Bacha Baa Botsa . . .
Nka Loantša Tloaelo ea ho Pholla Litho Tsa Botona Kapa Botšehali Joang?
“LE HA ke loana, ha ke loane joalo ka hoja ke otlana le moea feela,” ho ngotse moapostola oa Mokreste Pauluse. (1 Ba-Korinthe 9:26) O bapisitse ntoa ea ho laola litakatso tsa hae le ho loana papaling ea litebele. Sebapali sa litebele se otlang moea feela kapele se tla hlōloa ke ntoa. Ka lebaka leo, hore motho a hlōle ntoeng khahlanong le tloaelo ea ho pholla litho tsa botona kapa botšehali ho li khotsofatsa, motho o tlameha ho tseba kamoo a ka nepang ha a akhela boiteko ba hae, kapa “ho otla.”a
“Lokisetsang Menahano ea Lōna Ketso”
Ntoa khahlanong le ho pholla litho tsa botona kapa botšehali ho li khotsofatsa e loanoa monahanong oa rōna. Kahoo, Bibele ea eletsa: “Lokisetsang menahano ea lōna ketso; itšoareng.” (1 Petrose 1:13, New International Version) Ka mohlala, mohlomong re ka ’na ra hlokomela ntho e ’ngoe e tsosang takatso. Monahano o sekamela ho solla likhopolong tse joalo e be takatso e ba matla. (Mattheu 5:28) Ha seo se etsahala, ’mele oa rōna o sekamela takatsong ea botona kapa botšehali. Ha menahano ea rōna e solla likhopolong tse fosahetseng ka nako e telele, ho tsoela pele hona ho eketsehileng ha ’mele ho fihla sehlohlolong se thabisang. Qetellong, tlhoro ea ho tsoheloa e ka lebisa ho pholleng litho tsa botona kapa botšehali ho li khotsofatsa. Empa monahano o lokela ho itlhomella ka matla ’me o hanele likhopolo tse litšila. Ha o etsa joalo, joale ho tsoheloa ho tla fela kapele ’me ho se ikutloe hamonate leha e le hofe ha ’mele ka lebaka la khatello ho a fela.
Leha ho le joalo, ho hanela likhopolo tse mpe ho boima, haholo ha motho a le mong bosiu. Mocha ea lilemo li 17 o hlalosa mehato eo a e nkang: “Pele ho tsohle, ke leka ho ‘fetola taba,’ ho tlosa monahano oa ka likhopolong tse bakang ho tsoheloa. Hape, ka ho elelloa hore qetellong tšusumetso e tla fela ho nolofatsa lintho.” “Ho fetola taba” ho ka hloka ho fetang feela boiteko ba kelello. Mosali e mong e mocha oa phaella: “Ntho e molemohali eo u ka e etsang ke ho tsoha hang betheng ’me u etse mosebetsi o itseng, kapa ho ja lijo tse bobebe, hore kelello ea hao e nahane ka lintho tse ling.” E, iqobelle ho nahana ka ‘tsohle tsa ’nete, tsohle tse hlomphehang, tsohle tse lokileng, tsohle tse hloekileng, tsohle tse ratehang, tsohle tse botumo bo botle.’—Ba-Filippi 4:8.
Haeba u thatafalloa ho robala, itloaetse ka matla ho etsisa Morena Davida ea tšepahalang, ea ngotseng: “Ha ke u hopola [Molimo] ke sekame liphateng tsa ka, ke ntse ke nahana tsa hao ka linako tsa bosiu.” (Pesaleme ea 63:6) Ho qobella menahano ea rōna ho nahana ka Molimo le litšoaneleho tsa oona hangata ho felisa khatello. “Lōna ba ratang Jehova, hloeang bobe,” ho ngotse mopesaleme. (Pesaleme ea 97:10) Ha ho bonolo ho hloea tloaelo e tlisang boithabiso ba nakoana nameng, empa tsoela pele ho nahana kamoo Molimo o talimang tloaelo ena e litšila kateng. Leha ho le joalo, hape u lokela ho . . .
Nka Mehato ea Thibelo
“Motho ea pelo-keletsi o bonela kotsi pele, ’me oa itšireletsa; empa ea leebelo eena o ea pele, ’me o oela tsietsing,” ho ngotse monna ea bohlale ea bululetsoeng. (Liproverbia 22:3) Ho ea ka lentsoe la mathomo la Seheberu, “pelo-keletsi” mohlaleng ona e bolela “ka potlako, boemo bo lokileng ba monahano kapa kutloisiso.” Motho ea joalo o nahana e sa le pele ’me o tseba se tla mpefatsa boemo. Kahoo, haeba u fumana hore mesebetsi e meng, liaparo tse ling, kapa mefuta ea lijo e etsa hore u tsoheloe, qoba ka ho feletseng lintho tsa mofuta o joalo.b Qoba likoranta, mananeo a TV kapa libaesekopo tse litšila joaloka ha u ne u tla qoba lefu la seoa. Se ke ua tsoela pele u sheba lintho tse joalo. “U furallise mahlo a ka talimong ea lefeela,” ho rapetse mopesaleme. (Pesaleme ea 119:37) Likhopolo tse joalo tse litšila li tla lula kelellong ea hao ’me hangata li tsohe ha u le mong.
Ke habohlokoa haholo ho nka mehato ea ho ‘itšireletsa’ mathateng a nako e tlang ha u utloile bohloko maikutlong kapa u fokola, mohlomong u tepelletse maikutlong. “Ha u tepella mohl’a tsietsi, matla a hao a manyenyane,” ho hlokomelisa Liproverbia 24:10. Ho tseba hore linakong tse joalo matla a hao a fokola, kapa a be “manyenyane,” leka ho hlophisa lintho tsa hao kamoo ho khonehang ho qoba ho ba mong nako e telele. Rera kemiso e felletseng ea mesebetsi e hahang e tla boloka monahano oa hao u amehile mesebetsing e phephetsang, e u nehang monyetla o monyenyane oa ho nahana ka boitšoaro bo bobe. E ba seli haholo ka seo u se kenyang monahanong oa hao. Mosali eo litakatso tsa hae li bang matla haholo ka linako tse ling tsa khoeli ka ho tšoanang a sebelise bohlale bona ho hlōla mathata ana a phaellang.
Le hoja ho sebelisa litlhahiso tse latelang ho tla thusa, batho ba bangata ba loanneng ka katleho le tloaelo ena e mpe ba fumane hore tharollo ea sebele e itšetlehile ka ho hlasela tloaelo ka tsela ea moea.
Tlhaselo ea Moea
Monna ea lilemo li 27 ea loanneng le tloaelo ena ho tloha a le lilemo li 11 qetellong o ile a tseba ho hlōla. Joang? Pele ho tsohle, ka hloko o ile a qoba litšoantšo tsa bootsoa. “E ne e le taba ea ho tsoela pele feela ka ho sebelisa likofuto tsohle tsa ka tsa moea,” o hlalositse. “Ke bala Bibele, bonyane likhaolo tse peli letsatsi ka leng ntle ho ho fosa.” O entse sena a sa khaotse ka lilemo tse tharo.
Bakreste ba bang ba ileng ba thatafalloa ho hlōla tloaelo ena ba lumetse hore thuto ea botho ea Lentsoe la Molimo e bile lebaka la sehlooho. “Ka nako e ’ngoe, ke ne ke na le takatso e matla ea ho pholla setho,” ho tlalehile Mokreste e mong eo bothata ba ho pholla setho bo tsoetseng pele le kamor’a lenyalo. “Ho ne ho na le khatello e tlisoang ke mosebetsi oa ka le lintho tse ling tse ngata hoo thuto ea ka ea botho e ileng e qala ho fokola. Ke ile ka bona bohlokoa ba ho ithuta ka ho eketsehileng. Sena se thusitse, ’me ka thabo ke hlōtse takatso ena ’me ha e-so nkhathatse hape.”
‘Ho eketsa ka mehla ho sebeletsa Morena,’ joaloka mosebetsi oa ho ruta ba bang Bibele, hoa thusa. (1 Ba-Korinthe 15:58) Mosali e mong ea hlōtseng mokhoa oa ho pholla setho o boletse: “Ntho e ’ngoe e nthusang ho qoba tloaelo ena ke hore joaloka moevangeli oa nako e tletseng monahano oa ka le matla kaofela li lebisitsoe ho thuseng ba bang ho fumana boemo bo amohelehang ba botsoalle le Molimo.”
Qetellong, ho thusa ho itšoara bosiu, Mokreste e mong oa eletsa: “Pele u robala, bala ntho e ’ngoe e amanang le lintho tsa moea. Ke habohlokoa hore monahano oa ho qetela oa letsatsi e be oa moea. Hape nakong ena thapelo e thusa haholo.”
Bohlokoa ba Thapelo
E, ho loantša tloaelo ena e mpe ka katleho ho batla “matla a fetang a tloaelehileng.” Sena se tsoa ho Molimo. (2 Ba-Korinthe 4:7, NW) Ka lithapelo tse tsoang pelong, u ka kōpa matla ana a Molimo. “Le tšollele lipelo tsa lōna pel’a oona [Molimo],” ho boletse mopesaleme. (Pesaleme ea 62:8) Molimo o tšepisa hore ba o atamelang ka “puo e lokolohileng” o tla ba nea “thuso ka nako e loketseng.” (Ba-Heberu 4:16, NW) Mofumahatsana e mong e mocha oa Mokreste ea neng a tšoenngoa ke tloaelo ena o tlalehile: “Thapelo ke thuso ea kapele ea matla. Ho rapela nakong eo takatso e phahamang ho hlile hoa thusa.” Hape, ha u tsoha le nakong ea motšehare, bolella Molimo qeto ea hao ’me u kōpe thuso ea hae e matlafatsang ea moea o halalelang.—Luka 11:13.
Lithapelo tse tšepahalang li tla u atametsa haufi le Molimo, ’me Molimo e ba oa sebele le Mothusi oa motho. Ho nahana ka botsoalle ba hao le Molimo le ho lakatsa ho boloka “puo e lokolohileng” ke habohlokoa. Leha ho le joalo, ka linako tse ling motho a ka khaotsa ho rapela, mohlomong ka lebaka la masoabi kapa hobane a fumana ho tsoheloa ho thabisa hoo a sa batleng ho khaotsa. Ke hona nakong eo maikutlo a joalo a tlamehang ho haneloa. Bibele e re: ‘Tiea thapelong.’ Ka ho rapela Molimo ka kōpo—u kōpa thuso nakong eo—kamehla motho o tla fumana hore boikutlo bo bobe bo tla fela.—Ba-Roma 12:12.
Thuso ho Tsoa ho ba Bang
Haeba boiteko ba hao bo sa atlehe ’me ka sebele u batla ho hlōla, joale buisana le motho e mong ea ka thusang, joaloka motsoali kapa motho ea tšoanelehang moeeng. Mohlankana e mong ea neng a hlōloa ke ntoa ea ho ipholla setho o ile a fihla moo a nyahamang ka ho feletseng. O re: “Mantsiboeeng a mang ke ile ka buisana le ntate ka lekunutung ka taba ena. Ka sebelisa litsela tsohle tse neng li hlokahala ho ’molella. Ke ile ka lla ha ke ntse ke ’mollela, hobane ke ne ke soabile haholo. Empa nke ke ka lebala seo a ileng a se bua. Ka ho bososela ha tiisetso sefahlehong sa hae, a re: ‘Ke motlotlo ka uena.’ O ile a utloisisa kamoo ho bileng thata kateng ho fihlela ke pheta taba eohle. Ha ho mantsoe a ka beng a phahamisitse moea oa ka le boikemisetso ka ho eketsehileng ho feta ao.
“Eaba Ntate o mpontša mangolo a ’maloa ho nthusa ho bona hore ke ne ke sa ‘ea hōle haholo,’” mocha o tsoetse pele, “joale a eketsa mangolo ho nkholisa hore ke utloisisa botebo ba tsela ea ka e fosahetseng. O boletse hore haeba ke batla ‘ho boloka letlapa la ho ngolla le hloekile’ ka nako e itseng, ’me re tla buisana ka hona hape. A mpolella hore ke se lumelle hoo ho ’nyahamise haeba ke ne ke thella, tsoela pele ka nako e teletsana u sa ineele nakong e tlang.” Kamor’a ho hlōla bothata ka ho feletseng, mohlankana o phaelletse: “Ho ba le motho ea utloisisang bothata ba ka le ho nthusa ebile molemo o moholohali.”
Ho batla thuso ea moholo ka phuthehong ea Bokreste ebile thuso ho ba bangata. Basali ba ka ikutloang ba thatafalloa ho buisana bothata bona le monna hangata ba ho fumane ho thusa ho buisana le mosali oa Mokreste ea hōlileng. (Tite 2:3, 4) Tsebo e thusang ea batho bana e tla matlafatsa boiteko ba hao ho hlōla ntoeng ea ho pholla litho tsa botona kapa botšehali. Maele a Bibele ke a ’nete hakaakang: “Ea bohlale o na le matla, ea rutehileng o na le matla a maholo; ke ka masene motho a futuhang, moo baeletsi ba leng bangata a ke ke a lesa ho hlōla”.—Liproverbia 24:5, 6.
Ho Sebetsana le Bothata Bona ha bo Tsoha Hape
Kamor’a ho sebetsa ka thata ho hlōla tloaelo ena, mocha e mong o ile a khathatsoa ke ho tsoha hape ha bothata. Oa lumela: “Ho ne ho tšoana le ha eka ho beiloe tšepe e boima holim’a ka. Ke ne ke ikutloa ke se bohlokoa. ’Me ka fihlela qeto ena: ‘Ke se ke ile hōle haholo. Hona joale ha ke na mohau oa Jehova, ke hobane’ng ha ke lokela ho ikutloisa bohloko ka ho khaotsa tloaelo ena?’” Leha ho le joalo, ho tsoha hape ha bothata ha ho bolele hore motho o se a hlōtsoe ke ntoa. Ngoanana ea lilemo li 19 ea loanneng le tloaelo ena ka lilemo tse hlano o hlalositse: “Qalehong ho ne ho etsahala bosiung bo bong le bo bong, empa ka qala ho itšetleha ka Jehova haholoanyane, ’me ka thuso ea moea oa hae mohlomong ke hlōleha ka makhetlo a tšeletseng ka selemo. Ke ikutloa ke soabile kamor’a moo, empa nako e ’ngoe le e ’ngoe ha ke hlōleha, ha teko e latelang e tla, ke matla haholoanyane.” Kahoo butle-butle o hlōla ntoa ea hae.
Ha bothata bo tsoha hape, hlahloba lintho tse lebisitseng ho bona. Mocha e mong, ha a ne a thellela tloaelong hape, o lumetse: “Ke rapella tšoarelo, ’me ke hlahloba lintho tseo ke ’nileng ka li bala kapa ka nahana ka tsona. Kamehla ke khona ho qolla lebaka la ho thella. Ka tsela ena ke tseba ho khaotsa ho etsa seo le ho lokisa.” Ka ho hlahloba kamehla sesosa sa bothata leha e le bofe, motho a ka tseba ho hlahloba tsoelopele ea hae.
Meputso ea Ntoa e Molemo
Ha mohlankana e mong a qetella a hlōtse bothata ba ho ipholla setho, o itse: “Ho ne ho tšoana le ha eka ho tlositsoe tšepe e boima holim’a ka.” Mocha e mong oa Mokreste o tlalehile: “Hoba ke hlōle bothata bona, ke tseba ho boloka letsoalo le letle ka pel’a Jehova, ’me eo ke ntho e ’ngoe eo ke neng nke ke ka e reka ka letho!”
E, letsoalo le letle, ho ikutloa u na le seriti, ho sebelisa nako ea hao hamolemo le matla a hao a maikutlo, monyetla o fokolang oa ho etsa boitšoaro bo bobe, le kamano e haufi-ufi le Molimo ke meputso ea ntoa e molemo khahlanong le ho pholla litho tsa botona kapa botšehali. “Hajoale ke latsoa thabo e khōlō hobane ke ikutloa ke na le ‘taolo’ ’meleng oa ka kamor’a ho loana ntoa e telele,” ho boletse mosali e mocha ea neng a nahana hore ke ‘lekhoba’ la ho ipholla setho. “Joale ke tseba bohlokoa ba ho hloea seo Jehova a se hloileng. Thuso e khōlō ebile ho nahana ka kamano ea ka le eena. Ke bone kamoo e leng booatla kateng ho lumella ho ipholla setho ho senya kamano ea bohlokoahali eo nkileng ka ba le eona. Nkholoe, ntoa ea ho hlōla tloaelo ena e tšoanela boiteko.” Hape ka tsela ena, motho o lokela ho latela keletso ea moapostola Pauluse ho 1 Ba-Korinthe 9:25-27, eo karolo ea eona, e reng: “Ke mpa ke laea ’mele oa ka, ke ithapisetsa oona; e se re mohlomong ha ke boleletse ba bang Evangeli, ’na ka fumanoa ke sa lokeloa ke ho amoheloa.”
[Mongolo o botlaaseng ba leqephe]
a Litokollo tsa Tsoha! tsa September 8 le December 8, 1987, li bontšitse hore na ke hobane’ng ha tloaelo ena e le thata ho tloheloa le hore ke hobane’ng ha Bakreste ba lokela ho e hanela.
b Encyclopaedia Britannica (1946), ha e bua ka se ka fokotsang takatso ea botona kapa botšehali, e re: “Ho qoba lijo tse nang le mafura le linoko, haholo-holo lino tse tahang, ho bohlokoa.” Lino tse tahang li ka fokolisa matla a ’mele le ho thatafatsa boitšoaro.
[Lebokose le leqepheng la 19]
Ho loantša tloaelo ea ho pholla litho tsa botona kapa botšehali ka katleho ho hloka hore motho a (1) qobe likhopolo tse bakang ho tsoheloa, (2) ho hlasela tloaelo ka tsela ea moea u sebelisa mekhoa e metle ea boithuto ba botho, (3) rapella thuso ea Molimo nakong e loketseng, le (4) maemong a mang, buisana le Mokreste ea hōlileng ka bothata bona