Diospa munayninta ruwananchikpaq huñunakuypi yanapawaqninchik qillqapa sapaq yachachikuyninkuna
6-12 SEPTIEMBRE
BIBLIAMANTA ASTAWAN YACHANAPAQ | DEUTERONOMIO 33, 34
“Jehova Diosqa ‘marqawachkachwanpas’ hinam yanapawasunchik”
it-2-S pag. 99
Jesurun
Ñawpaq bibliakunapim Jesurun sutiwan Israel runakunata riqsirqaku. Kay sutiqa “kuyasqa” ninanmi. Chay sutiqa Israel runakunatam yuyarichirqa Jehova Diospa akllasqan kasqankuta. Chaymantapas yuyarichinanmi karqa allin ruwaq kanankuta (Dt 33:5, 26; Isa 44:2). Ichaqa Deuteronomio 32:15 nisqanpim “Jesurun” sutita servichikun Israel runakunamanta burlakunanpaq. Israel runakuna Diosta mana kasukusqankurayku hinaspa qipancharusqankurayku.
rr-S pag. 120, recuadro
Jehova Diosqa yanapawanchikmi
Ezequielpa qillqasqanmanta ñawpaqtaraqmi Moises willakurqa taytanchik Jehova Dios serviqninkunata yanapananmanta, paymi qillqarqa: “Wiñaypaq kawsaq Diosmi pakakunayki wasiqa. Wiñaypaq atiyninwanmi marqasunki payqa”, nispa (Deut. 33:27). Chaymi yachachiwanchik Jehova Diosninchikqa ima llakipiña kaptinchikpas utaq ima sasachakuypiña tarikuptinchikpas payqa kuyakuywan yanapawananchikmanta. Diosninchikqa atiyniyuq makinwanmi kuyakuywan marqawachkanchikmanpas hina yanapawanchik (Ezeq. 37:10).
“Kallpasqanchikta pacienciawan seguisunchik”
Moisesqa Abraham hinam mana rikurqachu Diospa promesankuna cumplikusqantaqa. Prometesqa allpaman Israel runakuna yaykunankupaqña kachkaptinmi Moisesta Jehova Dios nirqa: “Chimpallanmantam qawarinki chay allpataqa, manam yaykunkichu Israelpa mirayninkunaman qunay allpamanqa”, nispa. ¿Imanasqam paytawan wawqin Aaronta chaynata nirqa? Mana kasukuq Israel runakunawan hikutasqa kasqankuraykum, Diosta mana respetarqakuchu. Jehova Diosmi nirqa: “Qamkunaqa iskaynikichikmi huchallikuwarqankichik Israelpa mirayninkunapa qayllanpi, Meriba-cades sitiopi”, nispa (Deu. 32:51, 52). ¿Chayraykuchu Moises piñakururqa hinaspa hukmanyarurqa? Manamá. Payqa Israel nacionta bendecispanmi nirqa: “¡Yaw Israelpa mirayninkuna, mayna kusisqam kankichik! ¿Pimá qamkuna hinaqa? Qamkunaqa tayta Diospa librasqan runakunam kankichik. Paymi harkachikuna hina yanapaqnikiqa. Paypa espadanpim kachkan atiynikiqa”, nispa (Deu. 33:29).
Ima yachachikuykunatam tariramunchik
it-2-S pag. 418 § 1
Moisesmanta
Moisesqa wañukurqa 120 watayuq kachkaspanmi. Bibliam willawanchik Moises wañukuspanqa kallpanpiraq kasqanmanta hinaspa ñawinpas allintaraq qawakusqanmanta. Taytanchik Jehova Diosmi Moisespa ayanta pamparurqa mana pipa tarinan lugarpi (Dt 34:5-7). Yaqapaschá chaytaqa Jehova Diosninchikqa ruwarqa Moisespa sepulturanta Israel runakuna mana yupaychanankupaq. Chaymantapas yaqachusmi diablo munarqa Moisespa ayanta Israel runakuna yupaychanankuta. Chayna kasqantam yachanchik Jesuspa wawqin Judaspa kayna nisqanwan: “Angelkunata kamachiq Miguelmi ichaqa Moisespa cuerponmanta diablowan atipanakuspan mana juzgarqachu nitaq kamirqachu, aswanqa kaynallatam nirqa: “Jehova Diosyá qamtaqa qaqchasunki”, nispan (Jud 9). Israel runakunaqa manaraq Canaan allpaman yaykuchkaspankum 30 punchaw waqarqaku Moisespa wañukusqanmanta (Dt 34:8).
13-19 SEPTIEMBRE
BIBLIAMANTA ASTAWAN YACHANAPAQ | JOSUEY 1, 2
“Imata ruwaspataq kusisqa kawsakuchwan”
Qarinchakuy Jehova Diosmi qanwan kachkan
Jehova Diospa munayninta ruwanapaq qarinchakunapaqqa, palabranta estudiaspam kasukunanchik. Chaynata ruwananpaqmi Josueyta Jehova Dios nirqa Moisespa wañukusqan qipata: “Kallpanchakuspaykiyá qarinchakuy chaynapi serviqniy Moisespa kamachisusqayki yachachikuyniykunata kasukunaykipaq. [...] Kay libropi yachachikuyman hinallam rimanki, kayman hinallataqmi tuta-punchawpas yuyaymananki chaynapi kay libropi qillqasqanman hina ruwanaykipaq hinaspa kasukunaykipaq. Hinaptinqa tukuy ruwasqaykipas allinmi kanqa”, nispa (Jos. 1:7, 8). Josueyqa kasukurqam hinaptinmi tukuy ruwasqanqa allinpi tukurqa. Ñuqanchikpas chaynata kasukuspanchikqa aswan qarinchakuqmi kasun, allinpunitaqmi Dios serviyninchikpas kanqa.
Qarinchakuy Jehova Diosmi qanwan kachkan
2Sasamá sasachakuykunapi hinaspa mana allin runakunapa kasqanpi Jehova Diosta kasukuyqa. Ichaqa manamá sapallanchikchu kachkanchik, Jehova Dioswan lliw congregacionkunapa uman señorninchik Jesucristopas ñuqanchikwanmi kachkan. Chaymantapas, enteron pachapim qanchis millon masnin testigokuna kachkanku. Chaynaqa, llapanchikyá iñiyniyuq kasqanchikta qawachisun hinaspapas hinallayá Diosmanta willakusun kay 2013 watapaq textota yuyarispa, ninmi: Amayá manchakuychu. Jehova Diosnikiqa qanwanmi kasaq (Jos. 1:9).
Ima yachachikuykunatam tariramunchik
w04-S 1/12 pag. 9 § 1
Josuey qillqapa yachachikuyninkunamanta
2:4, 5. ¿Imanasqataq Rahab llullakurqa tapuqnin runakunata? Rahabqa Jehova Diospim iñirqa, chaymi wañunan kaptinpas Diospa runankunata pakaykuspan chay soldadokunata llullakurqa. Chaymi mana willarqachu Diospa runankuna maypi kasqantaqa, willaykuptinqa wañurachinmankum karqa (Mateo 7:6; 21:23-27; Juan 7:3-10). Chay soldadokunata huk lawman aviasqanraykum Rahabta bibliaqa sutichan allin ruwaq warmi nispa (Santiago 2:24-26).
20-26 SEPTIEMBRE
BIBLIAMANTA ASTAWAN YACHANAPAQ | JOSUEY 3-5
“Jehova Diosqa payman sunqukunatam bendecin”
it-2-S pag. 121
Jordan mayu
Jordan mayuqa usyapiqa manam llumpay ukuchu nitaqmi llumpay hatunchu, paramuptinmi ichaqa mirakuruspan hatu-hatun rikurirun (Jos 3:15). Chayna achka-achka kachkaptinqa Israel runakunaqa manach chimpayta atinmankuchu karqa. Puquy ukuqa kay mayuqa tukuy imatam apan, kunankamapas kay mayuman yaykuq runakunataqa apanmi. Israel runakuna chimpanankupaqmi ichaqa chay mayutaqa Jehova Dios chakirachirqa (Jos 3:14-17). Chaymanta qipamanpas chay mayuqa iskaykamaraqmi chakirqa. Chayqa karqa Eliaspawan Eliseopa tiemponpim (2Re 2:7, 8, 13, 14).
Diospa yuyarichikuyninkunaqa sunqunchiktam kusichin
¿Imaynatam Jehova Diospi astawan hapipakunchik kamachikuyninkunata sapa kuti kasukuspanchik? Piensarisun Israel runakuna prometesqa allpaman imayna yaykusqankupi. Jehova Diosmi baulta apaq sacerdotekunata kamachirqa Jordan mayuman yaykunankupaq. Chayaruptinkum ichaqa Jordan mayuqa tukuy patankama huntarusqa. ¿Imatataq Israel runakunaqa ruwarqaku? ¿Yaqachu mayu asllayanankama semanantin mayu patanpi tiyakurqaku? Manamá. Jehova Diospi hapipakuspankum kamachikuyninta kasukurqaku. ¿Imapim kasukuyninkuqa tukurqa? Bibliam nin: “Baul apaq runakunam mayuman yaykuykurqaku chaymi baul apaq sacerdotekunapas mayupa patan yakuta saruykurqaku [...]. Chaymi hanaymanta hamuq yaku qucharurqa [...]. Sacerdotekunam ichaqa mayupa chawpin chaki allpapi allinta sayarqaku. Chaymi llapallan runakuna chakichisqa mayuta chimparqaku tukunankukama”, nispa (Jos. 3:12-17). ¡Maynatachá admirakurqaku chay hatun mayu sayaruptinqa! Hinaspapas, ¡astawanraqchá Jehova Diospi hapipakurqaku! Tukuy chaykunaqa karqa kamachisqankunata kasukusqankuraykum.
Diospa yuyarichikuyninkunaqa sunqunchiktam kusichin
Kunanqa manamá Jehova Diosqa ñuqanchikpaqqa chayna milagrokunataqa ruwanchu, ichaqa paypi hapipakuspa kasukusqanchikmantam bendeciwanchik. Chuya espiritunwanmi yanapawanchik enteron pachapi gobiernonmanta willakunapaq. Qatiqninkunatam Jesucristopas nirqa Diosmanta willakusqankupi yanapananmanta. Kawsariramusqan qipamanmi paykunata nirqa: “Chaynaqa llapallan nacionpi runakunaman rispayá willamuychik qatiqniykunaña kanankupaq [...]. Sapa punchawmi ñuqaqa qamkunawan kasaq kay pacha puchukanankama”, nispa (Mat. 28:19,20). Achka iñiqmasinchikkunam manchakuqku mana riqsisqanku runakunaman Diosmanta willakuyta, ichaqa chuya espiritupa yanapakuyninwanmi chayta atiparqaku (qaway Salmo 119:46; 2 Corintios 4:7).
Ima yachachikuykunatam tariramunchik
w04-S 1/12 pag. 9 § 2
Josuey qillqapa yachachikuyninkunamanta
5:14, 15. ¿Pitaq kanman Jehova Diospa “tropankunapa kamachiqnin”? Jehova Diospa ‘tropankunapa kamachiqninqa’ yaqachusmi karqa Jesucristo. Paymi Josueyta kallpancharqa Diospa prometesqan allpaman yaykunankupaqña kachkaptinku (Juan 1:1; Daniel 10:13). Señorninchik Jesucristom Dios serviqkunata yanapawanchik iñiyninchikpi suni takyananchikpaq. ¡Chayta yachayninchikmi anchata kallpanchawanchik!
27 SEPTIEMBRE–3 OCTUBRE
BIBLIAMANTA ASTAWAN YACHANAPAQ | JOSUEY 6, 7
“Mana allin ruwaykunamantayá karunchakusun”
Yanqa kaqkunata ama qawasunchu
Pachaknintin watakuna pasaruptinmi, Acan sutiyuq runapas qawasqanwan tentarachikurqa. Diosmi Israel runakunata kamachirqa Jerico llaqtata purmachispanku tukuy imakunata puchukachinankupaq, Diospaq apanankupaq kaqkunallatam sapaqchananku karqa. Diosmi kaynata nirqa: “Amam munapayankichikchu nitaqmi hapinkichikchu chinkachisqa kananpaq tayta Diospaq rakisqa kaqkunataqa”, nispa. Ichaqa, Acan sutiyuq runam mana kasukuspan ancha valorniyuq kaqkunata apakurqa, chaymi Hai sutiyuq llaqtapi vencerachikuspanku achka Israel runakuna wañururqaku. Chaynaqa tarikurqaku suwakuq runa kaynata willakunankamam: “Jerico llaqtamanta qichusqa kaqkunamantam [tukuy imata] rikururqani [...]. Chaykunata kuyaruspaymi apakurqani”, nispa. Ñawinpa munapayasqanmi Acan sutiyuq runata tanqarqa Diospa prohibisqan kaqkunata munapayananpaq chaymi aylluntin wañuchisqa karqaku (Jos. 6:18, 19; 7:1-26).
w97-S 15/8 pag. 28 § 2
¿Imanasqataq pipapas mana allin ruwasqanta willakunanchik?
Pipapas mana allin ruwasqanmantaqa willakunanchik llapallanchik allinlla kanapaqmi, Jehova Diosqariki chuyam chayraykum payta serviqkunapas llapallanchik chuya kananchik, palabranpim niwanchik: “Kasukuq churikuna hinayá kawsaychikqa, amañayá ñawpa tiempopi mana yachaspa imapas munasqaykichikman hinañachu. Aswanqa, imaynam qayasuqnikichik Diospas chuya, chaynayá qamkunapas tukuy kawsaynikichikpi chuya kaychik. Qillqasqam kachkan: ‘Chuyam kanaykichik, ñuqapas chuya kasqayrayku’, niq” (1 Pedro 1:14-16). Pipapas mana allin ruwasqanqa llapallanchiktam sasachawachwan, taytanchik Jehova Diospas ñuqanchikmantam karunchakurunman. Chay mana pasawananchikpaqmi pipas huchallikuqta rimapayananchik utaq ñuqanchik ukumanta qarqunanchik (tupachiy Josuey 7).
Yanqa kaqkunata ama qawasunchu
Ñawipa chaynataq aychapa munapayayninkunaqa cristianokunatapas hukmanyachinmanmi. Chaymi bibliaqa niwanchik qawasqanchikkunatawan munasqanchikkunata controlanapaq (1 Cor. 9:25, 27; qaway 1 Juan 2:15-17). Ñawi imatapas qawaspan munasqanmanta cuentata qukuspanmi Job nirqa: “Kikiypunim contratota ruwarqani doncellakunataqa mana qawapayanaypaq”, nispa (Job 31:1). Kay allin ruwaq runaqa manam piensayllapas-piensarqachu huchapakuyta munaspan pi warmitapas llapchaykuytaqa. Jesuspas niwarqanchikmi piensasqanchikqa chuya kananmanta, nirqam: “Pipas warmita munapayaspan qawaqqa sunqunpim hukwan pierdekuy huchata ruwarunña”, nispa (Mat. 5:28).
Ima yachachikuykunatam tariramunchik
Astawan yachay munaqkunapaq
Ñawpaq tiempopi soldadokunam ima llaqtamanpas yaykuyta munaspankuqa puntata waykaruqku. Punchawkuna waykaruptinkum mikuyninku pisiruq. Soldadokuna yaykuspankuñataqmi tukuy imanta hinaspa mikunankunata apakuqku. Chaymi ñawpaqpi ima pasakusqanmanta estudiaq runakunaqa, Palestina lawpi ñawpaq llaqtakunapa raqayninkunapiqa mana ima mikuytapas tarirqakuchu. Jerico llaqtapa raqayninkunapim ichaqa huk qillqapa nisqanman hina puyñukunapi kawsaykunata tarirqaku. Chay qillqapitaqmi willakun chayna purmasqa llaqtakunapi kawsaykuna tariyqa sasa kasqanta.
Bibliapim willawanchik Israel soldadokuna Jerico llaqtaman yaykuruspanku kawsayninkuta mana apakusqankuta. ¿Imanasqa? Jehova Diosmi kamachirqa chay llaqtamantaqa imatapas mana apakunankupaq (Jos. 6:17, 18). Bibliapiqa willakuntaqmi cosecha pasayllata soldadokuna Jerico llaqtaman yaykusqankuta. Chaymi soldadokuna yaykusqanku punchawpiqa chay llaqtapi kawsaykunaqa huntay-huntayllaña karqa (Jos. 3:15-17; 5:10). Jerico llaqtapa raqayninkunapi achka kawsaykuna tarisqankum qawachin, bibliapa nisqanman hina as punchawllapi chay llaqta purmachisqa kasqanta.
4-10 OCTUBRE
BIBLIAMANTA ASTAWAN YACHANAPAQ | JOSUEY 8, 9
“¿Imatam Gabaon llaqtayuq runakunamanta yachachwan?”
it-1-S pag. 977 § 1
Gabaon llaqtayuq runakunamanta
Josueywan hukllawanakusqankumanta. Josueypa tiemponpiqa Hiv runakunapas yacharqakum Gabaon llaqtapiqa, paykunaqa chinkanankupaq nacionkunamanta huk kaqninmi karqaku (Dt 7:1, 2; Jos 9:3-7). Gabaon runakunataqa riqsirqakutaqmi Amor runakuna nispapas, wakinpiqa llapallan Canaan runakunatam chaynata niqku (2Sa 21:2; tupachiy Ge 10:15-18; 15:16). Gabaon runakunaqa peleanankupaq achka kaspankupas yacharqakum mana gananankumanta, paykunaqa manam iskayrayarqakuchu Israel runakunata Jehova Dios yanapasqanmantaqa (Jos 9:17). Chaymi Gabaon runakunaqa Jericowan Hai llaqta tuñirusqanmanta qipaman tantiarurqaku, Josueywan hukllawakunankupaq. Josueywan rimaq riq Gabaon runakunaqa mawkallaña pachayuqmi rirqaku, usutankupas laqlallañam karqa, odrenkupas llikipasqallañam karqa, wayqankupas mawkañam karqa, tantankupas chakillañam karqa, chaynam rirqaku Josueypa kasqanman yaqa karu-karu llaqtamantapas richkanmanku hina, chaynata ruwasqankuraykum Israel runakunaqa mana musyarqakuchu maymanta kasqankutaqa. Paykunaqa riqsikurqakutaqmi Jehova Diospa Egipto nacionwan ima ruwasqantapas chaynataq Amor runakunapa kamachiqninku Seonwan Ogta ima pasasqantapas ichaqa manam imallatapas nirqakuchu Jerico llaqtatawan Hai llaqtata ima pasasqanmantaqa, manaqa nirqakuchu Gabaon runakuna kasqankuta mana musyarachikunankupaqmi. Israel runakunaqa chay Gabaon runakunapa nisqankuta allinpaq hapispankum rimanakurqaku paykunataqa mana wañuchinankumanta (Jos 9:3-15).
Amayá hapipakuychu kikillaykipiqa
Llapallanchikmi pantaq kanchik punta apaqña kaspapas, chaymi imatapas tantiaspaqa Diospa yanapakuyninta maskananchik. Yuyaymanasun Gabaon runakuna Josueymanwan Israelpi punta apaqkunaman hawkayayta maskaq tukuspanku yaykuruptinku imam ruwasqankupi. Gabaon runakunam karu nacionmanta kasqankuta ninankupaq mawka pachawan pachakururqaku. Jehova Diospa yanapakuyninta mana mañakuspankum, Josueywan runankunaqa hawka kawsanankupaq rimanakurqaku. Chay ruwasqankumanta Jehova Dios mana piñakuspanpas, mana mañakuspa ruwasqankutaqa palabranpim allinninchikpaq qillqachirqa (Jos. 9:3-6, 14, 15).
w04-S 15/10 pag. 18 § 14
Rispaykiyá kay allpata patanmanta-patankama qawaramuy
Israel runakunawan rimanankupaq riq Gabaon runakunam nirqaku: “Ñuqaykuqa llumpay karu nacionmantam hamurqaniku, yupaychasqayki tayta Diospa ancha riqsisqa sutinrayku”, nispa (Josuey 9:3-9). Mawkallaña pachayuq kasqankuraykum, mikunankupas chakillaña kasqanraykum karumanta kasqankupaq rikchakurqaku, ichaqa Gabaon llaqtallamantam karqakuqa, chayqa Gilgal llaqtapa hichpallanpim karqa. Chay nisqankuta allinpaq hapispankum mana musyakuspalla Josueywan yanapaqninkunaqa Gabaon runakunawan chaynataq muyuriqninpi kaq llaqtachakunawan allinlla kanankupaq rimanakururqaku. ¿Mana wañunankuraykullachu Gabaon runakunaqa Josueytawan runankunata pantarachirqaku? Manam, aswanqa Jehova Dioswan kuyachikuyta munasqankuraykum. Jehova Diosqa paykunataqa chaskiykurqam, chaymi paykunaqa yanta pallaqña rikurirurqaku chaynataq Israel runakunapaqwan Jehova Diospa altarninpaq yaku hurquqña rikurirurqaku. Paykunaqa pallasqanku yantatam Jehova Diospa altarninman qipiqku (Josuey 9:11-27). Gabaon runakunaqa mana hatun tukuspankum Jehova Diospaq tukuyta ruwarqaku. Paykunamanta wakinqa yaqachusmi Babiloniamanta kutimuq Israel runakunawan kutimurqaku, hinaspankuchusmi kaqmanta ruwasqanku Diospa wasinpi yanapakurqaku (Esdras 2:1, 2, 43-54; 8:20). Ñuqanchikpas paykunata qatipakuspayá tukuyta ruwasun Jehova Diosninchikwan hawkalla kananchikpaq. Hinaspapas mana hatun tukuspayá taytanchikpaq tukuyta ruwasun.
Ima yachachikuykunatam tariramunchik
it-1-S pag. 506
Qirupi warkusqankumanta
Jehova Diospa qusqan kamachikuyman hinaqa Israel runakunaqa mana allin ruwaq runakunatam qirupi warkuqku Diospa ñakasqan kasqanta yachanankupaq, chaynataqa ruwaqku chayta qawaspanku manchakunankupaqmi. Ichaqa chay warkusqankupa ayantaqa manaraq tutaykuchkaptinmi pampananku karqa, mana pampaspanku hinallapi saqiruptinkuqa paykunaman qusqan allpa millakuypaqña rikurinanmantam Dios nirqa (Dt 21:22, 23). Israel runakunaqa kay kamachikuytam kasukurqaku huk law llaqtayuq runa warkusqa kaptinpas (Jos 8:29; 10:26, 27).
11-17 OCTUBRE
BIBLIAMANTA ASTAWAN YACHANAPAQ | JOSUEY 10, 11
“Jehova Diosmi Israel runakunapa rantinpi pelearqa”
it-1-S pag. 55
Adonizedecmanta
Israel runakuna Diospa qusqan allpaman yaykuruptinkum Adonizedec Jerusalenta kamachichkarqa. Adonizedecqa intipa siqaykunan Jordan mayu lawpi llaqtakunawanmi hukllawakururqa Josueywan peleananpaq (Jos 9:1-3). Gabaon llaqtayuq Hev runakunañataqmi Israel runakunawan peleanankumantaqa allinlla kanankupaq Josueywan rimanakururqaku. Chayrayku piñakuspam Adonizedecqa tawa kamachiqkunawan hukllawakuruspan Gabaon llaqtata chinkachinanpaq muyurirurqa. Chayna kachkaptinkum Josuey rirqa Gabaon llaqtayuq runakunata yanapaq hinaspanmi pichqantin kamachiqkunapa runankunata vencerurqa. Hinaptinmi chay kamachiqkunañataq pichqanku Maqueda lawman ayqikurqaku, chaypim machay ukupi tarirachikurqaku. Josueyñataqmi kikinpuni Adonizedecta hapiykuspan wañurachirqa, chaynallatam ruwarqa tawantin kamachiqkunatapas runankunapa ñawpaqninpi hinaspanmi qirupi sapakamata warkururqa. Chay warkusqakunapa ayanqa chay machaymanmi wischusqa karqa, chaypim pamparurqaku (Jos 10:1-27).
it-1-S pag. 1038
Runtu paramanta
Runtu parawan Jehova Diospa tukuy ima ruwasqanmanta. Jehova Diosqa runtu paratam wakinpiqa parachimurqa imatapas nisqanman hina ruwananpaq, chaynataq atiyninta qawachinanpaq (Sl 148:1, 8; Isa 30:30). Egipto nacionpim puntataqa runtu para chayamurqa, chaymi tukuy imata tukururqa. Sachakunatam pakiparurqa, chakrapi kaq runakunatawan animalkunatam wañurachirqa. Gosen lawpi Israel runakunatam ichaqa mana imanarqachu (Ex 9:18-26; Sl 78:47, 48; 105:32, 33). Chaymanta watakuna pasaytam pichqa kamachiqkuna Gabaon llaqtayuq runakunata chinkachinankupaq kachkarqaku. Chaymi Josuey rirqa yanapaqninku hinaptinmi Jehova Diosqa chay pichqantin kamachiqkunapa runankunapa qawanman rumita hina runtu parata chayaykachimurqa, chaywanmi yaqa llapallanta wañurachirqa. Israel runakunawan peleaspa wañusqankumantaqa, runtu parawan wañusqakunam aswan achkallay-achka karqaku (Jos 10:3-7, 11).
w04-S 1/12 pag. 11 § 1
Josuey qillqapa yachachikuyninmanta
10:13. ¿Imaynataq chayqa apakunman karqa? “¿Kanmanchu imapas kay pachatawan hanaq pachata unanchaq Jehova Diospa mana atinan? (Genesis 18:14). Diosninchikpaqqa munayllanmi, payqa munaspanqa kay allpa pachatapas sayarachinmanmi. Hinaptinmi intiwan killaqa mana siqaykuq hina pipaqpas rikukunman. Utaqmi kay allpa pachatawan killata hinalla muyusqanta saqispanpas intitawan killata maymi munasqanman kanchachimunman. Imaynaña kaptinpas chay punchaw hinaqa manam haykapipas karqachu (Josuey 10:14).
Ima yachachikuykunatam tariramunchik
Astawan yachay munaqkunapaq
Biblia qillqaqkuna chay librokunamanta rimaptin utaq servichikuptinkupas manam nichwanchu Diospa palabranmi nispaqa. Ichaqa manamá iskayrayachwanchu Diospa ‘palabranpiqa’ lliw qillqachisqan librokuna kasqanmantaqa, kayqa “wiña-wiñaypaqmi” takyanqa (Isa. 40:8). Chaynaqa, Jehova Diospa qillqachispan waqaychasqan bibliapi 66 librokunallatam necesitanchik, chaynapi “tukuy allinkunata ruwananchikpaq” (2 Tim. 3:16, 17).
18-24 OCTUBRE
BIBLIAMANTA ASTAWAN YACHANAPAQ | JOSUEY 12-14
“Jehova Diosninchiktayá tukuy sunqunchikwan servisunchik”
w04-S 1/12 pag. 12 § 2
Josuey qillqapa yachachikuyninmanta
14:10-13. Calebqa 85 watanpiña kachkaspanpas Hebron lawpi runakunata qarqunankupaqmi nirqa. Chay runakunaqa anaquim runakunam karqaku, paykunaqa hatunkaray runakunam karqaku. Calebqa Jehova Diospa yanapakuyninwanmi kay anaquim runakunapa allpanman yaykururqa. Hinaptinmi Hebron llaqtaqa qunqaymanta runamasinkuta wañurachispanku ayqikunanku llaqtaña rikurirurqa (Josuey 15:13-19; 21:11-13). Calebpa ruwasqanqa yachachiwanchikmi Diospa llaqtanpi ruwaykuna sasaña kaptinpas pay hina ruwanapaq.
w06-S 1/10 pag. 18 § 11
Diosta manchakuspa payllapi hapipakuspaqa manam imatapas manchakusunchu
Diospi chiqapta hapipakuspaqa manam qipamanqa kutisunchu, aswanqa Diospim tukuy sunqumanta hapipakusun allinta kawsakuspanchik, payta kasukuspa kusisqa kaspanchik, mañakusqanchikta uyarisqanta qawaspanchik, allin ñanninta purinanchikpaq yanapawasqanchikta qawaspanchik (Salmo 34:8; 1 Juan 5:14, 15). Manam iskayrayanchikchu Josueywan Calebpas Diospa kuyakuyninta qawaykuspanku paypi astawan hapipakusqankumantaqa (Josuey 23:14). Paykunaqa Jehova Diospa nisqanman hinam 40 watapuni chunniqpi kaspankupas mana wañurqakuchu (Numeros 14:27-30; 32:11, 12). Chay 40 watamanta qipamanpas paykunaqa yanapakurqakutaqmi Canaan runakunata qarquypi. Chaymanta qipamanmi ichaqa paykunaqa hawka unayta kawsakurqaku. Kikinkupa allpankupiñam hawka kawsakurqaku. Mayna-mayna kuyakuqmi Jehova Diosninchikqa, mana manchakuspa payman sunqu kaqkunamanqa kuyakuynintam qun (Josuey 14:6, 9-14; 19:49, 50; 24:29).
Ima yachachikuykunatam tariramunchik
it-1-S pag. 1054
Gebli runakunamanta
Josueypa tiemponpim Jehova Diosqa nirqa Gebli runakunapa allpanpas Israel runakunapaq kananmanta. Chaymantam wakin runakunañataq ninku chayqa mana chayna kasqanta (Jos 13:1-5). Chaynataqa ninku Israel runakunapa kasqanmanta karu-karu hanaypi kasqanraykum. Chaymantapas Gebli kasta runakunapa allpanqa manachusmi Israel runakunapa makinpichu karqa. Wakin runakunañataqmi ninku kay bibliapa nisqanqa mana ñawpaqpi hina qillqasqa kasqanmanta. Chaymi paykunaqa ninku yaqachusmi ñawpaqtaqa nirqa “Libano allpapa hichpankama” nispa utaq ‘Gebli kasta runakunapa allpanpa patankama’ nispa. Ichaqa manam qunqananchikchu kay Josuey 13:2-7 nisqanpi Jehova Diospa nisqanta. Israel runakunaqa mana kasukusqankuraykum Gebli kasta runakunapa allpanmanqa mana yaykurqakuchu, kasukuptillankum chay allpakunaqa paykunapa makinpi kanan karqa (tupachiy Jos 23:12, 13).
25-31 OCTUBRE
BIBLIAMANTA ASTAWAN YACHANAPAQ | JOSUEY 15-17
“Nanachikusunyá herencianchikta”
it-1-S pag. 1112
Hebronmanta
Canaan allpapa uray lawninpi yachaq Hebron runakunatam kamachiqnintinta Israel runakunaqa qalaypaqta chinkarachirqa (Jos 10:36, 37). Josueypa makinpi peleaq Israel runakunaqa Canaan runakunata venceruspankupas manachusmi chay makinkupi kaq allpata qawanankupaqqa pitapas saqirqakuchu, chayraykum huk lawman peleaq rinankukama anaquim runakuna kutiramuspanku chay Hebron llaqtapi yachayta qallaykurqaku, chaymanta huk tiempo pasaytam Caleb utaq Calebpa makinpi kaq Judapa churinkuna kaqmanta chay anaquim runakunata qarqururqaku (Jos 11:21-23; 14:12-15; 15:13, 14; Jue 1:10). Hebron allpaqa qallariyllapiqa Juda ayllumanta kaq Calebmanmi qusqa karqa, chaymanta qipamanmi ichaqa qunqaymanta wañurachispa pakakunanku llaqtaña karqa. Chaynam chay llaqtaqa Diospaq sapaqchasqaña rikurirurqa, chaymantapas chay llaqtaqa karqa sacerdotekunapa yachananku huk kaqnin llaqtam, ichaqa Hebron llaqtawan hichpan lawpi llaqtachakunaqa Calebpa tupaqninmi karqa (Jos 14:13, 14; 20:7; 21:9-13).
it-2-S pag. 1148
Wañuy-kawsay llamkachisqankumanta
Israel runakunapa tiemponpiqa yaykusqanku allpapi kaq runakunata hapispankum wañuy-kawsay llamkachiqku (Dt 20:11; Jos 16:10; 17:13; Est 10:1; Isa 31:8; Lam 1:1). Egipto runakunapas Israel runakunatam wañuy-kawsay llamkachirqaku hinaspankum ruwachirqaku Pitonwan sutichasqa chaynataq Ramseswan sutichasqa kawsaykuna churanankuta (Ex 1:11-14). Chaymanta qipamanmi Israel runakunapas chaskisqanku allpapi kachkaspanku Canaan runakunata qalaypaq chinkachinankumantaqa paykunata hapiruspanku wañuy-kawsay llamkachirqaku. Paykunataqa Jehova Diospa nisqanman hinaqa qalaypaqmi chinkachinanku karqa ichaqa manam kasukurqakuchu, chay ruwasqankuqa mana allinmanmi aparurqa Israel runakunataqa, chayraykum taytacha-mamachakunataña yupaychayta qallaykurqaku (Jos 16:10; Jue 1:28; 2:3, 11, 12). Kamachiq Salomonpas wañuy-kawsay llamkachinanpaqmi hapiramurqa Amor kasta runakunata, Het kasta runakunata, Ferez kasta runakunata, Hiv kasta runakunata chaynataq Jebus kasta runakunata (1Re 9:20, 21).
it-1-S pag. 408 § 4
Canaan runakunamanta
Canaan runakunaqa manam llapallankuchu chinkarqaku manataqmi Israel runakunapa makinpichu karqaku, chaywanpas nichwanraqmi Israel runakunapa ñawpaq taytankuman qusqan allpata Jehova Diosqa paykunaman qusqanmanta, hawkayaypi kawsachisqanmanta, Diosqa nisqanman hina llapallanta ruwasqanmanta (Jos 21:43-45). Israel runakunata chiqniqkunawan hichpan llaqtakunapi yachaqkunaqa ancha-ancha mancharisqam tarikurqaku chaymi Israel runakunataqa mana imatapas ruwarqakuchu, Diosqa ñawpaqmantaraqmi nirqa Canaan runakunataqa pisi-pisimanta qarqunanmanta, pisi-pisimantaqa qarqurqa purun animalkuna Israel runakunapa allpanpi mana llumpayta mirarunanpaqmi (Ex 23:29, 30; Dt 7:22). Canaan runakunapaqqa peleanankupaqmi tukuy imanku karqa, Israel runakunapam ichaqa mana karqachu. Chayraykum wakinpiqa Israel runakunata vencerqaku ichaqa manam chayraykuchu nichwan Israel runakunata Jehova Dios mana yanapasqanmantaqa (Jos 17:16-18; Jue 4:13). Israel runakunaqa bibliapa nisqanman hinapas vencechikurqakuqa mana kasukusqankuraykum (Nu 14:44, 45; Jos 7:1-12).
Ima yachachikuykunatam tariramunchik
w15-S 15/7 pag. 32
¿Yacharqankichu?
¿Bibliapa nisqanman hinachu Israel runakunapa kasqan lawpiqa achkallay-achka sachakuna karqa?
Bibliapim nin Israel runakunaman Diospa qusqan allpapiqa achkallay-achka sacha kasqanmanta (1 Rey. 10:27; Jos. 17:15, 18). Kunan punchawkunam ichaqa chay sachakunaqa manaña kanñachu, chayraykum wakin runakunaqa ninku: “Chiqaptachu bibliapa nisqanman hina chay sachakuna karqa”, nispa.
Israelpa tiemponmanta rimaq qillqañataqmi nin ñawpaqtaqa achkallay-achka sacha kasqanmanta, kunansi ichaqa chay sachakunaqa manaña ñawpaqta hinañachu. Urqun lawkunapis pino sachakuna kakuq, coscoja sutiyuq sachakuna kakuq, terebinto sutiyuq sachakuna kakuq. Sefela lawpiñataqsi purunpi wiñaq higos sachakuna kakuq.
Bibliapi rikuriq sachakunamanta rimaq qillqam nin wakin Israel allpakunapiqa sachakuna qalaypaq chinkarusqanmanta, ¿imaynanpitaqsi chay sachakunaqa chinkarunman kasqa? Hina chay qillqam nin runakuna kuchusqankurayku, chakrata astawan ruwasqankurayku, qirukunata hurqusqankurayku, yantakunata ruwakusqankurayku, tukuy imata ruwasqankurayku chinkarusqanmanta. Tukuy chaykunaraykus chay sachakunaqa pisi-pisimanta chinkarunman kasqa.