Khaolong ea 6

Nka Phelisana Hantle le Banab’eso Joang?

Pakeng tsa ’ngoe le hlano, u ne u tla khetha nomoro efe ho hlalosa kamano ea hao le banab’eno, haeba ’ngoe e bolela hore “ha le utloane” ’me hlano e bolela hore “le metsoalle e meholo”? ․․․․․

BANA ba motho ba bang ba utloana haholo. Ka mohlala, Felicia ea lilemo li 19 o re, “Ngoan’eso ea lilemo li 16, e leng Irena, ke e mong oa metsoalle ea ka ea hlooho ea khomo.” Carly ea lilemo li 17, o re ka abuti oa hae, Eric ea lilemo li 20: “Re utloana haholo. Ha ho mohla re loanang.”

Ka lehlakoreng le leng, ba bangata ba phelisana joaloka Lauren le Marla. Lauren o re: “Re ngangisana ka ntho e ’ngoe le e ’ngoe, ho sa tsotellehe hore na ke taba e nyenyane hakae.” Kapa mohlomong u utloisisa seo Alice ea lilemo li 12 a se buang ka abuti oa hae Dennis ea lilemo li 14, ha a re: “Oa ntena! O itšohlometsa feela ka kamoreng ea ka ’me o ‘ikalima’ lintho tsa ka a sa nkōpa. Dennis ha a batle ho hōla!”

Na u na le ngoan’eno ea u tenang? Ke ’nete hore batsoali ke bona ba nang le boikarabelo ba ho boloka taolo ka lapeng. Empa ha nako e ntse e ea, u tla tlameha ho ithuta ho phelisana hantle le ba bang. U ka ithuta seo ha u ntse u lula lapeng.

Nahana ka likhohlano tseo u bileng le tsona le ngoan’eno. Hangata le tseka eng? Sheba lethathamo le ka tlaase mona, ’me u tšoaee ✔ nthong e u tenang haholo!

□ Lintho tsa botho. Ngoan’eso o “ikalima” lintho tsa ka a sa nkōpa.

□ Ho se tšoane ka maikutlo. Ngoan’eso o etsa lintho ka boithati, ha a ’nahanele kapa o leka ho laola tsela eo ke phelang ka eona.

□ Ho ba boinotšing. Ngoan’eso o itšohlometsa feela ka kamoreng ea ka, o bala melaetsa ea ka ea e-mail kapa ea selefouno a sa nkōpa.

□ Tse ling ․․․․․

Haeba ngoan’eno a lula a u tena—a rata ho u laela kapa a u hlokisa nako ea boinotši—ho ka ’na ha e-ba bonolo hore u mo jare ka pelo. Empa maele a Bibele a re: “Ho pepeta nko ke hona ho hlahisang mali, ’me ho pepeta bohale ke hona ho hlahisang ho qabana.” (Liproverbia 30:33) Haeba u mo jere ka pelo, u ka ’na ua qetella u phasolohile ka bohale, feela joalokaha ho pepeta nko ho tla etsa hore u tsoe mokola. Seo se tla mpefatsa boemo le ho feta. (Liproverbia 26:21) U ka etsa’ng e le hore u qobe ho pheha khang ka bohale ha ho e-na le ntho e u khopisitseng? Mohato oa pele ke ho lemoha seo e hlileng e leng sesosa sa bothata.

Na ke Seo a se Etsang Kapa ho na le Sesosa?

Mathata a bana ba motho a tšoana le lihloba. Li ka hlahisa seso se sa rateheng, empa se bakoa ke tšoaetso e letlalong. Ka ho tšoanang, ha bana ba motho ba hohlana, hangata seo e mpa e le bopaki ba sesosa se ipatileng.

U ka leka ho tlosa sehloba seo ka ho se pepeta. Empa ho etsa joalo e tla be e le ho sebetsana le matšoao feela, ’me u ka ’na ua sala u e-na le lebali kapa ua etsa hore se petle. Tsela e molemo ke ho sebetsana le tšoaetso, e leng se tla thibela lihloba tse ling ho ropoha. Hoa tšoana le ka mathata ao u bang le ’ona le banab’eno. Ithute ho lemoha sesosa ’me u tla hlokomoloha seo ba se etsang ebe u sebetsana le motso oa bothata. Hape u tla sebelisa keletso ea Morena Solomone ea bohlale, ea ileng a re: “Ka sebele temohisiso ea motho e liehisa bohale ba hae.”—Liproverbia 19:11.

Ka mohlala, Alice ea qotsitsoeng pejana, o ile a re ka abuti oa hae Dennis, “O itšohlometsa feela ka kamoreng ea ka ’me o ‘ikalima’ lintho tsa ka a sa nkōpa.” Sena ke seo a se etsang. Empa u nahana hore sesosa ke eng? Mohlomong se amana le tlhompho. Alice a ka sebetsana le bothata bona ka ho bolella Dennis hore a se ke a hlola a kena ka kamoreng ea hae kapa hona ho sebelisa lintho tsa hae. Empa ho etsa seo ke ho sebetsana le matšoao feela ’me ho ka ’na ha baka liqabang tse eketsehileng. Leha ho le joalo, haeba Alice a ne a ka kholisa Dennis hore a hlomphe nako ea hae ea ho ba boinotšing le hore a hlomphe lintho tsa hae, ha ho pelaelo hore kamano ea bona e ne e tla ntlafala.

Ithute ho Rarolla Liqabang Kapa ho li Qoba

Ke ’nete hore ho hlokomela sesosa sa mathata ao u nang le ’ona le ngoan’eno ke karolo feela ea tharollo. U ka etsa’ng ho rarolla bothata e le hore le qobe khohlano nakong e tlang? Leka ho latela mehato ena e tšeletseng.

1. Lumellanang ka melao e itseng ea motheo. Sheba seo u itseng lea se tseka le ngoan’eno. Lekang ho etsa melao eo le lumellanang ka eona e tla rarolla sesosa sa bothata. Ka mohlala, haeba le loanela lintho tsa botho, Molao oa Pele e ka ba o reng: “Kamehla u kōpe pele u nka ntho ea motho e mong.” Molao oa Bobeli e ka ba o reng: “Hlompha tokelo ea ngoan’eno ea hore a ka re ‘Che, ha ke batle ha u e sebelisa.’” Ha le etsa melao ena le nahane ka taelo ea Jesu, e reng: “Ka hona, lintho tsohle tseo le batlang hore batho ba le etse tsona, le lōna ka ho tšoanang le ba etse tsona.” (Matheu 7:12) Ka tsela eo le tla etsa melao eo ka bobeli le ka e latelang. Le ntan’o buisana le batsoali ba lōna ho tiisa hore ba amohela seo le lumellaneng ka sona.—Baefese 6:1.

2. Le uena latela melao. Moapostola Pauluse o ile a ngola, a re: “Leha ho le joalo, na uena ea rutang e mong, ha u ithute? Uena ea bolelang hore ‘U se ke ua utsoa,’ na ua utsoa?” (Baroma 2:21) U ka sebelisa molao-motheo oo joang? Ka mohlala, haeba u batla hore ngoan’eno a hlomphe nako ea hao ea ho ba boinotšing, joale le uena u lokela ho kokota pele u kena ka kamoreng ea hae kapa u mo kōpe pele u bala melaetsa ea hae ea e-mail kapa ea selefouno.

3. U se ke ua khopeha le feela. Ke hobane’ng ha keletso ee e le molemo? Hobane joalokaha maele a Bibele a bolela, “ke lithoto feela tse halefang kapele le ho koetla sekhopi.” (Moeklesia 7:9, Contemporary English Version) Haeba u koata le feela, u tla sulafalloa ke bophelo. Ke ’nete hore banab’eno ba tla etsa kapa ba bue lintho tse tla u koatisa. Empa ipotse, ‘Na le ’na ke ba entse se tšoanang nakong e fetileng?’ (Matheu 7:1-5) Jenny o re: “Ha ke le lilemo li 13, ke ne ke nahana hore ke bohlale ho feta batho bohle le hore seo ke se nahanang ke sa bohlokoa ka ho fetisisa ’me batho ba tlamehile ho se utloa. Moen’a ka o boemong bo tšoanang. Kahoo ke leka hore ke se ke ka koatisoa ke lintho tseo a li buang.”

4. Mo tšoarele ’me u mo leballe. Le lokela ho tšohla mathata a tebileng le ho a rarolla. Empa na u lokela ho lulisa ngoan’eno majoana nako le nako ha a etsa phoso? Jehova Molimo oa thaba ha u ithaopela “ho hlokomoloha tlōlo.” (Liproverbia 19:11) Alison ea lilemo li 19, o re: “’Na le moen’a ka, Rachel, re khona ho rarolla mathata a rōna. Ka bobeli re phakisa ho kōpa tšoarelo ebe re buisana ka seo re nahanang hore se bakile qabang eo. Ka linako tse ling ke iphapanyetsa taba ebe kea robala. Hangata ka le hlahlamang ke tsoha ke e lebetse ebe ha ho sa hlokahala le hore ke bue ka eona.”

5. Kōpang batsoali hore ba le kopanye. Haeba uena le ngoan’eno le sa khone ho rarolla bothata bo tebileng, batsoali ba ka le thusa hore le bōpe khotso. (Baroma 14:19) Leha ho le joalo, hopolang hore ho khona ho rarolla liqabang le sa kenye batsoali ho bontša hore le hōlile e le kannete.

6. Ananela litšobotsi tse ntle tsa banab’eno. Mohlomong banab’eno ba na le litšobotsi tseo u li ratang. Ngola ntho e le ’ngoe eo u e ratang ka e mong le e mong oa bona.

Lebitso Lebitso Seo ke se ratang

․․․․․ ․․․․․

Ho e-na le ho tsepamisa maikutlo liphosong tseo banab’eno ba li etsang, ke hobane’ng ha u sa iphe nako ea ho ba bolella hore na ke’ng eo u e ratang ka bona?—Pesaleme ea 130:3; Liproverbia 15:23.

Bibele ea lumela hore hase kamehla bana ba motho e ka bang metsoalle ea hlooho ea khomo. (Liproverbia 18:24) Empa u ka matlafatsa maqhama a botsoalle le banab’eno haeba u ‘tsoela pele ho ba mamella,’ esita le ha ba u fa “sesosa sa pelaelo.” (Bakolose 3:13) Ha u etsa joalo, banab’eno ba ka ’na ba se ke ba u tena hakaalo. Le uena u ka ’na ua se ke ua ba tena hakaalo!

LENGOLO LA SEHLOOHO

“Ho ba le kahlolo e molemo ha lōna ho ke ho tsejoe ke batho bohle.”—Bafilipi 4:5.

KELETSO

Haeba u e-na le ngoan’eno eo u thatafalloang ho phelisana le eena, e-ba le pono e nepahetseng ka boemo boo—o u thusa ho hlaolela litšobotsi tsa bohlokoa bophelong!

NA U NE U TSEBA . . . ?

Ha u tloha lapeng, ka linako tse ling u tla phela le batho ba u tenang—basebetsi-’moho le batho ba bang ba se nang mekhoa e metle, ba sa nahaneleng le baithati. Lapeng ke hona moo u ka ithutang ho sebetsana ka khotso le liteko tse joalo.

SEO KE RERANG HO SE ETSA!

Melao e meng ea motheo eo nka lumellanang ka eona le ngoan’eso kapa banab’eso ke ․․․․․

Nka qoba ho khopisa ngoan’eso kapa banab’eso haeba ke ․․․․․

Lintlha tseo ke tla rata ho li botsa motsoali kapa batsoali ba ka tabeng ena ke ․․․․․

U NAHANA’NG KA SEE?

● Ke hobane’ng ha e le habohlokoa ho lemoha phapang pakeng tsa seo motho a se etsang le sesosa sa ketso eo?

● Ke melemo efe eo u e hlokomelang ka hore ebe u na le banab’eno?

[Ntlha e Qolotsoeng e leqepheng la 46]

“Ha e ne e se ka banab’eso, lintho tsohle tse thabisang tseo ke li hopolang e ne e tla ba lefeela. Ho ba nang le banab’abo bona, ke re, ‘Ba ananeleng!’”—Marilyn

[Lebokose le leqepheng la 42]

Lintlha Tseo U li Ngotseng

Lemoha Seo e Hlileng e Leng Sesosa

Na u batla ho ntlafatsa tsebo ea hao ea ho lemoha sesosa sa liqabang baneng ba motho? Haeba ho joalo, bala papiso ea Jesu ea mora ea ileng a tloha lapeng ’me a hafotsa lefa la hae. (Luka 15:11-32) Ela hloko tsela eo mora e moholo a ileng a itšoara ka eona ha moen’ae a khutlela lapeng. Ebe u araba lipotso tse latelang.

Ke’ng e entseng hore mora e moholo a itšoare joalo? ․․․․․

U nahana hore sesosa e ne e le eng? ․․․․․

Ntate o ile a leka ho rarolla bothata boo joang? ․․․․․

Mora e moholo o ne a lokela ho etsa eng e le hore a rarolle bothata boo? ․․․․․

Joale nahana ka ntho eo le sa tsoa ngangisana ka eona le ngoan’eno. Ebe u ngola likarabo tsa lipotso tse ka tlaase mona.

Le ne le tseka eng? ․․․․․

U nahana hore e ka ’na eaba sesosa e ne e le eng? ․․․․․

Le ka lumellana ka melao efe ea motheo e tla rarolla bothata boo ’me le thibele liqabang tse eketsehileng? ․․․․․

[Setšoantšo se leqepheng la 43]

Mathata a bana ba motho a tšoana le lihloba—e le hore u a rarolle u lokela ho sebetsana le sesosa sa ’ona, eseng u hlasele matšoao feela