Mężowie — weźcie na siebie obowiązki głowy rodziny
„Upatrzyłem go jako tego, który będzie nakazywał potomkom swym oraz swemu rodowi, aby strzegąc przykazań Jahwe [Jehowy] postępowali sprawiedliwie i uczciwie; aby Jahwe wypełnił to, co obiecał Abrahamowi.” — 1 Mojż. ( Rodz.) 18:19, BT.
1. Kogo interesuje omawiany tu temat? Dlaczego?
TEMAT niniejszego artykułu na pewno zainteresuje chrześcijańskich małżonków, ich żony oraz pozostałych członków ich rodzin. W rzeczy samej uważamy, że ciekawy i ważny jest on dla każdego bez wyjątku, również ciebie, czytelniku, nawet choćbyś nie był wielbicielem Jehowy Boga, chrześcijańskim świadkiem Jehowy, albo w ogóle nie przyznawał się do „religii chrześcijańskiej”. Problemy rodzinne są wszędzie. Wszędzie też napotkać można mężów i ojców, którzy dochodzą do przekonania, że problemom tym nie potrafią już sprostać. Od czego się właściwie rozpoczynają obowiązki mężów? Jak daleko sięgają? Czy istnieje jakiś godny zaufania podręcznik, do którego można by zajrzeć, aby otrzymać rzetelną, praktyczną pomoc? Odpowiadamy: tak. W związku z tym pragniemy skierować twą uwagę, czytelniku, na poniższy materiał, który świadkowie Jehowy rozpatrywali niedawno na swych chrześcijańskich kongresach.
2. Co powinni rozumieć wszyscy członkowie rodzin chrześcijańskich?
2 Ponieważ 50 procent osób żyjących w monogamicznych związkach małżeńskich stanowią mężowie, więc obowiązki głowy rodziny ciążą na dość znacznej części członków ludu Jehowy. Drugie 50 procent osób poślubionych, a więc żony, jak również reszta rodziny, dzieci, tak samo winny rozumieć, że jeśli mężowie i ojcowie mają sprostać przywilejom i zadaniom wspomnianym w Piśmie świętym, to muszą się wywiązywać z przypadających im obowiązków głowy rodziny. Obowiązki tego rodzaju rzeczywiście istnieją i trzeba się podjąć ich spełnienia. Wiemy o nich, gdyż Biblia wyłuszcza je w różnorakiej formie; istnieniu ich nie sposób zaprzeczyć.
3. (a) Jakie dawne przykłady porządku rodzinnego mogą się dziś okazać pomocne? (b) Dlaczego Jehowa ‚upatrzył’ sobie Abrahama?
3 Na istnienie tych obowiązków wskazuje już sam fakt ustanowienia na początku przez Jehowę Boga zorganizowanej rodziny: skutkowanie odpowiedniego zrządzenia Bożego widać choćby na Adamie i Ewie, jak też na owej rodzinie Jego sług, która opuściła arkę, przeżywszy wielki potop. Mężowie, którzy zdobyli uznanie Jehowy Boga, stanowią biblijny przykład dla chrześcijańskich małżonków. Taką głową rodziny był między innymi Noe, o którym czytamy: „Noe, człowiek prawy, wyróżniał się nieskazitelnością wśród współczesnych sobie ludzi; w przyjaźni z Bogiem żył Noe. A zrodził Noe trzech synów: Sema, Chama i Jafeta.” (1 Mojż. [Rodz.] 6:9, 10, BT) Dalszy przykład to Abraham, o którym Jehowa powiedział: „Upatrzyłem go jako tego, który będzie nakazywał potomkom swym oraz swemu rodowi, aby strzegąc przykazań Jahwe [inaczej: Jehowy] postępowali sprawiedliwie i uczciwie; aby Jahwe wypełnił to, co obiecał Abrahamowi.” (1 Mojż. [Rodz.] 18:19, BT) Nie ulega wątpliwości, że ci małżonkowie, Noe i Abraham, naprawdę byli głowami swych rodzin.
4, 5. Przytocz dalsze dowody biblijne na potwierdzenie odpowiedzialności głowy rodziny.
4 Obowiązki głowy rodziny Biblia wyłuszcza dalej na przykładzie Chrystusa Jezusa, o którym jest w niej mowa jako o mężu i głowie zboru. Biblia powiada wprost: „Żony niech będą podporządkowane mężom tak jak Panu, ponieważ mąż jest głową żony, jak i Chrystus jest głową zboru, będąc zbawicielem tego ciała. Istotnie, jak zbór jest podporządkowany Chrystusowi, tak też żony niech będą we wszystkim podporządkowane mężom.” — Efez. 5:22-24, NW.
5 W następnych wierszach tegoż piątego rozdziału Listu do Efezjan bliżej opisany jest należyty, nacechowany miłością stosunek głowy do swej rodziny, przy czym spadające na męża obowiązki przewodnictwa zostały tam wyprowadzone z faktu, że żona jest według Biblii pomocnicą i uzupełnieniem męża, że jest jego umiłowaną własnością. (1 Mojż. 2:18-24) Jaką odpowiedzialność nakłada to na męża!
6. Czego dowiadujemy się z Listu do Galatów 4:1, 2 o obowiązkach ojca?
6 Dalszym szczegółem, o którym warto pamiętać, jest okoliczność, że w Liście do Galatów 4:1, 2 dzieci są przyrównane do niewolników. Tak jest, do niewolników, ale umiłowanych, za których ojciec ponosi odpowiedzialność i wobec których ma pewne powinności, a te musi on uznawać i z nich się wywiązać. Wspomniany tekst wyraża to w następujący sposób: „Dopóki dziedzic jest dziecięciem, niczym się nie różni od niewolnika, chociaż jest panem wszystkiego, ale jest pod nadzorem opiekunów i rządców aż do czasu wyznaczonego przez ojca.” Nieletni tak samo nie może troszczyć się sam o siebie, jak niewolnik, gdyż „niczym się nie różni od niewolnika”. To ojciec, mąż jego matki, ponosi za niego tę samą odpowiedzialność, jaka spoczywała na właścicielu niewolników, który zobowiązany był zadbać o wszystkie ich potrzeby.
7. Czy mężowi wolno zlekceważyć to, o czym wyżej wspomniano?
7 Jak wobec tego chrześcijański małżonek ma się ustosunkować do swoich obowiązków? Czy taki mąż chrześcijański wierzy, że Biblia jest Słowem Bożym i zawiera prawdę, ponieważ u Boga kłamstwo jest niemożliwe? On musi wierzyć Pismu świętemu; i musi się podjąć przewodnictwa. W ten sposób dowiedzie swej wiary, dowiedzie, iż rzetelnie stara się sprostać wymaganiom tej wiary. Kto się przyznaje do chrystianizmu, ten zarazem wyznaje, że jest w jedności ze swą głową, z Chrystusem Jezusem, a przecież — cytujemy słowa z Pierwszego listu Jana 2:6 — „kto mówi, że pozostaje w jedności z nim, ten ma obowiązek, by również postępować tak jak on postępował”. — NW.
CO TO ZNACZY BYĆ GŁOWĄ RODZINY
8. Dlaczego warto zapoznać się tu ze znaczeniem pewnego słowa?
8 Czego w takim razie podejmuje się mąż, który pragnie spełniać obowiązki głowy rodziny? Co wchodzi w zakres tych obowiązków? Z listy kwalifikacji wymaganych od nadzorcy wynika, że taki człowiek między innymi musi odpowiednio przewodzić własnym domownikom i trzymać w ryzach swoje dzieci. (1 Tym. 3:2-4) Co to znaczy? Czego oczekuje się od głowy rodziny? Dobrze będzie w tym miejscu wyjaśnić samo pojęcie „głowy”.
9, 10. (a) Jakie mają być decyzje chrześcijańskiej głowy rodziny? (b) Jaki kierunek ma nadawać mąż?
9 Nie chodzi tu oczywiście o literalną głowę człowieka lub zwierzęcia. Być głową znaczy zajmować czołową pozycję, przewodzić pewnej grupie osób, kierować nimi, prowadzić je. Nas interesuje tutaj stanowisko głowy żony i dzieci, głowy rodziny. Z pozycją głowy wiąże się posiadanie decydującego głosu w rodzinie, ale na tym sprawa się jeszcze nie kończy. Decydujący głos musi orzekać słusznie; decyzje muszą być właściwe. Jakież to szczęście dla żony i dzieci, gdy ów decydujący głos dowodzi „poznania mądrości i karności, dla zrozumienia słów roztropnych i dla przyjęcia ćwiczenia w nauce, sprawiedliwości, sądu i prawości; dla udzielenia niedoświadczonym biegłości, młodemu umiejętności i rozumu”. — Prz. 1:2-4, Wk.
10 Być głową znaczy nadawać kierunek, lecz nie tylko to, gdyż nadany kierunek musi być dobry, aby wszyscy zainteresowani odnieśli największą korzyść. Stosowny przykład stawia nam przed oczy księga 5 Mojżeszowa (Powtórzonego Prawa) 4:5, 6, gdzie czytamy: „Nauczałem was praw i nakazów, jak mi rozkazał czynić Bóg mój, Jahwe [inaczej: Jehowa], abyście je wypełniali w ziemi, do której idziecie, by objąć ją w posiadanie. Strzeżcie ich i wypełniajcie je, bo one są waszą mądrością i umiejętnością w oczach narodów, które, usłyszawszy o tych prawach, powiedzą: ‚Z pewnością ten wielki naród to lud mądry i rozumny.’” — BT.
11, 12. Co wskazuje na potrzebę miernika dla męża jako głowy?
11 Skąd jednak mąż może być pewny słuszności swoich decyzji, jakie podejmuje za żonę i rodzinę? Skąd może wiedzieć, czy właściwie kieruje życiem swoim i swoich najbliższych? Na jakiej podstawie ty sam, będąc mężem, możesz orzec, jak trzeba postąpić, by istotnie wziąć na siebie obowiązki przypadające w udziale głowie rodziny, a następnie stanąć na wysokości swego zadania? Dowiedziałeś się z Biblii, że takie obowiązki istnieją i że należy im sprostać. Wiesz, co znaczy być głową. Ale skąd możesz być pewny, że spełniasz te wspaniałe, przez Boga ustanowione obowiązki?
12 Czy można na to pytanie dać odpowiedź? Oczywiście! Ktoś jednak powie: Ach, odpowiedź na pewno będzie zmierzała do tego, że miernikiem jest tu Biblia. O tym sami też wiemy.
13. Jakie przeświadczenie jest konieczne? U kogo?
13 Tak, to prawda: Biblia wskazuje mężom, jak mają się wywiązywać z powinności głowy domu. Nie wystarczy jednak po prostu tylko wiedzieć o tym. Wy, mężowie, musicie być o tym głęboko przekonani. Musicie być przeświadczeni, że bez Biblii pozostanie wam jedynie to, z czym boryka się ogół mężów: bezradność. Mając Słowo Boże, macie niezawodny poradnik — ta pewność powinna być mocno utrwalona w waszej świadomości. Do każdego męża stosują się słowa: ‚Przezorności, rozwagi strzeż, (...) a życiem twej duszy się staną, cenną ozdobą dla szyi. I drogą swą pójdziesz bezpiecznie, bo noga się twoja nie potknie; spoczniesz i trwogi nie zaznasz, zaśniesz, a sen twój przyjemny (...); bo twoją nadzieją jest Jahwe.” — Prz. 3:21-24, 26, BT.
14. (a) Co musi czynić głowa rodziny w świetle słów z 1 Mojżeszowej 18:19? (b) Co zalecono tu każdej rodzinie jako podstawowe przedsięwzięcie?
14 Jeżeli się z tym zgadzasz (a tak jest na pewno, jeśli oddałeś się Jehowie i miłujesz Jego Słowo), to docenisz wagę pewnego przedsięwzięcia o znaczeniu zasadniczym, które w swojej rodzinie może już wprowadziłeś w życie, a może jeszcze nie. Zwracamy ci tu na nie uwagę, gdyż jest to podstawa, od której zależy czerpanie pełnej korzyści z Biblii, twego poradnika w sprawach obowiązków głowy. Przypomnij sobie Słowa uznania, jakie Jehowa wypowiedział o Abrahamie: „Upatrzyłem go jako tego, który będzie nakazywał potomkom swym oraz swemu rodowi, aby strzegąc przykazań Jahwe postępowali sprawiedliwe i uczciwie.” (1 Mojż. [Rodz.] 18:19, BT) Tego właśnie oczekuje Bóg od głowy rodziny: nakazywania swym potomkom oraz wszystkim domownikom, aby strzegli przykazań Jehowy i postępowali sprawiedliwie. Wynika stąd, że nie wystarczy, by sam tylko mąż znał treść Biblii i pojmował zasady Pisma świętego. Musi jeszcze coś czynić. Czy ty to czynisz? Czy chcesz to czynić? Ale właściwie co? Otóż przede wszystkim to: wprowadzić i kontynuować cotygodniowe rodzinne studium biblijne.
15, 16. Przedstaw kilka szczegółów co do postępowania przy rodzinnym studium biblijnym.
15 Studiuj Słowo Boże razem z żoną i dziećmi. Dzięki temu wszyscy członkowie rodziny poznają swe miejsce i poszczególne obowiązki, jakie każdy z rodziny ma względem własnego grona, względem zboru ludu Bożego, w związku ze służbą kaznodziejską i ogólnie wobec bliźnich. Cel ten daje się osiągnąć właśnie przez wspólne studiowanie Biblii w rodzinie. „Całe Pismo jest natchnione przez Boga i użyteczne do nauczania, do strofowania, do prostowania rzeczy, do karcenia w sprawiedliwości, aby człowiek Boży był w pełni zdatny, całkowicie wyposażony do wszelkiego dzieła dobrego.” (2 Tym. 3:16, 17, NW) Zarówno ty sam, jak i twoja żona wraz z dziećmi, potrzebujecie tych pouczeń z Pisma świętego, a wspólne studium jest najlepszym sposobem ich nabycia.
16 Przeprowadzaj studium rodzinne regularnie, o ustalonej porze; za każdym razem rozpatrujcie określony, uprzednio wybrany materiał, o którym powinni wiedzieć wszyscy członkowie rodziny, aby odnieśli z tego studium jak największą korzyść. Niech przebieg jego odpowiada ogólnie przyjętej metodzie. Niech mąż rozpoczyna je i kończy modlitwą. Przykład odpowiedniej do tego celu modlitwy znajdujemy w Psalmie 119:66: „Naucz mnie dobrze rozumieć i przenikać, ponieważ wierzę Twoim rozkazom.” (Kr) Chrystus Jezus, który jest głową męża, powiedział: „Jeśli (...) wy, którzy jesteście źli, umiecie dobre dary dawać dzieciom swoim, o ileż więcej Ojciec niebieski da Ducha Świętego tym, którzy go proszą.” Zatem głowa rodziny ma w kwestii studium rodzinnego niewątpliwe poparcie słowa i ducha Jehowy Boga. — Łuk. 11:13.
17. Co może obejmować rodzinne studiowanie Biblii?
17 Takie studium może stanowić przygotowanie do zborowego studium Strażnicy, do Teokratycznej Szkoły Służby Kaznodziejskiej, do czytania Biblii lub do jakiejkolwiek innej działalności zborowej. Można się na nim posłużyć tymi publikacjami, które są akurat studiowane w zborze, na przykład artykułem Strażnicy przewidzianym do studium zborowego, ale także artykułami uzupełniającymi, a ponadto warto rozpatrzyć jakiś szczególnie interesujący albo dotyczący życia rodzinnego artykuł z czasopism Przebudźcie się! lub Służba Królestwa. W czasie studium podkreślaj w danych publikacjach ważniejsze myśli i zachęć do tego samego domowników, bo to im pomoże udzielać się czynnie w zborze. W taki to sposób co tydzień jedną lub dwie godziny spędzicie jak najbardziej użytecznie. „A będą te słowa, które ja dziś rozkazuję tobie, w sercu twoim; i będziesz je często przypominał synom twoim i rozmawiał o nich siedząc w domu twym, i będąc w drodze, i kładąc się, i wstawając.” — 5 Mojż. 6:6, 7.
18. Na jaką cechę konieczną u męża jako głowy rodziny zwrócono tu uwagę?
18 Cechą nieodzowną u głowy rodziny jest życzliwość, i zaleta ta musi się przejawiać w całej pełni. „Stańcie się jedni dla drugich życzliwi, subtelnie współczujący, ochoczo przebaczając sobie wzajemnie, tak jak i Bóg przez Chrystusa ochoczo wam przebaczył.” „Mężowie, stale miłujcie żony, tak jak też Chrystus umiłował zbór i za niego dał siebie samego.” „W ten sam sposób mężowie powinni miłować swe żony.” „Ojcowie, nie podrażniajcie swych dzieci, lecz nadal wychowujcie je w karności i autorytatywnej radzie Jehowy.” — Efez. 4:32; 5:25, 28; 6:4, NW.
19. Na czyn powinien polegać mąż chcąc postępować mądrze?
19 Pełne miłości przewodnictwo głowy jest potrzebne rodzinie, często też musi przemówić głos ostatecznej decyzji. Nierozsądnie jednak postępowałby mąż, który by w tym wypadku polegał na mądrości świeckiej. Podkreślają to dobitnie w Biblii zarówno najdawniejsze zapiski, jak też teksty z czasów chrześcijańskich. „Tedy się modlił Manue Panu, mówiąc: Proszę, Panie mój, mąż Boży, któregoś posłał, niech przyjdzie proszę znowu do nas, a nauczy nas, co czynić mamy z dziecięciem, które się narodzi.” „Albowiem mądrość tego świata jest u Boga głupstwem.” — Sędz. 13:8; 1 Kor. 3:19.
PEŁNE WYZYSKANIE KORZYŚCI Z RODZINNEGO STUDIUM BIBLIJNEGO
20. Jakie sprawy można załatwić w powiązaniu z rodzinnym studium biblijnym?
20 Mężowi łatwo będzie z pomocą Pisma świętego uregulować różne kwestie, jakie się wyłaniają w rodzinie bądź w zborze. Są kwestie, którymi trzeba się zająć; powstają problemy; trzeba rozpatrzyć sprawy rodzinne, wywiązać się z zadań i obowiązków w zborze. W jaki sposób mąż mógłby posłużyć się Biblią przy załatwianiu spraw, rozwiązywaniu problemów, odpowiadaniu na pytania, spełnianiu swych obowiązków i pomaganiu innym członkom rodziny, aby podołali temu, co im przypada w udziale? Oto w skróceniu kilka konkretnych przykładów tego:
21. Pod jakim względem dobry przykład dali Abraham i sam Jehowa Bóg?
21 Rezygnowanie z zasad biblijnych w postępowaniu wobec dziecka nie jest oznaką prawdziwej miłości. Błędem byłoby złożenie w ofierze zasad, byleby pozyskać lub utrzymać sympatię dziecka. Pismo święte stawia sprawę jasno. Przeczytaj tekst księgi 1 Mojżeszowej 22:1-10, a dowiesz się, jak postąpił Abraham. Nie pominął on zasad dla zdobycia sobie czy zachowania sympatii Izaaka; przeciwnie, Abraham nawet „wziął miecz, aby zabić syna swego”, a wtedy wtrącił się anioł Jehowy. (Hebr. 11:17-19) Zastanów się na tym, że i sam Jehowa Bóg nie oszczędził swego Syna. A ten Syn, Chrystus Jezus, posłusznie zastosował się do polecania, lecz nie na podstawie dziecinnego uczucia, lecz powodowany niezłomną miłością.
22. Jakie niebezpieczeństwo stanowią niewłaściwe pragnienia, i jaką sposobność nastręcza rodzinne studium biblijne?
22 Chrześcijańska głowa rodziny nie śmie dopuścić do tego, by u niego lub u kogoś z rodziny zagnieździły się jakieś niewłaściwe pragnienia. Wymagana jest stała czujność w tym względzie, gdyż złe pragnienia miewają nawroty i trzeba je wciąż na nowo zwalczać. Potrafią one wywierać istotny wpływ na nasze postępowanie. Jezus podał w tej sprawie następujące wyjaśnienie: „Co z ust wychodzi, pochodzi z serca, i to kala człowieka. Z serca bowiem pochodzą złe myśli, zabójstwa, cudzołóstwa, rozpusta, kradzieże, fałszywe świadectwa, bluźnierstwa. To jest, co kala człowieka.” (Mat. 15:18-20) Mąż musi umieć rozpoznać niewłaściwe pragnienia u siebie lub u swej rodziny i na podstawie Biblii wykazać, jak trzeba je od siebie odsunąć. „Każdy bywa kuszony przez własne pożądliwości, które go pociągają i nęcą; potem, gdy pożądliwość pocznie, rodzi grzech, a gdy grzech dojrzeje, rodzi śmierć.” (Jak. 1:14, 15) W oparciu o te i inne pokrewne im teksty biblijne głowa domu może w czasie rodzinnego studium biblijnego wyłuszczyć swym najbliższym kwestię przeciwdziałania niewłaściwym pragnieniom. Skoro wszyscy trzymają się Biblii, cała rodzina może pod tym względem pomóc poszczególnemu członkowi, a każda jednostka może pomóc całej rodzinie.
23, 24. Przedstaw, jak w czasie rodzinnego studium biblijnego można rozpatrzyć kwestie związane z niewłaściwymi skłonnościami.
23 Jednakże mąż jako chrześcijańska głowa rodziny musi zwracać uwagę nie tylko na wyłaniające się niewłaściwe pragnienia; musi ponadto odsuwać zarówno od siebie, jak i od żony oraz dzieci niewłaściwe skłonności. Czy stwierdzasz, że ktoś z rodziny przejęty jest zbytnio troskami? Dlaczego nie miałbyś przestudiować wspólnie słów Jezusa z Ewangelii według Mateusza 6:25-34 i Marka 4:19, a dodatkowo tekstu z Pierwszego listu Piotra 5:7, gdzie czytamy: „Wszelką troskę swoją złóżcie na Niebo [Boga], gdyż On ma o was staranie”? Może się zdarzyć, że niektórzy członkowie rodziny zaczną przejawiać brak szacunku. Bywa, iż tego rodzaju skłonność kieruje się przeciw współmałżonkowi, przeciw rodzicom, przeciw zborowi lub jego sługom, a nawet przeciw Biblii czy służbie kaznodziejskiej. W takiej sytuacji potrzebne są odpowiednie kroki ze strony głowy rodziny. Mąż powinien razem z rodziną rozpatrzyć teksty biblijne, które szczególnie dotyczą danego problemu, aby to niewłaściwe usposobienie ujrzano w poprawnym naświetleniu i usunięto. W wypadkach braku szacunku mogą znaleźć zastosowanie wersety: z listu 3 Jana 9, 10; Psalmu 74:10; Judy 8-10; Przypowieści 11:2; 13:10; 16:5, 18; 21:4, 24; Jakuba 4:16; 1 Samuela 15:23 i inne.
24 Jeżeli jako głowa rodziny chcesz coś przedsięwziąć, skoro tylko dostrzeżesz we własnym sercu albo u twej żony czy dzieci rozwijanie się niewłaściwej skłonności, jak na przykład: wojowniczości, kłótliwości, małoduszności, samolubstwa, zazdrości, chciwości, lęku przed ludźmi, łakomstwa, nieustępliwości, nienawiści, obłudy, zawiści, lenistwa, miłości pieniędzy, umiłowania dóbr materialnych, złośliwej zawziętości, niepohamowanego gniewu, nierozsądnych wyskoków, zjadliwej podejrzliwości bądź jeszcze jakiejś innej przywary — to rozważ stosowne teksty biblijne, traktujące o tej sprawie. Jeśli chcesz skorzystać z pomocy w odnalezieniu takich wersetów, weź do ręki książkę „Upewniajcie się o wszystkich rzeczach” i otwórz ją na stronie 301. Znajdziesz tam i na następnych stronach odpowiednie cytaty i odsyłacze. Posłuż się nimi przy omawianiu z rodziną którejkolwiek skłonności, aby rodzina twa nabyła usposobienia, jakie zaleca Biblia.
25, 26. (a) Komu zagraża przyzwyczajenie się do niestosownych praktyk? (b) Jakie kroki powinna przedsięwziąć głowa rodziny?
25 Nie tylko niewłaściwe skłonności wymagają ingerencji ze strony głowy rodziny, gdyby się przejawiły w domu bądź w zborze; tak samo trzeba zadbać o wyeliminowanie z pomocą Pisma świętego niewłaściwych przyzwyczajeń, niezależnie od tego, czy przylgnęły do samej głowy, jego żony, czy może dzieci. A co wypada zaliczyć do niedobrych przyzwyczajeń? Jakie jest na przykład twoje zdanie o narzekaniu, drogi czytelniku? Zdradza ono nieodpowiednie usposobienie, a być może też niewłaściwe pragnienia i brak miłości. Narzekanie jest przyzwyczajeniem, którego trzeba unikać. Jeżeli stwierdzimy u siebie taki zwyczaj, musimy go przełamać. Ale jak się do tego zabrać? Trzeba omówić daną kwestię w gronie całej rodziny, przy czym można się posłużyć następującymi wersetami biblijnymi i ich kontekstem: Judy 16; List 1 do Koryntian 10:10; 4 Mojżeszowa 11:1 oraz List do Kolosan 3:13, gdzie czytamy: „Nadal znoście jeden drugiego i ochoczo przebaczajcie sobie wzajemnie, jeśli ktoś ma przyczynę do uskarżania się na innego.” (NW) Biadolenie zabija radość, hamuje współpracę, pozbawia uczucia wdzięczności i wiedzie do dalszych błędnych posunięć, a przez to może doprowadzić nawet do utraty życia. Znowu więc chrześcijańska głowa domu powinna zwrócić się ze swą rodziną do Słowa Bożego, aby wszyscy poznali przyczyny, dla których Biblia zaleca właściwe postępowanie, i aby wiedzieli, jakim sposobem należy wprowadzić potrzebne zmiany.
26 Takie same kroki warto przedsięwziąć celem zapobieżenia innym nieodpowiednim przyzwyczajeniom lub celem ich zaniechania; może tu chodzić o chełpliwość, pijaństwo, obżarstwo, nieprzyzwoitą mowę, noszenie nieskromnych ubiorów, podatność na niemoralne wpływy; odcinanie się ostrymi słowami, dopuszczanie się kradzieży, krzykliwość i tym podobne. Ponownie mogą mężowie skorzystać z książki „Upewniajcie się o wszystkich rzeczach”, która szczególnie od strony 305 przedkłada teksty uwypuklające zbożne przymioty, zasługujące na rozwinięcie aż do stadium owocowania.
27. Czego potrzebuje cała rodzina?
27 Skoro rodzina będzie na wspólnym studium szukała proponowanego przez Biblię sposobu rozwiązania jakiegokolwiek powstałego problemu, na pewno odniesie ona z tego korzyść. Cała rodzina powinna się stale przykładać do tego studium, a wtedy uniknie opacznego toku myślenia, niewłaściwych pragnień, złego usposobienia i postępowania. Wówczas nie wyłoni się nigdy problem trudniejszy: konieczność zwalczania czegoś, co się już rozwinęło. „Przestańcie zachowywać się nierozsądnie, lecz wyrozumiewajcie, co jest wolą Jehowy.” (NW) Taką dobrą radę podaje List do Efezjan 5:17.
28. Jaką korzyść odniesie z tego (a) żona, i (b) dzieci?
28 Kiedy chrześcijański małżonek podejmuje się dopełniania obowiązków, jakie na niego jako na głowę rodziny nakłada Biblia, odnosi z tego korzyść cała rodzina. Żona czuje się bezpieczna i utwierdzona we własnej godności. Podobnie dzieci wzrastają w poczuciu bezpieczeństwa, co jest im bardzo potrzebne, i wzmacnia się u nich szacunek dla własnej osoby, który również jest im potrzebny do prawidłowego rozwoju. Obu tych rzeczy daremnie różnymi drogami szuka dziś młodzież świata; brak tego poczucia prowadzi ją jedynie do wszelkiego rodzaju wybryków. Kochający ojciec może od tego ustrzec swe dzieci, jeśli będzie się kierował Słowem Bożym.
29. Jaki pożytek da to z punktu widzenia ślubów oddania się Bogu?
29 Odpowiednie sprostanie odpowiedzialności głowy rodziny ułatwia też mężowi spełnianie ślubu oddania, jaki złożył, a członkom rodziny pomaga w podążaniu tą samą drogą wierności i oddania. W wyniku tego cała rodzina bierze coraz żywszy udział w służbie kaznodziejskiej; kieruje swe serca i zainteresowania na tę służbę, uwzględnia ją w swych planach, a tym samym unika zawracania ku materializmowi i zamiast trwonienia życia jedynie na zdobywaniu dóbr materialnych spędza je w służbie Bożej.
30. Co można powiedzieć (a) o umocnieniu więzów rodzinnych i (b) o polepszeniu naszej służby wielbienia Boga?
30 Nie ulega wątpliwości, że gdy mąż jako głowa rodziny stwierdzi, iż w jego własnym sercu lub w sercu czy usposobieniu żony albo dzieci zaczyna się przejawiać miłość pieniędzy, musi on bez wahania przedsięwziąć środki zaradcze. Trzeba rozwinąć służbę Bożą i trzeba, żeby się rozwinęli słudzy Boży, czyniący w niej postępy. Ponadto małżonek, wywiązując się z powinności głowy, może się przyczynić do uratowania całości rodziny, która w przeciwnym wypadku narażona jest na rozpadnięcie. Spełnianie obowiązków przez głowę rodziny powinno prowadzić do coraz lepszego, treściwszego wielbienia Jehowy. Z całą pewnością uwidoczni się to potem w trybie życia tak rodziny, jak i jej poszczególnych członków. Cel ów jest słuszny i warto się o niego ubiegać. Wszystko to są rzeczy zupełnie osiągalne i ta okoliczność powinna być dla mężów zachętą, powinna dodawać im sił do wzięcia na siebie obowiązków głowy rodziny. Sprawi im to już dzisiaj wiele radości, usunie niepokój o przyszłość, a prócz tego zarówno im samym, jak i ich rodzinom da niezachwianą nadzieję życia wiecznotrwałego w sprawiedliwym, nowym porządku Jehowy.