ARAM

1. Ostatni na liście pięciu synów Sema. Aram i czterej jego synowie: Uc, Chul, Geter oraz Masz, założyli 5 spośród 70 rodów powstałych po potopie i byli przodkami Aramejczyków oraz Syryjczyków (Rdz 10:22, 23; 1Kn 1:17).

2. Syn Kemuela i wnuk Nachora, brata Abrahama. Aram był więc synem kuzyna Izaaka i stryjecznym bratem Rebeki, córki Betuela. Rodzina Nachora nie wywędrowała z Mezopotamii razem z Abrahamem, ale po latach ‛dotarła do niego wiadomość’ o potomkach jego brata, m.in. właśnie o narodzinach Arama (Rdz 11:27, 31; 22:20-23; 24:4, 10).

3. Jeden z czterech „synów Szemera” (Szomera) z plemienia Aszera, przedstawionych jako „głowy domu praojców, doborowi, dzielni mocarze, przełożeni naczelników” (1Kn 7:31, 32, 34, 40). Aram, tak jak ojciec, urodził się w Egipcie, ponieważ jego dziadka i pradziadka wymieniono wśród potomków Jakuba, którzy „przybyli do Egiptu” (Rdz 46:8, 17).

4. W Biblii gdańskiej i przekładzie Wujka imię Aram widnieje w Mateusza 1:3, 4 i Łukasza 3:33 (zob. ARNI; RAM 1).

5. Nazwa geograficzna występująca samodzielnie lub w zestawieniach, a odnosząca się do terytoriów, na których osiedlili się potomkowie Arama (poz. 1).

Słowo Aram bez dodatkowych określeń zazwyczaj oznacza Syrię i przeważnie tak jest tłumaczone (Sdz 10:6; 2Sm 8:6, 12; 15:8; Oz 12:12). Obejmuje teren od gór Liban po Mezopotamię i od gór Taurus na pn. aż za Damaszek na pd. (zob. SYRIA).

Określenie Aram-Naharaim (Ps 60, nagł.) oddawane jest na ogół greckim terminem „Mezopotamia”, oznaczającym „międzyrzecze”. Chodzi o obszar między rzekami Eufrat i Tygrys. Kiedy Abraham mieszkał w Ur Chaldejczyków na pd., przebywał — zdaniem Szczepana — w Mezopotamii (Dz 7:2), a gdy po latach posłał swego sługę po żonę dla Izaaka, polecił mu pójść do miasta Nachora w (Górnej) Mezopotamii (Aram-Naharaim) (Rdz 24:2-4, 10). W górzystych terenach pn. Mezopotamii leżało Petor, skąd pochodził Balaam (Pwt 23:4; por. Lb 23:7; zob. MEZOPOTAMIA).

Termin Paddan-Aram jest używany przede wszystkim na określenie okolic miasta Charan w Górnej Mezopotamii (Rdz 25:20; 28:2-7, 10; zob. PADDAN).

We wszystkich tych krainach mieszkali Aramejczycy, semiccy potomkowie Arama. Prócz tego od imienia Uca, jednego z jego czterech synów, nazwano pustynny region na wsch. od Ziemi Obiecanej, graniczący z Edomem (Hi 1:1; Lam 4:21). Język aramejski był blisko spokrewniony z hebrajskim, a z czasem stał się językiem międzynarodowym używanym w handlu i dyplomacji na całym obszarze Żyznego Półksiężyca (2Kl 18:26; zob. ARAMEJSKI, JĘZYK).

W Powtórzonego Prawa 26:5 nazwano Jakuba „Syryjczykiem” (dosł. „Aramejczykiem”) — niewątpliwie dlatego, że przez 20 lat mieszkał w Aramie u swego teścia, Aramejczyka Labana. Aramejkami były też matka Jakuba, Rebeka, oraz jego żony: Lea i Rachela. Izraelitów łączyło więc z Aramejczykami naprawdę bliskie pokrewieństwo.

Królestwa aramejskie. Sprawozdanie biblijne zaczyna wspominać o królestwach aramejskich mniej więcej w tym samym czasie, co o powstawaniu państwa izraelskiego. Kuszan-Riszataim, król Aram-Naharaim (Mezopotamii), gnębił Izraelitów przez osiem lat, dopóki nie wyzwolił ich sędzia Otniel (Sdz 3:8-10).

Aram-Coba (Coba) to królestwo aramejskie przedstawiane jako wróg króla Saula (1117-1078 p.n.e.) (1Sm 14:47). Przypuszczalnie leżało na pn. od Damaszku i obejmowało terytorium od Chamatu na pn. po Eufrat na wsch. Kiedy Dawid walczył z nieprzyjaciółmi Izraela, stoczył zwycięską wojnę z Hadadezerem, potężnym królem Aram-Coby (2Sm 8:3, 4; 1Kn 18:3; por. Ps 60, nagł.). Potem urósł w siłę Aramejczyk Rezon, dowódca rabusiów osiadły w Damaszku, który wkrótce stał się najważniejszym miastem aramejskim (1Kl 11:23-25) oraz „głową Syrii” (Iz 7:8) i pałał do Izraela zażartą nienawiścią aż do końca istnienia królestwa północnego (zob. DAMASZEK).

Aram-Maaka (Maaka) to obok Coby, Rechobu i Isztobu jedno z królestw aramejskich, w których Ammonici wynajęli rydwany i jeźdźców na wojnę z Dawidem. Król Aram-Maaki dołączył do tej najemnej armii, lecz Dawid szybko zmusił wrogów do ucieczki (2Sm 10:6-14; 1Kn 19:6-15). Królestwo Maaki leżało najprawdopodobniej na wsch. od Jordanu, a na pn. sięgało góry Hermon (Joz 12:5; 13:11).

Geszur był małym królestwem aramejskim na wsch. brzegu Jordanu; od pn. zapewne sąsiadował z Maaką, a jego pd. granica ciągnęła się do wsch. brzegu Morza Galilejskiego. Podobnie jak Maaka, leżał na terytorium przydzielonym plemieniu Manassesa (Pwt 3:14; Joz 13:11; zob. GESZUR 1).

Dzięki podbiciu królestw aramejskich Dawid przesunął granice swego królestwa daleko na pn. aż do Eufratu, w pobliże Charanu w Paddan-Aram. W ten sposób spełniła się obietnica Jehowy co do rozmiarów dziedzictwa Izraela w Ziemi Obiecanej (Pwt 1:7; 11:24; Joz 1:4).

Dalsze informacje na temat stosunków Izraela z Aramem można znaleźć pod hasłem SYRIA.

[Mapa na stronie 101]

[Patrz publikacja]

ARAM

Morze Wielkie

G. Taurus

Chamat

G. Liban

ARAM-COBA

Damaszek

ARAM-MAAKA

GESZUR

Charan

PADDAN-ARAM

Tygrys

ARAM-NAHARAIM (MEZOPOTAMIA)

Eufrat