmy „czasu końca” tego systemu (Dan. 12:4). Na szczęście ostateczny upadek starego porządku nie przekształci naszej ziemi w przerażająco bezludną, wymarłą pustynię. Miejsce jego zajmie sprawiedliwy, pokojowy system rzeczy, który zapowiada się nader pomyślnie. Dobrze więc, że posunęliśmy się daleko w „czasie końca”! W Piśmie Świętym, Księdze natchnionej od Boga, gdzie zapowiedziano obecny „czas końca”, czytamy takie oto pokrzepiające słowa:

² „Są jednak nowe niebiosa i ziemia nowa, których według jego obietnicy oczekujemy, a w nich ma mieszkać sprawiedliwość. Tak więc, umiłowani, oczekując tego, dokładajcie wszelkich starań, żeby na koniec znalazł was bez plamy i bez skazy, w pokoju” (2 Piotra 3:13, 14).

 3, 4. (a) Kiedy, gdzie, dlaczego i do kogo mówił apostoł Piotr o „dniach ostatnich”? (b) Jakiego proroka zacytował w swym wyjaśnieniu?

³ Chrześcijański apostoł Piotr mówił o „dniach ostatnich” już jakieś trzydzieści lat przed napisaniem tych słów, mianowicie podczas uroczystości Pięćdziesiątnicy (w dniu 6 miesiąca Siwan) 33 roku n.e. Wygłosił wtedy przemówienie w Jeruzalem, ale nie w świątyni Herodowej znajdującej się w tym mieście. Przemawiał w dzielnicy mieszkalnej, gdzie przed godziną 9 rano zgromadziło się w sali na piętrze pewnego domu mniej więcej 120 uczniów Jezusa Chrystusa, straconego niedawno na palu. Jezus obiecał im, że gdy powróci do nieba, zostanie na nich wylany duch święty. Teraz ich oczekiwania nagle się spełniły, gdyż duch ten zstąpił na nich, czemu towarzyszyły widome oznaki. W natchnieniu zaczęli mówić różnymi językami „o wspaniałych sprawach Bożych” (Dzieje 2:1-11). Tysiące świętujących Żydów, którzy się tam zbiegli, było naocznymi świadkami tego wydarzenia i dowiedziało się o jego znaczeniu. Apostoł Piotr otrzymał od Boga natchnienie do wygłoszenia następujących słów:

⁴ „Oto jest to, co było powiedziane przez proroka Joela: ‛„A w dniach ostatnich”, mówi Bóg, „wyleję nieco z mego ducha na wszelkie ciało i będą prorokować wasi synowie i wasze córki, i wasi młodzieńcy będą mieć wizje, a waszym starcom będą śnić się sny; nawet na moich niewolników i niewolnice wyleję w tych dniach nieco z mego ducha, i będą prorokować. Chcę też sprawić dziwy na niebie w górze i znaki nisko na ziemi, krew i ogień, i zadymienie; słońce obróci się w ciemność, a księżyc w krew, zanim nadejdzie wielki i sławny dzień Jehowy. A wtedy każdy, kto będzie wzywać imienia Jehowy, zostanie wybawiony”’” (Dzieje 2:16-21).

 5. (a) Kiedy według Piotra rozpoczęły się tamte „dni ostatnie”? (b) Czy apostoł miał wtedy na myśli „dni ostatnie” starego ogólnoświatowego systemu rzeczy?

⁵ Kiedy zapowiedział to Bóg? Setki lat wcześniej, a słowa Jego zostały zanotowane w Księdze Joela 3:1-5 (według podziału zastosowanego w Nowym Przekładzie). W tłumaczeniu z tekstu hebrajskiego proroctwo to rozpoczyna się następująco: „A potem wyleję mojego Ducha na wszelkie ciało”. Posłużywszy się pod wpływem ducha Bożego wyrażeniem „w dniach ostatnich”, apostoł Piotr wskazał, do jakiego odcinka czasu odnosiło się słowo „potem”. Wymienione „dni ostatnie” rozpoczęły się więc około 850 lat po napisaniu proroctwa Joela, za życia Piotra. Ale zapytujemy jeszcze: Czy były to „dni ostatnie” ogólnoświatowego systemu rzeczy? Chyba nie, skoro od śmierci męczeńskiej apostoła minęło już ponad 19 stuleci i nadal żyjemy w tym świecie (Jana 21:18, 19; 2 Piotra 1:14). Czy w ogóle dałoby się uzasadnić na podstawie Pisma Świętego, iż „dni ostatnie” to cały okres od czasów Piotra aż po naszą burzliwą epokę, która zresztą wciąż jeszcze ciągnie się dalej? Nie, chociaż w trakcie minionych 19 wieków Bóg Jehowa istotnie wylewał swego ducha na wiernych wszelkiego rodzaju ciała i za pośrednictwem Jezusa Chrystusa powoływał ich na swoich duchowych synów oraz córki.

 6. Kiedy zaczęły się „dni ostatnie”, podczas których żył Piotr?

⁶ Czy jednak z Pisma Świętego wynika, że Piotr żył w „dniach ostatnich” czegoś, jakiegoś ówczesnego systemu? Owszem! Tamte szczególne „dni ostatnie” rozpoczęły się, gdy Jezus poddał się ochrzczeniu przez Jana Chrzciciela, a po wyjściu z wody został namaszczony duchem świętym. Właśnie wtedy stał się Chrystusem, czyli Pomazańcem (Dzieje 10:37, 38).

 7. Jak apostoł Paweł wskazał w Liście do Hebrajczyków 1:1, 2, że tamte „dni ostatnie” rozpoczęły się, gdy Jezus miał 30 lat?

⁷ Zatem owe „dni ostatnie” biegły od jesieni 29 roku n.e., gdy Jezus z Nazaretu w wieku 30 lat osiągnął pełne lata męskie (Łuk. 3:21-23). Apostoł Paweł w swoim liście do chrześcijan pochodzenia hebrajskiego (zapewne mieszkających w Jeruzalem) wskazał wyraźnie na ten okres, pisząc: „Wielokrotnie i wieloma sposobami przemawiał Bóg dawnymi czasy do ojców przez proroków; ostatnio, u kresu tych dni, przemówił do nas przez Syna, którego ustanowił dziedzicem wszechrzeczy, przez którego także [stworzył] wszechświat” (Hebr. 1:1, 2, NP).

 8. (a) Co powiedział Jan Chrzciciel dla podkreślenia bliskości „dni ostatnich”? (b) Dlaczego ostrzeżenie Piotra, dane w dniu Pięćdziesiątnicy, było dla Żydów bardzo aktualne?

⁸ Wspomniany czas rzeczywiście okazał się „kresem tych dni”, to jest dni żydowskiego systemu rzeczy istniejącego wtedy na Bliskim Wschodzie. Nic też dziwnego, że saduceuszom i faryzeuszom, którzy się zgłaszali do chrztu, Jan Chrzciciel powiedział: „Plemię żmijowe, kto wam pokazał, jak uciec przed nadchodzącym gniewem? Wydajcie więc godny owoc nawrócenia” (Mat. 3:7, 8, BT). Tylko pod tym warunkiem mogli liczyć na uniknięcie niszczycielskiej klęski, która miała doszczętnie strawić większość ich narodu w roku 70 n.e. podobnie jak ogień spala plewy. Właśnie dlatego też apostoł Piotr w dniu Pięćdziesiątnicy 33 roku n.e. rzekł skruszonym Żydom, którzy zgłosili się do chrztu wodnego: „Dajcie się uratować z tego spaczonego pokolenia” (Dzieje 2:37-40).

„DNI OSTATNIE” PRZYMIERZA PRAWA I ŻYDOWSKIEGO SYSTEMU RZECZY

 9. Dla jakiego przymierza rozpoczęły się „dni ostatnie” z chwilą chrztu i namaszczenia Jezusa? Dlaczego?

⁹ Jezus urodził się, gdy jeszcze obowiązywało żydowskie Przymierze Prawa, ustanowione za pośrednictwem proroka Mojżesza. Od dnia swego chrztu i namaszczenia duchem świętym stał się Pośrednikiem nowego przymierza, jakie miało być zawarte z duchowymi Żydami, czyli Izraelitami. Oznaczało to początek „dni ostatnich” dla Przymierza Prawa i żydowskiego systemu rzeczy z ośrodkiem w świątyni Herodowej wzniesionej w Jeruzalem. Kiedy Jezus wstąpił do nieba jako Pośrednik między Bogiem a swymi uczniami, nowe przymierze zostało przypieczętowane wartością krwi jego doskonałej ofiary ludzkiej. Dowodem na to było w owym znamiennym dniu Pięćdziesiątnicy wylanie ducha świętego, który zrodził duchowych Izraelitów, przyjętych do nowego przymierza. Zarazem zostało wymazane, czyli unieważnione stare Przymierze Prawa zawarte z cielesnym Izraelem (Efez. 2:15, 16; Kol. 2:13, 14). Bóg mimo to darzył Żydów specjalną łaską jeszcze przez dalsze trzy i pół roku, do jesieni 36 roku n.e. A dlaczego?

10. (a) Dlaczego Jehowa okazywał Żydom łaskę jeszcze przez jakiś czas po Pięćdziesiątnicy roku 33 n.e.? (b) Kiedy zakończył się żydowski system rzeczy na Bliskim Wschodzie?

¹⁰ Otóż w proroctwach sprecyzowano, że szczególna łaska Boża miała być okazywana ludowi związanemu z Nim Przymierzem przez „siedemdziesiąt tygodni lat”, a okres ten — trwający 490 lat — dobiegł kresu dopiero w 36 roku n.e., podczas gdy Jezus Chrystus zmarł śmiercią męczeńską w połowie siedemdziesiątego tygodnia (Dan. 9:24-27, An American Translation). Ale w roku 36 n.e. nie zburzono ani Jeruzalem, ani tamtejszej świątyni, nie deportowano też wtedy Żydów z prowincji Judei. Nastąpiło to w roku 70 n.e. i wówczas zakończył się żydowski system rzeczy na Bliskim Wschodzie. Właśnie ten „koniec” miał na myśli Jezus, gdy wyłuszczał uczniom swoje proroctwa.

11. (a) Z czego wynika, że Jezus, przedkładając swoje proroctwo uczniom na Górze Oliwnej, miał na myśli „koniec” ziemskiego Jeruzalem? (b) Czy Jezus twierdził przy tym, iż „czasy wyznaczone narodom” rozpoczną się dopiero po zburzeniu Jeruzalem, to jest 37 lat po przemówieniu Piotra w dniu Pięćdziesiątnicy?

¹¹ Piotr, Andrzej, Jakub i Jan zapytali Jezusa: „Kiedy się to stanie?” O co im chodziło? Podczas zwiedzania świątyni Jezus rzekł: „Czy przyglądacie się temu wszystkiemu? Mówię wam prawdę: Żadną miarą nie pozostanie tu kamień na kamieniu, który by nie był zwalony” (Mat. 24:1-3; Marka 13:1, 2; Łuk. 21:5, 6). W proroctwie, które wygłosił nieco później na Górze Oliwnej, powiedział: „Będzie wielki niedostatek w kraju i gniew na ten lud, i będą padać od ostrza miecza i zostaną zaprowadzeni w niewolę między wszystkie narody, a Jeruzalem będzie deptane przez narody, aż się dopełnią czasy wyznaczone narodom” (Łuk. 21:23, 24). Jezus nie twierdził tutaj, że „czasy wyznaczone narodom” miały zacząć się dopiero w 70 roku n.e., od momentu zburzenia Jeruzalem i wysiedlenia całej Judei. Katastrofalne zakończenie żydowskiego systemu rzeczy, którego ośrodkiem było Jeruzalem ze swą świątynią, nastąpiło w 37 lat po przemówieniu Piotra z dnia Pięćdziesiątnicy; stąd też słusznie mógł nadmienić, że wylanie ducha Bożego miało miejsce „w dniach ostatnich”, to znaczy ostatnich dniach żydowskiego porządku rzeczy.

12. Co jeszcze prócz ukazania się fałszywych Chrystusów i proroków wchodziło w skład „znaku”, po którym żydowscy uczniowie Jezusa mieli się zorientować, że żyją w „dniach ostatnich”?

¹² W swoim proroctwie z Ewangelii według Mateusza 24:4-22 podkreślił Jezus, że w skład „znaku” dowodzącego, iż jego uczniowie dożyli „dni ostatnich” żydowskiego systemu rzeczy, wchodzić miało nie tylko pojawienie się fałszywych proroków i Chrystusów. Dodał przecież: „Będziecie słyszeć o wojnach i wysłuchiwać wieści wojennych; uważajcie, żeby się tym nie przerazić; bo tak musi się dziać, ale to jeszcze nie koniec. Powstanie bowiem naród przeciw narodowi i królestwo przeciw królestwu, i będą braki żywności i trzęsienia ziemi w jednym miejscu po drugim. Wszystko to dopiero początek bólów niedoli.

13. Jakie poczynania ludzi miały również należeć do „znaku”?

¹³ „Wtedy będą was wydawać na udręczenie i zabijać, i z powodu mego imienia będziecie przedmiotem nienawiści wszystkich narodów. Wtedy też wielu się zgorszy i zdradzi jeden drugiego, i będzie wzajemna nienawiść. I powstanie wielu fałszywych proroków, i zwiodą niejednego, a wskutek wzmagającego się bezprawia u większości oziębnie miłość. Ale kto wytrwa aż do końca, ten zostanie wybawiony. I ta dobra nowina o królestwie będzie głoszona po całej zamieszkanej ziemi na świadectwo wszystkim narodom; a wtedy nadejdzie koniec [telos]. Dlatego gdy dostrzeżecie stojącą w miejscu świętym tę obrzydliwość, która sprowadza spustoszenie, jak powiedziano przez proroka Daniela (niech czytelnik stosuje rozeznanie), wtedy ci, co będą w Judei, niech zaczną uciekać w góry” (Mat. 24:3-16).

14. Co według Pawła robili przez ten czas Żydzi?

¹⁴ A co się działo do tamtej chwili? W liście napisanym około roku 50 n.e. apostoł Paweł stwierdza o Żydach: „Dopełniają miary swoich grzechów. Ale już ściąga nad nich ostateczny gniew Boży” (1 Tes. 2:16, Romaniuk). Takiego to obrotu sprawy należało się spodziewać w „dniach ostatnich” ówczesnego żydowskiego systemu rzeczy na Bliskim Wschodzie.

15. Czy wysiłki Żydów zmierzające do odsunięcia „końca” tamtych „dni ostatnich” zostały uwieńczone sukcesem? Dlaczego?

¹⁵ Nieschristianizowani Żydzi próbowali oddalić kres „dni ostatnich” ich systemu utrzymującego się w Palestynie. W roku 65 n.e. wzniecili powstanie przeciw władzy rzymskiej. Doprowadziło to do zorganizowania niezawisłego państwa żydowskiego, które jednak przetrwało zaledwie pięć lat. Bito wtedy nawet własne monety. W 70 roku n.e. Rzymianie, czuli na punkcie swego prestiżu, bezlitośnie położyli temu koniec (telos).

16. (a) Czy Paweł w Liście 2 do Tymoteusza 3:1-5, 12 nawiązywał do „dni ostatnich” systemu żydowskiego, ciągnących się od roku 29 do 70 n.e.? Dlaczego? (b) Czy spełnienie proroctwa Pawła można odnieść do innych „dni ostatnich”?

¹⁶ Apostoł Paweł około roku 65 n.e., podczas swego drugiego i zarazem ostatniego uwięzienia przed śmiercią męczeńską, napisał list do swego wiernego towarzysza podróży misyjnych, Tymoteusza. Wspomina tam (w Liście 2 do Tymoteusza 3:1-5, 12) o sytuacji moralnej i religijnej, jaka miała zapanować w okresie, który Paweł nazywa „dniami ostatnimi”. Tymoteusz prawdopodobnie przeżył zburzenie Jeruzalem w 70 roku n.e. Paweł zatem, rzecz jasna, nie pisał wtedy Tymoteuszowi o „dniach ostatnich” żydowskiego systemu, czyli o okresie od 29 do 70 roku n.e. Chodziło mu o dni ostatnie późniejsze, które miały nadejść po zagładzie Jeruzalem i które miały objąć nie tylko lud żydowski, ale cały świat. Bunt Żydów z lat 65-70 n.e. na pewno nie spełnił przepowiedni Pawła zanotowanej w Liście 2 do Tymoteusza 3:1-5. Kiedy chrześcijanie ujrzeli „obrzydliwość”, siejącą spustoszenie armię rzymską, „stojącą w miejscu świętym”, czyli w sąsiedztwie świątyni, postarali się uciec z Jeruzalem i całej Judei, kierując się do górzystej Perei.

DŁUGOŚĆ KTÓRYCH „DNI OSTATNICH”

17. Jakie długie byłyby „dni ostatnie”, gdyby się miały pokrywać z całą erą chrześcijańską, włącznie z dobą obecną?

¹⁷ Niektórzy czytelnicy Biblii mogą mimo wszystko utrzymywać, że „dni ostatnie” obejmują całą tak zwaną erę chrześcijańską, od dnia Pięćdziesiątnicy, kiedy to Piotr zacytował proroctwo Joela 3:1-5 (NP), aż po dziś dzień i dalej, do bliżej nie określonej przyszłości. A gdyby tak było? Pomyślmy: epoka żydowska ciągnęła się od roku 1513 p.n.e., gdy u stóp Góry Synaj ustanowiono Przymierze Prawa, do roku 70 n.e., co daje w sumie okres 1582 lat. A jak długo dla porównania trwa era chrześcijańska, jeśli liczyć od Pięćdziesiątnicy 33 roku n.e., gdy został wylany duch święty i powstał pierwszy zbór chrześcijański w starożytnym Jeruzalem? Już więcej niż 1948 lat. Znaczyłoby to, że „dni ostatnie”, o ile by biegły równocześnie z erą chrześcijańską, są dłuższe już o setki lat od całej poprzedzającej ją ery żydowskiej. Dziwne, nieprawdaż?

18. Jakie argumenty bywają wysuwane odnośnie do „dni ostatnich” z uwagi na okoliczność, że mimo wielkiego odstępstwa duch święty był wylewany podczas całej ery chrześcijańskiej?

¹⁸ Ktoś mógłby w tym miejscu wtrącić: Czyż duch święty nie miał być wylany właśnie podczas „dni ostatnich” i czy pomimo wielkiego odstępstwa nie dzieje się to bez przerwy od Pięćdziesiątnicy roku 33 n.e. do chwili obecnej? Czy nawet w ostatnich latach nie pojawiają się osoby, które twierdzą, że są namaszczone duchem świętym, wobec czego czują się zobowiązane do spożywania emblematów Wieczerzy Pańskiej? Czy zatem — logicznie rzecz biorąc — powyższe nie dowodzi, iż „dni ostatnie” wspomniane w Dziejach Apostolskich 2:16-21 zbiegają się z całą erą chrześcijańską, z tym długim, nieprzerwanym okresem namaszczania duchem?

19. Do kogo przede wszystkim skierowane było proroctwo Joela 3:1-5? Czy zaczęło się ono spełniać przed „dniami ostatnimi” systemu rzeczy panującego w ówczesnej Palestynie, czy też podczas tego okresu?

¹⁹ Tymczasem pozostaje faktem, że okres szczególnej łaski Bożej dla obrzezanych Żydów zakończył się w 36 roku n.e., gdy do zboru namaszczonych uczniów Chrystusa zostali dopuszczeni nieobrzezani przedstawiciele narodów nieżydowskich, inaczej mówiąc pogan. Fakt drugi: żydowski system rzeczy ze świątynią w Jeruzalem istniał dłużej, mianowicie do 70 roku n.e. Proroctwo Joela (3:1-5, NP), zacytowane przez apostoła Piotra w dniu Pięćdziesiątnicy, skierowane było najpierw do obrzezanych Żydów, przy czym historia biblijna dowodzi, że wylanie ducha nastąpiło podczas „dni ostatnich” żydowskiego systemu rzeczy, istniejącego w Ziemi Obiecanej, a nie przed tymiż „dniami”. Nie były to z pewnością ostatnie dni cesarstwa rzymskiego, szóstej potęgi światowej w dziejach biblijnych. Dopiero w roku 1763 n.e. zastąpiła ją siódma potęga (imperium brytyjskie ze swymi koloniami amerykańskimi), odpowiadająca wspomnianej w Księdze Objawienia 13:1-3 siódmej głowie symbolicznego dzikiego zwierzęcia, które miało siedem głów i dziesięć rogów.

20. Jakie międzynarodowe twory polityczne niewątpliwie znalazły się obecnie w swoich „dniach ostatnich”?

²⁰ Nie ma dzisiaj najmniejszej wątpliwości co do tego, że imperium brytyjskie i powiązana z nim Wspólnota Brytyjska oraz ich sojusznik, Stany Zjednoczone, przeżywają swoje „dni ostatnie”. Podobnie międzynarodowy twór, którego gorliwymi rzecznikami są wspomniane organizmy polityczne, a mianowicie Organizacja Narodów Zjednoczonych zrzeszająca teraz już ponad 150 państw członkowskich, znajduje się bezsprzecznie w swoich „dniach ostatnich”. Jakże więc nierozsądne okazuje się twierdzenie, iż „dni ostatnie” wspomniane w proroctwie Joela to cała długa era chrześcijańska!

21. Czy proroctwo Joela, dotyczące ducha świętego, wyklucza powtórny, podobny okres „dni ostatnich”?

²¹ Oparłszy się na rzeczywistym rozwoju wypadków, apostoł Piotr zastosował proroctwo Joela do końcowej fazy systemu żydowskiego na Bliskim Wschodzie. Ale ani ze słów Piotra, ani z proroctwa Joela 3:1-5 (NP) nie wynika, jakoby nigdy nie miał się powtórzyć podobny okres „dni ostatnich”, podczas których także następowałoby w sposób dostrzegalny wylewanie ducha świętego.

22. (a) Czy podczas „dni ostatnich” dawnego systemu żydowskiego spełniły się wszystkie szczegóły proroctwa Joela 3:1-5? (b) Czy urzeczywistniło się wówczas wszystko, co się wiązało z obszerną odpowiedzią Jezusa na pytanie uczniów? Co jeszcze musi się potwierdzić?

²² Prócz tego przecież Joel przepowiedział w związku z wylaniem ducha świętego pewne znaki na niebie i na ziemi, krew, ogień i zadymienie, obrócenie się słońca w ciemność, a księżyca w krew — co nie spełniło się w „dniach ostatnich”, w których żył apostoł Piotr. Zatem aby Jehowa, Autor proroctw, okazał się w całej rozciągłości prawdomówny, musiał być przewidziany jeszcze inny okres zwany „dniami ostatnimi”, w którym urzeczywistni się każdy szczegół Jego przepowiedni. Trzeba rozpatrzyć jeszcze dalsze fakty historyczne, żeby otrzymać pełną odpowiedź na pytanie, jakie postawili Jezusowi Chrystusowi czterej apostołowie: „Co będzie znakiem twej obecności [parousia] i zakończenia systemu rzeczy”? (Mat. 24:3). Dostępne dzisiaj dowody świadczą, że żyjemy podczas nowożytnego spełnienia proroctwa o „dniach ostatnich”. Ale kiedy się one rozpoczęły i na jakiej podstawie można tak twierdzić? Kwestii tej poświęcimy należytą uwagę w następnym artykule.

[Napis na stronie 18]

„Dni ostatnie” długości 41 lat stanowiły zakończenie ery żydowskiej, trwającej 1582 lata

[Napis na stronie 19]

„Dni ostatnie” rozpoczęte w roku 1914 są podsumowaniem dziejów systemu ogólnoświatowego, który liczy już ponad 4000 lat

[Napis na stronie 20]

Całkowite spełnienie proroctwa Joela 3:1, 2 (NP) wymaga jeszcze jednego, szerzej pojętego okresu „dni ostatnich”