Ruwasqanchikwanyá sunqumanta kuyasqanchikta qawachisun

 1. ¿Imaynataq agápe nisqanku kuyakuyqa hinaspa imaynatam qawachichwan? (Qaway kay paginapi fotota).

KUYAKUYQA Jehova Diosmantam hamun (1 Juan 4:7). Bibliapim griego rimaypi rikurin agápe nisqanku, chayqa Diospa munasqanman hina kuyakuymi. Kay kuyakuyqa manam rimayllawan kuyaychu, aswanqa chay kuyayqa mana imatapas suyaspa allin kaqkunata hukkunapaq ruwaymi. Chayna kuyakuyniyuq kaspanchikqa, kusisqam tarikusunchik hinaspapas hawkam kawsakusunchik.

2, 3. ¿Imaynatam Jehova Diosqa anchata kuyawasqanchikta qawachiwarqanchik?

² Jehova Diosqa Adantawan Evata manaraq unanchachkaspanmi runakuna kuyasqanta qawachirqa. Chaytaqa ruwarqa kay allpa pachata suma-sumaqta unanchaspanmi. Kay allpa pachataqa tukuy imayuqtam unancharqa runakuna kusisqa kawsanankupaq. Jehova Diosqa manam kikillanpaq munaspanchu tukuy chaykunataqa unancharqa, aswanqa runakunapa allinninta munaspanmi. Chaymantañam runakunata unancharqa kay allpa pachapi wiña-wiñaypaq kawsanankupaq.

³ Adanwan Eva mana kasukuptinkupas Jehova Diosqa runakunata anchata kuyasqantam qawachirqa. Payqa manam iskayrayarqachu Adanpawan Evapa wakin mirayninkunaqa payta kuyanankumantaqa, chaymi huchamantawan wañuymanta librananpaq tukuyta ruwarqa (Gen. 3:15; 1 Juan 4:10). Librawananchikpaq Jehova Diospa tukuy ima tanteasqanqa ruwasqapas hinañam paypaqqa karqa. 4.000 wata pasaruptinmi Jehova Diosqa churin Jesusta kachamurqa runakunarayku wañunanpaq (Juan 3:16). Chayna kuyawasqanchikmantam Jehova Diosta anchata agradecekunchik.

 4. ¿Imanasqam runakunaqa atichwan kuyakuq kayta?

⁴ Diospa rikchayninman hina unanchasqa kasqanchikraykum, ñuqanchikpas kuyakuq kaspa hukkunapaqpas tukuyta ruwayta atinchik. Chayna kayqa wakinpiqa sasam kanman pantaq runa kasqanchikrayku, ichaqa atichwanmi. Rimasun Abelmanta, payqa Diosta kuyasqantam qawachirqa ovejanmanta allinnin kaqta quspan (Gen. 4:3, 4). Noeypas runakuna kuyasqantam qawachirqa achka watakuna Diosmanta willakuspan, chay runakuna mana uyariyta munaptinkupas (2 Ped. 2:5). Hinaspapas Abrahanqa imamantapas astawanmi Diosta kuyarqa, chaytam qawachirqa churinta wañuchinan kaptinpas (Sant. 2:21). Paykuna hinam, ñuqanchikpas kuyakuq kayta munanchik mayna sasaña kaptinpas.

 5. ¿Imaynatam sunqumanta kuyasqanchikta qawachichwan?

⁵ Bibliam nin: ‘Manam rimaspallachu utaq simillanchikwanchu kuyananchik, aswanqa imatapas sunqumanta ruwaspam’, nispa (1 Juan 3:18). Kaywanqa manam nichkanchu manaña haykapipas kuyasqanchikta ninanchikmantachu (1 Tes. 4:18). Aswanqa nichkanmi, kuyasqanchikta nispanchikpas imapas ruwasqanchikwan qawachinanchikmanta. Huk kaqnin iñiqmasinchikpa mikuynin utaq pachan mana ancha kaptinqa, manam kuyasqallanchiktachu ninanchik, aswanqa yanapaykunanchikmi (Sant. 2:15, 16). Chaynallataqmi Diosmanta willakuqkuna achka kananpaq mañakuspanchikpas, anchatam kikinchik kallpanchakunanchik Diosmanta willakunanchikpaq (Mat. 9:38). Chaynata ruwaspanchikmi Diostawan runamasinchik kuyasqanchikta qawachinchik.

6, 7. (1) ¿Imaynam kuyakuyninchikqa kanan? (2) ¿Pikunam hawa sunqulla kuyarqaku?

⁶ Apostol Juanmi nirqa runamasinchikta “sunqumanta” kuyananchikmanta. Kuyakuyninchikqa manam iskay uyakunapa hinachu kanan, aswanqa ‘tukuy sunqumantam kanan’ (Rom. 12:9; 2 Cor. 6:6). Chaynaqa manam hawa sunqullaqa kuyananchikchu, chayna kuyayqa manam imapaqpas valenchu.

⁷ Qawasun pikunam hawa sunqulla kuyarqaku. Puntata rimarisun satanasmanta, payqa Evawanmi Eden huertapi rimarqa hinaspa tukuy imata nirqa allinninta munachkanmanpas hina, ichaqa satanasqa kikillanpaqmi imatapas ruwachkarqa, chaymi Evataqa llullakurqa (Gen. 3:4, 5). Rimarisuntaq Ahitofelmanta, payqa hawa sunqullam Davidpa amistadnin karqa, chaymi David sasachakuypi tarikuptin qunqayllamanta paypa contranpi huqarikururqa (2 Sam. 15:31). Kay tiemponchikpipas Diosta qipanchaq runakuna hinaspa Diospa runankunata rakiruyta munaqkunam ‘sumaqllataña hinaspa miskillataña rimaspanku’ wakin iñiqmasinchikkunata kuyasqankuta piensachinku. Ichaqa paykunaqa iñiqmasinchikkunata pantachiytam munanku (Rom. 16:17, 18).

 8. ¿Imatam tapukunanchik?

⁸ Pitapas kuyaq tukuspa mana allinta ruwaruyqa manam allinchu. Runakunata pantachiytaqa atichwanmi, ichaqa manam Jehova Diostaqa atichwanchu. Jesusmi nirqa iskay uya runakunaqa ‘alli-allin castigasqa’ kanankumanta (Mat. 24:51). Chayraykum Diosta yupaychaqkunaqa mana haykapipas iskay uyaqa kananchikchu. Chaymi allin kanman kayna tapukuyninchik: “¿Sunqumantachu kuyakuyniy, icha imatapas chaskinayraykullachu kuyani?”, nispa. Qatiqninpiyá yachasun sunqumanta kuyanapaq isqun yanapakuykunata.

 9. Iñiqmasinchikkunata sunqumanta kuyaspanchikqa, ¿imatam ruwasunchik?

⁹ Kusisqayá allin kaqkunata ruwasun hukkuna mana qawawaptinchikpas. Iñiqmasinchikkunapaqmi ‘mana pipapas yachasqallanta’ allin kaqkunata ruwananchik (qaway Mateo 6:1-4). Ananiaswan Safiram ichaqa mana chaynachu ruwarqaku. Paykunaqa qullqi qusqankuta llapallanku yachanankutam munarqaku. Chaymantapas llullakurqakum hayka qullqi qusqankuta nispanku. Chayna iskay uya kasqankuraykum Diosqa castigarurqa (Hech. 5:1-10). Iñiqmasinchikkunata sunqumanta kuyaspanchikqa, paykunapaqmi allin kaqkunata ruwasunchik mana pipapas yachasqallanta. Chaytam ruwanku Diospa llaqtanpi punta apaqkunapa yanapaqninkuna. Paykunaqa qillqanchikkuna ruwaypim yanapakunku, imapas ruwasqankutaqa manam willakunkuchu hatunchasqa kanankupaqqa.

10. ¿Imaynatam hukkunata respetananchik?

¹⁰ Hukkunata respetasun (qaway Romanos 12:10). Chayna kasqantam Jesus qawachirqa apostolninkunapa chakinta mayllaspan (Juan 13:3-5, 12-15). Jesuspa chayna ruwasqantaqa manam chayllachu entienderqaku, chuya espirituta chaskiruspankuñam allinta entienderqaku (Juan 13:7). Ñuqanchikpas Jesus hinam mana hatun tukuq kananchik hinaspa hukkunatapas respetananchik. ¿Imaynata? Manam iñiqmasinchikkunamanta aswan allinpaqqa hapikunanchikchu educacionniyuq kasqanchikraykuqa, imapas kapuqniyuq kaspaqa utaq Diospa llaqtanpi imapas ruwayta chaskiruspanchikqa (Rom. 12:3). Imapas ruwaypi yanapakusqanchikmanta pipas alabasqa kaptinqa kusisqam tarikunanchik.

11. ¿Imanasqataq iñiqmasinchikkunataqa sunqumanta alabananchik?

¹¹ Iñiqmasinchikkunata sunqumanta alabaykusun. Iñiqmasinchikkuna imapas allin kaqkunata ruwaptinkuqa alabaykunanchikmi, chayta ruwaptinchikqa kallpanchasqam tarikunqaku (Efes. 4:29). Ichaqa imapas rimasqanchikqa sunqumantam kanan, manam paymanta imatapas chaskiyta munasqanchikraykullachu. Manataqmi yanqallaqa ninanchikchu imatapas allinta ruwasqanmantaqa, chaymantapas pitapas corregina kaptinqa rimapayananchikmi (Prov. 29:5). Iskay uyam rikuriruchwan runapa qayllanpi paymanta allin kaqkunata rimaspanchikqa hinaspa qipanpiñataq mana allinkunata rimaspanchikqa. Apostol Pabloqa sunqumantam iñiqmasinkunata kuyarqa. Huk kutipim Corinto llaqtapi iñiqmasinkunata allin ruwasqankumanta sunqumanta alabarqa (1 Cor. 11:2). Ichaqa imapi pantasqankuta qawaspanmi paykunata kuyakuywan corregirqa (1 Cor. 11:20-22).

12. ¿Imaynatam sunqumanta kuyasqanchikta qawachichwan?

¹² Qukuykuqyá kasunchik. Jehova Diosmi niwanchik iñiqmasinchikkunawan qukuykuq kananchikpaq (qaway 1 Juan 3:17). Chaytaqa sunqumantam ruwananchik. Chayraykum tapukunanchik: “¿Amistadniykunallatachu utaq riqsisqa iñiqkunallatachu wasiyman hamunankupaq nini? ¿Qipa punchawkuna yanapawananta suyaspaychu piwanpas qukuykuq kani? ¿Icha mana ancha riqsisqay utaq mana kapuqniyuq iñiqmasiykunamanchu imallatapas quykuni?”, nispa (Luc. 14:12-14). Kaypi yuyaymanasun: Ichapas huk kaqnin iñiqmasinchik mana allinta tantearusqanrayku yanapananchikta munanman, utaq pipas mana agradecekuwanchikchu wasinchikman qayaykusqanchikmanta. Chaykuna kaptinqa bibliapa kayna nisqanpiyá yuyaymanasun: “Ama rimapakuspayá llapallaykichik samaykachinakuq kaychik”, nispa (1 Ped. 4:9). Kaywanqa nichkanmi sunqumanta imatapas ruwananchikpaq. Chaynaqa, bibliapa nisqanman hina ruwaspaqa kusisqam kasunchik (Hech. 20:35).

13. (1) ¿Pikunatam pacienciakuspa yanapananchik? (2) ¿Imaynatam iñiyninkupi mana allin takyasqakunata yanapachwan?

¹³ Iñiyninkupi mana allin takyasqakunata yanapasun. Sunqumanta kuyasqanchiktam qawachichwan kay kamachikuyta kasukuspanchik, ninmi: ‘Mana kallpayuqkunatapas yanapaykuychik hinaspa llapallanwanpas pacienciakuychik’, nispa (1 Tes. 5:14). Iñiyninkupi mana allin takyasqa iñiqmasinchikkunam tiempopa risqanman hinaqa iñiyninkupi allin takyasqaña kanku. Ichaqa wakinkutam pacienciakuspa yanapananchik. ¿Imaynatam yanapachwan? Bibliawan kallpanchaspanchik, Diosmanta willakuq kuska lluqsispanchik hinaspa paykunata uyarinanchikpaq tiempochakuspanchikmi. Iñiqmasinchikkuna iñiyninkupi allin utaq mana allin takyasqa kasqankuta ninanchikmantaqa, yuyarinanchikmi llapanchik pantaq kasqanchikta hinaspa allin kaqkunata ruway atisqanchiktapas. Apostol Pablopas riqsikurqam mana kallpayuq hina tarikusqanta (2 Cor. 12:9, 10). Llapanchikmi munanchik iñiqmasinchikkuna yanapawananchikta hinaspa kallpanchawananchikta.

14. ¿Imatam ruwananchik iñiqmasinchikkunawan hawkalla kawsakunanchikpaq?

¹⁴ Hawka kawsanapaqyá kallpanchakusun. Tukuytam ruwananchik iñiqmasinchikkunawan hawkalla kawsananchikpaq, paykuna mana allinkunata ruwaruwaptinchikpas utaq yanqamanta sientekuruptinkupas (qaway Romanos 12:17, 18). Pitapas sienterachispanchikqa sunqumantam pampachawananchikpaq mañakunanchik. “Pampachaykuway piñakurunkim” nispa ninallamantaqa, riqsikunanchikmi ñuqanchikpas pantasqanchikta hinaspam ninanchik: “Pampachaykuway piñarachikim”, nispa. Casado vidapipas ancha allinmi mana piñanakuspa kawsakuyqa. Manam allinchu kanman runakunapa qayllanpi allin kawsasqankuta qawachiyqa hinaspa sapallankupiñataq mana rimanakuyninku, qaqchanakuyninku utaq maqanakuyninkuqa.

15. ¿Imaynatam sunqumanta pampachasqanchikta qawachichwan?

¹⁵ Pampachanakuqyá kasunchik. Pipas imatapas ruwaruwaptinchik utaq mana musyakuspan piñarachiwaptinchikqa pampachaykuspanchikmi qunqananchik. Chaymi Diosta yupaychaqkunaqa ‘kuyakuywan aguantanakuspa, hawkalla kaspa hinaspa chuya espiritupa yanapakuyninwan huk sunqulla kananchikpaq anchata kallpanchakunanchik’ (Efes. 4:2, 3). Pitapas pampachaspanchikqa, manam imapas ruwaruwasqanchikmantaqa yuyarayanachu (1 Cor. 13:4, 5). Iñiqmasinchikkunapa imapas ruwawasqanchikta yuyarayaspaqa, manam paywan nitaq Jehova Dioswanpas hawkaqa kasunchikchu (Mat. 6:14, 15). Chaymantapas pampachasqanchik sunqumanta kananpaqqa, mana allin ruwawaqninchikkunapaqmi mañakunanchik (Luc. 6:27, 28).

16. Diospa llaqtanpi imapas ruwayta chaskiruspaqa, ¿imatam ruwananchik?

¹⁶ Manam kikillanchikpaq munaqqa kananchikchu. Diospa llaqtanpi imapas ruwayta chaskiruspaqa, sunqumanta kuyakuq kasqanchiktam qawachinanchik. Wakinkupa allinnintam maskananchik, manam kikillanchikpa allinninchiktachu (1 Cor. 10:24). Hatun huñunakuykunapi chaskiqkunam puntata yaykunku, ichapas chayrayku kikinkupaq utaq ayllunkupaq allin tiyanakunata akllayta munanmanku. Chayta ruwanankumantaqa, iñiqmasinku chay tiyanakunapi tiyanankupaqmi wakinkuqa saqinku. Chaynata ruwaspankum mana kikillanpaq munasqankuta qawachinku. ¿Imaynatam ñuqanchikpas paykunapa allin ruwasqankuta qatipakuchwan?

17. Pipas hatun huchata ruwaruptinqa, ¿imapaqmi sunqumanta kuyakuynin kallpanchanqa?

¹⁷ Pakallapi hucha ruwasqanchikta willakusun hinaspa amaña ruwasunchu. Wakinpim Diosta yupaychaqkuna pakallapi hucha ruwasqankuta mana willakunkuchu pinqaypi qiparuyta mana munasqankurayku (Prov. 28:13). Chaynata ruwaspankuqa mana kuyakuq kasqankutam qawachinku ruwasqanku hukkunatapas sasachasqanrayku. Huchanta pakasqanraykum, Diosqa manaña espiritunwanqa yanapawanchikmanchu hinaspa iñiqmasinchikkunawanpas manaña huk sunqullañachu kachwan (Efes. 4:30). Pipas sunqumanta kuyakuq kaspanqa hatun huchata ruwasqanmantam punta apaq iñiqmasinchikkunaman willakunan, chaynapi yanapanankupaq (Sant. 5:14, 15).

18. ¿Imanasqataq sunqumanta kuyakuq kananchik?

¹⁸ Kuyakuq kaymi imamantapas aswan allinqa (1 Cor. 13:13). Sunqumanta kuyakuq kasqanchikwanmi Jesuspa qatiqninkuna kasqanchikta riqsichikunchik hinaspa kuyakuq Jehova Diostapas qatipakunchik (Efes. 5:1, 2). Pablom nirqa kuyakuyninchik mana kaptinqa, imapas ruwasqanchik yanqapaq kasqanta (1 Cor. 13:2). Chaynaqa hinallayá kuyakuyninchikta qawachisun, ichaqa amayá rimaspallachu, aswanqa ruwaspanchikyá.