“Manam hawkayay kananpaqchu hamurqaniqa, aswanqa runakunata rakinachiqmi”

1, 2. (1) ¿Imaynatam Diospa hawkayayninqa yanapawanchik? (2) ¿Imakunaraykutaq mana tukuypichu hawka tarikunchik? (Qaway kay paginapi kaq fotota).

LLAPANCHIKMI munanchik hawkalla kawsakuyta, Jehova Diospas kuyawasqanchikraykum yanqakunata mana piensanapaq hinaspa llumpay hukmanyasqa mana tarikunapaq hawkayayninta quwanchik (Filip. 4:6, 7). Chaymantapas Diosllapaqña kawsananchikpaq tanteakusqanchikraykum ‘Dioswan hawkayaypi kanchik’ utaq paywan kuyachikuyta atinchik (Rom. 5:1).

² Jehova Diosqa manaraqmi hawka kawsakuytaqa apamunraqchu. Hinaspapas tukupay punchawkunapi tarikusqanchikraykum sasachakuypi hinaspa chiqninakuyllapi kanchik (2 Tim. 3:1-4). Chaymantapas Diosta yupaychaqkunaqa atipananchikmi satanaspa mana allin ruwasqankunata hinaspa pantay yachachikuykunatapas (2 Cor. 10:4, 5). Ichaqa imamantapas astawanmi llakichiwanchikman ayllunchik Diosta mana yupaychaptinku. Ichapas ayllunchikkuna asikuwachwan Diosta yupaychasqanchikrayku utaq niwachwan ayllunchikta rakinachisqanchikta. Ichapas niwanchikmanraq manaña ayllun kananchikpaq. Hinaptinqa, ¿imatam yuyarinanchik ayllunchik Diosta yupaychananchikpaq harkakuptinku? Chaymantapas, ¿imatam ruwachwan chaynapi tarikuspanchik?

3, 4. (1) Jesuspa yachachisqanwanqa ¿imaynam wakin runakunaqa kananku karqa? (2) ¿Imanasqam wakinpiqa sasa kanman Jesusta qatiyqa?

³ Jesusqa yacharqam yachachikuyninkunata achka runakuna mana chaskinankumanta hinaspa qatiqninkuna chayrayku achka sasachakuykunapi tarikunankumantapas, chaymi paykunaqa mana manchakuq kananku karqa. Hinaspapas Jesuspa qatiqnin kasqankuraykum ayllunkupipas sasachakuypi kananku karqa. Chaymi Jesus nirqa: “Ama piensaychikchu kay pachapi hawkayay kananpaq hamusqaytaqa, manam hawkayay kananpaqchu hamurqaniqa, aswanqa runakunata rakinachiqmi. Hamurqaniqa qaripas taytanpa contranpi kananpaqmi, warmi wawapas mamanpa contranpi kananpaqmi chaynataq llumchuypas suegranpa contranpi kananpaqmi. Runapa enemigonqa kanqa wasinpi kaqkunallam”, nispa (Mat. 10:34-36).

⁴ ¿Imanasqataq Jesusqa nirqa: “Ama piensaychikchu kay pachapi hawkayay kananpaq hamusqaytaqa”, nispa? Chaytaqa nirqa payta qatispankuqa sasachakuypi kanankumanta yachanankupaqmi. Jesusqa manayá ayllukunata rakinanpaqchu hamurqa, aswanqa ‘chiqap kaqmanta willakunanpaqmi’ (Juan 18:37). Chaywanpas Jesuspa qatiqninkunaqa aswanraqmi sasachakuypi tarikunmanku karqa ayllunku utaq amistadninku harkakuptinku.

 5. ¿Ima sasachakuykunatam atipanku Jesuspa qatiqninkunaqa?

⁵ Jesusmi qatiqninkunata nirqa ayllunku contrankupi kaptinpas hinalla payta qatikunankupaq (Mat. 10:38). Chaymi Jesuspa qatiqninkunaqa ayllunku paykunamanta asikuptinkupas hinaspa wakinpi qipanchaptinkupas Jesusta hinalla qatikunku. Chay ruwasqankuwanmi aswan allinpiraq tarikunku (qaway Marcos 10:29, 30).

 6. ¿Pikunatam ayllunchikmantapas astawan kuyananchik?

⁶ Ayllunchikkuna Jehova Diosta yupaychananchikta harkakuptinkupas hinallam ayllunchiktaqa kuyananchik. Ichaqa pimantapas astawanqa Jehova Diosta hinaspa Jesustam kuyananchik (Mat. 10:37). Satanasqa munanmi ayllullanchikta kuyaruspanchik Jehova Diosta qipancharunanchikta. Chaynaqa, yachasunyá ayllunchikkuna harkakuptinku imakunata ruwananchikmanta.

 7. ¿Imaynatam casarasqakunaqa kawsakunanku huk kaqninku Diosta mana yupaychaptinpas?

⁷ Bibliaqa ninmi casarakuqkunaqa sasachakuykunapi tarikunankumanta (1 Cor. 7:28). Chay sasachakuyqa astawanraqmi kanman huk kaqnin Diosta mana yupaychaq kaptinqa. Chayna kaptinpas kallpanchakunankum Diospa munasqanman hina kawsakunankupaq hinaspapas manam chayraykullaqa rakinakunankuchu (1 Cor. 7:12-16). Diosta yupaychaq warmikunaqa qusankutam anchata respetananku, qusanku Diospa palabranmanta ayllunkuman mana yachachiptinpas. Qusakunapas warminkutam kuyananku hinaspa allinta uywananku warminku Diosta mana yupaychaptinkupas (Efes. 5:22, 23, 28, 29).

 8. ¿Imatam casarasqakunaqa tapukunmanku qusanku utaq warminku wakinpi harkakuptinku?

⁸ ¿Imatam casarasqakuna ruwanmanku huk kaqninku wakinpi harkakuptin? Ichapas huk iñiqmasinchikta qusan ninman wakin punchawkunalla Diosmanta willakuq lluqsinanpaq. Chaynapi tarikuspanqa tapukunanmi: “¿Jehova Diosta manaña yupaychanaypaqchu niwachkan? Mana chayna kaptinqa, ¿kasukuspaychu niwasqanta ruwayman?”, nispa. Allin tanteoyuq kaspaqa manam yanqapas-yanqaqa piñanakusunchu (Filip. 4:5).

 9. ¿Imaynatam iñiqmasinchikkunaqa warmankuta yachachinmanku Diosta mana yupaychaq taytanta utaq mamanta respetanankupaq?

⁹ Casado vidapi huk kaqnillan Diosta yupaychaptinqa sasam kanman churi-wawakunata uywayqa. Diosta yupaychaq tayta-mamaqa churi-wawankunatam yachachinan paykunata respetanankupaq (Efes. 6:1-3). Qusanku utaq warminku bibliapa nisqanman hina mana kawsaptinkuqa, ¿imatam ruwanmanku? Paykunam puntata qusankuta utaq warminkuta respetananku. Chaypaqmi qusankupa utaq warminkupa imapas allin ruwasqankunamanta allinta rimananku, manam warmakunapa qayllanpiqa mana allin ruwasqanmantaqa utaq Diosta mana yupaychasqanmantaqa rimananchu. Aswanmi warmankuta sumaqllata ninanku sapakama Diosta yupaychayta utaq mana yupaychayta tanteakusqanchikmanta. Warmakunapa imayna kasqanta qawaspankum Diosta mana yupaychaq qusakunaqa utaq warmikunaqa Diosmanta yachayta munanmanku.

10. ¿Imaynatam iñiqmasinchik warmanman Diosmanta yachachinman qusan utaq warmin Diosta mana yupaychaptinqa?

¹⁰ Diosta mana yupaychaq taytaqa utaq mamaqa, ichapas munanqa warmanku pantay religionkunapa ruwasqanta fiestapi kanankuta. Wakin qusakunam Diosta yupaychaq warminta ninku: “Amam warmanchikkunamanqa Diosmantaqa yachachinkichu”, nispa. Chaynapi tarikuspapas iñiqmasinchikkunaqa kallpanchakunankum tukuyta ruwaspa warmankuman Diosmanta yachachinankupaq (Hech. 16:1; 2 Tim. 3:14, 15). Ichapas qusaqa mana munanqachu warmin warmankuta huñunakuyman pusananta utaq qillqanchikkunamanta yachachinanta. Qusanpa nisqanta respetaspanpas, atisqanman hina warmanman yachachinanpaqmi kallpanchakunan, chaynapi Jehova Diosta kuyanankupaq (Hech. 4:19, 20). Wiñasqankuman hinam warmakunaqa tanteakunanku Jehova Diosta yupaychanankupaq utaq manapas (Deut. 30:19, 20).a

11. ¿Imanasqataq Diosta mana yupaychaq ayllunchikwan sasachakuypi tarikuchwan?

¹¹ Jehova Diospa testigonkunawan bibliamanta yachayta qallaykuspanchikqa, ichapas ayllunchikmanqa mana willakurqanchikchu. Ichaqa Diosta astawan kuyaruspanchikmi musyakurqanchik ayllunchikman yachasqanchikmanta willakunanchikmanta (Mar. 8:38). Chaywanpas Diosta yupaychasqanchikraykum ayllunchikwanqa sasachakuypi tarikunchikman. Hinaptinqa, ¿imam yanapawachwan paykunawan hawkalla kanapaq hinaspa Jehova Diosta hinalla yupaychananchikpaqpas? Chaymantayá qatiqninpi qawasun.

12. (1) ¿Imanasqataq ayllunchikkunaqa piñakunmanku bibliamanta yachasqanchikta yacharuspanku? (2) Chaynaqa ¿imatam ruwananchik?

¹² Diosta mana yupaychaq ayllunchikpa ima piensasqantayá uyarisunchik. Ñuqanchikqa kusisqam tarikunchik bibliapa imam kaq yachachisqanta yachaspanchik. Ichaqa wakin ayllunchikkunam piensanmanku pantaypi kasqanchikta utaq engañaruwasqanchikta. Piensanmankutaqmi paykunawan manaña fiestakunapi kasqanchikrayku paykunata manaña kuyasqanchikta. Utaq piensanmanku wañuptinchik Dios ñakarichiwananchikta. Chaynaqa ¿imatam ruwananchik? Paykunapa ima piensasqankuta hinaspa imakuna llakichisqantam allinta uyarinanchik (Prov. 20:5). Apostol Pablotam qatipakuchwan, payqa ‘tukuytam ruwarqa tukuy rikchaq runata yanapananpaq’, chaynapi paykunapas Diosta yupaychanankupaq. Ñuqanchikpas ayllunchikpa ima piensasqanta yachaspanchikqa atisunmi Diosmanta yachachiyta (1 Cor. 9:19-23).

13. ¿Imaynatam ayllunchikkunawanqa rimananchik?

¹³ Kuyakuyllawanyá rimasunchik. Bibliam nin: “Rimasqaykichikpas sumaqllañayá kachun”, nispa (Col. 4:6). Chaymi Jehova Diosta mañakunanchik chuya espiritunta quwananchikpaq, chaynapi ayllunchikwan kuyakuywan hinaspa sumaqllata rimananchikpaq. Manam paykunawanqa atipanakunanchikchu. Imapas niwasqanchikwan utaq ruwasqankuwan sunqunchikta nanachiptinqa apostolkuna hinam kananchik. Apostol Pablom nirqa: “Runakuna tratapawaptinkum allinllata rimapayaniku, qatikachawaptinkum pacienciakuspa aguantaniku, ñuqaykumanta mana allinta rimaptinkum sumaqllata kutichiniku”, nispa (1 Cor. 4:12, 13).

14. ¿Imanasqataq allin kawsakuyninchikqa ancha allin?

¹⁴ Allintayá kawsakusunchik. Kuyakuywan rimasqanchikqa yanapawasunmi ayllunchikwan hawkalla kawsakunapaq, ichaqa chaypaqqa astawanraqmi yanapawasun allin kawsakuyninchik (qaway 1 Pedro 3:1, 2, 16). Allinta kawsakuspanchikqa, qawachisunmi Jehova Diospa testigonkunaqa casado vidankupi kusisqa kawsasqankuta, warmankuta sumaqta uywasqankuta hinaspa kawsakuyninkupipas chuya kasqankuta. Ayllunchik mana haykapipas Diosta yupaychaptinkupas, kusisqam tarikusun allinta kawsakusqanchikwan Jehova Diosta kusichisqanchikwan.

15. ¿Imatam ruwachwan ayllunchikwan mana piñachinakunanchikpaq?

¹⁵ Piñanakuy mana kananpaqyá puntata yuyaymanasunchik. Ayllunchikkunawan mana piñanakunapaqmi puntata yuyaymanananchik ima ninanchikmanta utaq ima ruwananchikmanta (Prov. 12:16, 23). Australia nacionniyuq iñiqmasinchikmi nin: “Suegroyqa llumpaytam piñakuwaqku testigo kasqaykumanta, chaymi telefonowan qayaspaykuqa qusaywan Jehova Diosta mañakuq kaniku imatapas niwaptinku mana kutipakunaykupaq. Mana piñachinaykupaq kaqkunallamanta rimanaykupaqmi tanteakurqaniku. Chaymantapas manam unaychu qayaq kaniku religionkunamanta tapupayawaptinku piñachinakuy mana kananpaq”, nispa.

16. Aylluykiwan piñanakuspaykiqa, ¿imatam yuyarinayki llumpay llakisqa mana tarikunaykipaq?

¹⁶ Imamantapas kanqam piñachinakuyqa. Piñachinakuy kaptinqa llumpay llakisqapaschá tarikunki aylluykikunata kuyasqaykirayku hinaspa paykuna allinlla kanankuta munasqaykirayku. Chayna tarikuspaykiqa yuyarinaykim pimantapas puntata Jehova Diosta kuyanaykimanta. Jehova Diosta kuyasqaykita qawaspankum aylluykikunaqa yachanqaku payta yupaychayqa imamantapas ancha allin kasqanta. Manam ñuqanchikqa pitapas hikutachwanchu Jehova Diosta yupaychananpaqqa, ichaqa willachwanmi Diosta kasukuyqa allinninchikpaq kasqanmanta. Chaymantapas Jehova Diosqa munanmi lliw runakuna payta yupaychanankuta, chaymi paykunapas tanteakunmanku payta yupaychayta utaq manapas (Is. 48:17, 18).

17, 18. ¿Imatam ruwachwan ayllunchik Jehova Diosta qipancharuptinqa?

¹⁷ Mayqan ayllunchikpas Jehova Diosta qipancharuptinqa utaq testigo kayta manaña munaptinqa llumpaytam llakikunchik. Chay llakikuyqa sunqunchikta tuksiruwachwan hinam. ¿Imatam ruwachwan chaynapi tarikuspanchik?

¹⁸ Diosman asuykunapaq kaqkunatam ruwananchik. Jehova Diosmanta mana karunchakunanchikpaqqa sapa kutim bibliata ñawinchananchik, huñunakuykunaman rinanchik hinaspa chaypaq qillqanchikkunata ñawinchananchik, chaymantapas Diosmanta willakuqmi lluqsinanchik hinaspa Jehova Diosta mañakunanchik kallpata quwananchikpaq (Jud. 20, 21). Chaykunawan hinalla llakisqa tarikuspanchikpas hinallam kallpanchakunanchik Jehova Diospaq kaqkunata ruwaspa, chayqa yanapawasunmi pisi-pisimanta manaña llumpay llakisqa tarikunapaq. Salmo 73 capitulota qillqaqpas chayna llakisqam tarikurqa, ichaqa Jehova Diosta hinalla yupaychaymi yanaparqa manaña chayna llakisqa kananpaq (Sal. 73:16, 17). Ñuqanchiktapas chay ruwaymi yanapawasun.

19. ¿Imaynatam Jehova Diospa kamachiwasqanchikta kasukunanchik?

¹⁹ Jehova Diospa kamachisqantam kasukunanchik. Jehova Diospa corregisqanqa sunqunchikta nanachispanpas allinninchikpaqmi, yanapantaqmi huchallikuqta Jehova Diosman kutirikunanpaq (qaway Hebreos 12:11). Jehova Diosqa kamachiwanchikmi huchankumanta mana wanakuqkunawan mana hukllawakunanchikpaq (1 Cor. 5:11-13). Maynataña llakikuspanchikpas manam yanqapas-yanqaqa rimananchikchu telefonowanpas, cartawanpas nitaq internetwanpas.

20. ¿Imatam mana iskayrayaspa hinalla suyananchik?

²⁰ Diospa llaqtanman kutimunankumantaqa amayá iskayrayasunchu. Kuyakuyqa “tukuytam suyan”, chaymi ayllunchik Jehova Diosman kutimunankutaqa hinalla suyananchik (1 Cor. 13:7). Ayllunchik wanakusqanta qawaspanchikqa, Jehova Diostam mañakunanchik payta kallpanchananpaq, chaynapi Jehova Diospa kayna nisqanta kasukunanpaq: ‘Ñuqamanyá kutirikamuwaychik’, nispa (Is. 44:22).

21. ¿Imatam ruwananchik Jesusta qatikusqanchikrayku ayllunchikwan sasachakuypi tarikuspanchikqa?

²¹ Jesusmi kamachiwarqanchik payta kuyananchikpaq. Payqa manam iskayrayarqachu qatiqninkuna hinalla payta qatikunanmanta ayllunku harkakuptinkupas. Jesusta qatikusqanchikrayku ayllunchikwan sasachakuypi tarikuspanchikqa, Jehova Diostam mañakunanchik yanapawananchikpaq (Is. 41:10, 13). Jehova Dioswan Jesusqa kusisqam tarikunku ruwasqanchikwan hinaspapas bendeciwasunmi hamuq tiempopi, chaykunapi yuyaymanayqa anchatam kusichiwanchik.