¿Tukuy imapichu Diosman juntʼa sunqu kanki?

“Ñuqaqa, wañupunaykama juntʼa sunqullapuni kasaq.” (JOB 27:5, NM.)

1, 2. a) ¿Imayna runa kanapaq kallpachakunanchik tiyan? b) ¿Ima tapuykunatataq kutichisunchik?

IMAYNACHUS wasiyki kananta, planospi qhawarichkasqaykita tʼukuriy. Chay wasiqa sumaq, chayraykutaq yuyayniykipiqa, familiaykiwan chaypiqa kusisqa kawsakunaykita ninki. Chaywanpis, ¿imatá ruwanayki tiyan, chay yuyasqayki juntʼakunanpaq? Chaypaqqa, chay wasita ruwanayki tiyan, chaymantaq kawsakuq ripunayki kanqa, chantapis kʼachitullapuni kananpaq sumaqta qhawanayki tiyan.

² Kikillantaq Diosman juntʼa sunqu kaywanpis. Chantapis juntʼa sunqu kayqa, ñuqanchikpaq, familianchikpaq ima, may allin kasqanta tukuy yachanchik. Chaywanpis, Diosman juntʼa sunqu, chiqa sunqu ima kayqa, mana munayllachu, manaqa ruwayninchikwan chayta rikuchinanchik tiyan. Wasiqa ruwakun achkha qullqiwan, llamkʼaywan ima (Luc. 14:28-30). Diosman juntʼa sunqu kanapaq, kikillantataq llamkʼananchik tiyan, chaytaq mana qhasipaqchu kanqa. Kunanqa kimsa tapuykunata kutichisunchik: Diosman juntʼa sunqu kanapaq, ¿imatataq ruwananchik tiyan? Chʼampaykuna kaptin, ¿imaynamantá Diosman juntʼa sunqu, chiqa sunqu ima, kayta atisunman? Manaña Diosman juntʼa sunqu kaqkuna, ¿imatá ruwayta atinkuman?

Juntʼa sunqu kanapaq, ¿imatataq ruwananchik tiyan?

3, 4. a) Juntʼa sunqu kanapaq, ¿imaynatá Jehová yanapawanchik? b) Jesuspa ruwasqan, ¿imatá juntʼa sunqu kanapaq yachachiwanchik?

³ Ñawpaq yachaqanapi yachakurqanchikña, Jehovaqa, Payman juntʼa sunqu kayta akllayta saqiwasqanchikta. Payman juntʼa sunqu kayta akllaqkunaqa yanapayninta japʼinku. Arí, Jehovaqa payman chiqa sunqu kananchikpaq yachachiwanchik, chantapis chaymanjina kawsanapaq, espíritu santonta quwanchik (Luc. 11:13). Astawanpis tukuyta, juntʼa sunqu kanallankupaqpuni kallpachakuqkunataqa, llaqtanniqta waqaychan (Pro. 2:7).

⁴ Juntʼa sunqu kayta yachachinawanchikpaq, ¿imatá Jehová ruwarqa? Churinta kay Jallpʼaman kachamurqa. Jesusqa, janaqpacha Tatanta tukuy imapi kasukurqa, “kasukoj kaspa, wañuykama chayarqa” (Fili. 2:8). Mayta ñakʼarichkaspapis, Tatanman nirqa: ‘Ama munaynillayqa ruwakuchunchu, manachayqa qampa munayniyki ruwasqa kachun’, nispa (Luc. 22:42). Sapa jukninchik tapurikuna kanman: “Ñuqa, ¿jinatachu yuyani?”. Juntʼa sunqu kayta munanchik chayqa, Diosta tukuy sunqu kasukunanchik tiyan. Qhawarina ima ruwaykunapichus kasukuyqa, may allinpuni kasqanta.

5, 6. a) Sapitapi kaspa, David, ¿imaynatá chiqa sunqu kay, allin kasqanta rikuchirqa? b) Kay tiempopi cristianos sapallanku kachkaspa, ¿imapitaq urmayta atinkuman?

⁵ Ñawpaqtaqa sapitanchik kachkaspa, Jehovata kasunanchik tiyan. Kamachiq Davidqa chaymanta parlaspa, may allinpuni Diosman chiqa sunqu kay kasqanta nirqa (Salmo 101:2, ñawiriy). Davidtaqa kamachiq kasqanrayku, maychhika runas riqsirqanku, chantapis jatun tantakuykunaman riq (Salmo 26:12, kikinchay). Chantapis chiqanta ruwaq, llaqta payjina ruwananpaq (Deu. 17:18, 19). Astawanpis Davidqa sumaqta yacharqa, sapallan “wasinpi kaspapis” juntʼa sunqu kananta. ¿Imatá ñuqanchikmanta nisunman?

⁶ Kay Salmo 101:3, “ni jaykʼajpis sajra kajta ñawpaqeyman churasajchu”, David nisqanta ñawirinchik. Kay tiempopiqa, mana allin kaqkunata ñawisninchikpa ñawpaqinman churanapaqqa maychhika tiyan. Internet rikhurimusqanqa juk jatun chʼampay cristianospaq, imaptinchus mana pʼachayuq runasta, khuchichakuyta ima qhawayman urmanapaqjina kachkan. Juk cristiano chaypi urmaptin, ¿niyta atinmanchu, kay Salmo 101:3 nisqanmanjina, Diosta kasukusqanta? Mana pʼachayuq runasta qhawayqa mayta ñakʼarichiwasunman, imaptinchus khuchichakuypi urmanankupaq tukuyta aysan, yuyaytapis khuchichan, casarasqastapis mana allin kawsayman apanman (Pro. 4:23; 2 Cor. 7:1; 1 Tes. 4:3-5).

 7. Sapitanchik kachkaspa, ¿ima pʼititaq Diosman juntʼa sunqupuni kanapaq yanapawasun?

⁷ Sutʼimanta nisunman, Jehovata yupaychaqkunaqa ni jaykʼaq sapallanku kachkankuchu. Janaqpachapi Tatanchikqa tukuyta watuwanchik (Salmo 11:4, ñawiriy). Kaypi tʼukurina, Jesús kay Mateo 5:28 nisqanta kasukuspa, mana saqra ruwaypi urmaspaqa, Diosta mayta kusichinchik. Chayrayku, amapuni qhawaychu mana pʼachayuq runasta, mana juchaman urmanaykipaq. Ama juntʼa sunqu kawsayniykita mana pʼachayuq runasta qhawaspa chinkachiychu.

8, 9. a) Daniel, compañerosnin ima, ¿imawantaq tinkukurqanku? b) ¿Imaynamantá waynas, sipaskuna ima, Jehovata, hermanosta ima, kusichinkuman?

⁸ Iskay kaqtañataq qhawarina, mana cristianoswan kachkaspapis Diosman juntʼa sunqupuni kana, kasukuna ima. Tʼukurinachik, Daniel kimsa compañerosninwan, waynas kachkaptinku, wata runastajina Babiloniaman aparqanku. Chay llaqtapi saqra runasqa, ni imata Jehovamanta yacharqankuchu. Chay runasqa, imatachus Dios mana mikhunankuta nirqa chayman tanqarqanku, kay waynastaq Diosta wasanchaspa mikhuyta atillankuman karqa. Imaptinchus tatasninku, ancianos, Israelmanta sacerdotes ima, mana rikuchkarqankuchu. ¿Pitaq yachanman karqarí? Arí, Jehovalla. Chayrayku, paykunaqa Diosta kasukurqanku, kawsayninkuta wañuy pataman churachkaspapis (Dan. 1:3-9).

⁹ Kunanpis waynas, sipaskuna ima critianosqa kikinta ruwanku: Diospa kamachiyninta jatunpaq qhawaspa, compañerosninkuta mana kasunkuchu. Chantapis drogasta, maqanakuyta, millay parlayta, khuchichakuyta ima, qhisachaspaqa Diosta kasukuchkankichik, ajinamanta Payman juntʼa sunqu, chiqa sunqu ima kachkankichik. Chaytaq may allin qankunapaq, chantapis Jehovata, hermanosta ima, kusichinkichik (Sal. 110:3).

10. a) ¿Ima pantasqa yuyaytaq wakinkunata, Diosta wasanchanankupaq tanqan? b) Chiqamanta Diosman juntʼa sunqu kaqkuna, ¿imaynatá khuchichakuyta qhawanku?

¹⁰ Kimsatañataq qhawarina, juk waynawan chayri sipaswan kachkaspa, Diosta kasukunanchik tiyan. Yachanchikjina, Bibliaqa khuchichakuyta juchachan. Chaywanpis, wakkunaqa mana jucha kasqanta ninku. Tʼukurina kaypi, wakinkunaqa riqsinakuchkaspa llamkʼaspa sakwanku chayri siminkuniqta jinanakunku, chay ruwasqankutataq mana khuchichakuytajinachu qhawanku. Chayta ruwaqkunaqa, Biblia khuchichakuy rimaymanta parlaspaqa, tukuy laya millay ruwaykunapaq uqharisqanta chantapis juchachasqanta qunqapunku —chayri qunqapuyta munanku—, qutuchakuymanta qharqusqa kananta ima.a Astawanpis mayta juchachakuchkanku Diosta wasanchaspa. Diosman juntʼa sunqu kayta munaqkunarí, mana ninkuchu Biblia kaymantaqa mana sutʼitachu parlan. Nillataq juchaman anchata qayllaykuyta munankuchu, mana urmasaqchu nispa. Chantapis mana jasutʼichikuyllapichu yuyanku, manaqa Jehovata llakichinankupi, sunqunta nanachinankupi ima. Chay juchaman qayllaykunankumantaqa, astawan karunchakunku, jinamanta ayqinku chay khuchichakuykunamanta (1 Cor. 6:18). Chayqa chiqamanta juntʼa sunqu kay ninayan.

Chʼampaykuna kaptin, imaynamantá Diosman juntʼa sunqu kayta atisunman

11. ¿Imaptintaq Diosta kasukuyllapuni may allin? Kikinchay.

¹¹ Juntʼa sunqu kaqqa kasukuq runa, chayrayku juntʼa sunqu runas kayta munaspaqa kasukunapuni tiyan. Juk kuti kasukuyqa mana imachu kanman, chaywanpis tiempo pasasqanmanjina kasukusqanchikqa may chhikaman tukunman. Kikinchanapaq, juk ladrillopi tʼukurina. Juk ladrilloqa mana imachu, chaywanpis achkha ladrilloswanqa kʼacha wasita ruwasunman. Diosta kasukusunchik tukuy imapi chayqa, juntʼa sunqu, chiqa sunqu ima, kawsayninchikpi kayta atisunchik (Luc. 16:10).

12. David qhasimanta ñakʼarispapis chiqa sunqullapuni kasqanmanta, ¿imatá yachakunchik?

¹² Chʼampaykunapi, churanakuykunapi, qhasimanta juchachawasqanchikpi ima, sinchita sayaspaqa astawan Diosman chiqa sunqu kasqanchikta rikuchinchik. Davidmanta qhawarina. Payqa wayna kachkaspa Diosninchikpa akllasqan kamachiq Saulniqta qhatiykachasqa karqa. Diosqa, chay tiempopaq Saulta manaña allinpaqchu qhawachkarqa, Davidta allinpaq qhawasqanraykutaq, Saulqa may phiñasqa kachkarqa. Saulqa achkha watastawanraq kamachirqa, Israelmanta soldadoswantaq, Davidta qhatiykacharqa. Jehovaqa, Davidta qhasimanta Saúl qhatiykachananta saqirqa, ¿chaymanta David phiñakurqachu? ¿Qhasipaq ñakʼariyta muchuchkani ninmanchu karqa? Mana. Astawanpis payqa Saulta wañuchiyta atispapis, Diospa akllasqan kasqanrayku mana wañuchirqachu (1 Sam. 24:2-7).

13. Mayqin hermanollapis pantaptin chayri sunqunchikta nanachiwaptinchik, ¿imaynatá Diosman chiqa sunqullapuni kasqanchikta rikuchisun?

¹³ David ruwasqanmantaqa, ¡mayta yachakusunman! Diosninchikpa llaqtanpiqa mana juntʼa runaschu kanchik chayrayku wakin kutipi hermanosninchik mana allintachu ruwanqanku chayri Diosta wasanchanqanku. Chaywanpis, Jehovap llaqtanqa, llaqtajina payman chiqa sunqullapuni kanqanku (Isa. 54:17). Chantá, ¿imatá ruwasun mayqin hermanollapis, pantaptin chayri sunqunchikta nanachiwaptinchik? Phiñakuy sunqunchikpi saphichakunanta saqisun chayqa, ichapis Diosta wasanchasunchik. Wakkunap ruwasqankumantaqa, mana Diospaq phiñakunachu nitaq wasanchanachu (Sal. 119:165). Chayjina ñakʼariykunata muchusun chayqa, juntʼa sunqu, chiqa sunqu ima, kasqanchikta rikuchisun.

14. Diospa llaqtanpi wakjinamanta yachachikuptin, ¿imatá juntʼa sunqu kaqkuna ruwanku?

¹⁴ Diospa llaqtanpi imallatapis wakjinamanta yachachikuptin, mana rimaspa juntʼa sunqu kasqanchikta rikuchisun. Diospa llaqtanman chiqa sunqu kaspaqa, Jehovamanpis kasunmanjina kasqanta, ama qunqanachu. Diosqa llaqtanta tʼinkachkan ni jaykʼaqjina, chiqa yupaychaytaq aswan patapi kachkan (Isa. 2:2-4). Maykʼaqllapis juk pʼitimanta wakjinamanta sutʼinchakuptin chayri Diospa llaqtanpi ruwakuptin imaqa, sumaqpaq qhawaspaqa allinta ruwanchik. Sapa pʼunchay Diosmanta yachakusqanchik aswan sutʼi kasqanrayku, mayta kusikunchik (Pro. 4:18). Chayrayku, imapis wakjinamanta ruwakusqanta mana allinpaq qhawayta atispaqa, Diosmanta mañakuna, allinpaq qhawanapaq, chaykamataq kasukuq, chiqa sunqu ima kana.

Manaña Diosman juntʼa sunqu kaqkunaqa, ¿imatá ruwayta atinkuman?

15. Diosman juntʼa sunqu kanapaq, ¿pimantataq kachkan?

¹⁵ Kayqa sumaqta tʼukurinapaq kachkan, ¿icharí? Ñawpa yachaqanapi rikurqanchikjina, juntʼa sunqupuni kananchik tiyan Jehovamanta mana karunchakunapaq, suyakuyninchikpis kanallanqaqpuni. Diosman juntʼa sunqu kayninchikta chinkachiyqa ñuqallanchikmanta kasqanta, ama qunqanachu. Jina kasqanta Job sumaqta yacharqa, chayraykutaq nirqa: ‘Ñuqaqa juntʼa sunqullapuni kachkaq wañupunaykama’, nispa (Job 27:5, NM). Qampis payjina yuyaspa, Jehovamanta mana karunchakuspa ima, juntʼa sunqu kasqaykita mana jaykʼaq chinkachinkichu (Sant. 4:8).

16, 17. a) Juk cristiano saqra ruwayta ruwaspa, ¿imatá mana ruwananchu tiyan? b) ¿Imatá ruwanan kanman?

¹⁶ Jina kaptinpis, wakin cristianosqa juntʼa sunqu kayta saqinku. Apostolespa tiemponpijina wakinkunaqa saqra ruwaykunata ruwanku. Qampi ajina kaptinqa, ¿manañachu ni imata ruwayta atiwaq? Mana. Allinchanaykipaq, ¿imatá ruwawaq? Ñawpaqta qhawarina, imatataq mana ruwanaykichu tiyan. Juchachakuspaqa tatasninchikman, ancianosman, wak hermanosman ima, mana pakanachu. Bibliataq yuyarichiwanchik: “Pichus juchanta pakaykojtaqa mana allinchu renqa; pitajchus juchanta rimarispa, chaymanta tʼaqakun, chay runaqa khuyakuyta tarenqa”, nispa (Pro. 28:13). Juchankuta pakayta munaqkunaqa, mayta pantanku, imaptinchus Diosmantaqa ni ima pakasqa kayta atinchu (Hebreos 4:13, ñawiriy). Wakinkunaqa, puraq uya kanku, Diosta yupaychaqman rikchʼakunku, chaywanpis paypa contranta juchallikunku. Chayqa mana Diosman juntʼa sunqu kaychu. Jehovaqa saqra ruwaqkunaq yupaychayninkuta qhisachan, puraq uya kayninkutaq phiñachin (Pro. 21:27; Isa. 1:11-16).

¹⁷ Chayrayku juk cristiano saqra ruwayta ruwan chayqa, sutʼipacha kachkan imatachus ruwananqa: ancianosman willanan tiyan. Jehovaqa Payta yupaychaypi unqusqajina kaqkunapaqqa, juk yanapata wakichin (Santiago 5:14, ñawiriy). Ama manchachikuychu, Jehová Diosta allinmanta yupaychanaykipaq, sinchi kʼamisqa kanaykimantaqa. Sutʼincharinapaq, may unqusqa kachkaspa, vacunata, operachikuyta ima, ¿nanayta manchachikuspalla qhisachasunmanchu? (Heb. 12:11.)

18, 19. a) Davidjina saqrata ruwaspa, ¿imaynatá watiqmanta Diosman juntʼa sunqu kayta atisunman? b) ¿Imatataq tukuyninchik ruwananchik tiyan?

¹⁸ Saqra ruwaypi urmaspa, ¿sayariy atikunmanchu? ¿Watiqmanta Diosman juntʼa sunqu kay atikunmanchu? Juktawan Davidmanta parlarina. Payqa qusayuq warmita qhawarqa, paywantaq qhinchachakurqa, qusantataq wañuchichirqa chaytaq may jatun jucha karqa. Chayta ruwaspa Davidqa, mana Diosman juntʼa sunquchu karqa. Chaywanpis, ruwasqanqa allinchakuyta atinman karqa. Chaypaqtaq sinchi kʼamisqa kanan karqa. Chantá sunqunmantapacha pesachikusqanrayku, Jehovap khuyakuyninta tarirqa. Davidqa saqra ruway mana allinchu kasqanta yacharqa, kawsaynintataq tikrachirqa, chaymantapachataq tukuy kawsayninpi Diosta kasukurqa. Kawsayninqa kay Proverbios 24:16 chiqapuni kasqanta rikuchirqa, maypichus nin: ‘Chiqan runaqa qanchis kutita urmaspapis, sayarillantaq’, nispa. David wañupuptin, Jehovaqa, churin Salomonman imatachus tatanmanta yuyasqanta nirqa (1 Reyes 9:4, 5, ñawiriy). Diosqa, David juntʼa sunqu, mana wasanchaq runa kasqanmanta yuyarikurqa. Rikunchikjina, Jehovaqa pikunachus sunqunkumantapacha, jucha ruwasqankumanta pesachikuqkunata, juchasninkuta pampachan (Isa. 1:18).

¹⁹ Kay yachakusqanchikmanta nisunman, Diosman juntʼa sunqu kayta munanki chayqa, Dios nisqanta tukuy imapi kasukunayki tiyan. Chiqa sunqullapuni kay, saqra ruwayta ruwanki chaypis, sunquykimantapacha pesachikuy. Diosman juntʼa sunqu kayqa, ¡may sumaqpuni! Davidjina ruwana, pay nirqa: ‘Chaywampis, kawsayniyqa Diosman juntʼa sunqupuni kanqa’, nispa (Sal. 26:11).

[Sutʼinchaynin]

¿Imatá kutichiwaq?

• Diosman juntʼa sunqu kanapaq, ¿imatataq ruwananchik tiyan?

• Chʼampaykuna kaptin, ¿imaynamantá Diosman juntʼa sunqu kayta atisunman?

• Saqra ruwaypi urmaspa, ¿watiqmanta Diosman juntʼa sunqu kayta atisunmanchu?

[8 paginapi recuadro]

‘RUWASQANQA, TʼUKUNAPAQJINA’

May kʼacha, juntʼa sunqu nirqa, juk warmi mana riqsisqa sipasmanta. Chay warmiqa, phichqa killaña wiksallisqa karqa, cafeteria nisqapi, 2.000 dólares qullqinta qunqarparisqa, manataq ajina achkha qullqita apaykachayta yacharqachu. “May llakisqa kachkarqani” nispa, chay llaqtapi periodicosman willarqa. Chaywanpis, qullqinqa allin waqaychasqa kachkarqa. Juk sipas chay qullqita tarispa, pichus chinkachiqta maskʼayta qallarirqa. Mana tarispataq chay qullqita policiasman apasqa, paykunataq chay warmita tarirqanku. “Chay sipas ruwasqanqa mayta tʼukunapaq” nirqa, qullqita chinkachiq warmi. ¿Imaptintaq chay sipas tukuy imatá ruwarqa qullqita kutichipunanpaq? Periodico nin, payqa Jehovamanta sutʼinchaq, “chay religionpi kasqanraykutaq payqa chiqa sunqu” nispa.

[9 paginapi dibujo/foto]

Waynas, sipaskuna ima, Diosman juntʼa sunqu kayta atinku, saqra ruwayman tanqasqa kachkaspa

[10 paginapi dibujo/foto]

Davidqa, Diosta wasanchaspapis, watiqmanta Diosta yupaycharqa