Ho Ikhotsofatsa Tabeng ea ho Batla Botsoalle

“BOLUTU hase bokuli,” ho rialo buka ea In Search of Intimacy. “Bolutu ke tlala e bontšang hore motho o phetse hantle . . . , pontšo ea tlhaho ea hore re hloka botsoalle.” Feela joalokaha tlala e re susumelletsa ho ja lijo tse matlafatsang, boikutlo ba ho jeoa ke bolutu bo lokela ho re susumelletsa ho batla metsoalle e metle.

Leha ho le joalo, joalokaha Yaël, mosali e mocha oa Fora, a hlokomela, “batho ba bang ba qoba ho kopana le ba bang ka ho feletseng.” Empa ho itšehla thajana, ho sa tsotellehe hore na ke ka lebaka lefe, ha ho rarolle letho ’me ha ho tikatiko hore ho etsa hore re ikutloe re jeoa ke bolutu le ho feta. Maele a Bibele a re: “Ea itšehlang thajana o tla batla tabatabelo ea hae ea boithati; o tla phasoloha khahlanong le bohlale bohle bo sebetsang.” (Liproverbia 18:1) Taba ea pele, ho hlokahala re hlokomele hore re hloka botsoalle ’me ebe joale re ikemisetsa ho etsa ho hong ka hona.

Nka Mehato ea Sebele ho Thea Setsoalle

Ho e-na le ho ikutloela bohloko kapa ho honohela bao ho bonahalang eka ba na le metsoalle e mengata kapa e molemo, ke hobane’ng ha u sa be le boikutlo bo botle, joalokaha ho entse Manuela oa Italy? O re: “Ka ho khetheha joaloka mocha, ke ile ka ikutloa eka ke qheletsoe ka thōko. E le ho hlōla sena, ke ile ka ithuta batho ba neng ba e-na le metsoalle e metle. Joale ka leka ho hlaolela litšoaneleho tse ntle tseo ba nang le tsona, e le hore ke iketse motho ea ratehang haholoanyane.”

Mohato o mong o motle ke ho itlhokomela ’meleng le ka litsela tse ling. Lijo tse matlafatsang, phomolo e loketseng le ho ikoetlisa ka ho loketseng kaofela li u thusa hore u shebahale le ho ikutloa hantle. Ho ba ea makhethe, ea hloekileng le ea itlhophileng hantle ha ho u etse feela hore u be motho eo batho ba ratang ho ba le eena empa ho boetse ho u fa seriti. Leha ho le joalo, u se ke ua oela lerabeng la ho ameha haholo ka ponahalo ea ka ntle. Gaëlle oa Fora, o re: “Ho apara liaparo tse fesheneng ha ho etse phapang ea letho mabapi le ho fumana metsoalle ea sebele. Seo batho ba molemo ba se shebang ke botho ba motho.”

Etsoe, mehopolo ea rōna le maikutlo a rōna a ama seo re buang ka sona esita le kamoo re shebahalang kateng. Na u motho ea kholisehileng bophelong? Sena se tla u thusa hore sefahleho sa hao se bonahale e le sa motho ea thabileng. Ntho e khahlang ka ho fetisisa ke ho ba le pososelo ea sebele, ’me kamoo Roger E. Axtell, setsebi litabeng tsa ho bontša maikutlo motho a sa bue, a hlalosang kateng, pososelo “e ama motho e mong le e mong” ’me “ke ka seoelo e utloisisoang hampe.”a Hape haeba u le motho ea ratang mesoaso, ka tlhaho batho ba tla ikutloa ba batla ho ba le uena.

Hopola, litšoaneleho tse joalo tse ntle li tsoa pelong. Kahoo ka mafolofolo tlatsa kelello le pelo ea hao ka lintho tse hahang le tse nepahetseng. Bala ka lintho tse thahasellisang le tse nang le morero—liketsahalo tsa morao-rao, mekhoa ea bophelo e sa tšoaneng le lintho tse thahasellisang tsa tlhaho. Mamela ’mino o hlasimollang. Empa qoba ho lumella TV, libaesekopo le libuka tsa lipale hore li tlatse kelello ea hao le maikutlo ka lintho tse inahaneloang. Hangata likamano tse bontšoang libaesekopong hase bophelo ba sebele, hase setsoalle sa ’nete, empa e le lintho tse inahanetsoeng ke motho e mong.

Phetla Pelo ea Hao!

Zuleica, ea lulang Italy, oa hopola: “Ha ke ne ke sa le monyenyane, ke ne ke le lihlong, ’me ke ne ke fumana ho le thata ho etsa metsoalle. Empa ke ne ke tseba hore haeba re batla ho ba le metsoalle, re tlameha hore rōna ka borōna re qale pele ka ho iketsa metsoalle, le ho tseba ba bang.” E, hore re be le metsoalle ea sebele, re tlameha ho phetlela ba bang lipelo tsa rōna—re ba tsebise hore hantle-ntle re bo-mang. Puisano e joalo le ho arolelana le ba bang maikutlo ke tsa bohlokoahali setsoalleng sa ’nete ho feta ho ba le ponahalo e ntle le botho bo ipiletsang ba ho hapa ba bang ka lipuo le liketso. Moeletsi Dr. Alan Loy McGinnis o re: “Batho ba nang le setsoalle se tebileng le sa nako e telele e ka ’na ea e-ba ba lihlong, ba botsoalle, ba banyenyane, ba hōlileng, ba thotofetseng, ba bohlale, batho feela, ba shebahalang; empa tšobotsi e le ’ngoe eo kamehla ba nang le eona kaofela ha bona ke ea hore ke batho ba ntšang maikutlo ka bolokolohi. Ba lumella batho hore ba bone se ka lipelong tsa bona.”

Sena ha se bolele hore u lokela ho phetlela e mong le e mong sefuba sa hao kapa ho utullela batho bao u sa ikutloeng u phutholohile liphiri tsa hao. Empa ho bolela ho senolela ba bang maikutlo le menahano ea sebele butle-butle le hona u hloaea seo u ba bolellang sona. Michela oa Italy, o re: “Pele, ke ne ke e-na le bothata ba ho pata maikutlo a ka. Ke ile ka tlameha ho etsa liphetoho, ka leka ho bonahatsa maikutlo a ka haholoanyane, e le hore metsoalle ea ka e ka utloisisa seo ke neng ke se utloa le hore e ikutloe e le haufi le ’na.”

Leha ho le joalo, esita le haeba ka tlhaho u motho ea nang le botsoalle, ho ntse ho nka nako le ho hlaheloa ke lintho tse tšoanang bophelong hore metsoalle e tšepane. Ho sa le joalo, leka hore u se ke ua ameha haholo ka hore na ba bang ba nahana eng ka uena. Elisa oa Italy oa hopola: “Bothata ba ka e ne e le hore nako le nako ha ke batla ho bua ho hong, ke ne ke tšaba hore ke tla ba lepepele. Joale ebe ke re, ‘Haeba batho bana e hlile e le metsoalle ea ka, ba tla utloisisa.’ Kahoo haeba ke ile ka bua ntho e fosahetseng, ke ne ke itšeha, ebe e mong le e mong o oa tšeha.”

Kahoo, phutholoha! U se ke ua iketsa seo u seng sona. Ho ikaketsa ha ho na thuso. Moeletsi oa malapa, F. Alexander Magoun, o ngotse: “Se etsang hore motho e be ea ipiletsang haholo ke ha a tšepahala, a sa iketse seo a seng sona.” Batho ba thabileng e le kannete ha ho hlokahale hore ba ikaketse kapa ho leka ho khahlisa ba bang. Ke feela ha re sa ikaketse moo re ka thabelang botsoalle ba sebele. Ka ho tšoanang, re lokela ho amohela ba bang kamoo ba leng kateng. Batho ba thabileng ba amohela ba bang kamoo ba leng kateng, ha ba tenoe ke liphoso tse sa reng letho tsa ba bang. Ha ba utloe ho hlokahala hore ba fetole metsoalle ea bona hore e lumellane le maikutlo a bona. Loanela ho ba motho ea thabileng joalo, ea sa nyatsa-nyatseng.

Hore U be le Motsoalle, E-ba Motsoalle

Ho boetse ho na le ntho e ’ngoe ea bohlokoa—ea bohlokoa ka ho fetisisa. Hoo e ka bang lilemo tse 2 000 tse fetileng, Jesu o ile a bontša hore senotlolo sa ho atleha likamanong tsohle tsa batho ke lerato le se nang boithati. O ile a ruta: “Hape, kamoo le batlang hore batho ba le etse kateng, le ba etse ka tsela e tšoanang.” (Luka 6:31) Thuto ena e ile ea tla tsejoa e le ea Molao oa Khauta. E, tsela feela ea hore u be le metsoalle ea sebele ke hore uena ka bouena u be motsoalle ea se nang boithati le ea fanang. Ka mantsoe a mang, hore u be le motsoalle, e-ba motsoalle. Hore bo tle bo atlehe, botsoalle bo tlameha ho bontšoa ka ho fana ho e-na le ho amohela. Re tlameha ho itokisetsa ho etelletsa litlhoko tsa rōna pele ho feta tsa ba bang.

Manuela, ea boletsoeng pejana, o itse: “Ho joalo feela kaha Jesu a boletse, thabo ea ’nete e tlisoa ke ho fana. Motho ea amohelang o oa thaba, empa mofani o thaba le ho feta. Re ka fana ka hore feela re botse hore na metsoalle ea rōna e phela joang, ka ho leka ho utloisisa mathata a bona le ka ho etsa sohle seo re ka se etsang re sa emele hore ba re kōpe.” Bontša ba bang hore u oa ba thahasella, ho akarelletsa le metsoalle eo u seng u ntse u e-na le eona. Matlafatsa likamano tsa lōna. U se ke ua tela setsoalle ka lebaka la lintho tse se nang molemo le tse se nang thuso. Metsoalle e lokela ho fuoa nako le ho eloa hloko. Ruben oa Italy, o re: “Ho ipha nako ea ho fumana le ho boloka metsoalle ke habohlokoa. Ntho ea pele, ho hloka nako hore motho e be momameli ea molemo. Kaofela re ka ntlafatsa tabeng ea ho mamela le ho bontša hore re thahasella seo ba bang ba se buang ntle le ho ba kena hanong.”

Hlompha ba Bang

Ntlha e ’ngoe ea bohlokoa ea setsoalle se thabileng le sa nako e telele ke ho hlomphana. Sena se akarelletsa ho bontša ho nahanela maikutlo a ba bang. U rata hore metsoalle ea hao e bue ka tsela e nahanelang le ka bohlale ha lintho tseo le li ratang kapa maikutlo a lōna a fapana, na ha ho joalo? Na ha u ua lokela ho ba tšoara ka tsela e tšoanang?—Baroma 12:10.

Tsela e ’ngoe eo re bontšang hore re hlompha metsoalle ea rōna ka eona ke ka ho se e fothakele. Botsoalle ba sebele ha bo boulele kapa ho batla hore motho e be motsoalle oa hao u le mong. Ho 1 Bakorinthe 13:4, Bibele e re: “Lerato ha le boulele.” Kahoo itebele hore u se ke ua batla hore metsoalle ea hao e be ea hao o le mong. Haeba e bolella ba bang makunutu a eona, u se ke ua khopeha, mohlomong ua ba ua se ke ua ba buisa ka nakoana. U lokela u ithuta hore kaofela ho hlokahala hore re atolohe setsoalleng sa rōna. Fa metsoalle ea hao sebaka sa hore le eona e iketsetse metsoalle e meng.”

Hape nahanela hore metsoalle ea hao e hloka nako ea ho ba bang. Batho ka bomong, hammoho le banyalani, ba hloka nako ea hore ba be bang. Le hoja u sa lokela ho qea-qea ho ea ho ba bang, e-ba ea leka-lekaneng le ea nahanelang, ’me u se ke ua tena metsoalle ea hao ka ho lula nako e telele. Bibele e ea lemosa: “Etsa hore leoto la hao le ee ka seoelo ntlong ea oa heno, e le hore a se ke a khathala ke uena.”—Liproverbia 25:17.

U se ke Ua Batla Phetheho

Ke ’nete hore ha batho ba tsebana, ke moo ba hlokomelang mefokolo ea ba bang le ho lemoha moo ba leng matla teng. Ho ntse ho le joalo, ha rea lokela ho lumella sena ho re thibela ho etsa metsoalle. Pacôme oa Fora, oa hlalosa: “Ba bang ba lebella ho hongata haholo bathong ba ka fetohang metsoalle ea bona. Ba batla hore ba be le litšoaneleho tse ntle feela, empa hoo ha ho bonolo.” Ha ho le ea mong ho rōna ea phethahetseng, ’me ha re na tokelo ea ho e lebella ho ba bang. Re tšepa hore metsoalle ea rōna e tla re amohela ho sa tsotellehe ho se phethahale ha rōna le ho mamella mefokolo ea rōna. Na le rōna ha rea lokela ho hlokomoloha mefokolo ea metsoalle ea rōna, ka ho se e nahanele kapa ho e totobatsa? Mongoli Dennis Prager oa re hopotsa: “Metsoalle e se nang liphoso (ke hore, eo ho seng mohla e tletlebang, eo kamehla e bontšang lerato, eo ho seng mohla e koatang, e re fang tlhokomelo ka hohle-hohle, ’me ho se mohla e re soetsang) e tsejoa e le liphoofolo tsa ka tlung feela.” Haeba re sa batle ho iphumana re setse le liphoofolo tsa rōna tsa ka tlung e le eona feela metsoalle ea rōna e haufi-ufi, ho hlokahala re mamele keletso ea moapostola Petrose ea hore re lumelle ‘lerato le koahele libe tse ngata haholo.’—1 Petrose 4:8.

Ho ’nile ha boleloa hore setsoalle se eketsa thabo ea rōna ’me se fokotsa masoabi a rōna. Leha ho le joalo, bonneteng re ke ke ra lebella hore metsoalle ea rōna e khotsofatse litlhoko tsohle tsa rōna kapa ho rarolla mathata ’ohle a rōna. Eo ke pono ea boithati ka botsoalle.

Metsoalle e Tšepahalang Mathateng le Manolong

Hang ha re se re fumane motsoalle, le ka mohla re se ke ra khella botsoalle ba hae fatše. Ha e arotsoe ke nako le sebaka, metsoalle e ea hopolana, e ea rapellana. Esita le haeba e ka ba hammoho seoelo, e ntse e ka tsosolosa tsa bophelo ba eona ka pele. Haholo-holo linakong tsa mathata kapa ha ho e-na le tlhokahalo, ke habohlokoa hore re be teng ha metsoalle e re hloka. Ntho ea bohlokoahali ke hore ha rea tlameha ho ikhula ha metsoalle e le mathateng. E ka ba nakong eo e re hlokang haholo. “Motsoalle oa ’nete o lerato ka linako tsohle, ’me ke mor’abo motho ea tsoaletsoeng ha ho e-na le mahlomola.” (Liproverbia 17:17) ’Me ha metsoalle ea ’nete e sa utloisisane ka tsela e ’ngoe e itseng, e potlakela ho boelana le ho tšoarelana. Metsoalle ea ’nete ha e lahlane kherehloa hobane feela ho hlaha mathata.

Ka ho ba le sepheo se setle le ka ho atamela ba bang ka boikutlo bo nepahetseng, u ka fumana metsoalle. Empa mefuta ea metsoalle ea hao le eona ke ea bohlokoa. U ka khetha metsoalle e molemo joang? Sehlooho se latelang se tla tšohla potso eo.

[Mongolo o botlaaseng ba leqephe]

[Lebokose/Litšoantšo tse leqepheng la 22, 23]

Na Banna le Basali e ka ba “Metsoalle Feela Tjee”?

Na banna le basali ba sa nyalanang e ka ba metsoalle? Seo se itšetlehile ka hore na re bolela’ng ka lentsoe “motsoalle.” Jesu e ne e le motsoalle ea haufi-ufi oa Maria le Maretha ba Bethani—bao ka bobeli e neng e le basali ba masoha. (Johanne 11:1, 5) Moapostola Pauluse e ne e le motsoalle oa Prisilla le monna oa hae Akuila. (Liketso 18:2, 3) Re kholisehile hore batho bana ba ne ba e-na le lerato le mofuthu e mong ho e mong. Ka nako e tšoanang, re ke ke ra nahana hore ho na le mohla Jesu kapa Pauluse ba ileng ba lumella setsoalle sena hore se fetele tabeng ea ho ratana.

Bophelo ba kajeno bo etsa hore banna le basali ba sebetse hammoho ho feta leha e le neng pele, ’me ho ntse ho ata haholo hoo ho hlokahalang hore banna le basali ba ithute ho ba metsoalle ka tsela e nepahetseng. Banyalani le bona ba rua molemo setsoalleng se hahang le banyalani ba bang le batho ba masoha.

Makasine ea Psychology Today e ea lemosa: “Leha ho le joalo, ho ka ba thata haholo ho khetholla pakeng tsa maikutlo a lerato, a ho kopanela liphate le a botsoalle. Bonneteng, monyetla oa hore banna le basali ba tloaelaneng ba hohelane o tla lula o le teng. Ho hakana feela ka sepheo se setle hang-hang ho ka fetoha ha tsosa maikutlo a lerato.”

Ho banyalani, ho talima lintho le ho li etsa ka tsela ea sebele ke habohlokoa ka ho khethehileng. Mongoli Dennis Prager bukeng ea hae Happiness Is a Serious Problem, o ngotse, “Mefuta eohle ea setsoalle se haufi-ufi le ba bang e ka sokela lenyalo. Hase ho kopanela liphate feela ho etsang hore kamano e be e haufi-ufi, ’me molekane oa hao o na le tokelo ea ho lebella hore e be eena feela motsoalle oa hao ea haufi-ufi oa bong bo fapaneng le ba hao.” Jesu o ile a totobatsa hore ho boloka boitšoaro bo hloekileng ke taba ea pelo. (Matheu 5:28) Ka hona, e-ba le botsoalle, empa lebela pelo ea hao ’me ka bohlale u qobe maemo a ka lebisang menahanong, maikutlong kapa liketsong tse fosahetseng ho mang kapa mang oa bong bo fapaneng le ba hao.

[Litšoantšo tse leqepheng la 23]

Ho itlhokomela ’meleng le kelellong ho u etsa hore u bohehe

[Setšoantšo se leqepheng la 24]

Metsoalle e phetlelana lifuba