BŁOGOSŁAWIEŃSTWO

W Biblii błogosławienie oznacza uświęcenie lub ogłoszenie świętości kogoś lub czegoś; prośbę do Boga o łaskę; wyświadczenie dobra; zlanie łaski; opiewanie świętości; wychwalanie; mówienie o kimś lub o czymś dobrze; chronienie przed złem; zapewnienie szczęścia.

Różne formy hebrajskich słów, które na ogół tłumaczy się na „błogosławić” albo „błogosławieństwo”, występują w Biblii ok. 400 razy. Zazwyczaj jako „błogosławić” oddawany jest czasownik barách. W kilku miejscach przetłumaczono go też na „życzyć dobra” (1Sm 25:14), „gratulować” (1Kn 18:10), „pozdrawiać” (2Kl 4:29). Pochodzący od niego rzeczownik występuje w nazwie niziny Beracha („błogosławieństwo”), ponieważ Jehoszafat i jego lud błogosławili tam Jehowę (2Kn 20:26). Czasownik o tym samym rdzeniu jest także oddawany jako „klękać” lub „padać na kolana” (Rdz 24:11; 2Kn 6:13; Ps 95:6).

Żydowscy kopiści, zwani soferami (soferim), w kilku wersetach zastąpili słowem „błogosławić” słowo „przekląć” (1Kl 21:10, 13; Hi 1:5, 11; 2:5, 9), bo uważali, że już sama wzmianka o przeklinaniu Boga jest bluźnierstwem (zob. Dodatek 2B w NW).

Grecki czasownik eulogéo dosłownie znaczy „dobrze o kimś mówić”. Rzeczownik eulogía („błogosławieństwo”) jest użyty w Rzymian 16:18 w sensie negatywnym i oznacza „pochlebiającą mowę”, która ma obałamucić czyjeś serce.

W Biblii słowa „błogosławić” i „błogosławieństwo” dotyczą przynajmniej czterech zasadniczych sytuacji: 1) Jehowa błogosławi ludzi (albo ludziom), 2) ludzie błogosławią Jehowę, 3) ludzie błogosławią Chrystusa oraz 4) ludzie błogosławią innych ludzi.

Gdy błogosławi Jehowa. „Błogosławieństwo Jehowy — oto, co wzbogaca, a on nie dodaje do niego żadnej boleści” (Prz 10:22). Osobom, które cieszą się Jego uznaniem, Jehowa błogosławi, chroniąc je, zapewniając im powodzenie, udzielając pouczeń i zaspokajając ich potrzeby — przy czym zawsze wychodzi im to na dobre.

Życzliwość Jehowy wobec ziemskich stworzeń uwidoczniła się przy ich stwarzaniu. Bóg pobłogosławił zwierzęta stworzone w piątym dniu, ogłaszając swe zamierzenie względem nich (Rdz 1:22). Gdyby Adam i Ewa byli posłuszni Bogu, to Jego błogosławieństwo wypowiedziane do nich na koniec szóstego dnia zapewniłoby im Jego nieustającą łaskę, ponieważ zatroszczył się On o wszystkie ich potrzeby materialne i duchowe (Rdz 1:28; 2:9; 5:2).

Gdy Jehowa po sześciu dniach stwarzania zakończył swe ziemskie dzieło, Jego stworzeniom niczego nie brakowało (Rdz 1:31). Wtedy postanowił odpocząć, czyli zaprzestać tej pracy, i pobłogosławił dzień siódmy, uznając go za święty. Cała ludzkość mogła oczekiwać szczęścia i bezkresnych błogosławieństw (Rdz 2:3; Wj 20:11).

Kiedy Noe z rodziną wyszli z arki, Jehowa okazał im swą przychylność, błogosławiąc ich i oznajmiając im swą wolę. Gdyby ludzie się do niej stosowali, cieszyliby się Bożą łaską i ochroną (Rdz 9:1).

Szczególne znaczenie dla całej ludzkości ma błogosławieństwo dotyczące Abrahama i jego potomstwa (Rdz 12:3; 18:18; 22:18). Jehowa pobłogosławił Abrahamowi i Sarze, w cudowny sposób przywracając im zdolności rozrodcze, dzięki czemu mimo sędziwego wieku mogli wydać na świat syna (Rdz 17:16; 21:2). Zapewnił Abrahamowi pomyślność i posłużył się nim do zobrazowania przyszłych, jeszcze donioślejszych wydarzeń (Gal 4:21-26). O znaczeniu błogosławieństwa Bożego, jakim było danie Abrahamowi potomka, świadczyła obietnica, że ludzie ze wszystkich narodów dostąpią błogosławieństw poprzez tego, którego pierwowzorem był Izaak — Jezusa Chrystusa (Dz 3:25, 26; Gal 3:8, 14; Heb 6:13-20).

Możliwość uzyskania błogosławieństwa Jehowy zależy od tego, czy dany człowiek bądź naród jest Mu posłuszny (Wj 23:25). Jak wynika z wyraźnego przeciwstawienia błogosławieństw i przekleństw w 27 i 28 rozdz. Powtórzonego Prawa, na nieposłusznych spada przekleństwo Jehowy i surowe kary, natomiast posłuszni dostępują Jego błogosławieństwa, które przynosi im pomyślność duchową i materialną. Błogosławieństwo to może dotyczyć ich domów, ziemi, potomstwa, zwierząt, zapasów żywności, a także podróży i wszelkich innych przedsięwzięć. „Błogosławieństwa są na głowę prawego” (Prz 10:6, 7). Gdy słudzy Jehowy są Mu wierni i posłuszni, On chętnie ‛otwiera upusty niebios i wylewa błogosławieństwa, aż nie ma już żadnego braku’ (Mal 3:10).

Ludzie błogosławią Jehowę. Ludzie błogosławią Jehowę przede wszystkim wtedy, gdy Go wysławiają, ale także gdy wyrażają Mu swą wdzięczność, przyznają, że to On jest Źródłem wszelkich błogosławieństw, przy każdej okazji dobrze o Nim mówią, a także gdy oddają Mu cześć i pełnią dla Niego służbę (Ps 26:12). Jednym ze sposobów błogosławienia Jehowy jest głoszenie dobrej nowiny, poprzez które wychwala się Jego imię i zamierzenie (Mt 24:14; Heb 13:15).

Ludzie błogosławili Jehowę za wyzwolenie z ucisku (Wj 18:9, 10), za zaspokojenie ich potrzeb (Pwt 8:10), za Jego dostojeństwo, potęgę, piękno i panowanie jako „głowa ponad wszystkim” (1Kn 29:10-12, 20), za pobudzenie Jego ludu do wspierania religii prawdziwej (2Kn 31:8), za dotrzymywanie przymierza i miłosierdzie (Neh 9:5, 31, 32), za udzielenie mądrości i mocy (Dn 2:19-23), za ocalenie sług i pokazanie, iż jest Najwyższym Władcą (Dn 3:28; 4:34). Księga Psalmów wielokrotnie błogosławi Jehowę i wzywa wszystkich w niebie i na ziemi do wysławiania Jego imienia i przymiotów. Jeszcze jednym powodem do błogosławienia Jehowy jest Jego dar w postaci Syna, Jezusa Chrystusa (Ps 16:7; 103:1, 20-22; 145:2, 10; Jn 3:16; por. Dz 2:8-11; Obj 7:11, 12; 14:6, 7).

Ludzie błogosławią Chrystusa. Również Jezus zasługuje na to, by wszyscy go błogosławili. Elżbieta błogosławiła jego matkę, Marię, oraz nienarodzony jeszcze ‛owoc jej łona’ (Łk 1:42). Tym, co uzasadnia wychwalanie go jako błogosławionego, jest jego niebiańskie pochodzenie, przyjście w imieniu Jehowy, służba, ofiara, kapłaństwo, władza królewska i niezasłużona życzliwość (Jn 12:13; 2Ko 8:9; Heb 1:2; 7:24-26). Zgodnie z Psalmem 118:26 podczas tryumfalnego wjazdu Jezusa do Jerozolimy tłum witał go jako błogosławionego Jehowy (Mt 21:9). Jezus zasługuje na to, by błogosławiły go wszelkie stworzenia w niebie i na ziemi (Obj 5:12, 13).

Ludzie błogosławią innych ludzi. W przeciwieństwie do Jehowy, który zawsze spełnia wypowiadane błogosławieństwa, człowiek błogosławiący innego człowieka nieraz nie potrafi doprowadzić do urzeczywistnienia swych słów. W Biblii ludzkie błogosławieństwa często są po prostu prośbami do Boga o Jego błogosławieństwo, niekoniecznie wyrażonymi w modlitwie. Choć więc takie życzenie wypowiada człowiek, w rzeczywistości spełnia je sam Bóg. Kiedy ktoś błogosławi bliźniego, często wyraża w ten sposób swą wdzięczność albo uznanie dla pięknych przymiotów czy też dla dobrze wykonanej pracy.

Gdy Paweł wykazywał, że kapłaństwo na sposób Melchizedeka przewyższa kapłaństwo lewickie, podał zasadę: „Rzecz to bezsporna, że mniejszy jest błogosławiony przez większego” (Heb 7:7). Podkreślił w ten sposób, że aby błogosławieństwo odniosło skutek, trzeba być upoważnionym do błogosławienia przez Boga albo mieć władzę i moc potrzebne do spełnienia swych słów. Melchizedek był kapłanem Boga i królem, toteż mógł proroczo pobłogosławić Abrahama w imieniu Boga (Rdz 14:18-20; Heb 7:1-4).

Często błogosławiono innych ludzi za zrobienie czegoś, co przysporzyło chwały Jehowie. Kiedy Becalel i jego współpracownicy wykonali przybytek, Mojżesz ich pobłogosławił (Wj 39:43). Kapłani i lewici, jako duchowi przywódcy Izraelitów, mieli przy wielu okazjach błogosławić lud (Kpł 9:22, 23; Lb 6:23-27; Pwt 10:8; 21:5; 1Kn 23:13; 2Kn 30:27). Arcykapłan Heli pobłogosławił rodziców Samuela za to, że oddali syna na służbę w przybytku (1Sm 2:20, 21). Dawid pobłogosławił lud po sprowadzeniu do Jerozolimy Arki Przymierza (2Sm 6:18; 1Kn 16:2). Salomon uczynił to samo po oddaniu do użytku świątyni Jehowy (1Kl 8:14, 55). Sędziwy Symeon pobłogosławił rodziców Jezusa (Łk 2:34). Jezus błogosławił przychodzące do niego dzieci (Mk 10:16).

Kiedy wypowiadane. Okazją do wypowiadania błogosławieństwa jest np. modlitwa: błogosławi się Boga, wysławiając Go i zanosząc dziękczynienia, oraz współwyznawców i osoby szukające Boga, wstawiając się za nimi. Przed posiłkiem w modlitwie o pobłogosławienie pokarmu prosi się Boga, żeby pokarm ten przyniósł pożytek spożywającym i dodał im sił do służenia Bogu, a zarazem dziękuje się za dary duchowe i materialne (1Sm 9:13; Mt 14:19; Łk 9:16). Modlitwa o pobłogosławienie chleba i wina podczas Wieczerzy Pańskiej zawiera wysławianie i dziękczynienie oraz prośbę do Boga o to, żeby wszyscy spożywający te symbole odnieśli duchowy pożytek z tego, co one wyobrażają, i żeby pozostali lojalni i zjednoczeni jako ciało Chrystusa (Mt 26:26; 1Ko 10:16).

W społeczeństwie patriarchalnym ojciec na krótko przed śmiercią zazwyczaj błogosławił synów. Było to doniosłe wydarzenie, do którego przykładano wielką wagę. Izaak pobłogosławił Jakuba, sądząc, że ma przed sobą pierworodnego Ezawa. Zapowiedział Jakubowi powodzenie w życiu oraz przewagę nad Ezawem, niewątpliwie prosząc Jehowę o spełnienie tych obietnic, gdyż sam był już stary i niewidomy (Rdz 27:1-4, 23-29; 28:1, 6; Heb 11:20; 12:16, 17). Później świadomie potwierdził i rozszerzył to błogosławieństwo (Rdz 28:1-4). Jakub przed śmiercią pobłogosławił najpierw dwóch synów Józefa, a dopiero potem własnych synów (Rdz 48:9, 20; 49:1-28; Heb 11:21). Mojżesz pobłogosławił przed śmiercią cały naród izraelski (Pwt 33:1). We wszystkich powyższych sytuacjach błogosławieństwa okazały się proroctwem. Niekiedy wypowiadający błogosławieństwo trzymał rękę na głowie tego, kogo błogosławił (Rdz 48:13, 14).

Błogosławieństwo wypowiedziane jako powitanie oznaczało życzenie komuś pomyślności. Jakub pobłogosławił faraona, przed którego został wprowadzony (Rdz 47:7; zob. też 1Sm 13:10; 25:14; 1Kl 1:47; 2Kl 10:15). Błogosławieństwo można było wygłosić również przy pożegnaniu. Rebeka została pobłogosławiona przez swą rodzinę, gdy opuszczała dom, by poślubić Izaaka (Rdz 24:60; zob. też Rdz 28:1; 2Sm 19:39; 1Kl 8:66).

Czasem błogosławieństwa miały związek z wręczeniem daru (Rdz 33:11; Joz 14:13; 15:18, 19). O takim darze niekiedy mówiono, że ‛jest wyrazem błogosławieństwa’. Dawano go, by wyrazić sympatię dla bliskiej osoby, pozyskać kogoś lub okazać wdzięczność (1Sm 25:27; 30:26).

Błogosławieństwa mogą przybrać formę pochwały. Boaz pobłogosławił Rut za jej lojalną życzliwość (Rut 3:10). Postronni obserwatorzy błogosławili mężczyzn, którzy byli gotowi do poświęceń na rzecz wielbienia Jehowy (Neh 11:2). Rodzice zasługują na to, żeby błogosławiły ich własne dzieci (Prz 30:11).

Błogosławieństwo może też być po prostu miłą, budującą wypowiedzią. Jezus wezwał swych słuchaczy, żeby ‛błogosławili tych, którzy ich przeklinają’ (Łk 6:28). „Błogosławcie tym, którzy prześladują; błogosławcie, a nie przeklinajcie” (Rz 12:14). Nie oznacza to, że należy wychwalać przeciwników. Jednak dobre postępowanie wobec nich — w połączeniu z życzliwymi, rozważnymi i szczerymi słowami, które wprowadzone w czyn, korzystnie na nich wpłyną — może zjednać ich przychylność (1Ko 4:12; 1Pt 3:9). Ważny jest również sposób mówienia (Prz 27:14). ‛Odwrócenie kogoś od niegodziwych czynów’ jest błogosławieństwem, gdyż przynosi pożytek danej osobie i przysparza chwały Bogu (Dz 3:26).

Być błogosławieństwem dla innych. Osoba posłuszna Bogu może okazać się dla drugich błogosławieństwem. Obecność kogoś, komu Jehowa błogosławi, przysparza błogosławieństw innym. Laban zaznawał błogosławieństw, bo jego trzód pilnował Jakub (Rdz 30:27, 30). Potyfarowi dobrze się powodziło, ponieważ jego domem i majątkiem zarządzał Józef (Rdz 39:5). Dziesięciu prawych mieszkańców mogło sprawić, że Bóg oszczędziłby Sodomę (Rdz 18:32). Przez wzgląd na oddanego sługę Bóg może przychylniej spojrzeć na jego niewierzącego współmałżonka lub na ich małe dzieci (1Ko 7:14). Jezus powiedział, że podczas wielkiego ucisku „ze względu na wybranych owe dni zostaną skrócone”, gdyż w przeciwnym wypadku „nie byłoby wybawione żadne ciało” (Mt 24:21, 22; por. Iz 65:8). Dodatkowych błogosławieństw przysparza naśladowanie błogosławionych (1Ko 11:1; Gal 3:9; 2Ts 3:7; Heb 13:7). Błogosławieństwa Jehowy, m.in. nagrodę życia wiecznego, zapewnia „owcom” wyświadczanie dobra braciom Chrystusa, „wybranym” Bożym (Mt 25:31-34, 40, 46).