Controlakuq kananchikpaqyá kallpanchakusun

1, 2. (1) ¿Mana controlakuq kayqa imapim tukun? (2) ¿Imanasqataq runakunaqa astawanña kunanqa manaña controlakunkuchu?

CONTROLAKUQ kayqa Jehova Diosmantam hamun (Gal. 5:22, 23). Diosmi pimantapas aswan controlakuqqa. Runakunaqa pantaq kasqanchikraykum, sasachakunchik controlakuq kananchikpaq. Chayraykum kay allpa pachapi tukuy mana allinkuna kachkan. Mana controlakuq kasqankuraykum runakunaqa manaña llamkayninkupiqa utaq estudiasqankupiqa imapas allin kaqtaqa ruwankuñachu. Chaymantapas mana controlakuq kasqankuraykum runakunaqa qachata rimanku, sinkakunku, maqanakunku, rakinakunku, manupi kanku, mana allin ruwaykunaman qukurunku, presochachikunku, huchapakusqankurayku unqunku hinaspa mana munachkaspa wiksayakunku (Sal. 34:11-14).

² Yachamusqanchikman hinam, mana controlakuqkunaqa kikinku sasachakuypi tarikunku hinaspa hukkunatapas sasachanku. Tiempopa risqanman hinam runakunaqa astawanraq manaña controlakunkuchu. Bibliapa nisqanman hinam runakunaqa mana controlakuq kachkanku, chaymi qawachin ‘tukupay punchawkunapi’ kawsasqanchikta (2 Tim. 3:1-3).

 3. ¿Imanasqataq controlakuq kananchik?

³ ¿Imanasqataq controlakuq kananchik? Kaykunaraykum: Controlakuq kaspaqa manam llumpay sasachakuypiqa tarikusunchu. Runamasinchikwanpas hawkallam kawsakusun, hinaspapas manam piñasqachu, llakisqachu nitaq ima sasachakuypipas tarikusunchu. Chaymantapas mana chaylla huchaman wichiykunapaq hinaspa controlakuq kanapaq kallpanchakuspaqa, Dioswanmi hinalla kuyachikusunchik. Chaytam Adanwan Evaqa mana ruwayta atirqakuchu, chaymi huchallikururqaku (Gen. 3:6). Paykuna hinam, achka runakuna sasachakuypi tarikunku mana controlakuq kasqankurayku.

 4. Controlakuq kanapaq sasachakuptinchikqa ¿pitaq yanapawasun?

⁴ Pantaq runakuna kasqanchikraykum mana llapanpiqa controlakuyta atinchikchu. Chayta yachaspanmi Jehova Diosqa imapas mana allin kaqkunata mana ruwanapaq yanapawanchik (1 Rey. 8:46-50). Kuyawaqninchik kasqanraykum, Jehova Diosqa kuyakuyllawan yanapawanchik controlakuq kananchikpaq sasachakuptinchikqa. Kay yachachikuypim yachachkasunchik Jehova Dios controlakuq kasqanmanta. Chaymantapas yachasunmi bibliapi allin hinaspa mana allin ruwaq runakunamanta. Hinaspapas yachasuntaqmi controlakuq kanapaq imakuna yanapawananchikmanta.

5, 6. ¿Imaynatam Jehova Diosqa controlakuq kasqanta qawachirqa?

⁵ Jehova Diosqa mana pantaqmi, chayraykum controlakuq kasqanqa qatipakunapaq hina (Deut. 32:4). Ñuqanchikmi ichaqa pantaq runakuna kanchik. Chaymi allinta yachananchik Diospa controlakuq kasqanmanta, chaymi yanapawasun imapas kaptin controlakuq kananchikpaq. ¿Diosqa imapim qawachirqa controlakuq kasqanta?

⁶ Yuyaymanasun imaynataq Jehova Dios tarikurqa satanas qipancharuptin. Maynatachá hanaq pachapi Diosta yupaychaqkunaqa piñakurqaku satanaspa chayna ruwasqanwanqa. Ñuqanchikpas chaynachá tarikunchik diablopa tukuy mana allinkuna ruwasqanta qawaspanchikqa. Jehova Diosmi ichaqa mana piñakuspallan sumaqllata imatapas ruwayta qallaykurqa. Payqa “anaq piñakuq” kasqanraykum satanaspa qipanchasqanta sumaqllata allichanqa (Ex. 34:6; Job 2:2-6). ¿Imanasqam unay watakuna pasananta suyachkan? Pi runapas chinkachisqa kananta mana munasqanraykum, ‘payqa munachkanmi llapallan runakuna huchankumanta wanakunankuta’ (2 Ped. 3:9).

 7. Jehova Diospa imayna kasqanqa ¿imatam yachachiwanchik?

⁷ Jehova Diospa imayna kasqanmi yachachiwanchik imatapas mana chaylla ruwarunapaq, aswanqa manaraq imatapas ruwachkaspam utaq nichkaspam allintaraq yuyaymanananchik. Chaynaqa, imatapas manaraq ruwachkaspam tiempochakunanchik sumaqta tanteananchikpaq hinaspam Diosta mañakunanchik yachayta quwananchikpaq, chaynapi allin kaqta ruwananchikpaq utaq ninanchikpaqpas (Sal. 141:3). Ichaqa imatapas piñasqallaña ruwaruspanchikqa, mana allintam ruwaruchwan. Chayraykum achka kutita ñakakurqanchik mana sumaqta imatapas rimaruspa utaq ruwaruspa (Prov. 14:29; 15:28; 19:2).

 8. (1) ¿Imam yanapawasun controlakuq kanapaq? (2) ¿Imataq Joseyta yanaparqa mana huchallikunanpaq? (Qaway 3 kaq paginapi dibujota).

⁸ Bibliaqa, ¿pikunamantam willawanchik controlakuq kasqankumanta? Diosman sunqu achka runakunam sasachakuypi kaspapas controlakuq karqaku. Yachasunyá Jacobpa churin Joseymanta, payqa Egipto nacionpim Potifar sutiyuq runapa sirvienten karqa. Chayraykum Potifarpa warmin Joseyta qawapayayta qallaykurqa ‘buenmozo allin rikchayniyuq’ kasqanrayku. Kay warmiqa Joseywan puñuyta munasqanraykum tukuyta ruwarqa. Chaymi Joseyqa nirqa: ‘¿Imaynataq kay mana allinta ruwaspayqa Diospa contranpiqa huchallikuyman?’, nispa. ¿Imataq Joseyta yanaparqa mana huchallikunanpaq? Manaraq imatapas ruwachkaspanmi payqa puntata yuyaymanarqa ima sasachakuypi tarikunanmanta. Chaymi, Potifarpa warmin paywan puñunanpaq pachanmanta hapiruptin Joseyqa lluptikurqa (Gen. 39:6, 9; qaway Proverbios 1:10).

 9. ¿Imakunatam ruwananchik huchaman chaylla mana wichiykunanchikpaq?

⁹ ¿Imatam Joseypa ruwasqanqa yachachiwanchik? Diospa kamachikuyninkunata kasukunapaqqa wakinpiqa “lluptinanchikmi” imapas mana allin ruwaykunamanta. Manaraq Diosta yupaychachkaspankum achka iñiqmasinchikkuna sinkakuqku, cigarrota pitaqku, drogakuqku utaq huchapakuqku. Wakinpiqa bautizakuruspapas kallpanchakunankum chay ruwaykunaman mana wichiykunankupaq. Chaymi manaraq imatapas mana allinta ruwachkaspaqa, yuyaymanananchik Jehova Dioswan kuyachikusqanchikpi. Allinmi kanman imapas huchaman tanqawaqninchik kaqkunamanta yachayqa hinaspa chayman mana wichiykunapaq tanteaypas (Sal. 26:4, 5; Prov. 22:3). Chaymantapas Jehova Diostayá mañakusun yachayta quwananchikpaq hinaspa controlakuq kananchikpaqpas, chaynapi huchaman mana wichiykunapaq.

10, 11. (1) ¿Ima sasachakuypim mozo-sipaskuna tarikunku? (2) ¿Imataq mozo-sipaskunata yanapanman mana allin ruwayman mana wichiykunankupaq?

¹⁰ Kunanqa, Diosta yupaychaq achka mozo-sipaskunam Josey hina sasachakuykunapi tarikunku. Rimarisun Kim sutiyuq sipasmanta. Yaqa llapallan estudiaqmasinkunam willakuqku semana tukuyta warmi-qari puñusqankumanta. Kim iñiqmasinchikmi willakun: “Wakinpiqa estudiaqmasiykuna hina mana kasqayraykum sapallay hinaspa mana pipapas kuyasqan hina tarikuni, piwanpas mana lluqsisqayraykum estudiaqmasiykunaqa mana allinta qawawaq”, nispa. Chayna kaptinpas, payqa riqsikunmi mozo-sipas kaypi chay huchaman wichiykuyqa mana sasa kasqanta (2 Tim. 2:22). Estudiaqmasinkunam iñiqmasinchikta tapuqku imanasqa qariwan mana puñusqanmanta, hinaptinmi iñiqmasinchikqa willakun imanasqa chayta mana ruwananpaq tanteakusqanmanta. Kusisqam tarikunchik huchapakuyman mana wichiykunankupaq kallpanchakuq mozo-sipaskunamanta. Jehova Diospas kusisqam kachkan paykunawan.

¹¹ Bibliaqa willakuntaqmi huchapakuyman wichiykunankupaq mana controlakuq runakunamanta hinaspapas qawachinmi imapi tukusqankumanta. Pipas Kim iñiqmasinchik hina tarikuspanqa, yuyaymanananmi Proverbios qillqapa 7 capitulonpi mana yuyayniyuq mozopa ruwasqanpi. Chaymantapas yuyaymananmanmi Amnon runapa ruwasqanpi hinaspa ruwasqan mana allinpi tukusqanpipas (2 Sam. 13:1, 2, 10-15, 28-32). Tayta-mamakunapas kay willakuykunataqa servichikunmankum ayllunkuwan Diosta yupaychaspanku, chaynapi warmankuta controlakuq kayta yachachinankupaq hinaspa allinta imatapas tanteanankupaq.

12. (1) ¿Imaynatam Joseyqa controlakuq kasqanta qawachirqa? (2) ¿Imakunapim controlakuq kananchik?

¹² Huk kutipipas Joseyqa controlakuq kasqantam qawachirqa. Wawqinkunam Egipto nacionman rirqaku mikuyta rantinankupaq. Hinaptinmi Joseyqa yachayta munarqa ima piensasqankuta, chaymi wawqinkunawan rimaspanqa mana riqsichikurqakuchu. Ichaqa waqanayaruptinmi huk lawman pasakuspan chaypi sapallan waqarqa (Gen. 43:30, 31; 45:1). Ayllunchik utaq iñiqmasinchik sienterachiwaptinchikqa, Joseyta qatipakuymi yanapawasunchik controlakuq kananchikpaq (Prov. 16:32; 17:27). Chaynataq ayllunchik Diospa llaqtanmanta qarqusqa kaptinqa, paywan yanqapas-yanqa mana rimananchikpaqmi controlakunanchik. Chayta ruwayqa sasam, ichaqa Jehova Diosta qatipakuspaqa hinaspa kamachikuyninkunata kasukuspaqa manam llumpaytaqa sasachakusunchu.

13. ¿Imakunatam Davidmanta yachanchik?

¹³ Bibliaqa willakuntaqmi kamachiq Davidmantapas. Davidqa manam piñakurqachu nitaq imatapas ruwarqachu Saul qatikachaptinqa hinaspa Simei runa paymanta yanqakunata rimaptinqa (1 Sam. 26:9-11; 2 Sam. 16:5-10). Ichaqa manamá llapanpichu Davidqa controlakuyta atirqa. Chaytam yachanchik Betsabeywan huchallikusqanta hinaspa Nabalwan ima ruwasqanta bibliapi ñawinchaspanchik (1 Sam. 25:10-13; 2 Sam. 11:2-4). ¿Imatam Davidmanta yachanchik? Punta apaqkunaqa controlakuqmi kananku hinaspapas manam punta apaq kasqankuraykuqa munasqankutaqa ruwanankuchu. Chaymantapas manam pipas kikillanpiqa hapipakunanchu nitaq piensananchu tukuy tentacionkunata kikillanmanta atipananmantaqa (1 Cor. 10:12).

14. (1) ¿Imam huk iñiqmasinchikta pasarqa? (2) Yaqa chaynapi ñuqanchik tarikuspanchikqa, ¿imanasqam controlakuq kananchik?

¹⁴ ¿Imatawanraqmi ruwananchik astawan controlakuq kananchikpaq? Rimarisun Luigi sutiyuq iñiqmasinchikmanta. Paypa carrontam qipan hamuq carro taqñururqa. Chaynaruchkaspanpas chay runaqa iñiqmasinchiktam trataparqa hinaspa maqaytapas munarqa. Luigi iñiqmasinchikqa Jehova Diospa yanapakuynintam mañakurqa controlakunanpaq hinaspam chay runata hawkayachirqa, ichaqa manam atirqachu. Chay runa hinalla qayaykachakuptinpas iñiqmasinchikqa hawkallam karqa. Huk semana qipatam, Luigi iñiqmasinchikqa huk warmita kaqmanta watukuchkarqa bibliamanta yachachinanpaq hinaspam musyakururqa chay carroyuq runaqa chay warmipa qusan kasqanta. Chay runaqa pampachaykunanpaqmi mañakurqa hinaspam nirqa carrontapas chaylla allichachinanpaq. Chaymantapas bibliata estudiaptinkum paypas chaypi karqa hinaspam nirqa yachasqanwan kusisqa kasqanmanta. Chaykuna pasakusqanpi yuyaymanaspanmi, Luigi iñiqmasinchikqa musyakurqa controlaq kaynin ancha allin kasqanmanta hinaspa mana controlakuspanqa mana allinpi tukunanmanta (qaway 2 Corintios 6:3, 4).

15, 16. ¿Imaynatam biblia estudiayqa ñuqanchikta hinaspa ayllunchikta yanapawanchik controlakuq kanapaq?

¹⁵ Bibliata sapa kuti ñawinchanapaq kallpanchakusqanchikmi yanapawasun controlakuq kananchikpaq. Josueytam Dios kaynata nirqa: ‘Kay libropi yachachikuyman hinallam rimanki, kayman hinallataqmi tuta-punchawpas yuyaymananki chaynapi kay libropi qillqasqaman hina ruwanaykipaq hinaspa kasukunaykipaq. Hinaptinqa tukuy ruwasqaykipas allinmi kanqa’, nispa (Jos. 1:8). ¿Imaynatam bibliata estudiayqa yanapawanchik controlakuq kananchikpaq?

¹⁶ Yachamusqanchikman hinam, bibliaqa willakun controlakuq runakuna allinpi tukusqankumanta hinaspa mana controlakuqkunañataq mana allinpi tukusqankumanta. Jehova Diosqa bibliapim tukuy kaykunata qillqachirqa paykunamanta yachananchikpaq (Rom. 15:4). Chaynaqa ñawinchananchik, estudiananchik hinaspa yuyaymanananchikmi yachasqanchikkunapi. Yuyaymanasun imaynatam ñuqanchiktawan ayllunchikta yanapawananchikmanta, hinaspa Jehova Diospa yanapakuyninta mañakusun bibliapi yachasqanchikkunata ruwayman churananchikpaq. Controlakuyta mana atisqanchikta musyakuspaqa Jehova Diosta mañakusun hinaspa kallpanchakusun imakunataraq ruwananchikmanta (Sant. 1:5). Chaypaq yanapakuykunatapas qillqanchikkunapi maskasun.

17. ¿Imaynatam tayta-mamakuna warmankuta yanapanmanku controlakuq kanankupaq?

¹⁷ Tayta-mamakuna, ¿imaynatam churi-wawaykichikta yanapawaqchik controlakuq kanankupaq? Warmaykichikqa manam controlakuyta yachaqñachu nacenku, chaymi qamkuna yachachinaykichik ruwasqaykichikwan (Efes. 6:4). Warmaykichik controlakuyta mana atisqanta qawaspaykichikqa, tapukuychik: “¿Qatipakuwanankupaq hinachu ruwani?”, nispa. Kallpanchakunaykichikmi sapa kuti Diosmanta willakunaykichikpaq, huñunakuyman rinaykichikpaq hinaspa aylluykichikwan Diosta yupaychanaykichikpaq. Ama manchakuychikchu wakinpi imatapas mana ruwanankupaq “manam” niytaqa. Jehova Diospas Adantawan Evatam kamachirqa sachapa rurunta mana mikunankupaq, chaywanmi yachachirqa kamachiq kasqanta respetanankupaq. Chaynallataqmi tayta-mamakunapa corregisqanku hinaspa imayna kawsakusqanku warmankuta yachachinqa controlakuq kanankupaq. Tayta-mamakunaqa imamantapas puntatam warmankuman yachachinanku Jehova Dioslla kamachiq kasqanta yachanankupaq hinaspa kamachikuyninkunatapas kasukunankupaq (qaway Proverbios 1:5, 7, 8).

18. ¿Imanasqam amistadninchikkunata allinta akllananchik?

¹⁸ Tayta-mama kaspanchik utaq mana kaspanchikpas, llapanchikmi allinta amistadninchikkunata akllananchik. Amistadninchikkuna Jehova Diosta kuyaspankuqa, kallpanchawasunmi allin kaqkunata ruwananchikpaq hinaspa sasachakuymanpas mana wichiykunanchikpaq (Prov. 13:20). Chaymantapas controlakuq kasqankutam qatipakuyta munasunchik hinaspa imayna kawsakusqankutapas. Ñuqanchikpa allin kawsakusqanchikpas paykunatam kallpanchanqa. Sapa punchaw controlakuq kasqanchikta qawachispanchikqa Diostam kusichisunchik, kusisqam kawsakusunchik hinaspapas ayllunchikkunawanmi allinlla kawsakusunchik.