ඉතියෝපියාවේ “දිව්ය ඉගැන්වීම” සමුළුව—විශේෂ ප්රීතිමත් අවස්ථාවක්
එය වනාහි ඉතියෝපියාවේ නිදහසේ පැවති පළමු දිස්ත්රික් සමුළුව නොවීය, නමුත් එය විශේෂ එකක් වූ බව ස්ථිරය. වර්ෂ 1991 නොවැම්බර් 11දා නීත්යානුකූල පිළිගැනීම ලැබුවායින් පසුව, රටේ විශාලතම ක්රීඩාංගනය වන අඩිස් අබාබාහි හරි මැද පිහිටි නගර ක්රීඩාංගනයේ තුන්වන වතාවට යෙහෝවඃවහන්සේගේ සාක්ෂිකරුවෝ, එකට රැස්වූහ. මුල් අවස්ථාවේදීම මෙම ක්රීඩාංගනය ඉරිදා සඳහා ලබා ගත නොහැකිව තිබූ නිසාත්, වෙනත් විශාල ස්ථානයක් සොයා ගැනීමට නොහැකි වූ නිසාත්, එම වැඩසටහන බ්රහස්පතින්දා සිට සෙනසුරාදා දක්වා එනම්, 1994 ජනවාරි 13-15 දක්වා දින තුනක් තුළට සම්පීඩනය කරන ලදි.
මෙම දින තුන, නිල්වන් ගුවන් තලය යට සෞම්ය කාලගුණයෙන් පමණක් නොව “දිව්ය ඉගැන්වීමේ” පූර්ණ බලපෑම සමඟ ආ ආත්මික ඥානාලෝකයේ අලංකාරයෙන්ද නැහැවී ගියේය. වේදිකාව වටා තිබූ ආකර්ෂණීය මල් සැරසිල්ලක පසුබිම ඇතිව සමුඵ තේමාව අම්හාරික් භාෂාවෙන් කැපී පෙනෙන ලෙස දක්නට තිබුණි.
එහෙත් මෙම සමුළුව විශේෂ එකක් කරවූයේ කුමක්ද? මෙම මහඟු වැඩසටහන සමඟින්, සෑම කෙනෙකුගේම සිතිවිලි හා හැඟීම් යොමු වී තිබුණේ, ප්රේමනීය ජාත්යන්තර සහෝදරත්වය සහ රාජ්යය වර්ධනය අතින් දෙවියන්වහන්සේගේ සෙනඟට උන්වහන්සේගේ ආශීර්වාදවල පැහැදිලි විදහාපෑම් මතය. ජබූටි සහ යෙමනය ඇතුළු රටවල් 16කින් පැමිණි විදේශීය නියෝජිතයෝ 270ක් පමණ වූහ. මින් අඩක්ම පැමිණ සිටියේ සීත කාලගුණයක් තිබූ යුරෝපයෙන් හා උතුරු අමෙරිකාවෙන්ය. මෙම අමුත්තන් අතරට යෙහෝවඃ වහන්සේගේ සාක්ෂිකරුවන්ගේ පාලක මණ්ඩලයේ සමාජිකයෝ දෙදෙනෙක්ද වූහ, එනම් ලොයිඩ් බැරි සහ ඩැනියල් සිඩ්ලික්ය.
තම රටට ආ සහෝදරයන් සඳහා වූ හෘදයාංගම ප්රේමය සමඟින් සම්ප්රදායක ඉතියෝපීය සංග්රහශීලීබව මුසුවීම භාෂා බාධා ජයගෙන ප්රීතිප්රමෝදයකට හේතු කරවීය. එකිනෙකාට ආචාර කෙරුණේ හුදෙක් අතට අත දීමෙන් පමණක් නොව, නමුත් හය වතාවක් දක්වා වැළඳ ගැනීම්, සිප ගැනීම්ද සමඟය! බොහෝ අමුත්තන් ඉතියෝපියාවේ රාජ්යය වැඩකටයුතු ගැන කියවා තිබූ අතර, ඔවුන්ගේ ඉතියෝපියානු සහෝදරයන්, සිරගත කිරීම් හා වෙනත් ආකාර පීඩාකිරීම් මැද අඛණ්ඩතාව රැක ගෙන පරීක්ෂා කරනු ලැබූවන් බව ඔවුහු දැන සිටියහ.a එහෙත්, බොහෝ යෞවනයන්ගේ ප්රීතිමත් මුහුණු සහ අදදින වැඩිමනත් රටවල පිරිහී යන දෙයක් වූ ආචාරසම්පන්නබව ඔවුන් තුළ දැකීමෙන් බොහෝ අමුත්තෝ පුදුමයට පත්වූහ. බොහෝ ඉතියෝපියානු සහෝදරියන් දක්ෂ ලෙස නිමවා තිබූ වැඩ දැමූ සම්ප්රදායික ඇඳුම් ඇඳ සිටි අතර, එය සැබවින්ම මංගල්ය උත්සවශ්රීයක් ඊට එකතු කළේය.
සිකුරාදා දින පැවති බව්තීස්මය මහත් සතුට ගෙන දෙන්නක් බවට ඔප්පු විණි. වයස අවුරුදු 10 සිට 80 දක්වා වයස්වල වූ අලුතෙන් කැපවූ 530දෙනෙක්, ක්රීඩාංගන පිටියේ අඩක් හරහා පෙළ ගැසී සිටියහ. මෙය යමෙක් අපේක්ෂා කළාටත් වඩා බොහෝ සෙයින් වැඩි වූවකි—එනම්, රටේ සෑම සාක්ෂිකරුවන් 7දෙනෙකුටම එක් අයෙකු බැගිනි. මෙහි සිටින යෙහෝවඃවහන්සේගේ ජනයාට උන්වහන්සේගේ කොතරම් ආශීර්වාදයක්ද! මෙය දැකීමෙන් බොහෝ දෙනෙකුගේ නෙත් සතුටු කඳුළින් පිරී ගිය අතර, 40කට වඩා වැඩි ඉතාලි නියෝජිතයන් විසින් ගයන ලද අලංකාර ගීතවලින් එහි අලංකාරය ඔප්නංවන ලදි. බොහෝ දෙනෙක් යෙසායා 60:5හි අනාවැකිමය වචන කල්පනාවට බඳුන් කළහ: “එකල නුඹ දැක ප්රීතිවන්නෙහිය, නුඹේ සිතද [හෘදයද, NW] පිනාගොස් විශාලවන්නේය; මක්නිසාද මුහුදේ සම්පත් නුඹ වෙත හැරීඑන්නේය. ජාතීන්ගේ වස්තුද නුඹ ළඟට පැමිණෙන්නේය.”
ප්රීතිය සඳහා විශේෂ හේතු
ඉතියෝපියාවේ රාජ්යය වැඩකටයුතු කුඩා පරිමාණයෙන් පටන් ගැනුණු වකවානුව පිළිබඳව සම්මුඛ සාකච්ඡාවලදී යළිත් සිහිගැන්වූ සිකුරාදා දිනයේ යෙහෝවඃවහන්සේගේ ආශීර්වාද පිළිබඳව තවදුරටත් අවධාරණය කරන ලදි. මේවා පවත්වනු ලැබුවේ, 1950 ගණන්වල සහ 1970 ගණන්වල සේවය කොට තිබූ මුල් මිෂනාරිවරුන්ගේ කණ්ඩායමක් සමඟය. රේ කැසන්, ජෝන් කැම්ෆස් සහ හේවුඩ් වෝර්ඩ් යන අය අඩිස් අබාබා කරා පැමිණි 1950 සැප්තැම්බර් 14දායින් පටන් ගත් ඔවුන්ගේ බයිබල් අධ්යාපන වැඩය ගැන විස්තර කරන විට, 8000කට වඩා වැඩි සංඛ්යාවක් එය අසා සිටියහ. එම වකවානුවේ අධිරාජ්යවාදි ආණ්ඩුව, සාමාන්ය අධ්යාපන කටයුතුවල ක්රියාකාරී වන ලෙස ඔවුන්ගෙන් ඉල්ලා සිටියේය. එබැවින්, ඔවුහු වැඩිහිටියන් සඳහා විවිධ විෂයන් උගන්වන පාසැලක් නගරයේ මැද ආරම්භ කළහ. එහෙත්, තමන්ට ලැබුණු අමතර කාලයේදී, මෙම මිෂනාරිවරුන් උත්සුක වූයේ දිව්ය ඉගැන්වීම් මත නාභිගතවූ අධ්යාපනය කෙරෙහි අවධානය යොමු කරවීමටයි. අකාරාදියේ අකුරු 250කින් පමණ සමන්විත සංකීර්ණ භාෂාවක් වන අම්හාරික් භාෂාව ඉගෙන ගැනීමට ඔවුන්ට දැඩි සටනක් කිරීමට සිදුවිය. තම පළමු නිවාස බයිබල් පාඩම සාර්ථකව පවත්වාගෙන යෑම දක්වා පැමිණෙන තෙක් ඔවුන්ට වසර භාගයක් පමණ එම භාෂාව ඉගෙන ගැනීමට සිදුවිණි. වසර 43කට පමණ පසුව, පාරේ යන මිනිසුන්ව ඔවුන්ට හමුවෙද්දී, මෙම මිනිසුන්ට මෙම කලින් පාසැල් ගුරුවරුන්ව සිටි අයව සිහියට නැඟිණි. එහෙත්, සමුළුවලදී, ශක්තිමත් ඇදහිලිවන්තයන්ව සිටි ඔවුන්ගේ කලින් බයිබල් ශිෂ්යයන් ගණනාවක් සමඟ නැවත එක්වීමේ ප්රීතිය ඔවුන් අත්දුටු අතර, මෙම ශිෂ්යයෝ තමන්ගේම ආත්මික දරුවන්ට හා මුණුපුරන්ට මොවුන්ව හඳුන්වා දුන්හ.—1 තෙසලෝනික 2:19, 20.
කලින් මිෂනාරිවරුන් සමඟ කළ සම්මුඛ සාකච්ඡාවලදී පමණක් නොව, විදේශීය නියෝජිතයන් මගින් බ්රිතාන්ය, කැනඩාව, ජර්මනිය, ඉශ්රායලය, ඉතාලිය, කෙන්යාව, නෙදර්ලන්තය සහ එක්සත් ජනපදවල සිට ආ වාර්තා සහ සුබපැතුම් නිසාද ඉතා ප්රීතිමත්වූද සාවධානවූද සබය දිගු වේලාවක් ගිගුම් නද දුන් අත්පොළසන් නාද නැඟූහ. මෙයින්, දෙවියන්වහන්සේගේ ජනයාගේ ප්රේමනීය ලෝක ව්යාප්ත සහෝදරත්වය යළිත් ඉස්මතු විණි. පාලක මණ්ඩලයේ ආලේප ලත් සහෝදරයන් විසින් ඉදිරිපත් වූ ප්රධාන කථා, එමෙන්ම ඔවුන්ගේ හෘදයාංගම යාච්ඤාද සබයේ සිටින්නන් තුළට ගැඹුරට කාවැදිණි. තමන්ගේ මැවුම්කරුවාණන් සිහිකරන යෞවනයන් පිළිබඳව ඉදිරිපත් වූ නාට්යය ඉතාමත් ස්වාභාවික හා ප්රාණවත් අයුරින් ඉදිරිපත් වූ බැවින්, ක්රීඩාංගනයේ සිටි යෞවනයන් දුටුවේ තමන්ම එම චරිතවලට ඇතුල්වී සිටිනවා මෙනි. ඉංග්රීසි බසින් නව මුදාහැරීම්වලට අමතරව, අලුතෙන් මුදාහැරීම් තුනක් අම්හාරික් බසින් පළ වීම මහත් උද්යෝගයක් ඇති කිරීමට සමත් විය.b
විවේක කාලය සහ අනෙක් වේලාවන් අතරතුරේදී, වටිනා පුද්ගලයන් බොහෝ දෙනෙකුව දැන හඳුනාගැනීමට කදිම ප්රස්තාවන් උදා විණි. නිදසුනක් වශයෙන්, ඉතියෝපියාවේ වයසකම ප්රචාරකයා වන ටුලූ මෙකූරියා, අතේ බස්තමක් ඇතිව පළමු පේළියේ වාඩි වී සිටියේය. වයස අවුරුදු 113ක් වියපත්ව සිටියදී ඔහු පසුගිය වසරේදී යෙහෝවඃවහන්සේගේ සාක්ෂිකරුවෙකු ලෙස බව්තීස්මය ලැබීය. වයස අවුරුදු 80ක් වූ ඔහුගේ බිරිඳ මෙම සමුළුවේදී ඔහුගේ ආදර්ශය අනුගමනය කිරීමේ ප්රීතිය හේ අද්දුටුවේය. එනයින් ඈ ඔහුගේ ආත්මික සහෝදරියද බවට පත්වූවාය. මුළු වැඩසටහන පුරා ඔහු එහි රැඳී සිටීම යෞවනයන්ට මහත් පෙලඹීමක් ලබා දුණි. ඔවුන්ගෙන් කෙනෙකි, වසර කිහිපයක් පුරා ස්ථාවර පුරෝගාමි ප්රචාරකයෙකු ලෙස සේවය කර ඇති තවමත් පාසැල් සිසුවෙකුව සිටින 16 හැවිරිදි ජොහානස් ගෝරම්ස්. ඔහු සහ ඔහුටත් වඩා බාලවියේ සිටින පාසැල් යන පුරෝගාමීහු, උදෑසන පාසැල් යන අතරේදී හෝ පාසැල් විවේක වේලාවේදී සහ පාසැලෙන් පසු කාලයේදී වැනි ප්රස්තාව ඇති විට සාක්ෂිදැරීම මගින් කාලය මිලදී ගැනීමට ඉගෙන ගෙන සිටිති.
අඛණ්ඩතාවේ මොනතරම් ආදර්ශද!
සබයේ සිටි සියගණනක්, කලින් පැවති ආණ්ඩු යටතේ සිරගතවීම් සහ දරුණු වධ හිංසා අද්දැක තිබුණාහ. මාන්ඩෆ්රෝ යිෆ්රු, වසර පහක් පුරා සිරගතව සිට තිබෙන අතර, නමුත් දැන් ඔහු පරිවර්තනය, මුද්රණය සහ නැව්ගතකිරීම් සඳහා අඩිස් අබාබාහි අලුතෙන් පිහිටුවා ඇති කාර්යාලයේ සතුටින් සේවය කරමින් සිටී. ඔහු සමඟ සේවය කරමින් සිටින තවත් යෞවනයෙක් වන සෙකාරියස් එෂටු, තම පියා වසර තුනක කාලයක් සිරගතව සිටි විට ක්රිස්තියානි මධ්යස්ථභාවය පවත්වාගැනීම නිසා මීට වසර අටකට පෙර මරා දමනු ලැබූ අවස්ථාවේදී තම අඛණ්ඩතාව බිඳගත්තේ නැත. තම පියා සිරගත කරනු ලැබූ විට, දරුවන් පස්දෙනෙකුගෙන් එක්කෙනෙකුවූ සෙකාරියස්ගේ වයස අවුරුදු දහයක් විණි. දැන් තවමත් පාසැල් යන, නහඹර වියේ අගභාගයේ පසුවන මෙස්වාට් ගෙර්මා සහ ඔහුගේ අක්කා වන යොලආන් තම පියාව ඔහුගේ මධ්යස්ථභාවය නිසා ඝාතනය කරනු ලැබූ අවදියේ ඉතා කුඩා ළමුන්ව සිටි බැවින්, ඔවුන්ට ඔහුව මතක් කරගත හැක්කේ පින්තූරුවලින් පමණි. ඔහුගේ පක්ෂපාතකම ඔවුන් කෙරෙහි ඉමහත් බලපෑමක් ඇති කළ අතර, තම පියා ඔහුගේ මියයන කාලයේ කරමින් සිටියාක් මෙන්, මොවුහු දෙදෙනාම ස්ථාවර පුරෝගාමින් ලෙස සේවය කරමින් සිටිති.
විභේද නිම්නය පිහිටි දර්ශනීය ප්රාන්ත ප්රදේශයක විශේෂ පුරෝගාමියෙකු ලෙස සේවය කරමින් සිටින ටාමිරාට් යාඩෙට් වනාහි අඛණ්ඩතාව පවත්වා ගත් තවත් තැනැත්තෙකි. ඔහු තම ක්රිස්තියානි මධ්යස්ථභාවය නිසා, විවිධ සිරගෙවල් හතක වසර තුනක් ගත කළ අතර, ඇතැම් අවස්ථාවලදී යකඩ දම්වැල්වලින් බඳිනු ලැබ, දැඩි පහරදීම්වලට ලක් විය. එහෙත්, ඔහු සිරගෙදරදී, දෙවියන්වහන්සේගේ රාජ්යය වෙනුවෙන් තම ස්ථාවරය ගැනීමට මිනිසුන් දුසිමකටත් වැඩි දෙනෙකුට උපකාර කළේය.
දැනට චාරිකා අවේක්ෂකයෙකු ලෙස සේවය කරමින් සිටින ටෙස්ෆු ටෙමෙල්සෝ, විශේෂ පුරෝගාමියෙකු ලෙස සේවය කරන වසර ගණනාව තුළදී 17 වතාවක් සිරගත කිරීම්වලට භාජන විය. පහර කෑම් නිසා ඔහුට කැළල් තිබෙන නමුත්, තමාගේ කලින් පැවරුම්වල දැන් සභාවන් ඇතිවී තිබෙන බව දැකීම ඔහුට ඉමහත් ප්රීතියකි. ආකාකි සභාවේ සහෝදර සහෝදරියන් බොහොමයක් සිරගත කිරීම් හා අතිදරුණු කෲරකම් නිසා පීඩා විඳ තිබූ අතර, එහෙත් සභාව දැන් ප්රචාරකයන් සියයකට වඩා වැඩි ගණනක් දක්වා වැඩි වර්ධනය වී ඇත. ඔවුහු ඉතියෝපියාවේ යෙහෝවඃවහන්සේගේ සාක්ෂිකරුවන්ගේ පළමු රාජ්යය ශාලාව ගොඩ නැංවූහ. අගනුවර සිට සැතපුම් 200ක් පමණ උතුරින් පිහිටි ඉතා ශෝභමාන පිහිටුමක වූ නගරයක් වන ඩෙංස සිට මරණයට මුහුණ දුන්, පස්දෙනෙකුගෙන් යුත් කණ්ඩායමක් පැමිණ සිටි අතර, ඔවුහු තම ප්රදේශයේ සහෝදරයෙක් දරුණු වධ හිංසාවලින් මියයනවා දුටූහ. ඔවුන් අතරින් වැඩිමහල්ලෙකු වූ මසරේෂ කාස, තම වසර හයක සිරගතව සිටි කාලයේ දිගටම අත්නෑර සිටීමට හැකිවූයේ, තමා යම් අයුරකින් විශේෂ වූ නිසා නොව, නමුත් තමා යෙහෝවඃවහන්සේ කෙරෙහි රැඳී සිටීමට ඉගෙන ගත් නිසා බව පහදා දුන්නේය.—රෝම 8:35-39; සසඳන්න ක්රියා 8:1.
මෑත කාලවලදී පවා, තවත් අය පරීක්ෂා යටතේ තමන්ගේ ඇදහිලිවන්තබව නිරූපනය කරගෙන සිටිත්. තම මධ්යස්ථභාවය නිසා, සාක්ෂිකරුවන්හට පොලිස් ආරක්ෂාව, සංචාරක ලියකියවිලි, විවාහ සහතික, රෝහල් ප්රතිකාර සහ රැකියා දීම ප්රතික්ෂේප කරනු ලැබ තිබෙන අසල රටකින් විශාල කණ්ඩායමක් සමුළුවට පැමිණ සිටියහ. රතු මුහුදේ ඉරිට්රියන් වරායක් වන මසාවා අසල යුද්ධය වියරු වැටී තිබුණු විට, දරුවන් ඇතුළු 39දෙනෙකුගෙන් යුත් මුළු සභාවක්, කලින් ආණ්ඩුවෙන් එල්ලවූ බෝම්බ ප්රහාරවලින් බේරීම සඳහා, කාන්තාරයේ පහත් පාලමක් යට මාස හතරක් පමණ වාසය කළහ. දැඩි තාපයෙන් යුතුව, සියලු දේ අහිමිව ගිය මෙම පසුතලය තුළ, ඔවුන් විසින් දින පදය සාකච්ඡා කිරීම හා වෙනත් රැස්වීම් ඔවුන්ට අතිමහත් ශක්තියක් ලබා දුන් අතර, යෙහෝවඃවහන්සේ වෙතටත් එකිනෙකා වෙතටත් දැඩි බැඳීමක් ඇති කළේය. නිල් නයිල් ගඟේ උල්පතට යාබදව සේවය කරමින් සිටි විශේෂ පුරෝගාමි සහෝදරියෝ දෙදෙනෙක්, ඔර්තඩොක්ස් පල්ලිය මගින් පොලඹවන ලද තර්ජන හා හිරිහැර විඳදරාගත් අතර, මේ දෙදෙනා තම සේවය දිගටම අත්නෑර කරගෙන ගියෙන්, බයිබල් ශිෂ්යයන් කිහිප දෙනෙක් මෙම සමුළුවේදී බව්තීස්මය මගින් තම කැපවීම සංකේතවත් කරනවා දුටූහ.
එක් සහෝදරයෙක්, සෝමාලියාවට නුදුරින් පිහිටි, වියළි ඕගඩන් ප්රාන්තයේ රැකියාව කරද්දි තනිවීමේ පරීක්ෂාවට මුහුණ දුන් ආකාරය සිහිපත් කළේය. ඔහු දේශනා කිරීමෙන් සහ වෛද්යවරුන් ඇතුළුව උනන්දු අය සමඟ රැස්වීම් පැවැත්වීමෙන් ආත්මිකව ප්රාණවත්ව සිටි අතර, ඔවුන් දිව්ය ඉගැන්වීම්වලින් ප්රයෝජන ලැබ, දැන් තවත් අයට උගන්වති. එක්දහස් නවසිය අනූ දෙක වසරේදී, ඔර්තඩොක්ස් පූජකයන් විසින් පොලඹවනු ලැබූ මැරවර කල්ලියකින් කුරිරු අන්දමින් පහර ලැබ මියයෑමට දමා ගොස් සිටි, අඩිස් අබාබාහි එක් විශේෂ පුරෝගාමියෙක්, අඛණ්ඩතාව පැවැත්වීමේ තවත් කදිම ආදර්ශයක් විය. ඔහු සුවය ලැබ, එම ප්රදේශයේ දිගටම සේවය කිරීම සතුටට කරුණකි. ඔහුගේ මුහුණේ දීප්තිමත් සිනහවෙන් තික්තකමේ අල්පමාත්රයක්වත් හෙළි නොකරයි. පරීක්ෂාවලට හසුවූ වෙනත් අය සහ නවක සියල්ලන්ට මෙන්, ඔහුටද, මෙම “දිව්ය ඉගැන්වීම” සමුළුව ප්රීතියෙන් සපිරි මංගල්යයක් වූයේය.
සමුළු සංවිධානය කොතරම් මැනවින් ක්රියාත්මක වූවාද කියතොත්, මෙය බැලීමට ආ අමුත්තන් සිතුවේ මීට හවුල් වූ ස්වේච්ඡා සේවකයන් වසර ගණනාවක අද්දැකීම් ඇති අය කියාය. ඇත්ත වශයෙන්ම, ඔවුහු පසුගිය වසර දෙක පුරා ශීඝ්ර ප්රගතියක් ලබා සිටිති. දින තුනේ සමුළුව හිතුවාටත් වඩා ඉක්මනින් අවසන් විය. සෙනසුරාදා පැමිණි සිටි ඉහළම සංඛ්යාව 9,556ක් විය. ජාතික රූපවාහිනිය, ගුවන් විදුලිය සහ පුවත්පත් මේ පිළිබඳව මනා ප්රචාරයක් ලබා දුන්නේය. යෙහෝවඃවහන්සේ ස්වකීය ජනයාව ආත්මිකව පොහොසත් කරමින් සිටින බව දැකීමට සියල්ලන්ට හැකි විණි. “දිව්ය ඉගැන්වීමෙන්” ප්රයෝජන ලැබීමට පටන් ගෙන තිබූ උනන්දුමත් අය දහස් ගණනකින් සබය සමන්විත විණි. මිලියන 50ක පමණ ජනකායක් සිටින මෙම රටේ යෙහෝවඃවහන්සේගේ සාක්ෂිකරුවන්ට පුළුල් ක්ෂේත්රයක් විවෘත වී තිබෙන අතර, මේ ඉතිරි වී ඇති කාලය තුළ, දිව්ය ඉගැන්වීම්වලින් ප්රයෝජන ගැනීම සඳහා අවංක අයට උදව් කිරීමට මෙම සමුළුවලට පැමිණි සියල්ලන්ගේ අධිෂ්ඨානය මෙමගින් ශක්තිමත් කෙරිණි.
[පාදසටහන්වල]
a වොච්ටවර් බයිබල් ඇන්ඩ් ට්රැක්ට් සොසයටි ඔෆ් නිව් යෝර්ක්, ඉන්ක්., මගින් ප්රකාශ කරන ලද 1992 යියර් බුක් ඔෆ් ජෙහෝවා’ස් විට්නසස් බලන්න.
b යෝර් යූත්—ගෙටිං ද බෙස්ට් ඖට් ඔෆ් ඉට්, ඔබගේ පවුල් ජීවිතය සන්තෝෂවත් කරගැනීම, යෙහෝවඃවහන්සේගේ සාක්ෂිකරුවෝ ලොවවටා දෙවියන්වහන්සේගේ කැමැත්ත කරමින් සිටිති.
[23වන පිටුවේ පින්තූර]
අඩිස් අබාබා, 1994 ජනවාරි 13-15
[24වන පිටුවේ පින්තූර]
අඩිස් අබාබාහි පුරෝගාමි කණ්ඩායමක් (දකුණේ); සිරගත කරනු ලැබූ, අඛණ්ඩතාව පවත්වා ගත් අය (පහළ); වයස අවුරුදු 113ක් වූ සාක්ෂිකරුවා සහ ඔහුගේ බිරිඳ