Iñiqmasikikunapi piensay hinaspa kallpanchay

1, 2. ¿Imanasqam 230 Testigokuna mana wañurqakuchu ‘wañuyman purisqankupi’?

ENTERON Pachapi Iskay kaq Hatun Guerra tukuykunanpaqña kachkaptinmi, nazi tropakunapa jefenkuna wañuchisqa kanankuta yachaspanku waranqantin presokunata wañuchinankupaq kamachirqaku. Chaypaqmi lamar qochaman purinanku karqa, hinaspam llapallankuta buqueman seqachispa chay lamar qochapi chinkaykachinanku karqa. Chay tanteasqankum tiempopa risqanman hina sutichasqa karqa “wañuyman puriy” nisqawan.

² Chay 33.000 presokunaqa Sachsenhausen sutiyoq carcelmantam karu-karuta (250 kilometrota) chakiwan purinanku karqa lamar qochapa patanpi Lübeck (Alemania) llaqtakama. Chay presokunapim karqataq 230 Jehova Diospa testigonkuna, paykunaqa huk law nacionniyoqkamam karqaku hinaspam kamachisqa karqaku kuska purinankupaq. Qalaypaq pisipasqa, yarqaymanta hinaspa onqosqa kaspankupas manam mayqanninkupas wañurqakuchu. ¿Imanasqa? Huk kaqnin iñiqmasinchikmi nin: “Llapallaykum kallpanchanakurqaniku hinalla purinaykupaq”, nispa. Arí, kuyanakusqankurayku hinaspa Jehova Diospa yanapakuyninwanmi chay llumpay ñakariypi mana wañurqakuchu (2 Cor. 4:7).

 3. ¿Imanasqam kallpanchanakunanchik?

³ Kunan tiempopiqa manamá chay iñiqmasinchikkuna hinachu wañuyman apasqa kachkanchik, chayna kaptinpas hatun sasachakuykunapim tarikunchik. 1914 watapi Diospa Gobiernon qallaykuptinmi, Satanasqa hanaq pachamanta kay Pachaman qarqomusqa karqa, chaymi piñasqallaña kachkan “payqariki yachachkanmi pisi tiempoyoqllaña kasqanta” (Apoc. 12:7-9, 12). Diospa piñakuynin punchaw hichpallapiña kasqanraykum, Diabloqa imaymana sasachakuykunata servichikun iñiyninchikta chiriyarachinanpaq. Chaymantapas, aguantananchiktaqmi sapa punchaw llakinchikkunatapas (Job 14:1; Ecl. 2:23). Wakinpiqa achka sasachakuykunawan kaspanchikmi hukmanyasqallaña tarikuchwan. Chaynapim tarikurqa huk iñiqmasinchik, payqa mozo kasqanmantapacham achkallaña iñiqmasinkunata kallpancharqa. Ichaqa yuyaqyaruspanmi señoranwan kuska onqorurqaku chaymi llumpayta hukmanyarurqaku. Pay hinam ñoqanchikpas iñiqmasinchikkuna kallpanchaykuwananchikta munanchik hinaspa Jehova Diospa yanapaynin chaskiytapas.

 4. ¿Pablopa ima nisqantaq yanapawachwan kallpanchakuq kanapaq?

⁴ Ñoqanchikpas kallpanchakuq kanapaqqa, apostol Pablo hebreo cristianokunaman ima nisqanpim piensananchik, paymi nirqa: “Ama qonqaruspayá kuyanakunapaq hinaspa allin ruranapaq yanapanakusunchik. Wakinkunapa costumbrasqanman hinaqa amayá huñunakuyman riyta dejasunchu aswanqa Señorpa chaylla kutimunanta yachaspayá kallpanchanakusunchik”, nispa (Heb. 10:24, 25). ¿Imaynatam ñoqanchikpas chay nisqanta ruwayman apachwan?

 5. ¿Ima ninantaq “yanapanakusunchik” niq rimayqa, hinaspa imatam chaypaq ruwananchik?

⁵ “Yanapanakusunchik” niq rimayqa hukkunapi piensaspa yanapanamantam rimachkan. Chaynaqa, ¿yaqachu iñiqmasinchikkunata yanapayta atichwan huñunakuykunapi utqayllamanña rimaykuspa otaq yanqakunamanta rimaspa? Sasachá kanman. Ichaqa, chaywanqa manam nichkanchikchu vidankupi chapukuymantaqa (1 Tes. 4:11; 1 Tim. 5:13). Iñiqmasinchikkunata kallpanchayta munaspaqa allintam reqsinanchik imayna tarikusqankuta, imayna kasqankuta hinaspa Dios kuyayninkutapas. Chaymantapas paykunaqa amistadninchikta hinam qawawananchik, manataqmi iskayrayanankuchu kuyasqanchikmantapas. Chaypaqqa paykunawan kuska kanapaqmi haykapipas tiempochakuna, manam hukmanyasqa otaq onqosqa kaptillankuchu (Rom. 12:13).

 6. ¿Imaynatam ancianokunaqa Diospa ovejankunata yanapayta atinmanku?

⁶ Bibliam congregacionpi ancianokunata kallpanchan ‘Diospa ovejankunata michinankupaq’ (1 Ped. 5:1-3). Chayta ruwanankupaqqa allintam ancianokuna Diospa ovejachankunata reqsinanku (leey Proverbios 27:23). Congregacionpi iñiqkuna ancianokunata confianapaq hinata hapispankuqa hinaspa ancianokunapas iñiqkunawan kuska kaspanku kusikuptinkuqa, yaqapaschá iñiqkunaqa sonqonkuta kichaykuspanku mañakunqaku imapipas yanapaykunanpaq. Chayna kaptinmi ancianokunaqa iñiqmasinkunapa imapas necesitasqankuta yachaspanku yanapayta atinqaku.

 7. ¿Imaynatam qawananchik llumpay llakikuywan kaqkuna ‘mana controlakuspa’ imatapas niptinku?

⁷ Tesalonica llaqtapi iñiqkunatam Pablo nirqa ‘mana kallpayoqkunatapas yanapanankupaq’ (leey 1 Tesalonicenses 5:14). ‘Mana kallpayoqkunamanta’ Biblia nispanqa, rimachkantaqmi llumpay llakikuywan kaqkunamantawan hukmanyasqallaña kaqkunamantapas. Proverbios 24:10 nin: “Sasachakusqayki punchawpi hukmanyaruspaqa pisi kallpayoqñam rikurirunki qamqa”, nispa. Llumpay llakikuywan tarikuq iñiqmasinchikta yanapaspaqa, yuyarinanchikmi wakinpiqa ‘mana controlakuspa’ imatapas nirunanmanta (Job 6:2, 3). Chayna kasqanqa manamá qawachinchu mana allin runa kasqantaqa. Rimarisun Rachelle sutiyoq iñiqmasinchikpa mamanmanta, paymi llumpay llakiwan onqorqa. Rachelle iñiqmasinchikmi nin: “Achka kutipim mamayqa nanay simiwan rimaq. Chaynapi tarikuspaymi kallpanchakurqani cheqaptapuni mamay imayna kasqanpi yuyarinaypaq. Payqa kuyakuqllaña, yanapakuqllaña hinaspa imapas qokuykuqllañam karqa. Cuentatam qokururqani llumpay llakiwan onqoqkunaqa mana musyakuspa imatapas rimasqankuta. Chaynapi tarikuspaqa manam allinchu kanman piñakuruyqa otaq nanay simiwan kutichiyqa”, nispa. Proverbios 19:11 nin: “Anaq piñakuq runam yachayniyoq runaqa. Ofiendeqkunata pampachaspanmi alabasqa kanqa”, nispa.

 8. ¿Pikunamanmi astawanqa kuyakuyninchikta qawachinanchik, hinaspa imanasqa?

⁸ ¿Imaynatam pitapas yanapachwan ñawpaqpi pantarusqanmanta hukmanyasqallaña tarikuptin? Ñawpaqpi huchanmanta wanakuruspanpas ichapas hinallaraq hukmanyasqa hinaspa penqakuywan tarikunman. Pablom huchanmanta wanakuq runamanta kaynata nirqa: “Chaynaqa pampachaykuspayá kallpanchaykuychik manaña llumpa-llumpay llakisqa kananpaq. Chaymi ruegakuykichik payman kuyakuynikichik[ta] qawachinaykichikpaq”, nispa (2 Cor. 2:7, 8). Chaynaqa, kuyasqanchikta pay yachachkaptinpas imapas ruwayninchikwanmi qawachinanchik chayna kasqanta.

 9. ¿Imaynatam iñiqmasinchikkunata yanapachwan ‘kuyanakuyninkuta hinaspa allin ruwayninkuta’ qawachinankupaq?

⁹ Apostol Pablom nirqa: “Ama qonqaruspayá kuyanakunapaq hinaspa allin ruranapaq yanapanakusunchik”, nispa. ¿Ima ninantaq kayqa? Llapanchikmi iñiqmasinchikkunata yanapananchik paykunapas kuyakuyninkuta hinaspa allin ruwayninkuta qawachinankupaq. Sichu tullpapi nina wañunanpaqña kachkaptinqa, pukupayaspanchikmi sansata taqwipaykuna chaynapi kaqmanta kawsarinanpaq. Chaynallataqmi iñiqmasinchikkunatapas kuyakuywan yanapachwan Jehova Diosman hinaspa iñiqmasinkunaman kuyakuyninkuta qawachinankupaq. Sonqomanta alabaptinchikqa, paykunaqa kallpanchasqam tarikunqaku allin ruwaykunata hinalla ruwanankupaq.

10, 11. a) ¿Pikunataq kallpanchasqa kayta munanku? b) Rimarimuy Miriam sutiyoq iñiqmasinchik imayna yanapasqa kasqanmanta.

¹⁰ Llakisqaña otaq kusisqaña tarikuspapas, llapanchikmi munanchik pipas kallpanchaykuwananchikta. Congregacionpi huk ancianom nin: “Taytayqa manam haykapipas niwarqachu imallatapas allin ruwasqaymantaqa. Chaymi vidaypi mana allinpaq hapikurqani. 50 watayoqña kaspaypas, anchatam kusikuni congregacionpi anciano kaspay allin ruwasqaymanta amistadniykuna niwaptin. Tukuy chaykunawanmi musyakuni hukkunata kallpanchayqa ancha allin kasqanta, chaymi ñoqapas chayna kanaypaq hinalla kallpanchakuni”, nispa. Congregacionpi precursorña kaspapas, yuyaq cristianoña kaspapas otaq hukmanyasqa kaqkunapas llapanchikmi munanchik pipas kallpanchaykuwananchikta (Rom. 12:10).

¹¹ Iñiyninkupi allin takyasqa cristianokuna mana allinman wichiykuq iñiqmasinta kuyakuywan yanapaspanqa hinaspa ñawpaqpi allin ruwasqankunamanta kallpanchaspanqa, atinqakum allin ñanman kutirichiyta (Gal. 6:1). Chayna yanapakuytam chaskirqa Miriam sutiyoq iñiqmasinchik. Paymi nin: “Llumpay hukmanyasqam tarikurqani wakin amistadniykuna Jehova Diosta qepancharuptinku. Chay tiempollapitaqmi taytaypas umanwan llumpayta onqorurqa. Chaymi llakisqallaña tarikurqani. Tukuy chaykunawanmi mana iñiq mozowan reqsinakuyta qallaykurqani”, nispa. Chayraykum payqa piensarqa Jehova Dios manaña kuyasqanta hinaspanmi Diospa llaqtanmantapas karunchakuyta munarqa. Hinaptinmi huk anciano paywan parlaspan yuyarichirqa ñawpaqpi Diosman sonqo kasqanmanta. Chayna nisqanwanmi Miriamqa kallpanchasqa tarikurqa, hinaspanmi ancianokunapa yanapakuyninta chaskiyta munarqa, paykunam qawachirqaku Jehova Dios hinalla kuyasqanmanta. Chaymi payqa kaqmanta Jehova Dios kuyayta qallaykurqa. ¿Imatam chaymanta ruwarqa? Payqa manañam lloqsirqañachu chay mana iñiq mozowanqa hinaspanmi Jehova Diosta hinalla servirqa.

12. ¿Imaynam iñiqmasinchik tarikunqa piwanpas tupachiptinchik, qaqchaptinchik otaq mana kallpanchakusqanmanta hukmanyachiptinchik?

¹² Manataqmi iñiqmasinchikkunata penqachiytaqa munanchikchu. Sichu iñiqmasinchikta piwanpas tupachisun, piensasqanchikman hina mana ruwasqanmanta qaqchasun otaq hukmanyachisun mana kallpanchakusqanmanta hinaptinqa manam unaypaqchu kanqa chayna yanapasqanchikqa. Ichaqa, Jehova Diosman asuykunankupaq hina sumaq rimaykunallawan kallpanchaspaqa, allintam yanapasun iñiqmasinchikkunataqa (leey Filipenses 2:1-4).

13. ¿Imaynatam iñiqmasinchikkunata kallpanchachwan? (Qaway 18 paginapi dibujota.)

¹³ Pabloqa nirqataqmi iñiqmasinchikkunawan ‘kallpanchanakunapaq’. Chay kallpanchanakuytaqa tupachichwanmi ninaman yantata hinaykuspa waykupayayman chaynapi hinalla ratananpaq otaq achkinanpaq. Iñiqmasinchikkunata kallpanchaspaqa yanapanchikmi Jehova Diosta hinalla servinankupaq. Hukmanyasqa kaqkunata yanapaspaqa, kuyakuywan hinaspa llampu simillawanmi rimapayananchik (Prov. 12:18). Ancha allintaqmi ‘chaylla uyariq’ kaypas hinaspa ‘allinta tanteaspa rimaypas’ (Sant. 1:19). Iñiqmasinchikkunata allinta uyariyqa hinaspa paykunapa imayna tarikusqankupi churakuyqa, yanapawasunmi haykapi hukmanyasqankuta yachanapaq. Chaynata ruwaspam atisun kallpanchaykuyta.

14. ¿Imaynatam huk anciano hukmanyasqallaña iñiqmasinta yanaparqa?

¹⁴ Qawasun unay wataña mana predicaq iñiqmasinta huk anciano imayna yanapasqanmanta. Chay iñiqmasinta uyarispanmi ancianoqa musyakururqa Jehova Diosta hinallaraq kuyasqanta. Payqa tukuy sonqonwanmi Willakuq qellqapi lloqsimuq yachachikuykunata estudiaq, kallpanchakurqataqmi huñunakuykunaman sapa kuti rinanpaqpas. Ichaqa hukmanyasqallañam kachkarqa congregacionpi wakin iñiqmasinkuna mana allin ruwasqankumanta. Chay ancianoqa allinta uyarispanmi saqerqa rimananpaq. Qawachirqataqmi paytawan familianta congregacionpi ancha kuyasqankuta. Pisi-pisimantam chay iñiqmasinchikqa musyakururqa yanqakunamanta piñakuruspan Diosta manaña ñawpaqpi hina servisqanta. Hinaptinmi chay ancianoqa kallpanchaykurqa predicayman kuska lloqsinankupaq. Chayna yanapakuyta chaskisqanraykum chay iñiqmasinchikqa kaqmanta predicayta qallaykurqa hinaspapas anciano kaytam kaqmanta atirurqa.

15. ¿Imaynatam Jehova Diosta qatipakuchwan hukmanyasqakunata yanapaspa?

¹⁵ Ichaqa, wakinpiqa manamá pitapas kallpanchaptinchikqa chayllaqa yanapachikunqachu. Chayna kaptinpas hinallam kallpanchananchik. Pablom nirqa ‘mana kallpayoqkunata yanapanapaq hinaspa llapallanwan pacienciakunapaqpas’ (1 Tes. 5:14). Chaylla amirunamantaqa pacienciakuykuspam hinalla yanapananchik. Ñawpaq tiempopipas, Jehova Diosqa pacienciakurqam serviqninkuna hukmanyasqa tarikuptinku. Diosqa qawarqam Eliaspa imayna tarikusqanta hinaspanmi yanapaykurqa kamachisqanta hinalla ruwananpaq (1 Rey. 19:1-18). Davidtapas pampachaykurqam sonqomanta wanakusqanta qawaspan (Sal. 51:7, 17). Jehova Diosqa salmos qellqaqtapas yanapaykurqam qepancharunanpaqña kachkaptin (Sal. 73:13, 16, 17). Kunan tiempopipas Jehova Diosqa hinallam kuyakuywan hinaspa llakipayakuywan yanapawachkanchik, astawanraqmi hukmanyasqa tarikuptinchik (Ex. 34:6). Jehova Diospa “llakipayakuyninqa manam haykapipas tukunchu. Mosoqmi sapa tempranon” (Lam. 3:22, 23). Payqa munanmi imayna kasqanta qatipakuspanchik hukmanyasqakunata kuyakuywan yanapananchikta.

16, 17. Diospa piñakuynin punchaw hichpallapiña kaptinqa, ¿imatam Diospa serviqninkunaqa ruwananchik, hinaspa imanasqa?

¹⁶ Qallariypi rimamusqanchik 33.000 presokunamantaqa waranqantin presokunam wañurqaku. Ichaqa 230 Jehova Diospa testigonkunamantaqa manam pipas wañurqachu. Chaypaqqa kikinkupura kallpanchanakusqanku hinaspa yanapanakusqankum ancha allin karqa.

¹⁷ Kunan tiempopiqa ‘wiñay kawsayman’ apaq ñannintam richkanchik (Mat. 7:14). Ñamá Jehova Diospa serviqninkunaqa mosoq pachaman yaykunapaqña kachkanchik (2 Ped. 3:13). Chaykamaqa, llapallanchikyá yanapanakusunchik chay wiñay kawsayman apaq ñan risqanchikpi.