Księga godna zaufania — część 6

ZA CZASÓW imperium rzymskiego Jezus założył chrystianizm, który potem rozkrzewili jego naśladowcy. Po dziś dzień w Wielkiej Brytanii, Egipcie i innych krajach można oglądać pozostałości rzymskich dróg, akweduktów oraz monumentów. W dalszym ciągu istnieje na przykład Droga Apijska — ten sam trakt, którym podróżował do Rzymu apostoł Paweł (Dzieje 28:15, 16). Wszystko to przypomina, że Jezus i jego apostołowie żyli naprawdę; tak samo realne były ich słowa i czyny.

Biblijne relacje o Jezusie i jego uczniach wielokrotnie nawiązują do wydarzeń z I wieku. Zwróćmy uwagę, jak dokładnie ewangelista Łukasz określił rok, na który przypadły dwa doniosłe zdarzenia: początek służby Jana Chrzciciela oraz chrzest Jezusa (kiedy stał się on Chrystusem, czyli Mesjaszem). Łukasz napisał, że działo się to „w piętnastym roku panowania Tyberiusza Cezara [w 29 roku n.e.], gdy Poncjusz Piłat był namiestnikiem Judei, a Herod władcą okręgu Galilei” (Łukasza 3:1-3, 21). Łukasz wymienił również czterech innych ważnych urzędników: Filipa (brata Heroda), Lizaniasza, Annasza oraz Kajfasza. Imiona tych siedmiu postaci występują też w dziełach historyków świeckich. Zatrzymajmy się chwilę przy Tyberiuszu, Piłacie i Herodzie.

Tyberiusz Cezar to postać dobrze znana, a jego podobiznę przedstawiają dzieła sztuki. Senat rzymski mianował go cesarzem 15 września 14 roku n.e., gdy Jezus miał około 15 lat.

Głowa cesarza Tyberiusza, zdjęcie dzięki uprzejmości British Museum

Poncjusz Piłat pojawia się obok Tyberiusza w relacji rzymskiego historyka Tacyta, sporządzonej wkrótce po ukończeniu spisywania Biblii. Na temat słowa „chrześcijanin” Tacyt napisał: „Początek tej nazwie dał Chrystus, który za panowania Tyberiusza skazany został na śmierć przez prokuratora Poncjusza Pilatusa” (Roczniki, tłum. S. Hammer, t. I, księga XV, 44).

Herod Antypas zbudował nad Morzem Galilejskim miasto Tyberiada, gdzie wzniósł swoją rezydencję. Być może właśnie tam kazał ściąć Jana Chrzciciela.

Biblia nawiązuje także do ważnych wydarzeń z czasów rzymskich. Na temat okoliczności narodzin Jezusa podaje: „A w owych dniach wyszło postanowienie Cezara Augusta, by dokonano spisu całej zamieszkanej ziemi (ten pierwszy spis odbył się wtedy, gdy namiestnikiem Syrii był Kwiryniusz); i wszyscy szli, aby ich zapisano, każdy do swego miasta” (Łukasza 2:1-3).

O Kwiryniuszu wspomina zarówno Tacyt, jak i żydowski historyk Flawiusz. Urządzanie takich spisów poświadcza edykt wydany przez jednego z rzymskich prefektów, a obecnie przechowywany w Bibliotece Brytyjskiej. Oto jego fragment: „W związku z prowadzeniem spisu gospodarstw domowych zachodzi konieczność powiadomienia wszystkich, którzy z jakiejkolwiek przyczyny znaleźli się poza swymi okręgami administracyjnymi, iż winni powrócić do domu” (Wiarygodność pism Nowego Testamentu pod red. R. Słapika).

W Biblii znajdujemy również wzmiankę o „wielkiej klęsce głodu (...) za czasów [cesarza rzymskiego] Klaudiusza” (Dzieje 11:28). Informację tę potwierdził Flawiusz, który odnotował: „W owym czasie miasto trapił głód i wielu ludzi umierało z braku żywności” (Dawne dzieje Izraela, tłum. J. Radożycki).

Ponadto w Dziejach Apostolskich 18:2 czytamy, że ‛Klaudiusz rozkazał wszystkim Żydom opuścić Rzym’. Zdarzenie to potwierdza biografia Klaudiusza, spisana około roku 121 n.e. przez rzymskiego historyka Swetoniusza. Według niego Klaudiusz „Żydów wypędził z Rzymu za to, że bezustannie wichrzyli”, powodowani nienawiścią do chrześcijan.

Biblia mówi też, że pewnego razu — mniej więcej w czasie wspomnianej klęski głodu — Herod Agryppa, odziany „w szatę królewską”, przemawiał do zgromadzonego tłumu. Zachwyceni ludzie zaczęli wykrzykiwać: „To głos boga, a nie człowieka!”. Z relacji biblijnej dowiadujemy się, że wówczas Agryppa, „stoczony przez robactwo, skonał” (Dzieje 12:21-23). O tym wydarzeniu nieco więcej napisał Flawiusz. Jak zanotował, Agryppa przemawiał „odziany w szatę, która była z niezwykłym kunsztem utkana z samego srebra”. Potem władca „nagle uczuł boleści w brzuchu, które od razu wystąpiły z wielką gwałtownością”. Według Flawiusza zmarł pięć dni później.

Pismo Święte zawiera także zdumiewające proroctwa spisane i urzeczywistnione w okresie istnienia imperium rzymskiego. Na przykład Jezus podczas wjazdu do Jerozolimy zapłakał nad tym miastem i zapowiedział, w jaki sposób zostanie zburzone: „Przyjdą bowiem na ciebie dni, gdy twoi nieprzyjaciele [wojska rzymskie] zbudują wokół ciebie fortyfikację z zaostrzonych pali. (...) Nie pozostawią w tobie kamienia na kamieniu, ponieważ nie rozpoznałoś czasu, gdy dokonywano u ciebie przeglądu” (Łukasza 19:41-44).

Ale naśladowcy Jezusa mogli uniknąć tej zagłady. Dzięki czemu? Jezus zawczasu podał im konkretne wskazówki: „Gdy ujrzycie Jerozolimę otoczoną przez obozujące wojska, wówczas wiedzcie, że się przybliżyło jej spustoszenie. Potem niech ci w Judei zaczną uciekać w góry i ci, co są w niej [Jerozolimie], niech wyjdą” (Łukasza 21:20, 21). Chrześcijanie być może zastanawiali się, jak zdołają opuścić oblężoną stolicę.

Przebieg zdarzeń opisał Flawiusz. Gdy w roku 66 n.e. namiestnik rzymski zagrabia ze skarbca świątyni pieniądze mające pokryć zaległości podatkowe wobec Rzymu, rozwścieczeni Żydzi wzniecają rewoltę i mordują rzymskich żołnierzy. Następnie ogłaszają niepodległość. Jeszcze w tym samym roku namiestnik Syrii Cestiusz Gallus wyrusza na południe z 30 000 zbrojnych i dociera do Jerozolimy podczas święta. Siły rzymskie opanowują przedmieścia i nawet zaczynają podkopywać mur świątyni, w której schronili się buntownicy. Wtedy bez żadnej wyraźnej przyczyny Gallus nakazuje odwrót. Rozentuzjazmowani Żydzi ścigają wycofującą się armię.

Taki rozwój wypadków nie zwiódł wiernych chrześcijan. Uświadomili sobie, że na ich oczach ziściła się niezwykła zapowiedź Jezusa, zgodnie z którą miasto miało zostać otoczone przez obozujące wojska. A teraz, ponieważ wojska się wycofały, chrześcijanie skorzystali z okazji i uciekli. Wielu udało się do Pelli, neutralnego miasta położonego w górzystym regionie za Jordanem.

Co się stało z Jerozolimą? Wojska rzymskie pod dowództwem Wespazjana i jego syna Tytusa powróciły — tym razem w sile 60 000 żołnierzy. W roku 70 n.e. krótko przed Paschą dotarły one pod miasto, chwytając w pułapkę jego mieszkańców oraz rzesze przybyłych pielgrzymów. Rzymianie ogołocili okolicę z drzew i w myśl zapowiedzi Jezusa zbudowali z nich palisadę. Po jakichś pięciu miesiącach miasto padło.

Tytus kazał oszczędzić świątynię, ale jeden z żołnierzy podłożył pod nią ogień, tak iż w końcu legła w gruzach; nie pozostał z niej kamień na kamieniu, dokładnie tak, jak przepowiedział Jezus. Według Flawiusza zginęło wtedy — głównie wskutek głodu i zarazy — 1 100 000 Żydów i prozelitów, a 97 000 wzięto do niewoli. Wielu z nich wysłano do Rzymu. Zdobycie Jerozolimy upamiętnia stojący tam Łuk Tytusa. Po kampanii w Judei Tytus dokończył budowy słynnego Koloseum, które po dziś dzień stanowi atrakcję turystyczną Rzymu. Proroctwa zawarte w Biblii rzeczywiście okazują się wiarygodne w każdym szczególe. Jakież to więc ważne, byśmy brali pod uwagę biblijne przepowiednie dotyczące przyszłości!

Stojąc przed rzymskim namiestnikiem Poncjuszem Piłatem, Jezus wspomniał o Królestwie, które „nie jest częścią tego świata” (Jana 18:36). Swych naśladowców tak uczył się modlić o ten królewski rząd: „Nasz Ojcze w niebiosach (...). Niech przyjdzie twoje królestwo. Niech się dzieje twoja wola, jak w niebie, tak i na ziemi” (Mateusza 6:9, 10). Zauważmy, że za sprawą Królestwa Bożego będzie na ziemi dziać się wola Stwórcy, a nie ambitnych, pysznych ludzi.

Władzę w tym niebiańskim Królestwie sprawuje Jezus. Zgodnie z pierwotnym zamierzeniem Bożym ma on przekształcić naszą planetę w raj (Łukasza 23:43).

A kiedy to Królestwo zajmie się sprawami ludzi? Pewnej wskazówki udzielił zmartwychwstały Jezus. Apostołowi Janowi, który za panowania rzymskiego cesarza Domicjana (brata Tytusa) był więziony na wyspie Patmos, wyjawił: „Siedmiu jest królów: pięciu upadło, jeden jest, inny jeszcze nie nadszedł, a gdy już nadejdzie, ma na krótką chwilę pozostać” (Objawienie 17:10).

Gdy Jan spisywał te słowa, upadło już pięciu królów, czyli pięć imperiów: Egipt, Asyria, Babilon, Medo-Persja i Grecja. Tym jednym, istniejącym w czasach apostoła Jana, był Rzym. A zatem pozostał jeszcze tylko jeden król — ostatnie mocarstwo światowe w historii biblijnej. Co to za imperium? Jak długo będzie sprawować władzę? Zagadnienia te omówimy w następnym numerze Przebudźcie się!.