Nka Khaotsa Joang ho Nahana ka ba Bong bo Fapaneng?

‘LETSATSI le letsatsi, ba phatlalatso ba khephola ho hong matleng a boitšoaro a bacha ka litlhahiso tse rohakang le ho phehella likamano tsa botona le botšehali ka mokhoa oa papali; lipina tsa rock li tlatsa litsebe tsa bona ka likamano tsa botona le botšehali; libuka tse ngata tse rekoang haholo tsa lerato li phuthela bonnete ba likamano tsa botona le botšehali maikutlong a inahaneloang a monate hoo a ka jeoang joaloka lipompong.’ Ke kamoo ho boletseng mongoli Lesley Jane Nonkin. E, joaloka mocha, ba phatlalatso ba u imetsa ka khothalletso ea ho nahana ka ba bong bo fapaneng.

Ka ho hlakileng, ke ha tlhaho ho ba le thahasello e itseng ho ba bong bo fapaneng.a Empa haeba menahano ea lerato, ho nahana lintho tse iqapeloang, le maikutlo a inahaneloang li laola menahano ea hao hoo li sitisanang le boroko ba hao, lithapelo, mosebetsi oa sekolo o etsetsoang hae, ’malo oa Bibele, kapa mesebetsi ea lapeng, joale ho supa hore boemo bo bile kotsi nako e teletsana. Ka sebele, ho tšoaseha ho joalo ho seng molemo ho ka lebisa boitšoarong bo bobe.—Jakobo 1:14, 15.

Hase hore u lokela ho hlokomoloha hore banana—kapa bashemane—ba teng. Empa joalokaha Liproverbia 23:12 e bolela, u lokela ho “neela thuto pelo ea hao.” Che, ha ho tharollo e bonolo, ha ho pheko ea hang-hang e tla u thusa ho etsa sena. Leha ho le joalo, ka boiteko u ka leka-lekanya menahano ea hao haholoanyane. Ha re shebeng litsela tse seng kae tse sebetsang tsa ho etsa sena.

Hlokomela Metsoalle ea Hao

Shebisisa metsoalle ea hao. Mohlankana e mong oa lumela: “E mong le e mong ea u potolohileng o bua ka boitšoaro bo litšila ba botona le botšehali joalokaha eka ke ntho e tloaelehileng joaloka ho ea jela ntlong ea ho ja.” Na ho lula u pepesehetse lipuo tse joalo ho ka u ama? Ntle le pelaelo. Ho ea ka patlisiso e ’ngoe ea bacha, ba likarolo tse tharo ho tse ’nè ba ile ba lumela hore “ho tšoana (kapa ho se tšoane) le lithaka ho laola maikutlo a bona ka likamano tsa botona le botšehali.”

Ho thoe’ng ka metsoalle ea hao? Na moqoqo o mong le o mong o qetella e le puisano e tebileng ka e mong oa bong bo fapaneng? Na lipuo tse joalo li na le ho tsoa taolong ’me li hloke boitšoaro kapa li khothalletse boitšoaro bo litšila? Ha ho le joalo, ho kenella—kapa feela ho mamela—ho tla u thatafalletsa ho boloka kelello ea hao linthong tse hloekileng. Bibele e eletsa ka matla: “Lahlang le lōna ntho tseo kaofela, e leng bohale, le ho itšena, le lonya, le linyefolo; ’me polelo e lihlong e se ke ea tsoa melomong ea lōna.”—Ba-Kolosse 3:8.

Leha ho le joalo, ho tla ba thata ho sebelisa keletso ena haeba metsoalle ea hao e na le kananelo e fokolang ea melao-motheo ea Bibele; ka sebele boikutlo ba bona bo tla u ama qetellong. (Liproverbia 13:20) Nahana ka phihlelo ea ngoanana e mong oa Mokreste, ea ileng a re: “Ke ne ke sa batle ho bolella bana ba sekolong hore ke e mong oa Lipaki tsa Jehova. Kahoo ba ne ba bua ba lokolohile le ’na ka likamano tsa botona le botšehali ka linako tsohle.” Hamoraonyana o ile a kenella boitšoarong bo litšila ba likamano tsa botona le botšehali ’me a ima. Ka lebaka leo Liproverbia 9:6 e eletsa ka matla: “Tlohela setsoalle sa batho ba maoatla, ’me u phele. Latela tsela ea tsebo.” (Today’s English Version) E, ipokellele metsoalle e nang le mekhoa le litekanyetso tsa hao tsa Bokreste, metsoalle e tla u haha moeeng—eseng e tla u lihela.

Ka ho hlakileng, esita le Bakreste ba bacha bao ka kakaretso ba bontšang boikutlo ba bomolimo ba ka ’na ba ‘khopjoa lipuong’ nako le nako. (Jakobo 3:2) Ha seo se etsahala ’me puisano e qala ho ea ka tsela esele, u ka etsa joang? Bibele e re bolella hore Morena Salomone o ile a nkeha maikutlong a lerato ka moroetsana oa molisana. Leha ho le joalo, eena o ne a sa bonahatse thahasello e tšoanang ea lerato. Ha metsoalle e meng e mecha e ne e leka ho tsosa maikutlo a hae bakeng sa Salomone, o ne a sa itumelle ho imeloa ke puisano ea lerato. O ne a ntša maikutlo a hae, a re: “Ke le antša ka litšephe le ka likhama tsa naha . . . le se ke la phahamisa leha e le ho tsosa thatohatsi ea ka, ha a e-so ho ithatele.” (Sefela sa Lifela 2:7) Ka tsela e tšoanang, u ka ’na ua lokela ho tsebahatsa maikutlo a hao ka matla ha puisano e tsoa taolong. Che, ha ho hlile ha ho bolele hore u fe metsoalle ea hao thuto ea taeo. Empa u ka leka ka bonolo ho fetola seo ho buuoang ka sona, u lebisa moqoqo tseleng e hahang haholoanyane.

Boithabiso—Tlhokahalo ea ho Khetha

Tikoloho e ’ngoe e ka hlahlobisisoang ke boithabiso. Baesekopo, video, kapa disc tsa morao-rao li ka bonahala li ipiletsa. Leha ho le joalo, Bibele e ea re hopotsa: “Tsohle tse lefatšeng, takatso ea nama, le takatso ea mahlo, le boikhantšo joa bophelo, ha li tsoe ho Ntate, empa li tsoa lefatšeng.” (1 Johanne 2:16) Joalokaha ho boletsoe qalong, boholo ba boithabiso ba kajeno bo reretsoe ho tsosa maikutlo a botona le botšehali. Ka mohlala, lipina le libaesekopo tse tummeng li pepenene ka ho eketsehileng—hangata e le likamanong tsa botona le botšehali.

Ho ipepesetsa boithabiso bo joalo ho ka u ama joang? Mongoli John Langone o re: “Lipatlisiso tse ’maloa li bontšitse . . . hore ha re pepesehetse lintho tse tsosang takatso, re ba le tšekamelo ea ho bua ka ho eketsehileng ka likamano tsa botona le botšehali. Ka linako tse ling, ho pepeseha hona ho etsa hore re leke lintho tseo ka tloaelo re neng re ke ke ra li leka.” E, ‘ho tsepamisa kelello ea hao linthong tsa nama’ ho tla u ntša kotsi haholo. (Ba-Roma 8:5, NW) Ho tla khopamisa pono ea hao ea lerato le likamano tsa botona le botšehali ’me ho tlatse kelello ea hao ka lintho tse inahaneloang tse sa hloekang. Keletso ea Bibele ke efe? “A re ke re itlhatsoeng litšila tsohle tsa nama le tsa moea, re ntse re phetha khalalelo ea rōna ka ho tšaba Molimo.” (2 Ba-Korinthe 7:1) Kahoo qoba libaesekopo, li-video, le li-disc tse tsosang takatso ea lerato.

Monna oa Mokreste ea seng lenyalong o kile a fana ka keletso ena e sebetsang: “U se ke ua lebisa tlhokomelo ea hao linthong tse sa haheng pele u robala. Litšoantšo tse ngata tsa TV tsa bosiu li khothalletsa boitšoaro bo litšila.” Ho joalo le ka libuka tse ngata. Mokreste e mocha ea bitsoang Sherry o re: “Ke ne ke tloaetse ho bala libuka tsa lerato. Ke ne ke inahanela ka likamano tsa botona le botšehali, ke nahana ka bophelo bo monate le ho ba le balekane ba likamano tsa botona le botšehali ba fapaneng.” Kaha kelello ea hae e ne e tletse maikutlo a inahaneloang a lerato, o ile a kenella habonolo ho akaneng le ho phathatsana le moshemane. Mathata a joalo a ka qojoa haeba u khomarela lingoliloeng tse hahang—joaloka makasine ona le o tsamaisanang le oona, Molula-Qhooa. Ho bala ho joalo ho thusitse bacha ba bangata ho ‘tsepamisa likelello tsa bona linthong tsa moea,’ ho e-na le nameng ea boetsalibe.—Ba-Roma 8:5, NW.

Itšoasolle Menahanong eo!

Leha ho le joalo, ka linako tse ling menahano ea ba bong bo fapaneng e ka itlhahela kelellong ea hao e sa rerisa. Scott ea lilemo li 17 o re: “Ho na le linako tseo ho bang thata ho ’na ho se nahane ka likamano tsa botona le botšehali.” Kapa mohlomong u bona moshemane kapa ngoanana ea motle. Pele u hlokomela, u iphumana u nahana ka eena. Empa ke ntho e ’ngoe ho hlokomela hore motho oa khahleha ’me ke ntho e fapaneng ka ho feletseng ho etsa seo Jesu a ileng a fana ka temoso khahlanong le sona, e leng, ‘ho tsoela pele ho sheba mosali e le hore u mo lakatse.’ (Mattheu 5:28, NW; bapisa le Liproverbia 6:25.) Ha u sa le mocha haholo hore u ka nyala, ho pitika menahanong ea lerato e tsosang takatso ho ka u tepeletsa maikutlong le ho u khathatsa matla haholo.—Bapisa le Liproverbia 13:12.

Kahoo Scott o re: “Se nthusang ke ho fetola seo ho buuoang ka sona—ke tlose kelello ea ka mehopolong e etsang hore ke ikutloe ke batla ho kopanela likamanong tsa botona le botšehali. Ke ikhopotsa hore maikutlo ao kapa litšusumetso tseo li tla nyamela ka mor’a nako.” (Bapisa le Ba-Filippi 4:8.) Moapostola Pauluse o ile a re: “Ke mpa ke laea ’mele oa ka, ke ithapisetsa oona.” (1 Ba-Korinthe 9:27) Ka tsela e tšoanang, u ka ’na ua lokela ho itšoara ka thata ha ho nahana ka ba bong bo fapaneng ho leka ho kena. Haeba menahano e phehella, leka boitlhakiso ba ’mele. “Hobane tlhakiso ea ’mele e na le molemo o monyenyane,” ’me ho tsamaea kapa ho qeta metsotso e seng mekae u etsa boithapollo ba ’mele e ka ba sohle seo u se hlokang ho u thusa ho nahana ka lintho tse ahang hape.—1 Timothea 4:8, NW.

Bacha ba bangata ba boetse ba fumane hore ‘ho ba le ho hongata hoo ba ho etsang mosebetsing oa Morena’ ho thusa ka ho khethehileng. (1 Ba-Korinthe 15:58, NW) Debra e mocha o ile a beha taba tjena: “Ke fumana hore tharollo ke ho lula u e-na le mosebetsi o mongata ho fihlela u tjapalla.” Ho nka karolo ka ho feletseng phuthehong ea Bokreste le mesebetsing ea eona ho ka etsa ho hongata ho u thusa ho boloka menahano ea hao e leka-lekane.

Leha ho le joalo, leha u ka leka ka tsela efe kapa efe ho ka ’na ha e-ba thata ka linako tse ling ho se nahane ka ba bong bo fapaneng. Ha ho le joalo, batla tšehetso ea batho ba baholo. Mohlomong u ka buisana le e mong oa batsoali ba hao. Hlokomela seo Carl e mocha a se boletseng: “Ho nthusitse ho tšohla lintho le motho e moholoanyane le ea nang le phihlelo. Ha puisano e tobile haholoanyane, ho molemo haholoanyane.” Ho feta tsohle, u se ke ua hlokomoloha thuso eo u ka e fumanang ho Ntate oa hao oa leholimo. Monna e mong oa Mokreste ea seng lenyalong o re: “Ha ke utloa litakatso tsa likamano tsa botona le botšehali li tla, ke etsa hore ke rapele haholo.” Bibele e re: “Ka baka leo, a re atameleng ka tšepo terone ea mohau, hore re tle re bone mohau, ’me re fumane lereko, re tle re thusoe nakong e loketseng.” (Ba-Heberu 4:16) Che, Molimo a ke ke a tlosa thahasello ea hao ho batho ba bong bo fapaneng. Empa ka thuso ea hae, u ka sibolla hore ho na le lintho tse ling tse ngata tseo u ka nahanang ka tsona.

[Mongolo o botlaaseng ba leqephe]

[Setšoantšo se leqepheng la 26]

Haeba ho qoqa ka ba bong bo fapaneng ho tsoa taolong, e-ba le sebete sa ho fetola seo ho buuoang ka sona