Pono ea Bibele

Na Marena a Mararo a Ile a Etela Jesu Bethlehema?

KA MOR’A hore Jesu a tsoaloe, batho ba bang ba hlaheletseng ba tsoang Bochabela ba ile ba fihla Bethlehema ho tla mo tlotlisa e le morena oa Bajuda. Ho tla fihlela kajeno batho ba bangata lefatšeng ho pota ba ketekang Keresemese ba ikhopotsa ketelo eo.

Libakeng tse ling batho ba etsa litšoantšo tsa Tsoalo ea Jesu tse hlahisang baeti ba Bochabela e le marena a mararo a atamelang Jesu ea sa tsoa tsoaloa a nkile limpho. Linaheng tse ling, bana ba potoloha metse ea habo bona ba apere liaparo tsa “Marena a Halalelang.” Esita le ka mor’a lilemo tse likete tse peli, hohle batho ba ntse ba hopola baeti bao ba sa tloaelehang. Ha e le hantle e ne e le bo-mang?

Na e ne e le Marena?

Tlaleho ea histori ea ketsahalo ena e fumanoa bukeng ea Bibele ea Matheu. Moo rea bala: “Ka mor’a tsoalo ea Jesu . . . linohe tsa linaleli tse tsoang bochabela li ile tsa fihla ka letsatsi le leng Jerusalema li botsa, ‘O kae morena ea sa tsoa tsoaloa oa Bajuda? Re bone naleli ea hae ha e hlaha ’me re tlil’o mo tlotlisa.’” (Matheu 2:1, 2, New American Bible) Ke hobane’ng ha phetolelo ee ea Bibele e bitsa baeti ba tsoang bochabela linohe tsa linaleli eseng marena?

Mona mangolo a sebelisa lentsoe la Segerike le ka bongateng maʹgos. Liphetolelo tse sa tšoaneng tsa Bibele li le fetolela e le “banna ba bohlale,” “linohe tsa linaleli,” kapa “balepi ba linaleli,” kapa li le ngola le sa fetoleloa e le Ma-“magus.” Lentsoe lena le bolela batho ba fanang ka keletso kapa ba nohang ba itšetlehile ka boemo ba linaleli le ba lipolanete. Kahoo, Bibele e tsebahatsa baeti ba ileng ba ea Bethlehema e le linohe, tse sebelisang mekhoa ea bonohe eo Molimo a sa e amoheleng.—Deuteronoma 18:10-12, NW.

Na e ne e boetse e le marena? Haeba e ne e le ’ona, ke ho utloahalang ho lebella hore Bibele e ne e tla ba tsebahatsa joalo. Matheu 2:1-12 e sebelisa lentsoe “morena” ka makhetlo a mane, ka lekhetlo le le leng e le ha e bua ka Jesu ’me ka makhetlo a mararo e le ha e bua ka Heroda. Empa ha ho moo e reng Ma-magus ke marena le ha e le hanngoe. Ntlheng ena The Catholic Encyclopedia e re: “Ha ho Mongoli oa mehleng ea khale oa Kereke ea bolelang hore o lumela hore Ma-magus e ne e le marena.” Leha e le hore Bibele e bolela seo.

Na a ne a le Mararo?

Ha hoa fanoa ka palo ea Ma-magus tlalehong ea Bibele. Leha ho le joalo, litšoantšo tsa Tsoalo ea Jesu le lipina tsa Keresemese li tšehetsa neano e tloaelehileng ea hore a ne a le mararo. Ka ho hlakileng sena se hlahisoa ke ’nete ea hore ho ne ho e-na le limpho tsa mefuta e meraro. Mabapi le tsona, Bibele e re: ‘Hape tsa bula matlotlo a tsona ’me tsa neha [Jesu] limpho, khauta le libano tse tšoeu le myra.’—Matheu 2:11.

Na ke ho utloahalang ho etsa qeto ea hore kaha Ma-magus a fane ka limpho tsa mefuta e meraro, e tlameha ebe e ne e le Ma-magus a mararo? A re ke re hlahlobeng tlaleho ea moeti e mong ea tsebahalang Iseraele. Ka nako e ’ngoe mofumahali oa Sheba o ile a etela Morena Solomone ’me a mo fa “libano le khauta e ngata haholo le mahakoe a bohlokoa.” (1 Marena 10:2) Le hoja ho buuoa ka limpho tsa mefuta e meraro, motho feela ea boleloang a fana ka tsona ke mofumahali oa Sheba. Palo ea limpho tsa hae ha e bontše hore batho ba bararo ba ile ba ea ho Solomone ketsahalong eo. Ka ho tšoanang, ha ho moo limpho tse tharo tse ileng tsa fuoa Jesu li amanang teng le palo ea batho ba neng ba li tlisitse.

The Catholic Encyclopedia e re: “Tlaleho ea Kosepele ha e bolele palo ea Ma-magus, ’me ha ho neano e tobileng tabeng ena. Bangoli ba bang ba bua ka Ma-magus a mararo; mohlomong ba susumelitsoe ke palo ea limpho.” E tsoela pele ho bolela hore litšoantšo tse sa tšoaneng li bontša batho ba babeli, ba bararo, ba bane, esita le ba robeli ba etela Jesu. Lineano tse ling li tšehetsa palo e fihlang ho 12. Ka sebele ha ho tsela ea ho netefatsa palo ea Ma-magus.

Pale e Tummeng Empa e sa Nepahala

Ho fapana le tumelo e atileng, Ma-magus ha aa fihlela Bethlehema pele, empa a fihletse Jerusalema, ka mor’a hore Jesu a tsoaloe. A ne a le sieo ha Jesu a tsoaloa. Hamorao, ha a e-ea Bethlehema, Bibele e bolela hore “ha [a] kena ka tlung [a] bona ngoana e monyenyane.” (Matheu 2:1, 11) Kahoo, ho hlakile hore nakong eo ka eona Ma-magus a etelang Jesu, lelapa labo le ne le se le falletse ka tlung e tloaelehileng. Ha aa ka a mo fumana a robetse ka sejelong.

Ho ea ka Mangolo, pale e tummeng ea hore marena a mararo a ile a hlompha Jesu nakong ea tsoalo ea hae ha ea nepahala. Joalokaha ho boletsoe ka holimo, Bibele e ruta hore Ma-magus a neng a etetse Jesu e ne e se marena empa e ne e le balepi ba linaleli ba neng ba sebelisa bonohe. Tlaleho ea Mangolo ha e bolele hore na ba ne ba le bakae ka palo. Hape, ha baa ka ba etela Jesu nakong ea ha a tsoaloa, ha a behiloe ka sejelong, empa ho fapana le hoo, ba ile ba mo etela nakoana hamorao, ha lelapa labo le se le lula ka tlung.

Tlaleho e atileng ea marena a mararo le lipale tse ling tsa neano tsa Keresemese, le hoja li sa nepahala ho ea ka Mangolo, hangata li nkoa e le lipale tse se nang kotsi tsa letsatsi la phomolo. Leha ho le joalo, Bakreste ba nka mofuta oa borapeli o sa tsoakoang le leshano e le oa bohlokoa haholo. Ke kamoo Jesu ka boeena a neng a ikutloa kateng. Ka nako e ’ngoe ha a ne a rapela Ntate oa hae o ile a re: “Lentsoe la hao ke ’nete.” (Johanne 17:17) O ile a bolela hore “barapeli ba ’nete ba tla rapela Ntate ka moea le ’nete, etsoe, ka sebele, Ntate o batla ba joaloka bona hore ba mo rapele.”—Johanne 4:23.

[Setšoantšo se leqepheng la 17]

“Ho khumama ha Ma-‘magus’”