Wymiana myśli w rodzinie i w zborze

„Mowa wasza zawsze niech będzie ujmująca, przyprawiona solą” (KOLOSAN 4:6).

 1. Co powiedział Adam, gdy Bóg przyprowadził do niego Ewę?

„NIKT nie jest wyspą (...) Każdy stanowi cząstkę kontynentu”. Tak napisał kilka stuleci temu pewien światły mężczyzna. Tym samym potwierdził to, co Stwórca powiedział o Adamie: „Nie jest dobrze dla człowieka, żeby dalej był sam”. Adam nadał nazwy wszystkim zwierzętom, z czego wynika, że posiadał dar mowy i władał konkretnym językiem. Ale nie miał obok siebie drugiego stworzenia, z którym mógłby porozmawiać. Nic więc dziwnego, że na widok uroczej Ewy, którą Bóg dał mu za żonę, wykrzyknął: „To wreszcie jest kość z moich kości i ciało z mego ciała”. W ten sposób zainicjował wymianę myśli z drugim człowiekiem już na samym początku istnienia rodziny ludzkiej (Rodzaju 2:18, 23).

 2. Jakie szkody może wyrządzić brak umiaru w oglądaniu telewizji?

² Ognisko domowe stwarza idealne warunki do wymiany myśli, a od niej zależy, czy życie rodzinne ułoży się pomyślnie. Jednakże trzeba jej poświęcać czas i siły. Największym złodziejem czasu jest dziś telewizja. Może ona wyrządzać szkody co najmniej pod dwoma względami. Z jednej strony potrafi być tak nęcąca, że domownicy uzależniają się od niej jak od narkotyku i coraz rzadziej ze sobą rozmawiają. Z drugiej zaś służy jako środek ucieczki od rzeczywistości, gdy w małżeństwie powstają urazy lub wynikają nieporozumienia. Zamiast szukać rozwiązania zaistniałych problemów, niektórzy współmałżonkowie zamykają się w sobie i siedzą zapatrzeni w szklany ekran. Odbiornik telewizyjny może więc w znacznym stopniu przyczynić się do zaniku wymiany myśli, a to uchodzi za największego wroga jedności rodziny. Kto nie potrafi zachować umiaru w oglądaniu telewizji, niech się poważnie zastanowi, czy nie powinien w ogóle z niej zrezygnować (Mateusza 5:29; 18:9).

 3. Jakie korzyści dało niektórym ograniczenie oglądania telewizji?

³ Osoby, które przestały oglądać telewizję albo przynajmniej robią to rzadziej niż dotychczas, z radością informują o dobrodziejstwach, jakie im to przyniosło. Pewna rodzina pisze: „Więcej ze sobą rozmawiamy (...), częściej studiujemy Biblię (...) Organizujemy wspólne gry (...) Zrobiliśmy postępy we wszystkich dziedzinach służby polowej”. Pozbywszy się telewizora, członkowie innej rodziny stwierdzili: „Nie tylko oszczędzamy pieniądze [byli abonentami telewizji kablowej], lecz także zbliżyliśmy się do siebie oraz znaleźliśmy wiele pożytecznych sposobów spędzania czasu. Nigdy się nie nudzimy”.

Patrzeć, mówić i słuchać

 4. Jak współmałżonkowie mogą okazywać sobie względy?

⁴ Wymiana myśli w rodzinie przybiera różne formy. Niektóre nie wymagają użycia słów. Czasami wystarczy na siebie spojrzeć. Chęć przebywania ze sobą może informować o wzajemnej trosce. Małżonkowie nie powinni na długo się rozstawać, chyba że przemawiają za tym jakieś bardzo ważne względy. Mogą sobie nawzajem sprawiać zadowolenie, ciesząc się intymną zażyłością w ramach łączącego ich związku. Odnoszeniem się do siebie z czułością, ale i szacunkiem — zarówno gdy są sami, jak i przy obcych — oraz stosownym ubiorem i zachowaniem mogą bez słów dawać sobie dowody uznania. Mądry król Salomon wyraził to następująco: „Niech będzie błogosławiony twój zdrój, a raduj się z żony twojej młodości!” (Przypowieści [Przysłów] 5:18, Bw).

 5, 6. Dlaczego mężowie powinni rozumieć potrzebę wymiany myśli z żonami?

⁵ Wymiana myśli to także kwestia rozmowy, dialogu — nie mówienia do kogoś, lecz rozmawiania z nim. Co prawda niektóre kobiety łatwiej niż mężczyźni wyrażają swoje uczucia, ale to nie znaczy, że mężowie mają być milczkami. Chrześcijanie powinni być świadomi, że brak wymiany myśli jest dla wielu małżeństw zasadniczym problemem, i dlatego muszą dokładać usilnych starań, by w ich rodzinie wszyscy się dobrze rozumieli. Osiągną to, jeśli razem z żonami usłuchają znakomitej rady, której apostoł Paweł udziela w Liście do Efezjan 5:25-33. Skoro mąż ma miłować żonę jak własne ciało, to musi zabiegać nie tylko o swoje dobro, lecz także o jej szczęście i pomyślność. Osiągnięcie tego celu nie jest możliwe bez wymiany myśli.

⁶ Mąż nie może zakładać, że żona się domyśli lub wyczuje, jak bardzo jest ceniona. Musi ją zapewniać o swej miłości. Może to czynić wieloma sposobami — na przykład nie szczędząc jej pieszczot i nieoczekiwanych podarunków oraz informując ją na bieżąco o wszystkim, co mogłoby jej dotyczyć. Powinien też ją chwalić, między innymi za dbałość o ładny wygląd. A zgodnie z radą z Listu 1 Piotra 3:7 mąż będzie ‛mieszkać ze swą żoną stosownie do wiedzy’, czyli wczuwać się w jej położenie. Da temu wyraz, gdy będzie z nią rozmawiał o wszystkim, co dotyczy ich obojga, i gdy będzie ją darzył szacunkiem jako słabsze naczynie (Przysłów 31:28, 29).

 7. Jaki obowiązek dotyczący wymiany myśli spoczywa na żonie?

⁷ Podobnie żona, chcąc kierować się radą z Listu do Efezjan 5:22-24, musi dbać o to, by nic nie zakłócało wymiany myśli z mężem. Zarówno mową, jak i postępowaniem powinna mu okazywać „głęboki respekt”. Nie może działać niezależnie ani ignorować jego życzeń (Efezjan 5:33). Nigdy nie powinna dopuścić, by zabrakło bardzo osobistych rozmów z mężem (por. Przysłów 15:22).

 8. O czym musi pamiętać żona pragnąca dobrze się rozumieć z mężem?

⁸ Żona powinna też unikać rozczulania się nad sobą i przeżywania cierpień w milczeniu. Jeśli doszło do nieporozumienia, znajdź odpowiedni czas na poruszenie tej kwestii. Weź przykład z królowej Estery. Miała ona skierować uwagę męża na pewien problem będący sprawą życia i śmierci. Dzięki bezzwłocznemu działaniu nacechowanemu mądrością i taktem ocaliła Żydów. Jeśli poczułaś się czymś urażona, to ze względu na siebie i na współmałżonka powinnaś z nim o tym porozmawiać. Wymianę myśli ułatwi takt i nacechowane pobożnością poczucie humoru (Estery 4:15 do 5:8).

 9. Jaką rolę w porozumiewaniu się odgrywa słuchanie?

⁹ Jeżeli chcemy posługiwać się mową w sposób umożliwiający swobodny przepływ informacji, to musimy słuchać, co drudzy mają do powiedzenia, oraz starać się dostrzec, co pominęli milczeniem. Wymaga to bacznego obserwowania rozmówcy. Trzeba nie tylko odebrać wypowiedziane myśli, lecz także zwrócić uwagę na kryjące się za nimi uczucia, na sposób, w jaki zostały wyrażone. Pod tym względem mężowie często nie dopisują, sprawiając żonom ból. One zaś powinny uważnie słuchać i unikać wyciągania pochopnych wniosków. „Człowiek mądry posłucha i przyswoi sobie więcej pouczeń” (Przysłów 1:5).

Wymiana myśli między rodzicami a dziećmi

10. Na co muszą się zdobywać rodzice, by podtrzymać wymianę myśli z dziećmi?

¹⁰ Niekiedy rodzicom trudno jest się porozumieć z dziećmi. ‛Wychowywanie chłopca odpowiednio do drogi, którą ma iść’, wymaga utrzymywania z nim kontaktu. Można się wtedy spodziewać, że „nie zejdzie z niej nawet w starości” (Przypowieści 22:6, Bw). Fakt, iż niektórzy młodzi odchodzą do świata, bywa rezultatem konfliktu pokoleń, wynikłego w okresie dorastania. W Księdze Powtórzonego Prawa 6:6, 7 dobitnie podkreślono ciążący na rodzicach obowiązek dbania o nieprzerwaną wymianę myśli z dziećmi: „Te słowa, które ci dzisiaj przykazuję, masz sobie wziąć do serca; będziesz je wpajać swemu synowi oraz rozmawiać o nich, gdy usiądziesz w domu i gdy pójdziesz drogą, i kładąc się, i wstawając”. Tak, rodzice muszą poświęcać dzieciom czas! Dla ich dobra muszą być gotowi do wyrzeczeń.

11. Między innymi co należy dawać do zrozumienia dzieciom?

¹¹ Rodzice, dajcie swym pociechom do zrozumienia, że Jehowa je kocha i że wy też je kochacie (Przysłów 4:1-4). Niech widzą, że chętnie rezygnujecie z własnych wygód i przyjemności, by zatroszczyć się o ich rozwój umysłowy, uczuciowy, fizyczny i duchowy. Wielkie znaczenie ma tutaj zdolność wczuwania się w położenie dzieci, czyli patrzenia na sprawy ich oczami. Okazywaniem niesamolubnej miłości przyczynicie się do zbudowania silnej więzi jedności z waszymi dziećmi i zachęcicie je, by za swych powierników obrały was, a nie kolegów (Kolosan 3:14).

12. Dlaczego młodzi powinni bez skrępowania zwracać się do rodziców?

¹² Natomiast na was, młodzi, ciąży obowiązek prowadzenia szczerych rozmów z rodzicami. Wdzięczność za to, co dla was uczynili, pomoże wam darzyć ich zaufaniem. Potrzebujecie pomocy i wsparcia rodziców, ale jeśli chcecie ułatwić im zadanie, musicie się zdobywać na nieskrępowaną wymianę myśli. Dlaczego mielibyście swoimi doradcami czynić rówieśników? W porównaniu z waszymi rodzicami zapewne niewiele dla was zrobili. Nie przewyższają was doświadczeniem życiowym, a jeśli nie należą do zboru chrześcijańskiego, to w gruncie rzeczy nie są zainteresowani waszą trwałą pomyślnością.

Wymiana myśli w zborze

13, 14. Jakie zasady biblijne uzmysławiają konieczność wymiany myśli między chrześcijanami?

¹³ Niemałego wysiłku wymaga również dbanie o to, by się dobrze rozumieć ze wszystkimi członkami zboru. Biblia usilnie nas zachęca, żebyśmy nie opuszczali „naszych wspólnych zebrań”. W jakim celu się zgromadzamy? „Aby się pobudzać do miłości i szlachetnych uczynków”. Potrzebna jest więc wymiana myśli (Hebrajczyków 10:24, 25). Jeżeli ktoś cię uraził, w żadnym wypadku nie możesz uważać tego za powód do nieprzychodzenia na zebrania. Nie blokuj kanałów wymiany informacji — postąp zgodnie z radą Jezusa zanotowaną w Ewangelii według Mateusza 18:15-17. Porozmawiaj z osobą, która twoim zdaniem przysparza ci zmartwień.

¹⁴ Jeżeli wynikły trudności w twoich kontaktach z kimś ze zboru, usłuchaj biblijnej rady z Listu do Kolosan 3:13: „Znoście jedni drugich i ochoczo przebaczajcie sobie nawzajem, jeśli ktoś ma przyczynę do uskarżania się na innego. Jak wam Jehowa ochoczo przebaczył, tak czyńcie i wy”. Jest to zachęta do wymiany myśli, a nie do zaprzestania rozmów z danym współchrześcijaninem. A gdybyś zauważył, że ktoś traktuje cię ozięble, zastosuj się do zalecenia z Ewangelii według Mateusza 5:23, 24. Podejdź do takiej osoby i spróbuj się z nią pojednać. Wymaga to miłości i pokory, ale wobec siebie i urażonego brata masz moralny obowiązek skorzystać z rady Jezusa.

Udzielanie rad i zachęt

15. Dlaczego chrześcijanin nie powinien się wahać udzielić rady, jeśli ma taką możliwość?

¹⁵ O konieczności wymiany myśli świadczą też słowa apostoła Pawła z Listu do Galatów 6:1: „Bracia, nawet gdyby ktoś nieopatrznie postawił fałszywy krok, wy mający kwalifikacje duchowe starajcie się skorygować takiego w duchu łagodności; niech przy tym każdy z was baczy na siebie, żeby sam nie uległ pokusie”. Jeśli popełniliśmy błąd w mowie lub postępowaniu, skromność powinna nas skłonić do chętnego wysłuchania osoby, która zwraca nam na to uwagę. Obyśmy wszyscy przejawiali takie nastawienie jak psalmista Dawid: „Niech bije mnie sprawiedliwy, poczytam to za łaskawość, niech napomina mnie, poczytam to za olejek na głowę, głowa moja przed nim wzbraniać się nie będzie” (Psalm 141:5, Miłosz). Zwłaszcza starsi powinni dawać wspaniały przykład pokory — nie upierać się przy swoim zdaniu, lecz okazywać gotowość skorygowania swego postępowania, pamiętając, że „razy przyjaciela są oznaką wierności” (Przypowieści 27:6, Bw).

16. Na jakiej wymianie myśli powinno zależeć młodym mówcom?

¹⁶ Młodzi dają dowód mądrości i skromności, jeśli zwracają się o rady i wskazówki do bardziej dojrzałych chrześcijan, którzy niewątpliwie potrafią służyć skuteczną pomocą. Mogą z niej korzystać nawet nadzorcy. Na przykład pewien starszy powiedział w wykładzie, że z Księgi Objawienia 7:16, 17 wynika, iż w nowym świecie drugie owce nie będą już więcej łaknąć ani pragnąć. Jednakże jakiś czas temu wyjaśniono, że słowa te odnoszą się przede wszystkim do czasów obecnych (zob. Revelation​—⁠Its Grand Climax At Hand! [Wspaniały finał Objawienia jest bliski!], strony 126-128). Starszy słuchający tego przemówienia postanowił wspomnieć o tym mówcy, ale zanim miał sposobność to uczynić, brat ten sam zatelefonował i spytał, w czym mógłby ulepszyć swój wykład. Ułatwiajmy zadanie osobom pragnącym nam pomóc, dając im do zrozumienia, że chętnie skorzystamy z ich rad. Nigdy nie bądźmy przewrażliwieni.

17. Jak możemy budować braci rozmowami?

¹⁷ W naszych rozważaniach warto uwzględnić zasadę, którą sformułował król Salomon: „Nie wzbraniaj się czynić dobrze potrzebującemu, jeżeli to leży w twojej mocy” (Przypowieści 3:27, Bw). Mamy wobec braci dług miłości. Paweł napisał: „Nikomu nic winni nie bądźcie prócz miłości wzajemnej; kto bowiem miłuje bliźniego, zakon wypełnił” (Rzymian 13:8, Bw). Nie szczędź więc słów zachęty. Może sługa pomocniczy wygłosił swój pierwszy wykład biblijny? Udziel mu pochwały. Albo może siostra włożyła dużo pracy w zadanie przydzielone jej w ramach teokratycznej szkoły służby kaznodziejskiej lub wywiązała się z niego szczególnie dobrze? Powiedz jej, jak bardzo się z tego cieszysz. Nasi bracia i siostry z reguły dają z siebie wszystko, na co ich stać, toteż podyktowane miłością wyrazy doceniania będą dla nich zachętą.

18. Jak można okazać życzliwość komuś, kto jest zbyt pewny siebie?

¹⁸ A co warto powiedzieć młodemu mówcy, który jest zdolny, ale jak na swój wiek trochę zbyt pewny siebie? Niewątpliwie odniesie wiele korzyści, jeśli doświadczony starszy pochwali go za to, co w przemówieniu było bardzo dobre, a jednocześnie delikatnie mu doradzi, jak mógłby popracować nad okazywaniem skromności. Taka wymiana myśli będzie wyrazem braterskiej miłości i pomoże młodemu bratu wyzbyć się niewłaściwych cech, zanim się w nim zakorzenią.

19. Dlaczego mężczyźni będący starszymi lub głowami rodzin powinni umieć dzielić się budującymi informacjami?

¹⁹ Nadzorcy rozmawiają ze sobą i z innymi członkami zboru o tym, co buduje, unikając rzecz jasna wyjawiania informacji poufnych, na przykład związanych ze sprawami sądowniczymi. Jednakże nadmierna tajemniczość zniechęca i rodzi nieufność oraz zatruwa serdeczną atmosferę w zborze bądź w rodzinie. Każdy lubi słuchać pokrzepiających wieści, dlatego starsi, podobnie jak apostoł Paweł, który pragnął użyczyć darów duchowych swoim współbraciom, powinni chętnie przekazywać drugim budujące informacje (Przysłów 15:30; 25:25; Rzymian 1:11, 12).

20. Jaki aspekt wymiany myśli jest omówiony w następnym artykule?

²⁰ Wymiana myśli jest naprawdę niezbędna w zborze i w domu. Jest też nieodzowna w jeszcze innej dziedzinie. Gdzie? W chrześcijańskiej służbie kaznodziejskiej. Następny artykuł omawia sposoby ulepszania naszych umiejętności porozumiewania się w tej tak ważnej pracy.

Jak byś odpowiedział?

◻ Jak można pokonać często spotykaną przeszkodę w wymianie myśli między członkami rodziny?

◻ Co mogą zrobić mężowie i żony, żeby zawsze dobrze się rozumieć?

◻ Jak rodzice i dzieci mogą zapobiegać konfliktowi pokoleń?

◻ Co zrobić, by w rodzinie i w zborze utrzymać budującą wymianę myśli?

[Ilustracja na stronie 23]

Odpowiednia wymiana myśli służy pomyślności i szczęściu rodziny