“Ho Thaba Motho ea Fumaneng Bohlale”
E NE e le seroki, setsebi sa meralo ea ho haha ebile e le morena. O ne a amohela liranta tse limilione tse likete tse 1,5 ka selemo, a ruile ho feta morena ofe kapa ofe lefatšeng. Monna enoa o ne a boetse a tumme ka bohlale ba hae. Mofumahali ea neng a mo etetse o ne a khahliloe ke seo hoo a ileng a re: “Bona! ke ne ke sa bolelloa le halofo. U fetisitse ka bohlale le katleho lintho tse utloiloeng tseo ke ileng ka li mamela.” (1 Marena 10:4-9) Boemo boo e ne e le ba Morena Solomone oa Iseraele ea boholo-holo.
Solomone o ne a ruile a bile a le bohlale. ’Me sena se ile sa etsa hore e be eena eo ka ho khetheha a tsebang hore na ke hofe hoo ka sebele e leng habohlokoa haholo. O ile a ngola a re: “Ho thaba motho ea fumaneng bohlale, le motho ea fumanang temoho, etsoe ho ba le bona e le leruo ho molemo ho feta ho ba le silevera e le leruo ’me ho ba le bona e le lihlahisoa ho molemo ho feta khauta. Ke ba bohlokoa haholo ho feta likorale, ’me lintho tse ling tsohle tseo u li thabelang li ke ke tsa lekanngoa le bona.”—Liproverbia 3:13-15.
Leha ho le joalo, bohlale bo ka fumanoa hokae? Ke hobane’ng ha bo le bohlokoa ho feta maruo? Bo na le litšobotsi life tse khahlehang? Khaolo ea 8 ea buka ea Bibele ea Liproverbia, e ngotsoeng ke Solomone, e araba lipotso tsena ka tsela e hlollang. Khaolong eo, bohlale bo mothofalitsoe, joalokaha eka bo khona ho bua le ho etsa lintho. ’Me bohlale bo senola hore boa khahleha ebile ke ba bohlokoa.
“Bo Ntse bo Hoeletsa ka Lentsoe le Phahameng”
Selelekela sa khaolo ea 8 ea Liproverbia ke potso e sa hlokeng karabo, e reng: “Na bohlale bo ntse bo sa hoeletse, le temoho e ntse e sa ntše lentsoe la eona?”a E, bohlale le temoho li tsoela pele ho hoeletsa, empa ho hang ha bo tšoane le mosali ea itšoereng hampe ea lallang libakeng tse lefifi le ea hoeshetsang lipuo tse khelosang litsebeng tsa mocha ea jeoang ke bolutu le ea se nang phihlelo. (Liproverbia 7:12) “Bo eme tlhōrōng ea libaka tse phahameng, haufi le tsela, mateanong a litsela. Bo ntse bo hoeletsa ka lentsoe le phahameng lehlakoreng la liheke, khorong ea motse, menyakong eo ho kenoang ka eona.” (Liproverbia 8:1-3) Lentsoe le matla le le hlakileng la bohlale le utloahala hantle libakeng tsa batho bohle—lihekeng, mateanong a litsela, likhorong tsa motse. Ho bonolo hore batho ba utloe lentsoe lena ’me ba arabele.
Ke mang ea ka hanang hore hoo e ka bang e mong le e mong lefatšeng ea ratang ho ba le bohlale ba bomolimo bo tlalehiloeng Lentsoeng la Molimo le bululetsoeng, Bibele, a ka ba le bona? The World Book Encyclopedia e re: “Bibele ke buka e baloang haholo ho feta buka leha e le efe historing.” Ea eketsa: “Likopi tsa Bibele tse abuoeng li feta tsa buka leha e le efe e ’ngoe. Hape Bibele e fetoletsoe ka makhetlo a mangata, ka lipuo tse ngata ho feta buka leha e le efe e ’ngoe.” Kaha Bibele e fumaneha e feletse kapa e sa fella ka lipuo le maleme tse fetang 2 100, batho ba ka holimo ho karolo ea 90 lekholong ba na le bonyane karolo e itseng ea Lentsoe la Molimo ka puo ea bona.
Lipaki tsa Jehova li bolela molaetsa oa Bibele phatlalatsa libakeng tsohle. Linaheng tse 235, ka mafolofolo li bolela litaba tse molemo tsa ’Muso oa Molimo le ho ruta batho linnete tse fumanoang Lentsoeng la Molimo. Molula-Qhooa o hatisoang ka lipuo tse 140, le Tsoha! e hatisoang ka lipuo tse 83, ke limakasine tsa Lipaki tse thehiloeng Bibeleng ’me ho tsamaisoa tse fetang limilione tse 20 tokollo ka ’ngoe. Ka sebele bohlale bo ntse bo hoeletsa ka lentsoe le phahameng libakeng tsa batho bohle!
“Lentsoe la ka le ea ho Bara ba Batho”
Bohlale bo mothofalitsoeng bo qala ho bua ka tsela e latelang: “Kea le bitsa, Lōna banna, ’me lentsoe la ka le ea ho bara ba batho. Lōna ba se nang phihlelo, le utloisise masene; ’me lōna ba hlokang kelello, le utloisise pelo.”—Liproverbia 8:4, 5.
Mohoo oa bohlale o ea lefatšeng lohle. Bo mema moloko oohle oa batho. Esita le ba se nang phihlelo ba memeloa ho fumana masene kapa ho ba seli, ’me ba hlokang kelello ba memeloa ho fumana kutloisiso. Ka sebele Lipaki tsa Jehova li lumela hore Bibele ke buka ea batho bohle ’me li leka ka matla li sa khethe ho khothalletsa e mong le e mong eo li kopanang le eena ho nyarela ho eona ho fumana mantsoe a bohlale a ka hare ho eona.
“Mahalapa a ka a Bolela ’Nete”
Bohlale ha bo tsoela pele ho ipiletsa bo re: “Mamelang, etsoe ke bua ka lintho tse ka pele-pele, ’me ke ahlamisa molomo oa ka ka se lokileng. Etsoe mahalapa a ka a bolela ’nete ka lentsoe le tlaase; ’me bokhopo ke ntho e manyala molomong oa ka. Lipolelo tsohle tsa molomo oa ka ke tsa ho loka. Har’a tsona ha ho letho le sothehileng kapa le khopameng.” E, lithuto tsa bohlale li ntle haholo ebile li lokile, ke tsa ’nete ebile ke tsa ho loka. Ho tsona ha ho letho le mano kapa le khopameng. “Kaofela ha tsona li otlolohile ho ea lemohang, ’me li lokile ho ba fumanang tsebo.”—Liproverbia 8:6-9.
Ho loketse hore ebe bohlale boa phehella bo re: “Amohelang taeo ea ka eseng silevera, le tsebo ho e-na le khauta e ntle.” Boipiletso bona boa utloahala, “etsoe bohlale bo molemo ho feta likorale, ’me lintho tse ling tsohle tse thabeloang li ke ke tsa lekanngoa le bona.” (Liproverbia 8:10, 11) Hobane’ng? Ke’ng se etsang hore bohlale e be ba bohlokoa ho feta maruo?
“Litholoana Tsa ka li Molemo ho Feta Khauta”
Melemo eo bohlale bo e tlisetsang ea bo mamelang ke ea bohlokoa ho feta khauta, silevera kapa likorale. Bohlale ha bo bolela hore na melemo ena ke efe, bo re: “’Na, bohlale, ke lutse le masene ’me ke fumana esita le tsebo ea matla a ho nahana. Ho tšaba Jehova ho bolela ho hloea bobe. Ke hloile boiphahamiso le boikakaso le tsela e mpe le molomo o khelohileng.”—Liproverbia 8:12, 13.
Bohlale bo fa ea nang le bona masene le matla a ho nahana. Motho ea bohlale ba bomolimo o boetse o tšaba Molimo ka tsela e nang le tlhompho, kaha “ho tšaba Jehova ke qalo ea bohlale.” (Liproverbia 9:10) Kahoo, o hloile seo Jehova a se hloileng. Boiphahamiso, boikakaso, boitšoaro bo bobe le puo e khelohileng, ha li eo ho eena. Ho hloea ha hae se sebe ho mo sireletsa liphellong tse silafatsang tsa matla a mathelang motho hloohong. Ke habohlokoa hakaakang hore ba leng maemong a boikarabelo ka phuthehong ea Bokreste, hammoho le lihlooho tsa malapa ba batle bohlale!
Bohlale bo tsoela pele bo re: “Ke na le keletso le bohlale bo sebetsang. ’Na—kutloisiso; ke na le matla. Ka ’na marena a ntse a busa, le balaoli ba phahameng ba ntse ba laela hore ho be le ho loka. Ka ’na likhosana li ntse li busa e le likhosana, le bahlomphehi bohle ba ahlola ka ho loka.” (Liproverbia 8:14-16) Litholoana tsa bohlale li akarelletsa temohisiso, kutloisiso le matla—litšobotsi tse hlokoang haholo ke babusi, balaoli ba phahameng le bahlomphehi. Bohlale ke ba bohlokoa haholo ho ba leng boemong ba ho laola le ho ba eletsang ba bang.
Monyetla oa ho fumana bohlale ba ’nete o bulehetse e mong le e mong, empa hase bohle ba bo fumanang. Ba bang baa bo hana kapa baa bo qoba, leha bo se bo tlisitsoe malapeng a bona. Bohlale bo re: “Ke rata ba nthatang, ’me ba mpatlang ke bona ba mphumanang.” (Liproverbia 8:17) Bohlale bo fumanoa feela ke ba bo batlang ka matla.
Litsela tsa bohlale li khabane ’me li lokile. Bo putsa ba bo batlang. Bohlale bo re: “Maruo le khanya li ho ’na, matlotlo a lefa le ho loka. Litholoana tsa ka li molemo ho feta khauta, esita le ho feta khauta e hloekisitsoeng, ’me lihlahisoa tsa ka li molemo ho feta silevera e ntle. Ke tsamaea tseleng ea ho loka, bohareng ba litsela tsa kahlolo, ho etsa hore ba nthatang ba rue thepa; ’me matlo a bona a polokelo ke a boloka a tletse.”—Liproverbia 8:18-21.
Ho ekelletsa litšoanelehong le litšobotsing tse ntle haholo tse kang ho ba seli, matla a ho nahana, boikokobetso, temohisiso, bohlale bo ka sebelisoang le kutloisiso, melemo ea bohlale e akarelletsa maruo le tlhompho. Motho ea bohlale a ka ’na a fumana leruo ka mekhoa e sa belaetseng, ’me o tla atleha moeeng. (3 Johanne 2) Bohlale bo boetse bo tlisetsa motho tlhompho. Ho feta moo, o khotsofatsoa ke seo a se fumanang, ’me o na le khotso ea kelello le letsoalo le letle ho Molimo. E, ho thaba motho ea fumaneng bohlale. Ka sebele litholoana tsa bohlale li molemo ho feta khauta e hloekisitsoeng le silevera e ntle.
Keletso ee e nakong hakaakang ho rōna, kaha re phela lefatšeng le ratang lintho tse bonahalang moo ho phahamisoang ho rua ka tsela efe kapa efe le joang kapa joang! E se eka re ke ke ra hlokomoloha kamoo bohlale bo leng bohlokoa kateng kapa ra fumana leruo ka bolotsana. E se eka le ka mohla re ke ke ra hlokomoloha litokisetso tse fanang ka bohlale—e leng liboka tsa rōna tsa Bokreste le thuto ea boinotšing ea Bibele le lingoliloeng tse lokiselitsoeng ke “lekhoba le tšepahalang le le masene”—molemong oa ho rua feela.—Matheu 24:45-47.
“Ke Ile ka Hlomamisoa ho Tloha Nakong e sa Lekanyetsoang”
Ho mothofatsoa ha bohlale ho leng khaolong ea 8 ea Liproverbia hase feela mokhoa oa ho hlalosa litšobotsi tsa tšoaneleho e sa bonahaleng. Ka tšoantšetso ho boetse ho amana le pōpo ea Jehova ea bohlokoahali. Bohlale bo tsoela pele ho re: “Jehova o ile a ntlhahisa ke le tšimoloho ea tsela ea hae, ke le oa pele-pele linthong tsa khale tseo a li finyeletseng. Ke ile ka hlomamisoa ho tloha nakong e sa lekanyetsoang, ho tloha qalong, ho tloha linakong tsa pele ho lefatše. Ha ho ne ho se na maliba ke ile ka hlahisoa joalokaha eka ke ka bohloko ba pelehi, ha ho ne ho se na liliba tse tletseng metsi a mangata. Pele lithaba li thehoa, pele ho maralla, ke ile ka hlahisoa joalokaha eka ke ka bohloko ba pelehi, ha a sa ntse a e-s’o etse lefatše le libaka tse sabaletseng le karolo ea pele ea lerōle le lengata la naha e behang.”—Liproverbia 8:22-26.
Tlhaloso ee e ka holimo ea bohlale bo mothofalitsoeng e tšoanela hakaakang se boletsoeng mabapi le “Lentsoe” ka Mangolong! Moapostola Johanne o ile a ngola a re: “Tšimolohong Lentsoe o ne a le teng, ’me Lentsoe o ne a e-na le Molimo, ’me Lentsoe e ne e le molimo.” (Johanne 1:1) Ha bohlale bo mothofalitsoe, bo tšoantšetsa Mora oa Molimo, Jesu Kreste, pele e e-ba motho oa nama.b
Jesu Kreste ke “letsibolo la pōpo eohle; hobane lintho tse ling tsohle tse maholimong le tse lefatšeng li ile tsa bōptjoa ho sebelisoa eena, lintho tse bonahalang le lintho tse sa bonahaleng.” (Bakolose 1:15, 16) Bohlale bo mothofalitsoeng bo tsoela pele: “Ha [Jehova] a lokisetsa maholimo ke ne ke le teng; ha a laela hore ho be le selika-likoe holim’a boliba, ha a tiisa maru holimo, ha a etsa hore mehloli ea boliba e be matla, ha a behela leoatle molao-taelo oa hae e le hore metsi a se ke a fetela ka nģ’ane ho taelo ea hae, ha a laela hore ho be le metheo ea lefatše, joale ke ile ka ba mabapa le eena ke le mosebetsi ea hloahloa, ’me ka ba eo a neng a mo rata ka ho khethehileng letsatsi le letsatsi, ke ntse ke nyakaletse ka pel’a hae ka nako eohle, ke ntse ke nyakaletse ka lebaka la naha e behang ea lefatše la hae, ’me lintho tseo ke neng ke li rata li ne li le ho bara ba batho.” (Liproverbia 8:27-31) Mora oa Jehova oa letsibolo o ne a le haufi le Ntate oa hae, a sebetsa ka mafolofolo le eena—’Mōpi oa maholimo le lefatše ea se nang thaka. Ha Jehova Molimo a ne a bōpa motho oa pele, Mora oa Hae o ne a sebetsa le eena e le Mosebetsi ea Hloahloa. (Genese 1:26) Ha ho makatse ha Mora oa Molimo a thahasella moloko oa batho haholo a bile a o rata haholo hakana!
“Ho Thaba Motho ea ’Mamelang”
E le bohlale bo mothofalitsoeng, Mora oa Molimo o re: “Joale, Lōna bara, le ’mamele; e, ho thaba ba bolokang litsela tsa ka. Mamelang taeo ’me le hlalefe, hape le se ke la bontša ho hlokomoloha leha e le hofe. Ho thaba motho ea ’mamelang ka ho lula a falimehile menyakong ea ka letsatsi le letsatsi, ka ho lebela lipalong tsa menyako ea ka. Etsoe ka sebele ea mphumanang o tla fumana bophelo, ’me o fumana kamohelo e tsoang ho Jehova. Empa ea nqobang o ntša moea oa hae kotsi; bohle ba ntlhoileng haholo ke bona ba ratang lefu.”—Liproverbia 8:32-36.
Jesu Kreste ke eena eo e leng bohlale ba Molimo. “Ho eena ho patiloe ka hloko matlotlo ’ohle a bohlale le a tsebo.” (Bakolose 2:3) Joale a re mo mameleng ka hloko ’me re latele mehato ea hae haufi-ufi. (1 Petrose 2:21) Ho mo hana ke ho ntša meea ea rōna kotsi le ho rata lefu, hobane ‘ha ho lebitso le leng leo re tla pholoha ka lona.’ (Liketso 4:12) Ka sebele, a re amoheleng Jesu e le eo Molimo a re lokisetsang poloko ka eena. (Matheu 20:28; Johanne 3:16) Kahoo, re tla ba le thabo e tlisoang ke ‘ho fumana bophelo le kamohelo e tsoang ho Jehova.’
[Mongolo o botlaaseng ba leqephe]
a Lentsoe la Seheberu bakeng sa “bohlale” le ka botšehaling. Kahoo, liphetolelo tse ling li sebelisa liemeli tse ka botšehaling ha li bua ka bohlale.
b Taba ea hore lentsoe la Seheberu bakeng sa “bohlale” kamehla le ka botšehaling ha e hanyetsane le hore bohlale bo sebelisetsoe ho emela Mora oa Molimo. Lentsoe la Segerike bakeng sa “lerato” polelong e reng “Molimo ke lerato” le lona le ka botšehaling. (1 Johanne 4:8) Empa, le sebelisetsoa ho bolela Molimo.
[Litšoantšo tse leqepheng la 26]
Bohlale ke ba bohlokoa haholo ho ba leng maemong a boikarabelo
[Litšoantšo tse leqepheng la 27]
U se ke ua hlokomoloha litokisetso tse fanang ka bohlale