“Balisa ba Tumellanong le Pelo ea Ka”

1, 2. (a) Ho ka etsahala’ng haeba mohlape oa linku o sa sireletsoa? (b) Mehleng ea ha ho ne ho ngoloa Bibele, mosebetsi oa molisa o ne o akarelletsa eng?

HA Hiroyasu oa Japane e ne e sa le moshanyana, ’mè oa hae o ile a reka pheleu le nku e tšehali. Hiroyasu o ne a li lisa, ’me nku e tšehali e ne e tsoala likonyana tse peli ka selemo, kahoo mohlape o ile oa qala ho hōla. Ha a se a le lilemo li 12, ho ne ho se ho e-na le linku tse ka bang 12 kapa 13. O re: “Hoseng ho hong ha ke ntse ke robetse, ke ile ka utloa linku li lla. Ha kea ka ka tsoela ka ntle hang-hang. Qetellong ke ile ka tsoa, ’me ke ile ka bona sehlopha sa makanyane se baleha se e-tsoa moo likonyana tseso li neng le teng, ’me se ne se li harotse limpa. Ke ile ka hlaphasela ke batla ’m’a tsona. Ke ile ka e fumana e ntse e phela, empa e le ka har’a letamo la mali. Ke pheleu feela e ileng ea pholoha. Ke ne ke utloile bohloko haholo. Ke ne ke lokela hore ebe ke ile ka ea hloela mohlape hang ha ke ne ke utloa linku li lla. Ho ne ho se seo li ka se etsang ho itšireletsa makanyaneng ao.”

² Mehleng ea ha ho ne ho ngoloa Bibele, hoo e batlang e le motho e mong le e mong o ne a tseba mosebetsi oa molisa. Mosebetsi oa hae e ne e le ho isa mohlape oa hae makhulong le ho tiisa hore liphoofolo tseo a neng a li lisa li fepeha hantle. O ne a boetse a li sireletsa libataneng ’me a batla tse lahlehileng. (1 Sam. 17:34-36) Molisa o ne a bona hore mohlape oa hae oa botha hore o phomole ho se letho le o tšoenyang. O ne a boetse a thusa linku ha li tsoala ebe o hlokomela likonyana tseo. Bangoli ba bangata ba Bibele, ba akarelletsang Jeremia, ba ’nile ba sebelisa mohlala oa molisa e le papiso ha ba bua ka monna ea filoeng mosebetsi oa ho hlokomela batho, ebang ke ’musi kapa molebeli oa bona moeeng.

 3. Jeremia o ne a bua ka’ng ha a ne a sebelisa mantsoe ‘molisa’ le ‘ho lisa’?

³ Batho ba bang ka phuthehong ea Bokreste ba ka ’na ba nahana hore baholo ke balisa feela ha ba etela barab’abo bona ho ba thusa le ho ba khothatsa. Leha ho le joalo, ho latela tsela eo Jeremia a sebelisitseng mantsoe ‘molisa’ le ‘ho lisa’ ka eona, rea bona hore o a sebelisitse ho hlalosa likamano tsohle tseo balebeli ba Juda ba neng ba e-na le tsona le sechaba. Hangata Molimo o ne a nyatsa likhosana, baprofeta le baprista ba Juda a re ke balisa ba babe kaha ba ne ba sa natse lintho tse hlokoang ke batho feela ba tloaelehileng. (Jer. 2:8) Ba ne ba sa tšoare “linku” hantle, ba ne ba li khelosa, ba bile ba sa li tsotelle ’me ka boithati ba ne ba phehella lintho tse batloang ke bona. Batho ba Molimo ba ne ba le boemong bo tšosang kaha ba ne ba sa tsotelloe moeeng. Jehova o ile a re balisa bao ba bohata ba “malimabe,” ’me a tiisetsa batho ba hae hore o ne a tla ba fa balisa ba nang le lerato, ba neng ba tla ba mamela le ba neng ba tla sireletsa mohlape e le kannete.—Bala Jeremia 3:15; 23:1-4.

 4. Ke bo-mang ba hlokomelang mohlape oa Molimo kajeno, ’me ba etsa seo ka moea ofe?

⁴ Tšepiso ea Molimo e ile phethahala haholo-holo ho Molisa e Moholo oa linku tsa Jehova e leng Jesu, eo e ileng ea e-ba Hlooho ea phutheho ea Bokreste. O ile a ipitsa “molisa ea khabane,” ea neng a hlile a qenehela batho bao a neng a ba etella pele. (Joh. 10:11-15) Kajeno, Jehova o hlokomela mohlape oa hae o lefatšeng ka balisa ba tlaasana, e leng barab’abo rōna ba tlotsitsoeng ba sehlopha sa lekhoba le tšepahalang le le masene hammoho le baholo ba hlokolosi ba “bongata bo boholo.” (Tšen. 7:9) Balisa bana ba leka ka matla ho bontša moea oa boitelo oo Jesu a neng a e-na le oona. Ba labalabela ho fepa phutheho le ho e baballa, e le ha ba etsisa Kreste. Ho malimabe motho ofe kapa ofe ea hlokomolohang barab’abo kapa ea renang ka thata holim’a bona kapa ea ba khahlapetsang kapa ea ikhohomosetsang bona! (Mat. 20:25-27; 1 Pet. 5:2, 3) Jehova o lebeletse hore balisa ba Bakreste ba be joang kajeno? Re ka ithuta eng libukeng tseo Jeremia a li ngotseng mabapi le hore na baholo ba lokela ho ba le maikutlo afe a nepahetseng le sepheo sefe se nepahetseng ha ba ntse ba phetha boikarabelo ba bona? A re ke re hlahlobeng karolo eo ba e phethang ha ba fana ka thuso, ha ba sireletsa, ha ba ruta ka ntle le ka hare ho phutheho le ha ba ahlola.

5-7. (a) Jehova o lebeletse hore linku tsa hae li hlokomeloe ka tsela efe, hona hobane’ng? (b) Baholo ba ka bontša joang hore ehlile ba rata barab’abo bona, ho akarelletsa le ba hlahlathetseng?

⁵ Moapostola Petrose o ile a re Jehova ke “molisa le molebeli oa meea ea [rōna].” (1 Pet. 2:25) Molimo o bontša hore o na le maikutlo afe ka “linku” tsa hae? Re fumana karabo ha re sheba se ileng sa etsahala mehleng ea Jeremia. Ka mor’a hore Jehova a nyatse balisa ba babe, ba neng ba qhalakanya mohlape le ba neng ba o hlokomoloha, o ile a re o ne a tla “bokella” linku tsa hae, a li khutlisetse lekhulong la tsona. O ile a tšepisa hore o ne a tla ba hlahisetsa balisa ba molemo, ‘bao ka sebele ba neng ba tla ba lisa’ ’me ba sireletse batho ba hae lireng tse sehlōhō. (Jer. 23:3, 4) Ka sebele, linku tsa Jehova e ne e le tsa bohlokoa ho eena. Le kajeno linku tsa hae ke tsa bohlokoa. O tetse ntho ea bohlokoa haholo molemong oa boiketlo ba tsona ba ka ho sa feleng.—1 Pet. 1:18, 19.

⁶ Joaloka balisa ba sebele, balebeli ba Bakreste ha ea lokela hore e be batho ba sa tsotelleng ha ba sebeletsa phutheho. Haeba u sebeletsa u le moholo, na u ikitlaelletsa hore u lule u le seli ho hlokomela haeba barab’eno ba e-na le mathata, hona na u ikemiselitse ho ba thusa hang-hang? Morena Solomone ea bohlale o ile a ngola a re: “U tšoanela ho tseba ponahalo ea mohlape oa hao ka hohle-hohle. Beha pelo ea hao mehlapeng ea hao.” (Liprov. 27:23) Temana eo e totobatsa kamoo balisa ba sebele ba sebetsang ka thata kateng; empa, ha e le hantle e ka sebelisoa le tabeng ea tlhokomelo eo balisa ba moea ba fanang ka eona ka phuthehong. Haeba u sebeletsa u le moholo, na u hlokolosi hore u se ke ua ba le tšekamelo ea ho hatella ba bang? Taba ea hore Petrose o ile a bua ka “ho rena ka thata holim’a bao e leng lefa la Molimo” e bontša hore e hlile ke ntho e ka etsahalang hore moholo a etse joalo. Ke sefe seo u ka se etsang ho thusa hore se boletsoeng ho Jeremia 33:12 se phethahale? (E bale.) Batsoali ba se nang balekane, bahlolohali, malapa a lenyalo la bobeli, batho ba hōlileng le bacha ba ka ’na ba hloka hore ba hlokomeloe ba be ba thusoe ka tsela e itseng e khethehileng.

⁷ Joalokaha molisa a ka etsa ka linku tsa sebele, ka linako tse ling ho hlokahala hore molisa oa phutheho a batle batho ba hlahlathetseng ka mabaka a itseng ’me a ba thuse. E le hore a etse seo, ho tla hlokahala hore a itele a be a ikokobetse. Ka mamello o qeta nako a hlokomela batho bao a filoeng boikarabelo ba ho ba hlokomela. E ka ba hantle hore ka botšepehi baholo ba phutheho ba ipotse: ‘Ke leka ka matla hakae ho khothatsa ba bang le ho ba matlafatsa ho e-na le ho ba nyatsa kapa ho ba tšoaea liphoso? Na ke hlile ke batla ho ntlafatsa?’ Ho ka ’na ha hlokahala hore ka linako tse ling u etse boiteko ka makhetlo a mangata ho thusa motho hore a bone lintho ka tsela eo Molimo a li bonang ka eona. Haeba mora kapa morali’abo rōna a le leqe ho amohela keletso ea Mangolo (eseng feela maikutlo a motho), hopola Molisa le Molebeli ea Phahameng ka ho Fetisisa e leng Jehova. Ka mamello o ‘ile a ’na a bua’ a leka ho thusa batho ba hae ba neng ba sa mamele. (Jer. 25:3-6) Batho ba bangata ba Molimo kajeno ha ba etse lintho tse mpe, empa ha ho hlokahala hore ba fuoe keletso, moholo o lokela ho fana ka eona joalokaha Jehova a ile a fana ka eona.

 8. Balisa ba moea ba ka etsisa mohlala oa Jeremia joang?

⁸ Jeremia o ile a rapella Bajuda ba habo ha ho ne ho sa ntse ho e-na le tšepo ea hore ba ne ba ka ’na ba khutlela ho Jehova. O ile a re ho Molimo: “Hopola ha ke eme ka pel’a hao hore ke bue se molemo malebana le bona, ho khutlisa khalefo ea hao ho bona.” (Jer. 18:20) Mantsoe ana a bontša hore Jeremia o ne a sheba lintho tse ntle tseo barab’abo ba neng ba li etsa, a sa ba nahanele hampe. Kajeno, balebeli ba Bakreste ba lokela ho ba le maikutlo ao Jeremia a neng a e-na le ’ona ho fihlela ho hlakile hore motho ha a bake ebile o ikemiselitse ho etsa se sebe. Bohato bo nepahetseng ke ho babatsa batho ba bang ha ba etsa hantle le ho ba rapella esita le ho rapela le bona.—Mat. 25:21.

9, 10. Ke hobane’ng ha ho ba molisa ea molemo (moholo oa phutheho) ho bolela ho ba mosuoe?

⁹ Tumellanong le seo re se balang ho Jeremia 3:15, balisa ba Bakreste ba lokela ho “fepa [ba bang] tsebo le temohisiso,” e leng hore ba lokela ho sebeletsa e le mesuoe. (1 Tim. 3:2; 5:17) Jehova o ile a tšepisa batho ba hae hore balisa ba molemo ba ne ba tla etsa seo. Kahoo, o ile a khothalletsa Bajuda hore ba amohele khalemelo e neng e tsoa ho moprofeta oa hae Jeremia. (Bala Jeremia 6:8.) E le hore linku li phele hantle, li hloka lijo. Ka tsela e tšoanang, e le hore batho ba Molimo ba lule ba phela hantle moeeng, ba lokela ho feptjoa le ho tataisoa ka Mangolo.

¹⁰ Tabeng ea ho ruta, mosebetsi oa baholo o mekha e ’meli—ke oa ho thusa batho ba seng ba ntse ba le ka phuthehong le oa ho thusa batho bao e e-s’o be Bakreste ba ’nete. Mabapi le ho thusa batho bao e e-s’o be Bakreste ba ’nete, hopola: Lebaka le leng le ka sehloohong la hore ebe ho na le phutheho ea Bokreste, ke hore e bolele litaba tse molemo tsa ’Muso oa Molimo. Ka lebaka leo, baholo e lokela ho ba baboleli ba evangeli ba chesehang. (Jer. 1:7-10) Ka tsela eo, ba phethahatsa boikarabelo boo Molimo a ba fileng bona ba bile ba behela barab’abo bona mohlala o motle. Haeba u moholo, na ua hlokomela hore ho sebetsa le bara le barali beno ba fapa-fapaneng ho u fa monyetla oa hore u ba thuse hore ba ntlafatse tsebo ea bona ea ho ruta u be u ntlafatse le ea hao? Kahoo, ha u etella pele mosebetsing oa ho phatlalatsa evangeli ka cheseho, u fana ka khothatso e khōlō ’me seo se ka thusa phutheho eohle hore e tsoele pele.

11, 12. Moholo ea batlang ho ba molisa ea molemo o lokela ho ela hloko ntlha efe?

¹¹ Seo baholo ba se rutang phutheho se lokela ho thehoa Bibeleng; kahoo, e tla ba lijo tsa moea tse matlafatsang. Ka lebaka leo, u tla hlokomela hore e le hore baholo ba phutheho e be mesuoe e atlehang, e lokela ho ba liithuti tse khothetseng tsa Lentsoe la Molimo. Bapisa sena le seo Jeremia a boletseng hore ke lebaka leo ka lona baeta-pele ba batho ba habo ba neng ba sa atlehe, o ile a re: “Balisa ba itšoere ka mokhoa o sa nahaneng, ’me ha baa batla Jehova. Ke ka lebaka leo ba sa etsang ka temohisiso, ’me liphoofolo tsohle tsa bona tse fulang lekhulong li hasane.” (Jer. 10:21) Batho bao e neng e lokela hore ebe ke mesuoe ba ne ba sa latele melao-motheo ea Mangolo ’me ba ne ba sa ikhathatse ka hore ba batle Molimo. Ka lebaka leo, ba ne ba ke ke ba bontša bohlale ba ’nete ha ba etsa lintho. Jeremia o ile a phatlalatsa molaetsa oa kahlolo o matla le ho feta ho batho ba neng ba bitsoa baprofeta.—Bala Jeremia 14:14, 15.

¹² Ho fapana le balisa bao ba bohata, balebeli ba Bakreste ba ithuta mohlala oa Jesu ebile baa o latela. Kahoo, ba ka sebeletsa joaloka balisa ba mohlape ba bohlale. Kaha ho na le lintho tse fapa-fapaneng tse hlokang nako le tseo ba lokelang ho li hlokomela, ho ka ’na ha e-ba boima hore ba be le kemiso e joalo ea ho ithuta kamehla. Empa haeba u sebeletsa u le moholo, na u fela u kholisehile hore thuto eo u fanang ka eona e ka ba molemo eaba ea e-ba ea ’nete ’me ea bontša tsebo le temohisiso haeba feela u e thehile Lentsoeng la Molimo le tataisong e fanoang ke sehlopha sa lekhoba le tšepahalang le le masene? Haeba u hlokomela hore ha u sa ikakhetse ka setotsoana lenaneong la thuto ea botho joaloka pele, u tla etsa’ng e le hore u tsoele pele u fapane le balisa ba bohata ba mehleng ea Jeremia?

13. Jeremia o thusitsoe ke eng hore e be mosuoe ea atlehang, hona balisa ba Bakreste kajeno ba ka ithuta’ng ho eena?

¹³ Ntho e neng e etsa hore Jeremia e be mosuoe ea atlehang haholo ke tsela eo a neng a sebelisa lipapiso ka eona. Ho hlakile hore o ne a rutoa ke Jehova. E tlameha ebe e ka be e bile ntho e sa lebaleheng ho mo bona a lahlela nkho ea letsopa fatše ebe o bolela hore Jerusalema le batho ba eona ba ne ba tla pshatloa joalo! (Jer. 19:1, 10, 11) Mohlala o mong ke oa hore Jeremia o ile a etsa joko ea lehong a ba a e jara e le ho bontša kamoo sechaba sa habo se neng se tla jara joko e boima kateng ea ho ba tlas’a Babylona. (Jer., likhao. 27-28) Molimo ha aa laela baholo ba phuthehong ea heno hore ba etse liketso tse joalo tse hapang maikutlo ha ba hlakisa lintlha tse itseng. Leha ho le joalo, na ha u ananele ha ba sebelisa lipapiso tse loketseng ba bile ba pheta le liphihlelo tse loketseng ha ba ruta? Lipapiso le mehlala e nahannoeng hantle le e loketseng, e ka ba matla ea ba ea susumetsa haholo.

14. (a) Taba ea hore Jeremia o ile a bua ka ‘balsame e Gileade’ e ne e itšetlehile ka eng? (b) Baholo ba Bakreste ba ka thusa barab’abo bona joang hore ba phele hantle moeeng?

¹⁴ Ruri re lokela ho leboha thuto eo re e fuoang ke balisa ba Bakreste! Mehleng ea hae, Jeremia o ile a bona hore ho ne ho hlokahala hore batho ba habo ba folisoe moeeng. O ile a botsa a re: “Na ha ho na balsame Gileade? Kapa na ha ho na mofolisi moo?” (Jer. 8:22) Ho ne ho e-na le balsame ea sebele Gileade, e leng karolo ea Iseraele e ka bochabela ho Jordane. Oli ena ea litlama e nkhang hamonate e ne e tsebahala ka hore e ne e folisa, ’me hangata e ne e tlotsetsoa ho kokobetsa bohloko maqebeng le ho a folisa. Leha ho le joalo, ho ne ho se na pholiso ea moea. Hobane’ng? Jeremia o ile a re: “Baprofeta ba profeta leshano; ha e le baprista, ba qala ho busa ho ea ka matla a bona. Sechaba sa ka se ratile ha ho le joalo.” (Jer. 5:31) Kajeno teng ho etsahala’ng? Na ha u lumele hore joang kapa joang ho na le “balsame Gileade”—e, hore e teng phuthehong ea heno? Re ka tšoantša balsame e kokobetsang bohloko le khothatso eo balisa ba Bakreste ba lerato ba fanang ka eona ha ba tataisa barab’abo bona ka lerato hore ba latele melao-motheo ea Mangolo, ha ba ba matlafatsa le ha ba ba rapella ba bile ba rapela le bona.—Jak. 5:14, 15.

15, 16. Ke hobane’ng ha mohlape oa sebele le oa moea o hloka ho hlokomeloa?

¹⁵ Nahana feela hore na molisa oa sebele o thaba hakaakang ha a putsoa ka hore linku li tsoale likonyana tse phetseng hantle ka mor’a hore a sebetse ka thata ka lihora tse telele! Leha ho le joalo, oa tseba hore e le hore likonyana tseo li hōle hantle, li tla hloka hore li hlokomeloe. Molisa o lokela ho tiisa hore li fumana phepo e nepahetseng. Likonyana li tsoaloa li e-na le mehatla e melelele e ka ’nang ea hohoba moraheng le lepoqong. Molisa o batla hore liphoofolo tsa hae li lule li hloekile li bile li phela hantle, kahoo a ka ’na a li poma mehatla, ’me a etsa seo ka bohlale e le hore a se ke a li utloisa bohloko ho sa hlokahale. Ka lerato balisa ba moea le bona ba hlokomela linku, e leng litho tsa phutheho ea habo bona. (Joh. 21:16, 17) Baholo ba boetse ba thaba haholo ha ba bona batho ba thahasellang ’nete ba nka mehato ea hore e be Bakreste ba ’nete. Balebeli ba Bakreste ba batla hore linku tsohle tse khōlō le tse nyenyane, li phele hantle li be li feptjoe hantle, kahoo ha ba khathale ho li hlokomela le ho li thusa ha ho hlokahala. Ka sebele, mosebetsi ona o akarelletsa ho hopotsa barab’abo bona hore na ke sefe “seo Jehova a se boletseng,” ke hore, seo Mangolo a se rutang.—Jer. 2:2, 5; 7:5-7; 10:2; Tite 1:9.

¹⁶ Ho ne ho hlokahala hore Jeremia a be sebete e le hore a phatlalatse molaetsa oa Molimo. Balebeli ba phutheho le bona ba lokela ho ba sebete, haholo-holo ha ho hlokahala hore ba bue e le hore ba sireletse barab’abo bona. Ka mohlala, ho ka etsahala hore molisa oa moea a bone ho hlokahala hore a fane ka thuso ho thibela hore ‘konyana e sa tsoa tsoaloa’ kapa “nku” e khōlō e silafatsoe ke lefatše la Satane. Mohlomong motho ea kotsing ha a bile ha a kōpe keletso. Leha ho le joalo, na molisa ea hlokolosi a ka shebella feela a phuthile matsoho le ha a bona hore nku e ’ngoe mohlapeng oa hae e kena mathateng? Ho hlakile hore a ke ke a etsa joalo! Ebile a ke ke a nka taba eo hanyenyane, a etsa eka lintho li ntse li itsamaela hantle empa ho totobetse hore ha ho joalo, ebile seo se ka luka khotso pakeng tsa mohlanka-’moho le eena le Jehova.—Jer. 8:11.

17. Ho ka ’na ha hlokahala hore molisa a fe nku tlhokomelo e ikhethang neng, hona a ka etsa see joang?

¹⁷ Haeba nku e sa hlokomeleng letho e ne e ka hoheloa hore e hlahlathelle hōle le mohlape, molisa ea hlokolosi o ne a tla potlakela ho e khutlisetsa moo e tla sireletseha. (Bala Jeremia 50:6, 7.) Ka tsela e tšoanang, ka linako tse ling ho ka ’na ha hlokahala hore molebeli a behelane mabaka ka thata empa e le ka lerato le ba etsang lintho tse ka ’nang tsa ba kenya mathateng. Ka mohlala, a ka ’na a hlokomela hore batho ba lebeletsaneng ba qeta nako ba le ’moho empa ba se na molebeli libakeng tseo litakatso tsa bona li ka ’nang tsa ba hlōla. Moholo ea mosa le ea utloisisang a ka ba thusa hore ba qobe maemo ao a ka ’nang a ba kenya kotsing. A ntse a le hlokolosi hore a se ke a ba qosa, a ka ’na a ba hlokomelisa lintho tse ka ’nang tsa etsa hore ba etse lintho tseo Jehova a li hloileng. Joaloka Jeremia, baholo ba tšepahalang ba nyatsa seo Molimo a se nyatsang. Ha ba etsa sena ba etsisa Jehova, eo le hoja a ne a se bohale a ileng kōpa sechaba sa hae ka tieo a sebelisa moprofeta oa hae, a re: “Ka kōpo, le se ke la etsa ntho ena ea mofuta o manyala eo ke e hloileng.” (Jer. 5:7; 25:4, 5; 35:15; 44:4) Na ka sebele u ananela tsela eo balisa ba lerato ba hlokomelang mohlape ka eona?

18. Boiteko ba balisa ba moea bo hlahisa litholoana life tse khothatsang?

¹⁸ Ke ’nete hore hase bohle ba ileng ba mamela Jeremia ha a ne a ba eletsa. Empa ba bang ba ile ba mamela. Ka mohlala, ha Baruke, eo e neng e le mongoli le mphato’a Jeremia a ne a hloka keletso e matla, Jeremia ha aa ka a ba leqe ho mo fa eona. (Jer. 45:5) Ho ile ha etsahala’ng ka mor’a moo? Baruke o ile a amoheloa ke Molimo ’me o ile a pholoha ha Jerusalema e ne e timetsoa. Ka tsela e tšoanang, le kajeno haeba baholo ba phutheho ba atleha ho thusa balumeli-’moho le bona, seo se ka ba khothalletsa hore ba ‘tsoele pele ba ikitlaetsa ho eletseng le ho ruteng’ ho pholosang bophelo.—1 Tim. 4:13, 16.

19, 20. Baholo ba na le boikarabelo bofe ha ba sebetsana le bafosi?

¹⁹ Mosebetsi o mong o etsoang ke balebeli kajeno ke oa ho ba baahloli litabeng tsa moea. Ngope’a-setšoha ho ka ’na ha etsahala hore baholo ba sebetsane le batho ba etsang sebe ka boomo, ba leka ho ba thusa hore ba bake. Ka mosa empa e le ka tsela e tobileng Jehova o ile a khothalletsa bafosi hore ba tlohele litsela tsa bona tse mpe. (Jer. 4:14) Leha ho le joalo, haeba motho ea ka phuthehong a sa tlohele tsela ea boetsalibe, balebeli ba lokela ho nka bohato e le hore ba sireletse mohlape ho motho ea ka ’nang a ba le tšusumetso e mpe. Joalokaha Mangolo a laela, ba ka ’na ba lokela ho leleka mofosi. Jehova o lebeletse hore maemong a joalo baholo ba etse lintho tumellanong le toka ea Hae. Morena Josiase ea lokileng o ile a beha mohlala tabeng ena. “O ile a buella tseko ea molao ea ea hlorileng le ea mofutsana.” O ile a etsisa mohlala oa Molimo oa ho rata toka. Ke kahoo Jehova a ileng a botsa potso ena mabapi le liketso tsa Josiase: ‘Na eo e ne e se taba ea ho ntseba?’ Kaha Josiase o ile a etsa lintho ka toka le ka ho loka, “lintho li ile tsa mo tsamaela hantle.” Na ha u utloe u sireletsehile ha baholo ba phuthehong ea heno ba leka ho etsisa mohlala oa Josiase?—Jer. 22:11, 15, 16.

²⁰ Kholiseha hore Jehova o laea bafosi “ka tekanyo e loketseng.” (Jer. 46:28) Ka lebaka leo, ho itšetlehile ka maemo le ka maikutlo ao motho a a bontšang, baholo ba ka ’na ba lokela ho eletsa, ho khothatsa kapa ho khalemela balumeli-’moho le bona. Mohlomong ho ka ba ha hlokahala hore ba khaole mofosi ea sa bakeng. Maemong a joalo, baholo ha ba rapelle phatlalatsa motho ea lelekiloeng phuthehong ea bileng a ntseng a tsoela pele ka bophelo ba boetsalibe kaha ho etsa joalo, ho tla be ho se na thuso.a (Jer. 7:9, 16) Leha ho le joalo, ba tla etsisa Molimo ka hore ba bontše motho ea khaotsoeng hore na ho tla hlokahala hore a etse’ng e le hore a boele a amoheloe ke Molimo. (Bala Jeremia 33:6-8.) Le hoja ho khaoloa e ka ’na ea e-ba ntho e bohloko, re ka kholiseha hore melao ea Molimo e lokile ’me e na le toka ebile e molemong oa bohle.—Lillo 1:18.

21. Boemo ba mohlape oa Molimo e lokela ho ba bofe, hona u ka kenya letsoho joang hore bo be joalo?

²¹ Ha balisa ba phutheho ba hlokomela melao ea Molimo e bululetsoeng ba bile ba e sebelisa, mohlape o tla fepeha hantle, o phele hantle o be o sireletsehe hantle. (Pes. 23:1-6) Seo Jeremia a re bolellang sona mabapi le maikutlo le merero e metle le e seng metle, se ka thusa balebeli ba Bakreste ha ba ntse ba phetha boikarabelo ba bona bo matla ba ho hlokomela linku tsa Molimo. Kahoo, e mong le e mong oa rōna a ka ipotsa, ‘Na ke tla tsoela pele ke bontša hore ke ananela tokisetso eo Jehova a e entseng ea ho ruta, ho tataisa le ho sireletsa batho ba hae ka hore ke tšehetse balisa “ba lisang” mohlape ka “tsebo le temohisiso”?’—Jer. 3:15; 23:4.