ROZDZIAŁ 13

Jak poradzić sobie ze smutkiem?

„Gdy inni są w dołku, staram się im pomóc i ich pocieszyć. Ale potem — choć mało kto o tym wie — zamykam się w swoim pokoju i płaczę” (Kamila).

„Kiedy jest mi źle, uciekam od ludzi. Wykręcam się od zaproszeń. Przed bliskimi świetnie się maskuję, więc nie wiedzą, co naprawdę przeżywam” (Robert).

CZY kiedykolwiek miałeś podobne odczucia jak Kamila lub Robert? Jeśli tak, to nie myśl, że coś jest z tobą nie w porządku. Przecież każdy bywa smutny. Zdarzało się to również wiernym Bogu osobom z czasów biblijnych (1 Samuela 1:6-8; Psalm 35:14).

Być może nie zawsze wiesz, skąd się bierze twoje przygnębienie. „Wcale nie musisz być w beznadziejnej sytuacji, żeby czuć się fatalnie” — mówi 19-letnia Ania. „Dół może cię dopaść w każdej chwili, nawet gdy nie masz żadnych większych problemów. To dziwne, ale tak jest”.

Bez względu na przyczynę smutku — a nawet jeśli pojawia się on bez wyraźnej przyczyny — możesz sobie z nim poradzić. W jaki sposób?

1. Rozmawiaj o tym. Kiedy Hiob przeżywał ciężkie chwile, powiedział: „Będę mówił w goryczy swej duszy!” (Hioba 10:1).

Kamila: „To niesamowite, jaką ulgę przynosi mi rozmowa. Wreszcie ktoś wie, co przeżywam, więc może rzucić mi linę i wyciągnąć mnie z dołka. Jestem uratowana!”.

Podpowiedź: Zapisz poniżej imię przyjaciela, któremu możesz się zwierzyć w chwilach przygnębienia.

․․․․․

2. Pisz o tym. Gdy zaczynasz widzieć świat w czarnych barwach, spróbuj przelać swe myśli na papier. Król Dawid wyrażał nieraz głęboki smutek w natchnionych psalmach (Psalm 6:6). Również tobie ujęcie uczuć w słowa pozwoli ‛strzec praktycznej mądrości i zdolności myślenia’ (Przysłów 3:21).

Natalia: „Kiedy smutek tak mnie przytłacza, że w głowie mam chaos, pisanie pomaga mi uporządkować uczucia. Robi mi się wtedy lżej”.

Podpowiedź: Korzystając z tabelki na stronie 93, obmyśl, jak mógłbyś zareagować w trudnych sytuacjach. Pomoże ci to poradzić sobie ze smutkiem.

3. Módl się. Biblia mówi, że jeśli przedstawiasz w modlitwie swoje troski, ‛pokój Boży, który przewyższa wszelką myśl, będzie strzegł twego serca i władz umysłowych’ (Filipian 4:6, 7).

Estera: „Nie potrafiłam ustalić, dlaczego jestem taka przygnębiona. Nie mogłam już tego wytrzymać, więc prosiłam Jehowę, żeby pomógł mi odzyskać radość. Wreszcie się udało. Nigdy nie lekceważ potęgi modlitwy”.

Podpowiedź: W swoich modlitwach możesz wzorować się na słowach Psalmu 139:23, 24. Wylej przed Jehową serce i poproś, by pomógł ci rozpoznać przyczynę smutku.

Poza tym źródłem cennego wsparcia jest Słowo Boże, Biblia. Rozważanie budujących myśli, które kryją się w sprawozdaniach biblijnych, może mieć pozytywny wpływ na twoje uczucia (Psalm 1:1-3). Przykłady takich relacji znajdziesz w ramkach „Wzór do naśladowania”, zamieszczonych w obu tomach tej książki. W tomie 2, na stronie 227, przeczytasz chociażby, jak z negatywnymi emocjami spowodowanymi niedoskonałością radził sobie apostoł Paweł.

Gdy smutek nie mija

Rafał wyznaje: „Nieraz rano wydaje mi się, że łatwiej byłoby zostać w łóżku i nie zmuszać się do walki z kolejnym bezsensownym dniem”. Rafał cierpi na depresję — i nie on jeden. Niektóre badania wskazują, że jakaś postać tej choroby dotyka co czwartego nastolatka.

Jak ustalić, czy nie masz depresji? Do jej objawów należą duże zmiany nastroju i zachowania, odosabnianie się, niemal całkowity brak zainteresowania jakąkolwiek aktywnością, wyraźne zmiany nawyków żywieniowych, zaburzenia snu, a także silnie zaniżone poczucie własnej wartości i nieuzasadnione poczucie winy.

Oczywiście prawie każdy od czasu do czasu zauważa u siebie któryś z tych objawów. Ale jeśli utrzymują się one dłużej niż dwa tygodnie, porozmawiaj z rodzicami, czy nie warto pójść z tym do lekarza. Pomoże ci on ustalić, czy twój smutek nie ma podłoża fizjologicznegoa.

Jeżeli cierpisz na depresję, nie musisz się tego wstydzić. Po zastosowaniu odpowiedniej terapii wielu chorych odczuwa znaczącą poprawę — być może po raz pierwszy od naprawdę długiego czasu! Pamiętaj ponadto, że bez względu na przyczynę smutku zawsze możesz czerpać pociechę ze słów Psalmu 34:18: „Jehowa jest blisko tych, którzy serce mają złamane, a zdruzgotanych na duchu wybawia”.

[Przypis]

WERSET

„Jehowa jest blisko tych, którzy serce mają złamane, a zdruzgotanych na duchu wybawia” (Psalm 34:18).

WSKAZÓWKA

Gdy jesteś załamany, opisz dokładnie, co czujesz i z czego to może wynikać. Po miesiącu przejrzyj swoje notatki. Czy teraz patrzysz na tę sprawę bardziej pozytywnie? Jeżeli tak, napisz, co ci pomogło.

CZY WIESZ, ŻE...?

Czasami każdy musi się wypłakać, nawet mężczyzna. W pewnym momencie swojego życia król Dawid przyznał: „Co noc moje łoże jest mokre od łez, pościel moją łzami zalewam” (Psalm 6:7, Miłosz [6:6, NŚ]).

PLAN DZIAŁANIA!

Żeby poprawić sobie nastrój, mogę zająć się następującymi rzeczami: ․․․․․

W lepszy humor może mnie wprawić towarzystwo następujących osób: ․․․․․

Sprawy, o które zapytam rodziców: ․․․․․

ZASTANÓW SIĘ

● Dlaczego czasami dobrze jest się wypłakać?

● Jak przebywanie wśród ludzi może ci pomóc radzić sobie ze smutkiem?

[Napis na stronie 96]

„Gdy jestem smutna, nie mogę się odosabniać. Oczywiście potrzebuję trochę samotności, żeby poukładać myśli albo po prostu porządnie się wypłakać. Ale potem muszę wrócić do ludzi, żeby oderwać się od tego, co mnie dołuje” (Kinga).

[Tabela i ilustracje na stronie 93]

Materiały ćwiczeniowe

Jak pokonać smutek

uzupełnij tabelkę

sytuacja

Z powodu uwag nauczyciela czuję się nic niewart

niewłaściwa reakcja

Odpuszczam sobie przedmiot, którego on uczy

lepsza reakcja

Podpowiedź: zobacz rozdział 20

sytuacja

Przyjaciel zaczął mnie ignorować

niewłaściwa reakcja

Obmawiam go za plecami

lepsza reakcja

Podpowiedź: zobacz rozdział 10 w tomie 2

sytuacja

Moi rodzice się rozwodzą

niewłaściwa reakcja

Jestem rozżalony na mamę i/lub tatę

lepsza reakcja

Podpowiedź: zobacz rozdział 4

sytuacja

․․․․․

niewłaściwa reakcja

․․․․․

lepsza reakcja

․․․․․

sytuacja

․․․․․

niewłaściwa reakcja

․․․․․

lepsza reakcja

․․․․․

[Ilustracja na stronie 95]

Dzięki pomocy innych i własnym wysiłkom możesz się wydostać z otchłani smutku