‛Śmierć ma zostać unicestwiona’

„Jako ostatni nieprzyjaciel ma zostać unicestwiona śmierć” (1 KORYNTIAN 15:26).

 1, 2. (a) Jaką nadzieję dla umarłych głosił Paweł? (b) Jakim pytaniem dotyczącym zmartwychwstania zajął się ten apostoł?

„WIERZĘ w (...) ciała zmartwychwstanie, żywot wieczny”. Tak brzmi fragment „Składu apostolskiego”. Słowa te sumiennie odmawiają zarówno katolicy, jak i protestanci, nie zdając sobie sprawy, że ich wierzenia są bliższe filozofii greckiej niż temu, w co naprawdę wierzyli apostołowie. Jednakże apostoł Paweł odrzucał poglądy greckich filozofów i nie wierzył w duszę nieśmiertelną. Wierzył natomiast w przyszłe życie i pod wpływem natchnienia napisał: „Jako ostatni nieprzyjaciel ma zostać unicestwiona śmierć” (1 Koryntian 15:26). Co to właściwie będzie oznaczać dla ludzkości, podlegającej śmierci?

² Aby uzyskać odpowiedź, wróćmy do wywodów Pawła na temat zmartwychwstania zapisanych w 15 rozdziale Listu 1 do Koryntian. Jak sobie zapewne przypominasz, już w pierwszych wersetach Paweł wykazał, że nadzieja na zmartwychwstanie stanowi ważny element nauki chrześcijańskiej. A teraz zajął się pewną konkretną kwestią: „Jednakże ktoś powie: ‚Jak mają zostać wskrzeszeni umarli? I w jakim ciele przyjdą?’” (1 Koryntian 15:35).

Jakie ciało?

 3. Dlaczego niektórzy odrzucali naukę o zmartwychwstaniu?

³ Stawiając to pytanie, Paweł mógł się kierować zamiarem przeciwdziałania wpływowi filozofii Platona, który twierdził, że człowiek ma duszę nieśmiertelną, żyjącą nawet po śmierci ciała. Osobom oswojonym od dzieciństwa z taką koncepcją nauka głoszona przez chrześcijan musiała się wydawać zupełnie niepotrzebna. Skoro dusza żyje mimo śmierci ciała, jakiemuż celowi miałoby służyć zmartwychwstanie? Poza tym chyba wydawało się ono nielogiczne. Gdy ciało rozsypie się w proch, jak może powstać do życia? Zdaniem biblisty Heinricha Meyera przyczyną oporów ze strony niektórych Koryntian było prawdopodobnie „filozoficzne założenie, że odtworzenie materii ciała jest niemożliwe”.

 4, 5. (a) Dlaczego zastrzeżenia niedowiarków były nierozsądne? (b) Objaśnij podany przez apostoła Pawła przykład o „gołym ziarnie”. (c) Jakie ciała Bóg daje wskrzeszanym pomazańcom?

⁴ Paweł ukazuje bezsens ich rozumowania: „Nierozsądny! To, co siejesz, nie zostanie ożywione, jeśli wpierw nie obumrze; a jeśli chodzi o to, co siejesz, siejesz nie to ciało, które się rozwinie, lecz gołe ziarno, czy to pszeniczne, czy któreś z pozostałych; ale Bóg daje mu takie ciało, jakie się Jemu podoba, każdemu z nasion jego własne ciało” (1 Koryntian 15:36-38). Bóg nie zamierza wskrzeszać tych samych ciał, które ludzie mieli, gdy żyli tu na ziemi. Dokona raczej szczególnej przemiany.

⁵ Apostoł przyrównuje zmartwychwstanie do kiełkowania ziarna. Nasiono pszenicy w niczym nie przypomina rośliny, która z niego wyrośnie. Pewna encyklopedia wyjaśnia: „Kiełkujące ziarno wchłania dużo wody. Ta wywołuje w nim wiele przemian chemicznych. Sprawia też, że wewnętrzne tkanki pęcznieją i rozsadzają łupinę” (The World Book Encyclopedia). W rezultacie ziarno jako takie umiera — staje się kiełkującą rośliną. ‛Bóg daje mu ciało’ w tym sensie, że ustanowił prawa, które rządzą rozwojem wszystkich nasion, tak iż przybierają ciało według swego rodzaju (Rodzaju 1:11). Podobnie chrześcijańscy pomazańcy najpierw umierają jako stworzenia ludzkie. Potem Bóg w wyznaczonym przez siebie czasie przywraca ich do życia w zupełnie nowych ciałach. Paweł zapowiedział Filipianom, iż Jezus Chrystus „przekształci nasze upokorzone ciało, żeby je dostosować do swojego chwalebnego ciała” (Filipian 3:20, 21; 2 Koryntian 5:1, 2). Zostają wskrzeszeni w ciałach duchowych i żyją w dziedzinie duchowej (1 Jana 3:2).

 6. Dlaczego rozsądna jest wiara w to, iż Bóg potrafi dać zmartwychwstałym odpowiednie ciała duchowe?

⁶ Nie do wiary? Wprost przeciwnie. Paweł przypomina, że zwierzęta mają najprzeróżniejsze ciała. Ponadto ukazuje kontrast między niebiańskimi aniołami a ludźmi z krwi i kości, oświadczając: „Są ciała niebieskie i ciała ziemskie”. Wielka różnorodność cechuje też nieożywione dzieła stwórcze. „Gwiazda od gwiazdy różni się chwałą” — napisał Paweł na długo przed odkryciem przez naukę takich obiektów, jak czerwone olbrzymy, białe karły czy gwiazdy o nietypowym błękitnym zabarwieniu. Czyż zatem nie jest rozsądny wniosek, że Bóg potrafi dać wskrzeszanym pomazańcom odpowiednie ciała duchowe? (1 Koryntian 15:39-41).

 7. Jak należy rozumieć pojęcia „nieskażoność” i „nieśmiertelność”?

⁷ Następnie Paweł wyjaśnia: „Podobnie jest ze zmartwychwstaniem umarłych. Zasiewa się w skażeniu, wskrzeszone zostaje w nieskażoności” (1 Koryntian 15:42). Ciało ludzkie, nawet doskonałe, jest zniszczalne. Można je zabić. Paweł powiedział na przykład, iż zmartwychwstały Jezus ‛już nie wróci do skażenia’ (Dzieje 13:34). Nigdy nie wróci do życia w zniszczalnym, choć doskonałym ciele ludzkim. Ciała, które Bóg daje wskrzeszanym pomazańcom, odznaczają się „nieskażonością” — nie podlegają śmierci ani nie niszczeją. Apostoł ciągnie dalej swój wywód: „Zasiewa się w hańbie, wskrzeszone zostaje w chwale. Zasiewa się w słabości, wskrzeszone zostaje w mocy. Zasiewa się ciało fizyczne, wskrzeszone zostaje ciało duchowe” (1 Koryntian 15:43, 44). A potem dodaje: „To, co śmiertelne, musi się przyoblec w nieśmiertelność”. Nieśmiertelność oznacza życie bezkresne, niezniszczalne (1 Koryntian 15:53; Hebrajczyków 7:16). Wskrzeszeni noszą w ten sposób „wyobrażenie tego niebiańskiego”, Jezusa, któremu zawdzięczają swe zmartwychwstanie (1 Koryntian 15:45-49).

 8. (a) Skąd wiadomo, że zmartwychwstali są tymi samymi osobami, które niegdyś żyły na ziemi? (b) Jakie proroctwa spełniają się podczas zmartwychwstania?

⁸ Mimo takiej przemiany wzbudzeni z martwych są w dalszym ciągu tymi samymi osobami, którymi byli przed śmiercią. Mają te same wspomnienia i te same cenne przymioty chrześcijańskie (Malachiasza 3:3; Objawienie 21:10, 18). Pod tym względem przypominają Jezusa Chrystusa. Przeszedł on z postaci duchowej do ludzkiej. Potem umarł i został wskrzeszony jako duch. Mimo to „Jezus Chrystus — ten sam wczoraj i dzisiaj, i na wieki” (Hebrajczyków 13:8). Jakże wspaniałego przywileju dostępują pomazańcy! Paweł napisał: „Ale gdy to, co podlega skażeniu, przyoblecze się w nieskażoność, a to, co śmiertelne, przyoblecze się w nieśmiertelność, wtedy się spełni zapisana wypowiedź: ‚Śmierć została pochłonięta na wieki’. ‚Gdzież jest, o Śmierci, twe zwycięstwo? Gdzież jest, o Śmierci, twe żądło?’” (1 Koryntian 15:54, 55; Izajasza 25:8; Ozeasza 13:14).

Zmartwychwstanie ziemskie?

 9, 10. (a) Czym jest „koniec” wspomniany w Liście 1 do Koryntian 15:24 i jakie wydarzenia rozegrają się w związku z nim? (b) Co się musi wydarzyć, by śmierć mogła zostać unicestwiona?

⁹ Czy miliony osób nie żywiących nadziei na nieśmiertelny, duchowy byt w niebie mają jakieś widoki na przyszłość? Oczywiście! Po wyjaśnieniu, że zmartwychwstanie niebiańskie odbywa się w czasie obecności Chrystusa, Paweł zapowiada, co się wydarzy później: „Następnie — koniec, gdy przekaże królestwo swemu Bogu i Ojcu, obróciwszy wniwecz wszelki rząd oraz wszelką władzę i moc” (1 Koryntian 15:23, 24).

¹⁰ Wspomnianym „końcem” jest koniec Tysiącletniego Panowania Chrystusa, gdy Jezus pokornie i lojalnie przekaże Królestwo swemu Bogu i Ojcu (Objawienie 20:4). Powzięte przez Boga zamierzenie, aby „znowu zebrać wszystko razem w Chrystusie”, będzie już w pełni urzeczywistnione (Efezjan 1:9, 10). Najpierw jednak Chrystus będzie musiał usunąć „wszelki rząd oraz wszelką władzę i moc”, przeciwne suwerennej woli Boga. Chodzi tu o coś więcej niż o miażdżące zwycięstwo w Armagedonie (Objawienie 16:16; 19:11-21). Paweł wyjaśnia, że Chrystus „musi królować, aż Bóg położy wszystkich nieprzyjaciół pod jego stopy. Jako ostatni nieprzyjaciel ma zostać unicestwiona śmierć” (1 Koryntian 15:25, 26). Tak więc usunięte zostaną wszelkie ślady grzechu i śmierci, które ściągnął na nas Adam. W tym celu Bóg opróżni „grobowce pamięci”, przywracając zmarłym życie (Jana 5:28).

11. (a) Skąd wiemy, że Bóg potrafi odtworzyć zmarłe dusze? (b) Jakie ciała otrzymają ci, którzy zostaną wskrzeszeni na ziemi?

¹¹ Nastąpi zatem odtworzenie dusz ludzkich. Ktoś mógłby powiedzieć, iż jest to niemożliwe. Ale Psalm 104:29, 30 zapewnia nas, że Bóg potrafi tego dokonać: „Gdy odbierasz im ducha, konają i wracają do swego prochu. Gdy posyłasz swego ducha, zostają stworzone”. Zmartwychwstali będą tymi samymi osobami, którymi byli przed śmiercią, nie muszą jednak otrzymać tych samych ciał. Podobnie jak to się dzieje w wypadku wskrzeszanych do nieba, Bóg da im takie ciało, jakie zechce. Nie ulega wątpliwości, że ich nowe ciało będzie fizycznie zdrowe i w rozsądnej mierze podobne do poprzedniego, by mogli ich rozpoznać najbliżsi.

12. Kiedy nastąpi zmartwychwstanie ziemskie?

¹² Kiedy nastąpi zmartwychwstanie ziemskie? Marta rzekła o swym zmarłym bracie, Łazarzu: „Wiem, że wstanie podczas zmartwychwstania w dniu ostatnim” (Jana 11:24). Skąd o tym wiedziała? W tamtych czasach toczono spór co do zmartwychwstania — faryzeusze wierzyli w tę naukę, saduceusze zaś ją odrzucali (Dzieje 23:8). Ale Marta musiała wiedzieć o przedchrześcijańskich świadkach, którzy żywili nadzieję na zmartwychwstanie (Hebrajczyków 11:35). Mogła też zrozumieć na podstawie Księgi Daniela 12:13, że nastąpi ono w dniu ostatnim. Niewykluczone, że powiedział jej o tym sam Jezus (Jana 6:39). Ów „dzień ostatni” zbiega się z Tysiącletnim Panowaniem Chrystusa (Objawienie 20:6). Wyobraź sobie, ile emocji wywoła wtedy wiadomość, że rozpoczęło się zmartwychwstanie! (Porównaj Łukasza 24:41).

Kto powróci?

13. Jaka wizja zmartwychwstania jest opisana w Księdze Objawienia 20:12-14?

¹³ W Księdze Objawienia 20:12-14 Jan tak opisał wizję zmartwychwstania ziemskiego: „Ujrzałem umarłych, wielkich i małych, stojących przed tronem, i otwarto zwoje. Otwarto też inny zwój; jest to zwój życia. I umarli byli sądzeni z tego, co napisano w zwojach, według swych uczynków. I wydało morze umarłych, którzy się w nim znajdowali, i śmierć, i Hades wydały umarłych, którzy się w nich znajdowali, i byli sądzeni każdy z osobna — według swych uczynków. A śmierć i Hades wrzucono do jeziora ognia. To oznacza drugą śmierć: jezioro ognia”.

14. Kto się znajdzie wśród zmartwychwstałych?

¹⁴ Zmartwychwstanie to obejmie „wielkich i małych” — ludzi znamienitych oraz niewiele znaczących, którzy kiedyś żyli, a potem pomarli. Znajdą się wśród nich nawet niemowlęta! (Jeremiasza 31:15, 16). W Księdze Dziejów Apostolskich 24:15 wyjawiono jeszcze jeden ważny szczegół: „Nastąpi zmartwychwstanie zarówno prawych, jak i nieprawych”. Do grona „prawych” będą należeć takie wybitne, wierne postacie z czasów starożytnych, jak Abel, Enoch, Noe, Abraham, Sara czy Rachab (Hebrajczyków 11:1-40). Pomyśl tylko: dzięki rozmowie z takimi osobami poznasz relacje naocznych świadków dawnych wydarzeń opisanych w Biblii! Wśród „prawych” będą też tysiące bogobojnych ludzi, którzy zmarli w mniej odległych czasach, a nie żywili nadziei niebiańskiej. Czy nie znajdzie się wśród nich ktoś z twojej rodziny lub inna bliska ci osoba? Jakąż otuchą napawa świadomość, że znowu się z nimi zobaczysz! A kogo zaliczono do „nieprawych”, którzy też powrócą do życia? Chodzi o miliony, a może nawet miliardy tych, którzy pomarli, nie mając sposobności poznania prawdy biblijnej i dostosowania do niej swego życia.

15. Co to znaczy, że zmartwychwstali będą „sądzeni z tego, co napisano w zwojach”?

¹⁵ Jak zmartwychwstali będą „sądzeni z tego, co napisano w zwojach, według swych uczynków”? Nie chodzi tu o zwoje zawierające opis ich dawniejszych uczynków; z chwilą śmierci zostali oni uwolnieni od grzechów, których się dopuścili za życia (Rzymian 6:7, 23). Jednakże na tych zmartwychwstałych w dalszym ciągu będzie ciążył grzech odziedziczony po Adamie. A zatem we wspomnianych zwojach znajdą się podane przez Boga wskazówki, których wszyscy będą musieli przestrzegać, by odnieść pełny pożytek z ofiary Jezusa Chrystusa. Gdy po grzechu Adamowym zniknie wszelki ślad, ‛śmierć zostanie unicestwiona’ całkowicie. Przed końcem tysiąca lat Bóg stanie się „wszystkim dla każdego” (1 Koryntian 15:28). Człowiek nie będzie już potrzebował wstawiennictwa Arcykapłana ani Odkupiciela. Cała ludzkość osiągnie doskonałość, którą pierwotnie cieszył się Adam.

Uporządkowane wskrzeszanie

16. (a) Dlaczego rozsądny jest wniosek, iż zmartwychwstanie będzie się odbywać w sposób uporządkowany? (b) Kto najprawdopodobniej znajdzie się wśród pierwszych wskrzeszonych?

¹⁶ Ponieważ dostępujący zmartwychwstania niebiańskiego odzyskują życie w sposób uporządkowany, „każdy we własnym szeregu”, możemy być pewni, że zmartwychwstanie ziemskie też nie doprowadzi do chaosu, do niekontrolowanego wzrostu zaludnienia (1 Koryntian 15:23). Rzecz jasna, nowo wskrzeszonymi będzie trzeba się zaopiekować (porównaj Łukasza 8:55). Będą potrzebowali materialnych środków do życia, a także — co ważniejsze — duchowej pomocy w nabywaniu życiodajnej wiedzy o Jehowie Bogu i Jezusie Chrystusie (Jana 17:3). Gdyby wszyscy ożyli jednocześnie, niemożliwe byłoby zapewnienie im odpowiedniej opieki. Rozsądny wydaje się więc wniosek, że zmartwychwstanie będzie się odbywać stopniowo. Wierni chrześcijanie, którzy zmarli na krótko przed końcem systemu podległego Szatanowi, najprawdopodobniej znajdą się wśród pierwszych wskrzeszonych. Możemy się też spodziewać wczesnego zmartwychwstania wiernych mężów z czasów starożytnych, którzy będą usługiwać w charakterze „książąt” (Psalm 45:16).

17. O jakich sprawach związanych ze zmartwychwstaniem Biblia nic nie mówi i dlaczego chrześcijanie nie powinni się nimi niepotrzebnie zajmować?

¹⁷ Nie chcemy jednak wypowiadać się na ten temat dogmatycznie. Wielu kwestii Biblia nie porusza. Nie zawiera precyzyjnych informacji co do sposobu, czasu i miejsca wskrzeszenia poszczególnych jednostek. Nie wyjawia, skąd się weźmie dla nich dach nad głową, wyżywienie i odzież. My też nie potrafimy powiedzieć z całą pewnością, jak Jehowa rozwiąże ten czy inny problem, na przykład kwestię wychowania zmartwychwstałych dzieci oraz zapewnienia im opieki, albo jak pokieruje niektórymi sprawami dotyczącymi naszych przyjaciół lub członków rodziny. Zastanawianie się nad tym jest oczywiście najzupełniej naturalne, nie byłoby jednak mądrze poświęcać czas na roztrząsanie kwestii, których dzisiaj nie da się rozstrzygnąć. Powinniśmy raczej skupić się na wiernym służeniu Jehowie, zabiegając w ten sposób o życie wieczne. Chrześcijanie namaszczeni duchem opierają swą nadzieję na wspaniałym zmartwychwstaniu niebiańskim (2 Piotra 1:10, 11). Nadzieją „drugich owiec” jest wieczne dziedzictwo w ziemskim obszarze panowania Królestwa Bożego (Jana 10:16; Mateusza 25:33, 34). Wszelkie szczegóły dotyczące zmartwychwstania, których jeszcze nie rozumiemy, ufnie pozostawiamy Jehowie. Nasze przyszłe szczęście bezpiecznie spoczywa w rękach Tego, który potrafi ‛zaspokoić pragnienie wszystkiego, co żyje’ (Psalm 145:16; Jeremiasza 17:7).

18. (a) Jakie zwycięstwo podkreśla Paweł? (b) Dlaczego pokładamy niewzruszoną ufność w nadziei na zmartwychwstanie?

¹⁸ Na zakończenie swych wywodów Paweł oświadcza dobitnie: „Bogu niech będą dzięki, gdyż daje nam zwycięstwo przez naszego Pana, Jezusa Chrystusa!” (1 Koryntian 15:57). Istotnie, ofiara okupu złożona przez Jezusa Chrystusa umożliwia zwycięstwo nad śmiercią adamową, a udział w nim mają zarówno pomazańcy, jak i „drugie owce”. Oczywiście „drugim owcom” żyjącym w dobie obecnej przyświeca nadzieja dostępna tylko temu pokoleniu. Jako członkowie stale rosnącej „wielkiej rzeszy” mogą ocaleć z nadciągającego „wielkiego ucisku” i nigdy nie zaznać śmierci! (Objawienie 7:9, 14). Jednakże i dla tych, którzy umierają, gdyż dosięga ich „czas i nieprzewidziane zdarzenie” albo śmierć z ręki popleczników Szatana, pozostaje pewność nadziei zmartwychwstania (Kaznodziei 9:11).

19. Jakiemu wezwaniu muszą dać posłuch wszyscy dzisiejsi chrześcijanie?

¹⁹ Dlatego z utęsknieniem wyczekujemy wspaniałego dnia, gdy śmierć zostanie unicestwiona. Dzięki niezachwianej ufności w daną przez Jehowę obietnicę zmartwychwstania patrzymy na sprawy realistycznie. Bez względu na to, co by nas spotkało w tym życiu — nawet gdybyśmy mieli umrzeć — nic nie odbierze nam obiecanej przez Niego nagrody. Dlatego końcowa zachęta, której Paweł udzielił Koryntianom, jest dziś równie stosowna jak dwa tysiące lat temu: „A zatem, bracia moi umiłowani, stańcie się niezłomni, niewzruszeni i miejcie zawsze mnóstwo pracy w dziele Pańskim, wiedząc, że wasz trud w związku z Panem nie jest daremny” (1 Koryntian 15:58).

Czy potrafisz wyjaśnić?

◻ Jak Paweł odpowiedział na pytanie o ciała dane zmartwychwstałym pomazańcom?

◻ Kiedy i jak śmierć zostanie ostatecznie unicestwiona?

◻ Kto dostąpi zmartwychwstania ziemskiego?

◻ Jak powinniśmy się zapatrywać na sprawy, o których Biblia nic nie mówi?

[Ilustracja na stronie 20]

Ziarno „umiera”, gdyż ulega radykalnej przemianie

[Ilustracje na stronie 23]

Wśród zmartwychwstałych znajdą się wierni mężczyźni i kobiety z czasów starożytnych, między innymi Noe, Abraham, Sara i Rachab

[Ilustracja na stronie 24]

Zmartwychwstanie będzie okresem wielkiej radości!