ADAM
(„ziemski człowiek; ludzkość; rodzaj ludzki”; od rdzenia oznaczającego: „czerwony”).
To hebrajskie słowo tłumaczone na „człowiek”, „ludzie”, „ludzkość” i „ziemski człowiek” występuje w Piśmie Świętym ponad 560 razy i odnosi się zarówno do poszczególnych osób, jak i do całej ludzkości. Jest również używane jako imię własne.
1. Bóg powiedział: „Uczyńmy człowieka na nasz obraz” (Rdz 1:26). Cóż za historyczne oświadczenie! Jakże niezwykłe miejsce zajmuje w historii Adam, „syn Boży” — pierwsza istota ludzka! (Łk 3:38). Adam stanowił ukoronowanie ziemskich dzieł stwórczych Jehowy — nie tylko dlatego, że zaczął istnieć pod koniec szóstego okresu stwarzania, ale przede wszystkim dlatego, że został stworzony „na obraz Boży” (Rdz 1:27). Z tego powodu doskonałego człowieka Adama, i do pewnego stopnia również jego obarczone niedoskonałością potomstwo, charakteryzowały zdolności i władze umysłowe znacznie przewyższające wszelkie inne stworzenia na ziemi.
W jakim sensie Adam został stworzony na podobieństwo Boże?
Uczyniony na podobieństwo swego Wspaniałego Stwórcy, Adam posiadał Boskie przymioty: miłość, mądrość, sprawiedliwość i moc; odznaczał się też poczuciem moralności i sumieniem, czymś zupełnie nowym wśród ziemskich form życia. Jako istota odzwierciedlająca cechy Boga, miał być zarządcą ziemi oraz panować nad stworzeniami morskimi i lądowymi, a także nad ptactwem niebios.
Adam nie musiał być istotą całkowicie lub choćby częściowo duchową, by przejawiać cechy podobne do Bożych. Jehowa ukształtował człowieka z prochu ziemi i dał mu siłę życiową, by stał się duszą żyjącą, oraz obdarzył go zdolnością odzwierciedlania cech Stwórcy. „Pierwszy człowiek jest z ziemi i uczyniony z prochu”. „Pierwszy człowiek, Adam, stał się duszą żyjącą” (1Ko 15:45, 47; Rdz 2:7). Wydarzyło się to w 4026 r. p.n.e., prawdopodobnie jesienią, gdyż w najstarszych kalendarzach rok rozpoczynał się podczas nowiu ok. 1 października (zob. ROK).
Domem Adama było bardzo szczególne miejsce — raj, wspaniały ogród Eden (zob. EDEN 1), gdzie znajdowało się wszystko, co potrzebne do podtrzymywania życia; obfitość pożywienia zapewniało „wszelkie drzewo ponętne dla wzroku i dobre, by mieć z niego pokarm” (Rdz 2:9). Adama otaczały najróżniejsze zwierzęta, ale wszystkie były pokojowo nastawione. On jednak pozostawał sam. Nie było drugiej istoty ‛według jego rodzaju’, z którą mógłby porozmawiać. Jehowa widział, że „człowiekowi nie jest dobrze pozostawać samemu”. Dlatego dokonał pierwszej i jedynej w swoim rodzaju operacji, podczas której wyjął Adamowi żebro i ukształtował z niego żeński odpowiednik Adama — jego przyszłą żonę i matkę jego dzieci. Gdy Adam zobaczył swą piękną pomocnicę i towarzyszkę życia, przepełniony radością ułożył pierwszy zanotowany utwór poetycki. Rzekł: „To wreszcie jest kość z moich kości i ciało z mego ciała” i nazwał ją niewiastą, „gdyż wzięta została z mężczyzny”. Później Adam nazwał swą żonę imieniem Ewa (Rdz 2:18-23; 3:20). Prawdziwość tej relacji potwierdzili Jezus i apostołowie (Mt 19:4-6; Mk 10:6-9; Ef 5:31; 1Tm 2:13).
Ponadto Jehowa pobłogosławił tym nowym małżonkom, dając im do wykonania wiele radosnej pracy (por. Kzn 3:13; 5:18). Nie skazał ich na bezcelowe życie. Mieli być zajęci upiększaniem i pielęgnowaniem rajskiego domu, a w miarę rozmnażania się i napełniania ziemi miliardami swych potomków mieli poszerzać raj, aż objąłby całą planetę. Takie zlecenie otrzymali od Boga (Rdz 1:28).
„Bóg widział wszystko, co uczynił, i oto było to bardzo dobre” (Rdz 1:31). I rzeczywiście, Adam od samego początku był doskonały pod każdym względem. Został obdarzony zdolnością mówienia i bogatym słownictwem. Mógł nadawać sensowne nazwy wszelkim otaczającym go stworzeniom. Potrafił porozumiewać się z Bogiem i ze swą żoną.
Zważywszy na te i wiele innych powodów, Adam był zobowiązany darzyć swego Wspaniałego Stwórcę miłością, czcić Go oraz być Mu całkowicie posłuszny. Co więcej, Najwyższy Prawodawca podał Adamowi proste rozporządzenie nakazujące dochowanie posłuszeństwa i dokładnie go poinformował o sprawiedliwej i rozsądnej karze za nieposłuszeństwo: „Co do drzewa poznania dobra i zła — z niego nie wolno ci jeść, bo w dniu, w którym z niego zjesz, z całą pewnością umrzesz” (Rdz 2:16, 17; 3:2, 3). Pomimo tego wyraźnego zakazu, przewidującego surową karę za nieposłuszeństwo, Adam postąpił wbrew woli Bożej.
Skutki grzechu. Jak napisał apostoł Paweł, Ewa została całkowicie zwiedziona przez Szatana Diabła, ale „Adam nie był zwiedziony” (1Tm 2:14). Z pełną świadomością, rozmyślnie i celowo wybrał nieposłuszeństwo, a potem próbował się ukryć niczym ścigany przestępca. Kiedy został pociągnięty do odpowiedzialności, zamiast okazać żal i smutek albo prosić o przebaczenie, próbował zrzucić winę na innych, a za swój rozmyślny grzech obwiniał nawet Jehowę. „Niewiasta, którą dałeś, by była ze mną — ona dała mi owoc z drzewa i dlatego jadłem” (Rdz 3:7-12). W rezultacie Adam został wypędzony z Edenu na nieuprawianą, przeklętą ziemię, która miała rodzić ciernie i osty. Miał w pocie czoła pracować na życie, zbierając gorzkie owoce swego grzechu. Już poza ogrodem, jako człowiek skazany na śmierć, został ojcem synów i córek. Dziś znane są imiona tylko trzech synów — Kaina, Abla i Seta. Ponieważ Adam był już grzeszny, wszystkim swym dzieciom przekazał w dziedzictwie grzech i śmierć (Rdz 3:23; 4:1, 2, 25).
Taki oto tragiczny początek dał Adam rodzajowi ludzkiemu. Zaprzepaszczone zostały raj, szczęście i widoki na życie wieczne, a zamiast nich w wyniku nieposłuszeństwa pojawiły się grzech, cierpienia i śmierć. „Przez jednego człowieka grzech wszedł na świat, a przez grzech — śmierć, i w taki sposób śmierć rozprzestrzeniła się na wszystkich ludzi, ponieważ wszyscy zgrzeszyli”. „Śmierć królowała od Adama” (Rz 5:12, 14). Ale Jehowa w swej mądrości i miłości dał światu „drugiego człowieka”, „ostatniego Adama”, którym był Pan Jezus Chrystus. Za pośrednictwem tego posłusznego „Syna Bożego” potomkowie nieposłusznego „pierwszego człowieka, Adama”, mają możliwość odzyskać raj i życie wieczne, a członkowie zboru Chrystusowego mogą nawet dostąpić życia w niebie. „Bo jak w Adamie wszyscy umierają, tak też w Chrystusie wszyscy zostaną ożywieni” (1Ko 15:22, 45, 47; Jn 3:16, 18; Rz 6:23).
Po wypędzeniu z Edenu grzeszny Adam boleśnie przeżył śmierć własnego syna i wygnanie drugiego syna, który dopuścił się tego morderstwa, widział też łamanie zasad dotyczących instytucji małżeństwa oraz bezczeszczenie świętego imienia Jehowy. Był świadkiem budowy miasta, wynalezienia instrumentów muzycznych i wyrobu narzędzi z żelaza i miedzi. Widział potępiający go przykład Henocha, „siódmego w linii od Adama”, gdyż mąż ten „chodził z prawdziwym Bogiem”. Dożył nawet czasów ojca Noego, Lamecha, który był jego potomkiem w dziewiątym pokoleniu. W końcu w 3096 r. p.n.e., po 930 latach wypełnionych w większości powolnym procesem umierania, Adam wrócił do ziemi, z której został wzięty, tak jak powiedział Jehowa (Rdz 4:8-26; 5:5-24; Judy 14; zob. LAMECH 2).
2. Miasto leżące nieopodal Caretan i wymienione w Jozuego 3:16. Na ogół utożsamia się je z Tall ad-Damija (Tel Damijaʼ), leżącym po wsch. stronie Jordanu, ok. 1 km na pd. od miejsca, gdzie do Jordanu wpada Jabbok, czyli ok. 28 km na pn. pn. wsch. od Jerycha. Nazwa miasta być może pochodzi od barwy napływowej gliny, powszechnie występującej w tych okolicach (1Kl 7:46).
Biblia podaje, że gdy Izraelici przekraczali Jordan, wody rzeki spiętrzyły się koło Adamu (Joz 3:16). Dolina rzeki wyraźnie się zwęża od miejsca położonego na pn. od Tall ad-Damija (Tel Damijaʼ), a z zapisków historycznych wynika, że w r. 1267 na skutek osunięcia się skarpy rzeka w tym miejscu została zasypana i nastąpiło zatrzymanie biegu wody na jakieś 16 godzin. W bliższych nam czasach, latem 1927 r., wstrząsy sejsmiczne wywołały ponowne osunięcie się ziemi, co zatamowało Jordan, tak iż woda nie płynęła przez 21 i pół godziny (J. Garstang, The Foundations of Bible History: Joshua, Judges, Londyn 1931, ss. 136, 137). Jeśli Bóg uznał za stosowne posłużyć się w czasach Jozuego podobnym zjawiskiem, by zatamować rzekę, to za sprawą cudu nastąpiło ono w odpowiednim czasie i umożliwiło przekroczenie Jordanu w dniu, o którym wcześniej Jehowa powiedział Jozuemu (Joz 3:5-13).