DYM

Lotne produkty spalania substancji organicznych, m.in. sadza. W Biblii słowo „dym” może się również odnosić do pary wodnej lub chmury przypominającej dym. Hebrajskie słowo ʽaszán i greckie kapnòs wielokrotnie są używane w znaczeniu dosłownym, ale często też w przenośnym.

Obecność Jehowy i Jego gniew. Obłok „dymu”, któremu niekiedy towarzyszył ogień, symbolizował obecność Jehowy (Wj 19:18; 20:18; Iz 4:5). Taki dym wypełniał świątynie, które w wizjach oglądali prorok Izajasz i apostoł Jan (Iz 6:1-6; Obj 15:8; zob. CHMURA).

Dym bywa także kojarzony z płonącym gniewem Jehowy (Pwt 29:20). A o Izraelitach, którzy zaczęli czcić fałszywych bogów, powiedziano, że są „dymem” w nozdrzach Boga, to znaczy pobudzają Go do wielkiego gniewu (Iz 65:5).

Ostrzeżenie lub znak. Podczas wojny za pomocą sygnałów dymnych mogły się porozumiewać miasta lub oddziały wojskowe (Sdz 20:38-40). Dym świadczył również o tym, że coś, np. odległe miasto, zostało spalone ogniem (Rdz 19:28; Joz 8:20, 21). Przenośnie nazwano nim nadciągające wrogie wojska, które często paliły zdobyte miasta (Iz 14:31).

Dlatego unoszący się dym nabrał znaczenia ostrzegawczego znaku, zapowiedzi nieszczęścia lub zagłady (Obj 9:2-4; por. Jl 2:30, 31; Dz 2:19, 20; Obj 9:17, 18). Psalmista napisał o niegodziwcach: „Z dymem przeminą” (Ps 37:20). Dym w kontekstach symbolicznych może też stanowić dowód, że coś uległo zagładzie (Obj 18:9, 18). A zatem dym wznoszący się „po czas niezmierzony” wskazuje na całkowite i wiecznotrwałe unicestwienie, tak jak w proroctwie Izajasza przeciwko Edomowi (Iz 34:5, 10). Naród Edomitów został wytracony i do dziś się nie odrodził, co potwierdza sprawozdanie biblijne i historia świecka. Podobnie w Objawieniu 18:8 zapowiedziano wieczną zagładę Babilonu Wielkiego, a z Objawienia 14:9-11 wynika, że taki sam los czeka ludzi oddających cześć „bestii i jej wizerunkowi”.

Inne znaczenia przenośne. Ponieważ w normalnych warunkach dym szybko się rozprasza i znika, niekiedy stanowi symbol czegoś, co przemija. Bywa odnoszony do wrogów Boga (Ps 68:2), czcicieli bożków (Oz 13:3) lub niknącego życia ludzi cierpiących ucisk (Ps 102:3).

Przysłowie mówi: „Jak ocet dla zębów i jak dym dla oczu, taki jest leniwy dla tych, którzy go posyłają”. Dym podrażnia i szczypie oczy, więc ten, kto posługuje się leniwym, działa na własną szkodę (Prz 10:26).

Kiedy psalmista wyczekiwał pocieszenia od Jehowy, oznajmił: „Stałem się bowiem podobny do bukłaka w dymie” (Ps 119:83). Jeśli puste bukłaki (jakich używano na Bliskim Wschodzie) powiesi się na ścianie domu, wyschną i się skurczą od dymu. Taki stał się psalmista w rękach swych prześladowców.

Opisując Hiobowi swe dzieło stwórcze, Jehowa zwrócił uwagę na Lewiatana: „Z jego nozdrzy wychodzi dym, niczym z pieca rozpalonego sitowiem” (Hi 41:20). Wielu biblistów uważa, że Bóg nawiązał tu do krokodyla, który wynurzając się z wody, głośno wydmuchuje z nozdrzy fontannę drobinek wody niczym gęstą parę.

Dym ofiarny. Hebrajskie słowo katár ma związek z dymem ofiarnym, powstającym po spaleniu na ołtarzu kadzidła bądź innych ofiar (1Kn 6:49; Jer 44:15). Taki dym uważano za przyjemną woń dla Tego, komu składano ofiary (Rdz 8:20, 21; Kpł 26:31; Ef 5:2).