Materiały źródłowe do miesięcznika Chrześcijańskie życie i służba — program zebrań

2-8 LIPCA

SKARBY ZE SŁOWA BOŻEGO | ŁUKASZA 6, 7

„Odmierzajmy szczodrze”

nwtsty, materiały do studium: Łk 6:37

Uwalniajcie, a będziecie uwolnieni: Lub „przebaczajcie, a będzie wam przebaczone”. Występujący tu grecki wyraz dosłownie oznacza „puścić wolno; odesłać; uwolnić (na przykład więźnia)”. W tym kontekście, użyty jako przeciwieństwo osądzania i potępiania, wyraża myśl o uniewinnieniu i przebaczeniu, nawet jeśli wymierzenie kary wydaje się uzasadnione.

nwtsty, materiały do studium: Łk 6:38

Dawajcie: Forma użytego tu greckiego czasownika wskazuje na czynność ciągłą.

nwtsty, materiały do studium: Łk 6:38

waszych podołków: Występujące tu greckie słowo dosłownie znaczy „waszej piersi (klatki piersiowej)”, ale w tym kontekście prawdopodobnie odnosi się do luźniej fałdy utworzonej z szaty wierzchniej ponad pasem. ‛Wsypywanie do podołka’ może nawiązywać do zwyczaju sprzedawców, którzy napełniali klientom tę fałdę zakupionymi towarami.

Wyszukujemy duchowe skarby

nwtsty, materiały do studium: Łk 7:35

swe dzieci: Lub „swoje rezultaty”. Mądrość została tutaj uosobiona i przedstawiona jako mająca dzieci. W równoległym sprawozdaniu z Mt 11:19 powiedziano o niej, że dokonuje „dzieł”. „Dzieci” mądrości lub inaczej jej „dzieła” — to znaczy czyny Jana Chrzciciela i Jezusa — dowodziły, że oskarżenia przeciwko nim były fałszywe. Jezus niejako powiedział: „Popatrzcie na postępowanie i prawe uczynki, a przekonacie się, że ten zarzut jest bezpodstawny”.

9-15 LIPCA

SKARBY ZE SŁOWA BOŻEGO | ŁUKASZA 8, 9

„,Bądź moim naśladowcą’ — z czym to się wiąże?”

nwtsty, materiały do studium: Łk 9:59, 60

pogrzebać mego ojca: Sformułowanie to prawdopodobnie nie oznacza, że temu mężczyźnie dopiero co umarł ojciec i chciał się zająć przygotowaniem pogrzebu. Gdyby tak było, z pewnością nie rozmawiałby w tym czasie z Jezusem. W starożytności na Bliskim Wschodzie rodzina zmarłego urządzała pogrzeb bardzo szybko — na ogół w dniu jego śmierci. A zatem ojciec tego mężczyzny mógł być schorowany lub w podeszłym wieku. Ponadto Jezus nie wymagałby, żeby syn opuścił w potrzebie chorego rodzica. Wskazuje to, że musieli być jeszcze inni członkowie rodziny, którzy mogli się nim zająć (Mk 7:9-13). Człowiek ten niejako powiedział: „Będę twoim naśladowcą, ale dopiero po śmierci ojca. Poczekaj, aż umrze i go pochowam”. Jednak w oczach Jezusa mężczyzna ten nie postawił spraw Królestwa Bożego na pierwszym miejscu w życiu (Łk 9:60, 62).

Niech umarli grzebią swych umarłych: Ojciec mężczyzny, z którym rozmawiał Jezus, prawdopodobnie nie umarł, ale był schorowany lub w podeszłym wieku (zob. materiały do studium: Łk 9:59). Dlatego Jezus najwyraźniej miał na myśli: „Niech ci, którzy są martwi pod względem duchowym, grzebią swych umarłych”. Oznaczało to, że człowiek ten powinien pozwolić swoim krewnym zająć się jego ojcem, dopóki on nie umrze i nie będzie trzeba go pochować. Gdyby ten mężczyzna został naśladowcą Jezusa, wszedłby na drogę prowadzącą do życia wiecznego i nie znalazłby się wśród tych, którzy w oczach Boga są duchowo martwi. Odpowiedź Jezusa pokazuje, że stawianie Królestwa Bożego na pierwszym miejscu w życiu i głoszenie o nim po całej ziemi jest niezbędne, żeby pozostać żywym pod względem duchowym.

nwtsty, multimedia

Orka

Do orki najczęściej przystępowano jesienią, kiedy po miesiącach letnich upałów spieczona gleba rozmiękała pod wpływem deszczu (zob. sgd cz. 19). Niektóre pługi składały się z prostego zaostrzonego kija (czasami zakończonego metalowym okuciem) oraz przymocowanej do niego belki ciągniętej przez jedno lub więcej zwierząt. Po zaoraniu ziemi wysiewano ziarno. W Pismach Hebrajskich wielokrotnie użyto przenośni nawiązujących do znanej wszystkim orki (Sdz 14:18; Iz 2:4; Jer 4:3; Mi 4:3). Jezus często posługiwał się przykładami dotyczącymi prac rolniczych, żeby zilustrować ważne nauki. Na przykład aby podkreślić potrzebę naśladowania go całym sercem, użył przykładu oracza (Łk 9:62). Gdyby oracz nie skupił się na wykonywanej pracy, robiłby krzywe bruzdy. Podobnie uczeń Chrystusa, który pozwala, by inne sprawy odciągały go od jego obowiązków, nie nadaje się do Królestwa Bożego.

Wyszukujemy duchowe skarby

nwtsty, materiały do studium: Łk 8:3

im usługiwały: Lub „zapewniały im praktyczną pomoc”. Greckie słowo diakonéo może się odnosić do dbania o fizyczne potrzeby drugich, na przykład do przygotowywania i podawania posiłków. W podobnym znaczeniu użyto go w Łk 10:40; 12:37; 17:8 („usługiwać”) i Dz 6:2 („rozdzielać pokarm”), ale może też ono dotyczyć wszelkich tego typu przysług. W tym miejscu słowo to odnosi się do praktycznej pomocy, jaką kobiety wspomniane w wersetach 2 i 3 zapewniały Jezusowi i jego uczniom w wykonywaniu zadania, które zlecił im Bóg. W ten sposób kobiety te wysławiały Boga, a On docenił ich postępowanie i sprawił, że wzmianki o ich szczodrości zostały zachowane w Biblii dla przyszłych pokoleń (Prz 19:17; Heb 6:10). Tego samego greckiego wyrazu użyto w odniesieniu do kobiet w Mt 27:55 i Mk 15:41.

16-22 LIPCA

SKARBY ZE SŁOWA BOŻEGO | ŁUKASZA 10, 11

„Przypowieść o miłosiernym Samarytaninie”

nwtsty, multimedia

Droga z Jerozolimy do Jerycha

Droga (1) ukazana na tym krótkim filmie przypuszczalnie biegnie szlakiem, który w starożytności łączył Jerozolimę i Jerycho. Wiódł on przez Pustkowie Judejskie i miał ponad 20 km długości. Ponieważ Jerozolima leżała prawie 1000 m powyżej Jerycha, szlak ten był stromy i kręty. Na tym niegościnnym, odludnym terenie tak często dochodziło do rozbojów, że dla ochrony podróżnych stacjonował tam garnizon. W miejscu, gdzie szlak wychodził z Pustkowia Judejskiego, znajdowała się nowsza część Jerycha (2), a jego starsza część (3) była położona około 2 km dalej.

nwtsty, materiały do studium: Łk 10:33, 34

pewien Samarytanin: Żydzi na ogół patrzyli z góry na Samarytan i nie utrzymywali z nimi żadnych kontaktów (Jn 4:9). Dla niektórych Żydów określenie „Samarytanin” było wyrażeniem pogardliwym i obelżywym (Jn 8:48). W Misznie znajduje się wypowiedź pewnego rabina: „Ten, kto je chleb Samarytan, jest równy temu, który je wieprzowinę” (Szewiit 8:10). Wielu Żydów nie uważało świadectwa składanego przez Samarytan za wiarygodne ani nie chciało korzystać z ich usług. Jezus był świadomy pogardliwej postawy, jaką na ogół przejawiali Żydzi, dlatego udzielił ważnej lekcji w przykładzie znanym jako przypowieść o miłosiernym Samarytaninie.

przewiązał jego rany, polewając je oliwą i winem: Łukasz, który był lekarzem, szczegółowo zanotował przypowieść Jezusa, podając opis opatrywania ran zgodny z metodami stosowanymi w tamtych czasach. Zarówno oliwa, jak i wino były powszechnie wykorzystywane jako domowe środki lecznicze: oliwy używano do zmiękczania ran (por. Iz 1:6), a wina jako łagodnego środka odkażającego. Łukasz napisał też, że rany zostały przewiązane, czyli zabandażowane, żeby ich stan się nie pogarszał.

gospody: Użyty tu grecki wyraz dosłownie oznacza „miejsce, gdzie przyjmuje się wszystkich”. Podróżni mogli tam znaleźć nocleg dla siebie i swoich zwierząt. Właściciel gospody dbał o podstawowe potrzeby podróżnych i mógł za dodatkową opłatę zatroszczyć się o osoby pozostawione pod jego opieką.

Wyszukujemy duchowe skarby

nwtsty, materiały do studium: Łk 10:18

Zobaczyłem Szatana, jak już spadł z nieba niczym błyskawica: Jezus najwyraźniej wypowiada tu proroctwo i formułuje je w taki sposób, jak gdyby wyrzucenie Szatana z nieba już się wydarzyło. Obj 12:7-9 opisuje bitwę w niebie i łączy upadek Szatana z narodzinami mesjańskiego Królestwa. Jezus podkreślił, że klęska Szatana i demonów w tej przyszłej bitwie jest nieunikniona, skoro 70 uczniów — zwykłych, niedoskonałych ludzi — właśnie otrzymało od Boga władzę, żeby wypędzać demony (Łk 10:17).

nwtsty, materiały do studium: Łk 11:5-9

Przyjacielu, pożycz mi trzy chleby: W kulturze Bliskiego Wschodu gościnność uważana jest za obowiązek i ludzie chętnie się z niego wywiązują. Nawet jeśli ktoś przybył niespodziewanie o północy, bo na przykład miał jakieś kłopoty w podróży (co w tamtych czasach często się zdarzało), gospodarz czuł się zobowiązany go nakarmić. Był nawet gotowy obudzić o tej porze sąsiada, żeby pożyczyć od niego coś do jedzenia.

Przestań mi się naprzykrzać: W tej przypowieści sąsiad ociągał się ze spełnieniem prośby nie dlatego, że był niemiły, ale dlatego, że już położył się spać. W tamtych czasach w domach, zwłaszcza ludzi ubogich, był tylko jeden duży pokój. Dlatego gdyby gospodarz wstał, przeszkadzałby spać całej rodzinie.

śmiałą uporczywość: Występujący tu grecki wyraz może dosłownie oznaczać „brak skromności” lub „brak wstydu”. Jednak w tym kontekście wskazuje na wytrwale okazywaną śmiałość i uporczywość. Mężczyzna z przypowieści Jezusa nie czuł się zawstydzony i nie powstrzymywał się przed uporczywym proszeniem o to, czego potrzebował. Jezus w ten sposób chciał nauczyć swoich naśladowców, żeby w modlitwach byli tak samo wytrwali (Łk 11:9, 10).

23-29 LIPCA

SKARBY ZE SŁOWA BOŻEGO | ŁUKASZA 12, 13

„Jesteście warci więcej niż wiele wróbli”

nwtsty, materiały do studium: Łk 12:6

wróbli: Greckie określenie strouthíon jest zdrobnieniem oznaczającym dowolnego małego ptaka. Często jednak odnosi się do wróbli, najtańszych ze wszystkich ptaków sprzedawanych jako pożywienie.

nwtsty, materiały do studium: Łk 12:7

nawet wasze włosy na głowie wszystkie są policzone: Ocenia się, że liczba włosów na głowie człowieka wynosi średnio ponad 100 000. Gruntowna wiedza Jehowy o tak drobnych szczegółach świadczy o tym, że żywo interesuje się On każdym naśladowcą Chrystusa.

Wyszukujemy duchowe skarby

nwtsty, materiały do studium: Łk 13:24

Wytężajcie siły: Lub „zmagajcie się”. Jezus podkreślił w ten sposób, że chcąc wejść przez wąskie drzwi, trzeba działać z pełnym zaangażowaniem. Różne źródła sugerują, że fragment ten można oddać jako „dołóżcie wszelkich starań; róbcie wszystko, co w waszej mocy”. Grecki czasownik agonízomai jest spokrewniony z rzeczownikiem agòn, który często odnosi się do zawodów sportowych. W Heb 12:1 rzeczownik ten występuje w sensie przenośnym i odnosi się do chrześcijańskiego „wyścigu” po życie. Pojawia się on również w bardziej ogólnym znaczeniu jako „zmaganie” (Flp 1:30; Kol 2:1) lub „walka” (1Tm 6:12; 2Tm 4:7). Użyty w Łk 13:24 grecki czasownik bywa tłumaczony na „uczestniczyć w zmaganiach” (1Ko 9:25), „wytężać siły” (Kol 1:29; 4:12; 1Tm 4:10) i „walczyć” (1Tm 6:12). Ponieważ pochodzi on od słowa mającego związek z rywalizacją sportową, to zdaniem niektórych wspomniany przez Jezusa wysiłek można porównać do wysiłku sportowca, który robi wszystko, co w jego mocy, żeby zdobyć nagrodę.

nwtsty, materiały do studium: Łk 13:33

nie jest dopuszczalne: Lub „jest niemożliwe (nie do pomyślenia)”. Chociaż żadne biblijne proroctwo nie mówiło wprost, że Mesjasz umrze w Jerozolimie, to wniosek taki można wyciągnąć na podstawie Dn 9:24-26. Poza tym gdyby Żydzi mieli zabić proroka, a w szczególności Mesjasza, to należałoby się spodziewać, że zrobiliby to w tym mieście. W Jerozolimie zbierał się Sanhedryn, 71-osobowy sąd najwyższy, więc wszelkie sprawy oskarżonych o bycie fałszywymi prorokami rozpatrywano właśnie tam. Jezus mógł mieć również na uwadze, że to w Jerozolimie stale składano Bogu ofiary i zabijano baranka paschalnego. Późniejsze wydarzenia dowiodły, że słowa Jezusa się sprawdziły. Postawiono go przed Sanhedrynem w Jerozolimie i tam skazano. I właśnie w Jerozolimie, tuż za murami miejskimi, umarł jako „ofiara paschalna” (1Ko 5:7).

30 LIPCA DO 5 SIERPNIA

SKARBY ZE SŁOWA BOŻEGO | ŁUKASZA 14-16

„Przypowieść o synu marnotrawnym”

nwtsty, materiały do studium: Łk 15:11-16

Pewien człowiek miał dwóch synów: Przypowieść o synu marnotrawnym (albo o „zagubionym synu”) jest pod pewnymi względami wyjątkowa. To jedna z najdłuższych przypowieści Jezusa. Najbardziej niezwykły jest opis relacji rodzinnych. W innych przykładach Jezus zazwyczaj nawiązywał do rzeczy nieożywionych, takich jak różne rodzaje nasion i gleby, albo do oficjalnych relacji między panem i jego niewolnikami (Mt 13:18-30; 25:14-30; Łk 19:12-27). Jednak tutaj Jezus nawiązał do bliskiej więzi między ojcem i jego synami. Wiele osób znających tę przypowieść nigdy nie miało takiego dobrego, czułego ojca. Przypowieść ta ilustruje głębokie współczucie i miłość, jakimi nasz niebiański Ojciec darzy swoje ziemskie dzieci — zarówno te, które przy Nim trwają, jak i te, które po zejściu na złą drogę do Niego wracają.

młodszy z nich: Według Prawa Mojżeszowego pierworodny syn otrzymywał w dziedzictwie podwójny dział (Pwt 21:17). Dlatego jeśli starszy syn z tej przypowieści był pierworodnym, to dziedzictwo jego młodszego brata było o połowę mniejsze.

roztrwonił: Użyty tutaj grecki wyraz dosłownie oznacza „rozproszyć (w różne strony)” (Łk 1:51; Dz 5:37). W Mt 25:24, 26 przetłumaczono go na „odwiewać”. W tym miejscu odnosi się do marnotrawstwa, rozrzutności.

rozwiązłe życie: Lub „rozrzutne (lekkomyślne; hulaszcze) życie”. Pokrewne greckie słowo zostało użyte w podobnym znaczeniu w Ef 5:18; Tyt 1:6; 1Pt 4:4. Ponieważ może też ono zawierać myśl o marnotrawnym stylu życia, w niektórych przekładach biblijnych występuje zwrot „żyjąc rozrzutnie”.

żeby pasł świnie: Według Prawa zwierzęta te były nieczyste, dlatego Żydzi gardzili tym zajęciem i uznawali je za poniżające (Kpł 11:7, 8).

strąkami szarańczynu: Owoce, czyli strąki szarańczynu mają błyszczącą skórzastą łupinę w purpurowobrązowym kolorze i zgodnie z dosłownym znaczeniem swojej greckiej nazwy (kerátion: „rożek”) zakrzywiony kształt. Strąki szarańczynu są po dziś dzień wykorzystywane jako pasza dla koni, bydła i świń. O tym, jak nisko upadł ten młody człowiek, świadczy to, że chciał jeść paszę, którą karmiono świnie.

nwtsty, materiały do studium: Łk 15:17-24

przeciw tobie: Lub „w twoich oczach”. Grecki przyimek enòpion, który dosłownie oznacza „przed; przed obliczem”, występuje w podobnym sensie w Septuagincie w 1Sm 20:1. W wersecie tym Dawid zapytał Jonatana: „Jaki grzech popełniłem przeciwko twojemu ojcu?” (NWT, 2013).

najemników: Młodszy syn zamierzał po powrocie do domu poprosić ojca, żeby przyjął go nie jako syna, ale jako najemnika. Człowiek taki w przeciwieństwie do niewolnika nie był zaliczany do domowników — był kimś obcym, wynajmowanym niekiedy tylko na jeden dzień (Mt 20:1, 2, 8).

czule go ucałował: Lub „serdecznie go ucałował”. Grecki wyraz oddany tu jako „czule ucałować” to wzmocniona forma czasownika filéo, który czasami jest tłumaczony na „pocałować” (Mt 26:48; Mk 14:44; Łk 22:47), ale częściej oznacza „kochać” (Jn 5:20; 11:3; 16:27). Witając skruszonego syna w tak ciepły i serdeczny sposób, ojciec pokazał, że pragnie go przyjąć z powrotem.

zwać się twoim synem: Niektóre manuskrypty po tym wyrażeniu zawierają zdanie: „Uczyń mnie jednym ze swych najemników”. Tego zdania nie uwzględniono jednak w zrewidowanej wersji Przekładu Nowego Świata, ponieważ nie występuje ono w różnych wczesnych, wiarygodnych manuskryptach. Według części uczonych dodano je po to, żeby zsynchronizować ten werset z Łk 15:19.

długą szatę (...) pierścień (...) sandały: Nie chodziło o zwykłą szatę, ale o najlepszą — prawdopodobnie o bogato wyszywany strój, jaki otrzymywał gość honorowy. Wkładając pierścień na rękę syna, ojciec okazał mu przychylność i miłość, a także przywrócił mu dawną pozycję i godność. Niewolnicy zazwyczaj nie nosili pierścieni ani nie chodzili w sandałach, dlatego tym gestem ojciec jasno dał do zrozumienia, że wita swojego syna jako pełnoprawnego członka rodziny.

Wyszukujemy duchowe skarby

nwtsty, materiały do studium: Łk 14:26

ma w nienawiści: W Biblii słowo „nienawiść” ma kilka odcieni znaczeniowych. Może dotyczyć wrogości, która wynika ze złośliwości i popycha do wyrządzania innym krzywdy. Może też oznaczać tak silną niechęć czy wstręt do kogoś lub czegoś, że nie chce się mieć z tą osobą lub rzeczą nic wspólnego. A czasami „nienawidzić” znaczy po prostu „mniej kochać”. Na przykład o Jakubie czytamy, że ‛znienawidził’ Leę, co oznacza, że kochał ją mniej niż Rachelę (Rdz 29:31; Pwt 21:15). W tym znaczeniu słowo to występuje też w starożytnej literaturze żydowskiej. A zatem Jezus nie miał na myśli, żeby jego naśladowcy odnosili się wrogo lub pogardliwie do swoich krewnych czy do samych siebie, bo byłoby to sprzeczne z pozostałą częścią Pisma Świętego (por. Mk 12:29-31; Ef 5:28, 29, 33). W tym kontekście sformułowanie „mieć w nienawiści” można oddać jako „kochać w mniejszym stopniu”.