20 KAQ YACHACHIKUY
Ama hukmanyaspayá hinalla willakusun
“Ama pisipaspayki chisinkuytapas tarpuy” (ECL. 11:6).
70 KAQ TAKI Uyariy munaqta maskasun
¿IMAMANTAM YACHASUN?a
1. ¿Imayna willakunankupaqmi qatiqninkunata Jesus yachachirqa? ¿Imaynam qatiqninkunapas willakurqaku? (Qaway qaranpi kaq dibujota).
KAY allpa pachapi Jesus kachkaspanqa kusisqallañam taytanmantaqa willakurqa, chayna kusisqa willakunanchiktam kunanpas Jesusqa munan (Juan 4:35, 36). Jesuspa qatiqninkunapas paywan kuska kaspankuqa kusisqallañam willakurqaku (Luc. 10:1, 5-11, 17). Payta wañurachiptinkum ichaqa hukmanyaruspanku manaña tukuy sunqunkuwanchu willakurqaku (Juan 16:32). Jesusqa kawsariramuspanmi qatiqninkunata kallpancharqa astawanraq willakunankupaq. Hanaq pachaman ripukuptinpas kusisqallañam hinalla willakurqaku, chaymi chiqniqnin runakunapas nirqaku: “Enteron Jerusalen llaqtapim yacharachinkichik”, nispa (Hech. 5:28).
2. ¿Imaynatam Jehova Diosqa serviqninkunata yanaparqa?
2 Hanaq pachaman ripukuspanpas Jesusqa hinallam qatiqninkunataqa yanaparqa runakunaman yachachinankupaq. Jehova Diospa yanapakuyninwantaqmi achka runakuna willakusqankuta uyarirqaku, chaymi 33 watapi yaqa 3.000 runakuna bautizakurqaku (Hech. 2:41). Hinalla willakuptinkum iñiqkunaqa aswan-aswan mirarqaku (Hech. 6:7). Jesusqa nirqataqmi tukupay punchawkunapiqa Diosmanta willakusqanchikta achka runakuna uyarinankumanta (Juan 14:12; Hech. 1:8).
3, 4. (1) ¿Imanasqataq wakin llaqtakunapi Diosmanta willakuyqa sasa? (2) ¿Imamantam kay yachachikuypi yachasun?
3 Llapallanchikmi kallpanchakunchik Diosmanta kusisqa willakunanchikpaq. Wakin llaqtapi runakunaqa Diosmantam yachayta munanku, chaymi iñiqmasinchikkunaqa mana haypakunkupaschu. Wakin llaqtakunapim ichaqa bibliamanta yachaytaqa mana munankuchu utaq wasinkupiqa mana tarikunkuchu.
4 Chaymi kay yachachikuypi yachasun willakusqanchikta runamasinchikkuna mana uyariyta munawaptinchik utaq wasinkupi mana tarikuptinku mana hukmanyarunapaq imakuna yanapawananchikmanta. Yachasuntaqmi achka runakunawan rimanankupaq iñiqmasinchikkuna imakuna ruwasqankumantapas chaynataq imanasqa kusisqa willakunamantapas.
AMAYÁ HUKMANYASUNCHU WASINKUPI MANA TARISPAQA
5. ¿Imanasqataq achka iñiqmasinchikkuna mana lliw runakunamanchu Diosmanta willayta atinku?
5 Wakin llaqtapi runakunaqa sumaq cuidasqa utaq wichqasqa wasikunapim yachanku, chaymi iñiqmasinchikkunaqa willakunankupaq mana yaykuyta atinkuchu. Wakin iñiqmasinchikkunañataqmi wasin-wasin rispankupas mana lliwtachu tarinku. Wakinkunañataqmi mana ancha runakunapa yachasqan llaqtakunapi willakunku. Paykunaqa karu-karutam rinku, chayaruspankum ichaqa mana pitapas tarinkuchu. Paykuna hina tarikuspanchikqa, ¿imatam ruwachwan mana hukmanyarunapaq hinaspa achka runakunaman willanapaq?
6. ¿Imapitaq tupan Diosmanta willakuyninchik challwa hapiywan?
6 Jesusmi Diosmanta willakuyta tupachirqa challwa hapiywan (Mar. 1:17). Challwa hapiqkunaqa manam hukmanyarunkuchu iskay-kimsa punchawpi mana chulla challwallatapas hapisqankuwanqa, aswanqa huk horakunañam kutinku, huklawkunamantaqmi rinku, manataqmi challwa hapinankupaqqa hina kaqllatachu apanku. Chaynatam ñuqanchikpas Diosmanta willakuspa ruwananchik. Qatiqninpiyá chaymanta yachaykusun.
7. ¿Imatam ruwananchik runamasinchikkunata wasinkupi tarinapaq?
7 Amayá hina risqanchik horallachu risun. Chaynapim achka runamasinchikkunawan rimasun. Achka iñiqmasinchikkunam tardeykuqta utaq tutaykuqta willakuspanku runamasinchikkunata wasinkupi tarinku, chay horakunaqa yaqapaschá runamasinchikkunaqa samarichkankuña, chaymi yachachisqanchikta uyariyta munanmanku. Iñiqkunapi punta apaq Davidmi willakuqmasinpiwan mana tarisqanku runakunaman willakuyta tukuruspalla kutinku, Davidmi nin: “Kutiriykuspa chay wasikunata takaptiykuqa achka runamasinchikkunam uyariwanku”, nispa. Paykuna hina kutiriykuspaqa achka runamasinchikkunatamá tarisun.b
8. ¿Imaynatam Eclesiastes 11:6 nisqanqa yanapawachwan willakuq riptinchik?
8 Eclesiastes qillqam yuyarichiwanchik mana pisiparunapaq utaq mana hukmanyarunapaq (qaway Eclesiastes 11:6). Rimamusqanchik Davidmi mana pisiparuspan achkakama kutirqa mana tarisqan runaman, hinaspanmi bibliamanta yachay munaqta tarirurqa. Chay runam nirqa: “Yaqa pusaq watañam kaypiqa yachani, chayllaraqtaq Jehova Diospa testigonkunaqa punkuyta takaykamunku”, nispa. Iñiqmasinchik Davidpas nintaqmi: “Kaywanmi yacharuni achka kutikama kutispanchikqa Diosmanta yachay munaq runakunata tarisqanchikta”, nispa.
9. ¿Imatam wakin iñiqmasinchikkuna ruwanku wasinkupi mana tarisqanku runakunaman willanankupaq?
9 Amayá maymi willakusqallanchikpiqa willakusunchu. Achka iñiqmasinchikkunam wasinkupi mana tarisqanku runamasinchikkunawan rimanankupaq huklawkunapi willakunku. Hatu-hatun wasikunapa utaq sumaq wichqasqa wasikunapa kasqanpiqa callekunapim willakunku. Willakunkutaqmi carretachakunawanpas achka runakunapa kasqanpi, chayta ruwaspankum achka runakunaman willanku. Achka iñiqmasinchikkunam ninku plazakunapi, mercadokunapi hinaspa negociokunapa kasqanpi willakuptinkuqa achka runakuna uyariy munasqankuta hinaspa qillqanchikkunata chaskikuy munasqankuta. Bolivia nacionpi llaqtan-llaqtan watuq iñiqmasinchik Floiranmi nin: “Mercadokunata utaq tiendakunata chawpi punchaw pasayta riptiykuqa runakunaqa tiempochayuqñam kanku, chaymi bibliamanta willakusqaykutaqa allinta uyariwanku. Wakin runamasinchikkunamanqa sapa semanañam yachachichkaniku”, nispa.
10. ¿Imatam ruwachwan llapallan runamasinchikkunaman Diosmanta willanapaq?
10 Amayá willakusqanchikman hinallachu willakusun. Achkakama kutispanchikpas runamasinchikkunata wasinkupi mana tarispanchikqa, ¿imatam ruwachwan? Iñiqmasinchik Katarinam nin: “Wasinkupi mana tarisqay runakunapaqmi cartakunata qillqani, chaypim qillqani ima niy munasqayta”, nispa. Ñuqanchikpas tukuytam ruwananchik llapallan runamasinchikkunaman Diosmanta willanapaq.
AMAYÁ HUKMANYASUNCHU MANA UYARIYTA MUNAPTINKUQA
11. ¿Imanasqam wakin runakuna willakusqanchikta mana uyariyta munankuchu?
11 Achka runamasinchikkunam bibliamanta willakusqanchikta mana uyariyta munankuchu. Wakinkuqa ninkum: “Ñuqaqa manam necesitanichu bibliamanta nitaq Diosmanta yachaytaqa”, nispa. Tukuy ima sasachakuy kasqanraykutaqmi ninku: “Manam kanchu Diosqa”, nispa. Bibliamantañataqmi mana uyariyta munankuchu pantay religionpi kaqkuna yachachisqankuman hina mana kawsakusqankurayku. Wakinkuñataqmi mana uyariyta munankuchu ayllunkupi, llamkayninkupi, imapas sasachakuyninkupi umayuq kasqankurayku. Qatiqninpiyá yachaykusun mana uyariyta munawaptinchik mana hukmanyarunapaq imakuna yanapawananchikmanta.
12. ¿Imaynatam Filipenses 2:4 nisqan yanapawachwan Diosmanta willakusqanchikpi?
12 Runamasinchikkunapa allinnintayá maskasun. Mana uyariyta munawaqninchikkunam yanapay munasqanchikta qawaspanku tiempopa risqanman hina Diosmanta willakusqanchikta uyarirqaku (qaway Filipenses 2:4). Iñiqmasinchik Davidmi nin: “Pipas ‘manam yachayta munanichu’ niwaptinkuqa bibliaykuta hinaspa qillqaykuta mana kichaspaykum sumaqllata tapuykuniku imanasqa mana yachay munasqanmanta”, nispa. Rimasqanchikwan hinaspa ruwasqanchikwanmi runamasinchikkunaqa yachanku paykunapa allinninta munasqanchikta. Ichapas mana yuyanqakuchu imapas nisqanchiktaqa, ichaqa manam qunqanqakuchu kuyakuywan rimapayasqanchiktaqa.
13. ¿Imatam ruwachwan runamasinchikkuna uyariwananchikpaq?
13 Runamasinchikkunata yanapaykuyta munaspaqa imapas yachay munasqankumantam yachaykachinanchik. Wawayuq utaq churiyuq kasqankumanta cuentata qukuspaqa ayllupi kusisqa kawsakunapaq bibliapa nisqanmantam yachaykachichwan. Wasinku sumaq segurasqa kasqanta qawaspanchikñataqmi willaykuchwan hamuq tiempopiqa suwakunapas hinaspa ima mana allinkunapas chinkananmanta. Willakusqanchikta pipas uyariykuwaptinchikqa bibliapa nisqan allinninkupaq kasqantam yachaykachinanchik. Iñiqmasinchik Katarinam nin: “Biblia imayna yanapawasqanpim yuyaymanani”, nispa. Chaymi yanapan hukkunamanpas mana iskayrayaspan bibliamanta yachachinanpaq.
14. Proverbios 27:17 nisqanman hinaqa, ¿imanasqataq ancha allin mana sapallanchik willakuq riyninchik?
14 Iñiqmasinchikkunamantayá yachasun. Apostol Pablom Timoteota yachachirqa Diosmanta imayna yachachiyta. Nirqataqmi hukkunamanpas chayna willakuyta yachachinanpaq (1 Cor. 4:17). Timoteo hinam ñuqanchikpas iñiqmasinchikkunapa imayna yachachisqankumanta yachachwan (qaway Proverbios 27:17). Chaytam ruwarqa Shawn sutiyuq iñiqmasinchik, paymi precursor karqa willakusqanchikta mana uyariy munaq runakunapa kasqanpi. ¿Imam yanaparqa mana hukmanyarunanpaq? Paymi nin: “Manam sapallaychu Diosmanta willakuq riq kani. Riqmasiypiwanmi huk wasimanta huk wasiman risqaykupi imayna yachachinaykupaq rimaq kaniku. Piwanpas rimaruspaykuqa huk wasipipas chaynallata niwaptinkuqa imata ninaykupaqmi yachachinakuq kaniku”, nispa.
15. ¿Imanasqataq ancha allin manaraq willakuq richkaspa Diosta mañakuyninchik?
15 Jehova Diostayá mañakusun. Manaraq willakuq richkaspayá Diosta mañakusun yanapaykuwananchikpaq. Paypa chuya espiritullanwanmi utaq atiynillanwanmi imatapas ruwayta atinchik (Sal. 127:1; Luc. 11:13). Imapipuni yanapaykuwananchikpaqyá mañakusun. Mañakuchwanmi paymanta yachay munaq runata tarinapaq, chaynata mañakuruspa lliw runamasinchikkunaman willanapaq kallpanchakusun.
16. ¿Imanasqataq ancha allin sapallanchikpi bibliamanta yachayninchik?
16 Sapallanchikpi bibliamanta yachanapaqyá tiempochakusun. Bibliam nin: “Chaynapim allintapuni yachankichik Diospa munayninta, Diospa munayninqa allinpunim, mana pantaqmi hinaspapas munasqanman hinam”, nispa (Rom. 12:2). Ima yachachikuymantapas sapallanchikpiraq allintapuni yachaspaqa runamasinchikkunamanpas mana iskayrayaspam willakusun. Katarinam nin: “Bibliamanta astawan yachanaymantam cuentata qukururqani. Chaymi Jehova Diosqa unanchawaqninchik kasqanmanta, bibliaqa palabran kasqanmanta hinaspa serviqninkunamanta mana iskayrayanaypaq astawan estudiarqani”, nispa. Arí, iñiyninpi allin kananpaq hinaspa Diosmanta kusisqallaña willakunanpaqmi sapallanpi estudiaynin Katarinataqa yanaparqa.
¿IMANASQATAQ WILLAKUYNINCHIKPIQA MANA HUKMANYANCHIKCHU?
17. ¿Imanasqataq Jesusqa mana hukmanyaruspa hinalla taytanmanta willakurqa?
17 Wakin runakuna mana uyariyta munaptinkupas Jesusqa mana hukmanyaruspanmi taytanmanta hinalla willakurqa. ¿Imanasqa? Payqa yacharqam Diosmanta imam kaqta yachaspanku kusisqa kawsakunankuta, hinaspapas lliw runakunatam yanapayta munarqa. Chaymantapas yacharqam wakin runakunaqa qallariypi mana uyariyta munaspankupas tiempopa pasasqanman hina uyarinankuta. Chaynam karqa Jesuspa ayllunwanpas. Kimsa wata parten willakuptinqa manam mayqin wawqinpas qatiqnin kaytaqa munarqachu (Juan 7:5). Paykunaqa Jesus kawsariramuptinñam qatiqninqa karqaku (Hech. 1:14).
18. ¿Imanasqataq hinalla willakunchik?
18 Manam yachanchikchu mayqan runamasinchik Diospa serviqnin kanantaqa. Wakin runakunaqa manam chayllachu Diosmantaqa yachayta munanku, aswanqa tiempopa pasasqanman hinañam. Mana uyariyta munawaspanchikpas allinkuna ruwasqanchikta hinaspa kusisqa kawsakusqanchikta qawaspanku ichapas tiempopa pasasqanman hina Diosta yupaychanmanku (1 Ped. 2:12).
19. 1 Corintios 3:6, 7 nisqanman hinaqa, ¿imatam mana qunqananchikchu?
19 Amayá qunqasunchu: Tarpuspanchik parquptinchikpas Diosmi wiñachinqa (qaway 1 Corintios 3:6, 7). Etiopia nacionniyuq huk iñiqmasinchikmi nin: “Llaqtaypiqa 20 wata masninmi ñuqalla testigo karqani, kunanqa 14 testigokunañam kaniku. Warmiypiwan kimsa churiykunapas bautizakurunkuñam. Huñunakunikuñataqmi yaqa 32 runakuna”, nispa. Iñiqmasinchikqa mana amiruspanmi Diosninchikmanta hinalla willakurqa, payqa yacharqam allin sunquyuq runakunata Jehova Dios yanapananta (Juan 6:44).
20. ¿Imatam llapallanchik ruwachwan?
20 Jehova Diosqa manam munanchu pipas wañunantaqa, chaymi Jesuspa kamachiwasqanchikman hina llapallan runamasinchikkunaman willananchik Diospa piñakuynin punchaw manaraq chayamuchkaptin (Ageo 2:7). Diosmanta willakuspanchikqa runamasinchikkunatam yanapachkanchik mana wañurunankupaq. Wakillanchikpa yachachisqanchik runamasinchik bautizakuptinkupas, llapallanchikpa kallpanchakusqanchikmi ancha allin. Manam yachanchikchu hayka runakunata Jehova Diosta servinankupaq yanapay atinanchiktaqa, chaywanpas Diosqa mayqanninchikwanpas yanapanmanmi. Bolivia nacionpi yachaq iñiqmasinchik Andreasmi nin: “Runamasinchikkunaqa bautizakunku llapallanchikpa yanapakusqanchikwanmi”, nispa. Chaynaqa, mana hukmanyaspa Diosmanta willakunapaqyá kallpanchakusun. Chayta ruwaptinchikqa Jehova Diosmi yanapawasun, hinaspapas kusisqam hinalla willakusun.
66 KAQ TAKI Sumaq willakuyta willakusun
a Kay yachachikuypim yachasun runamasinchikkuna wasinkupi mana kaptinkupas utaq mana uyariyta munawaptinchikpas mana hukmanyaruspa hinalla willakunapaq imakuna yanapawananchikmanta.
b Kay yachachikuypi nisqanman hina mayqin wasimanpas rispa imakuna qillqasqanchikqa gobiernopa leyninman hinam kanan.
c FOTOMANTA WILLAKUY: (hanaymanta urayman): Casarasqa iñiqmasinchikkunam willakuchkanku, runamasinchikkunam ichaqa mana wasinkupichu tarikunku. Hukninmi llamkayninpi kachkan, hukninñataqmi hospitalpi kachkan, huknin wasiyuqñataqmi rantipakuypi kachkan. Casarasqa iñiqmasinchikkunaqa tutaykuqtaña kutispankum llamkayninpi kaq runamasinchikman willachkanku. Hospitalta riq warmiwanñataqmi carretachawan willakuspanku tuparunku. Rantipakuq riq warmimanñataqmi celularwan Diosmanta willachkanku.