Pyakucitwa Pyauzimu Pisatikhuya Tani

 1. Thangwi yanji tisafunika kupfundza pya aanju?

KUDZIWA munthu kazinji kene kusaphataniza kudziwa banja yace. Munjira ibodzi ene, kudziwa Yahova Mulungu kusaphatanizambo kudziwa mwadidi banja yace ya aanju. Bhibhlya isalonga aanju kuti ndi “ana a Mulungu.” (Yobe 38:7, NM) Mphapo, ndi ipi basa ya aanju mu cifuniro ca Mulungu? Kodi iwo acita pinthu toera kuphedza anthu? Kodi aanju asakhuya umaso wanu? Khala asakhuya, munjira ipi?

 2. Kodi aanju abuluka kupi, na pana aanju angasi?

² Bhibhlya isalonga pya aanju m’maulendo madzana. Tendeni tidinge malemba mangasi toera kupfundza pya aanju. Aanju abuluka kupi? Akolose 1:16 isalonga: ‘Mwa iye [Yezu Kristu] pyacitwa pya kudzulu na pya pantsi pyonsene.’ Na thangwi ineyi, cakucitwa cibodzi na cibodzi cauzimu cinacemerwa anju cacitwa na Yahova Mulungu kubulukira mwa Mwanace wautombo. Kodi pana aanju angasi? Bhibhlya isapangiza kuti kwacitwa aanju madzana a mamiliyau, pontho onsene ndi amphambvu.​—Masalmo 103:20.a

 3. Lemba ya Yobe 38:4-7 isatipanganji pya aanju?

³ Mafala a Mulungu, Bhibhlya, asatipanga kuti mudacitwa dziko yapantsi, ‘atumiki a Mulungu asekera mbaimba manja.’ (Yobe 38:4-7) Natenepa aanju akhalapo kutomera kale anthu mbadzati kucitwa, ngakhale dziko yapantsi mbidzati kucitwa. Pa vesi ineyi Bhibhlya isapangizambo kuti aanju ali na mabvero, thangwi iyo isalonga kuti iwo ‘asekera mbaimba manja.’ Yang’anani kuti ‘atumiki’ onsene a Mulungu asekera pabodzi. Mu ndzidzi unoyu, aanju onsene akhacita khundu ya banja yakuphatana ya kutumikira Yahova Mulungu.

 4. Kodi Bhibhlya isapangiza tani kuti aanju akukhulupirika asakomerwa na pinacita anthu?

⁴ Kubulukira padaona iwo kucitwa kwa anthu akutoma, aanju akukhulupirika apangiza kukomerwa thangwi yakukula kwa banja ya anthu na kukwanirisika kwa cifuniro ca Mulungu. (Misangani 8:30, 31; 1 Pedro 1:11, 12) Mbwenye, mukupita kwa ndzidzi, aanju aona kuti azinji m’banja ya anthu asiya kutumikira Nciti wawo waufuni. Mwakukhonda penula, pyenepi pyatsukwalisa aanju akukhulupirika. Munjira inango, mu ndzidzi unabwerera munthu m’bodzi kwa Yahova, ‘aanju a kudzulu asasekera.’ (Luka 15:10) Nakuti aanju asafuna kakamwe kuti ale anatumikira Mulungu akhale mwadidi, tinakwanisa kubvesesa thangwi yanji mwakubwerezabwereza Yahova asaphatisira aanju toera kuwangisa na kutsidzikiza atumiki ace akukhulupirika pa dziko yapantsi. (Lerini Ahebere 1:7, 14.) Onani pitsandzo pingasi.

 5. Ndi pitsandzo pipi pinagumanika m’Bhibhlya pya anthu adaphedzwa na aanju?

⁵ Aanju awiri aphedza mamuna wakulungama Loti na anace akazi toera kupulumuka pakufudzwa kwa mizinda yakuipa ya Sodoma na Gomora mu kuabulusa pa mbuto ineyi. (Genesi 19:15, 16) Mukupita kwa ndzidzi, mprofeta Dhanyeli aponywa n’djenje ya nkhalamu, mbwenye apulumuka pa ngozwi mbalonga: ‘Mulungu wanga anditumira anju wace adafunga milomo ya nkhalamu.’ (Danyele 6:23) Mu pyaka dzana yakutoma N.W., anju asudzula mpostolo Pedhro mu kalaboxo. (Machitiro 12:6-11) Kusiyapo pyenepi, aanju awangisa Yezu mudatoma iye utumiki wace pa dziko yapantsi. (Marko 1:13) Ndzidzi pang’ono Yezu mbadzati kufa, anju m’bodzi aenda kuna Yezu ‘mbamuwangisa.’ (Luka 22:43) Ciwangiso cikhapereka aanju cikhaphedza kakamwe Yezu pa midzidzi ineyi yakufunika!

 6. (a) Kodi aanju asatsidzikiza tani mbumba ya Mulungu lero? (b) Tinadzadinga mibvundzo ipi?

⁶ Lero, aanju nkhabe bwerabve mwakuoneka kwa mbumba ya Mulungu pa dziko yapantsi. Maseze iwo nkhabe oneka, aanju amphambvu a Mulungu ali kupitiriza na kutsidzikiza mbumba yace, makamaka ku pinthu pyakuphekesa mwauzimu. Bhibhlya isalonga: ‘Anju wa Yahova ayikha malinga, mbakoyamo onsene anagopa Mulungu.’ (Masalmo 34:7) Thangwi yanji mafala anewa asafunika kutiwangisa kakamwe? Thangwi pana aanju akuipa na akugopswa akuti asasaka kutifudza! Kodi aanju anewa ndi api? Kodi abuluka kupi? Asayesera tani kutiphekesa? Toera kudziwa pyenepi, tendeni tidinge mwacigwagwa cinthu cidacitika pakutoma kwa mbiri ya anthu.

 7. Kodi Sathani akupeusa anthu kwa Mulungu mpaka papi?

⁷ Ninga tapfundza mu Nsolo 3 wa bukhu ino, m’bodzi wa aanju akulisa cifuno cakutonga anango, mbasandukira Mulungu. Mukupita kwa ndzidzi, anju unoyu adzadziwika ninga Sathani Dyabo. (Apokalipse 12:9) Nkati mwa pyaka 1.600 pakumala kunyengeta Eva, Sathani akwanisa kupeusa kwa Mulungu cifupi anthu onsene kusiyapo anthu akukhulupirika akucepa ninga Abhele, Enoki na Nowa.​—Ahebere 11:4, 5, 7.

 8. (a) Kodi aanju anango adzakhala tani mademonyo? (b) Ndi ninji pidacita mademonyo toera kupulumuka pa Cigumula ca ntsiku za Nowa?

⁸ Mu ntsiku za Nowa, aanju anango apandukira Yahova. Iwo asiya mbuto yawo m’banja ya Mulungu kudzulu, abwera pa dziko yapantsi, mbabvala manungo aunyama. Thangwi yanji? Pa Genesi 6:2 tisaleri: ‘Ana a Mulungu, na kuona kuti anakazi a anthu akhali akubalika, asankhula mwa iwo ale adafuna iwo, toera akhale akazi awo.’ Mbwenye Yahova Mulungu nee atawirisa pidacita aanju anewa na kuipisa kwa anthu pipitirize. Iye abweresa cigumula pa dziko yonsene yapantsi mbicipswaira anthu onsene akuipa, mbwenye basi ene apulumusa atumiki ace akukhulupirika. (Genesi 7:17, 23) Natenepa, aanju akupanduka, peno mademonyo, akakamizika kusiya manungo awo aunyama mbabwerera kudzulu ninga pyakucitwa pyauzimu. Iwo aikhika okhene kukhundu ya Dyabo, wakuti adzakhala “nkulu wa mademonyo.”​—Mateo 9:34.

 9. (a) Ndi ninji cidacitika kwa mademonyo mudabwerera iwo kudzulu? (b) Tinadzadinganji thangwi ya mademonyo?

⁹ Mudabwerera aanju akukhonda bvera kudzulu, iwo aoniwa ninga akukhonda funika, ninga nkulu wawo, Sathani. (2 Pedro 2:4) Maseze iwo cincino nkhabe kwanisabve kubvala manungo aunyama, asapitiriza kunyengeta anthu. Mademonyo anewa asaphedza Sathani toera ‘kunyengeta anthu onsene a pantsi pano.’ (Apokalipse 12:9; 1 Jwau 5:19) Munjira zipi? Mademonyo asaphatisira njira zizinji toera kupeusa anthu. (Lerini 2 Akorinto 2:11.) Tendeni tidinge zingasi.

10. Ndi ninji kukhulupira mizimu?

¹⁰ Mademonyo asaphatisira kukhulupira mizimu toera kunyengeta anthu. Kukhulupira mizimu ndi bverana na mademonyo mu kulonga anawo, peno mu kuphatisira nyakuombedza. Bhibhlya isakhondesa kukhulupira mizimu na isaticenjeza kuti tisiye pinthu pyonsene pyakuphatana na kukhulupira mizimu. (Agalata 5:19-21) Mademonyo asaphatisira kukhulupira mizimu ninga ng’ambo inaphatisirwa na nyakumedza. Nyakumedza asaphatisira ng’ambo zakusiyana-siyana toera kuphata mitundu yakusiyana ya nyama za m’madzi. Munjira ibodzi ene, mizimu yakuipa isaphatisira njira zakusiyana-siyana za kukhulupira mizimu toera kunyengeta anthu a mitundu yonsene kuti aikhulupire.

11. Kodi kulotera ndi ninji, na thangwi yanji tisafunika kukucalira?

¹¹ Ng’ambo ibodzi inaphatisirwa na mademonyo ndi kulotera. Kodi kulotera ndi ninji? Ndi kuyesera kudziwa pya ntsogolo peno cinthu cakukhonda dziwika. Njira zingasi za kulotera ndi kukhulupira nyenyezi, kuombedza, kufokotoza kulira kwa mbalame, kuphaya na kulodza. Maseze anthu azinji asanyerezera kuti kulotera nkhabe phekesa, Bhibhlya isapangiza kuti anyakulotera na mizimu yakuipa asaphata basa pabodzi. Mwacitsandzo, Machitiro 16:16-18, isalonga kuti “nzimu wakuombedza” ukhacitisa ntsikana ‘kulotera.’ Mbwenye ntsikana aluza luso ineyi mudabuluswa iye demonyo.

12. Thangwi yanji ndi kwakugopswa kuyesera kulonga na anyakufa?

¹² Njira inango yakuti mademonyo asanyengeta nayo anthu ndi kuacitisa kulonga na anyakufa. Anthu akutsukwala thangwi ya kufa kwa munthu wakufunika, kazinji kene asanyengetwa na manyerezero akuipa thangwi ya anyakufa. Nyakuombedza anakwanisa kupereka mphangwa zakupambulika peno kusangizira fala ya munthu adafa. Na thangwi ineyi, anthu azinji asakhulupira kuti anyakufa ali masodi na kulonga na iwo kunadzaphedza amaso kupirira kutsukwala kwawo. Mbwenye “ciwangiso” ceneci ndi caunthawatawa na cakugopswa. Thangwi yanji? Thangwi mademonyo anakwanisa kusangizira fala ya munthu adafa na kupereka mphangwa za nyakufa kwa nyakuombedza. (1 Samwele 28:3-19) Kusiyapo pyenepi, ninga tapfundza mu Nsolo 6 wa bukhu ino, anyakufa, nee alipobve. (Masalmo 115:17) Natenepa ‘anacemera anyakufa’ anyengetwa na mizimu yakuipa na asacita pinthu mwakusiyana na cifuno ca Mulungu. (Lerini Deuteronomyo 18:10, 11; Izaiya 8:19) Natenepa, citani mphole-mphole toera mukhonde ng’ambo iyi yakugopswa inaphatisirwa na mademonyo.

13. Ndi ninji cidacita anthu azinji akuti kale akhagopa mademonyo?

¹³ Mizimu yakuipa nee isanyengeta anthu basi, mbwenye isaagopesambo. Lero, Sathani na mademonyo ace asadziwa kuti asala na ‘ndzidzi ung’ono basi’ toera mphambvu zawo zibuluswe, pontho cincino ndi akuipa kakamwe kupiringana kale. (Apokalipse 12:12, 17) Ngakhale tenepa, anthu azinji akuti ntsiku na ntsiku akhagopa mizimu yakuipa akwanisa kusiya. Kodi iwo akwanisa tani? Kodi munthu anacitanji khala iye asakhulupira mizimu?

14. Tinakwanisa tani kukhonda mizimu yakuipa ninga Akristu a ku Efeso mu pyaka dzana yakutoma?

¹⁴ Bhibhlya isatipanga kuti tinakhonda tani mizimu yakuipa na kusiya. Onani citsandzo ca Akristu a pyaka dzana yakutoma mu nzinda wa Efeso. Anango a iwo mbadzati kukhala Akristu akhakhulupira mizimu. Kodi iwo acitanji mudatonga iwo kusiya kukhulupira mizimu? Bhibhlya isalonga: ‘Anango azinji akhacita ung’anga abwerambo na mabukhu awo, mbaapisa pamaso pa anthu.’ (Machitiro 19:19) Mukupisa mabukhu awo a masalapita, Akristu apswa anewa apereka citsandzo kwa ale anafuna kukhonda mizimu yakuipa lero. Anthu anafuna kutumikira Yahova asafunika kusiya pinthu pyonsene pyakuphatana na kukhulupira mizimu. Pyenepi pisaphataniza mabukhu, marevista, mafilimu, pithundzithundzi na nyimbo zakuti zisakulumiza anthu kukhulupira mizimu na kupangiza pyenepi ninga pyakukomeresa na pyakutsandzayisa. Ipi pisaphatanizambo pithumwa peno pinthu pinango pinabvaliwa toera kutsidzikizika ku uipi.​—1 Akorinto 10:21.

15. Tisafunika kucitanji toera tikhonde mizimu yakuipa?

¹⁵ Mudapita pyaka pingasi, Akristu a ku Efeso mbadamala kupisa mabukhu awo a masalapita, mpostolo Paulu aalembera: ‘Nkhondo yathu ndi yakumenyana na mizimu yakuipa.’ (Aefesi 6:12) Mademonyo hadaasiya tayu. Iwo apitiriza kuyesera kuakunda. Natenepa, kodi Akristu anewa akhafunika kucitanji pontho? Paulu alonga: ‘Ndzidzi onsene khalani na cikhulupiro ninga cakugedera naco mapswimo m’manja mwanu toera mukwanise kuthimisa mapswimo akugaka moto akubuluka kuna Sathani.’ (Aefesi 6:16, Chibverano Chachinchino) Cikhulupiro cathu cingakhala cakuwanga kakamwe, kukhonda kwathu mizimu yakuipa kunadzawangambo kakamwe.​—Mateo 17:20.

16. Tinawangisa tani cikhulupiro cathu?

¹⁶ Tinawangisa tani cikhulupiro cathu? Mukupfundza Bhibhlya. Kuwanga kwa malinga kusanyindira kakamwe phata yace. Munjira ibodzi ene, kuwanga kwa cikhulupiro cathu kusanyindira makamaka kuwanga kwa phata yathu, cidziwiso candimomwene ca Mafala a Mulungu, Bhibhlya. Tingaleri na kupfundza Bhibhlya ntsiku zonsene, cikhulupiro cathu cinadzakhala cakuwanga. Ninga malinga akuwanga, cikhulupiro ceneci cinadzatitsidzikiza toera tikhonde kukundwa na mizimu yakuipa.​—1 Jwau 5:5.

17. Ndi ninji pontho pinafunika toera kukhonda mizimu yakuipa?

¹⁷ Kodi Akristu a ku Efeso akhafunika kucitanji pontho? Iwo akhafunika kuthimizira citsidzikizo thangwi akhakhala mu nzinda wakudzala na anthu akukhulupira mizimu. Natenepa Paulu aapanga: ‘Ipi mupicite na kudembetera na kulongambo maphembero onsene. Midzidzi yonsene citani maphembero mwa nzimu.’ (Aefesi 6:18) Nakuti ifembo tisakhala mu dziko yakudzala na anthu akukhulupira mizimu, mphyakufunika kuphembera mwaphinga kwa Yahova toera tigumane ciphedzo kuti tikwanise kukhonda mizimu yakuipa. Inde, tisafunika kuphatisira dzina ya Yahova m’maphembero athu. (Lerini Misangani 18:10.) Na thangwi ineyi, tisafunika kupitiriza kuphembera kwa Mulungu toera ‘atipulumuse kwa nyakuipa,’ Sathani Dyabo. (Mateo 6:13) Yahova anadzatawira maphembero anewa aphinga.​—Masalmo 145:19.

18, 19. (a) Thangwi yanji tinakwanisa kunyindira kuti tinapembera mu nkhondo yakumenyana na aanju akuipa? (b) Ndi mbvundzo upi unafuna kudzatawirwa mu nsolo unatowera?

¹⁸ Mizimu yakuipa ndi yakugopswa, mbwenye nee tisafunika kuigopa khala tisakhonda Dyabo mbatifendedzera Mulungu mukucita cifuno Cace. (Lerini Tyago 4:7, 8.) Mphambvu ya mizimu yakuipa iri na madromero. Mizimu ineyi yatcinyuswa mu ntsiku za Nowa, na cincino ikuyang’anisana na kutongwa kwayo kwakumalisa ntsogolo. (Yuda 6) Kumbukanimbo kuti tiri na citsidzikizo ca aanju amphambvu a Yahova. (2 Amambo 6:15-17) Aanju anewa asakomerwa kakamwe tingakunda mizimu yakuipa. Tinakwanisa kulonga kuti aanju akulungama asatiwangisa. Natenepa, tendeni tikhale cifupi na Yahova na banja yace ya aanju akukhulupirika. Ndzidzi onsene tendeni tiphatisire uphungu wa Mafala a Mulungu mbaticalira mitundu yonsene yakukhulupira mizimu. (1 Pedro 5:6, 7; 2 Pedro 2:9) Munjira ineyi tinakwanisa kukhala na cinyindiro ca kupembera mu nkhondo yathu yakumenyana na aanju akuipa.

¹⁹ Mphapo, thangwi yanji Mulungu asasiya mizimu yakuipa na uipi pyakuti pisabweresa nyatwa ikulu kakamwe kwa anthu? Mbvundzo unoyu unadzatawirwa mu nsolo unatowera.