Khaolo 33
Ho Tsoela Pele Ho Lula Ba Lebetse
“KAHA Jesu o boletse ka ho hlaka hore ha ho motho ea ka tsebang ‘letsatsi leo’ kapa ‘hora eo’ Ntate a tla laela mora oa hae ‘ho tla’ khahlanong le tsamaiso e khopo ea lintho ea Satane, ba bang ba ka ’na ba botsa: ‘Ke hobane’ng ha ho potlakile hakaale ho phela ho lebelletsoe bofelo?’ Ho potlakile hobane ka nako e tšoanang, Jesu o phaelletse: ‘Iponeleng, le falimehe . . . Lebelang.’ (Mareka 13:32-35)”—Molula-Qhooa, December 1, 1984.
E se e le lilemo tse mashome joale Lipaki tsa Jehova li lebetse. Li lebetse bakeng sa eng? Ho tla ha Jesu matleng a ’Muso ho tla liha kahlolo holim’a tsamaiso e khopo ea lintho ea Satane le ho etsa hore melemo e felletseng ea puso ea hae ea ’Muso e namele lefatšeng ka bophara! (Matt. 6:9, 10; 24:30; Luka 21:28; 2 Ba-Thess. 1:7-10) Bana ba lebetseng baa tseba hore “pontšo” ea ho ba teng ha Jesu e bonahetse ho tloha ka 1914 le hore tsamaiso ea joale ea lintho e kene mehleng ea eona ea qetello selemong seo.—Matt. 24:3–25:46.
Empa, ho fihlela hona joale, Jesu ha a e-s’o tle e le Moahloli le Molopolli. Ka hona, Lipaki tsa Jehova li talima boemo ba tsona ba hona joale joang?
Li ‘Kholisehile ka ho Felletseng’ ka Kutloisiso ea Tsona
E le phutheho ea lefatše ka bophara, li na le “kholiseho e felletseng ea kutloisiso ea [tsona].” (Ba-Kol. 2:2, NW) Hase hore li ikutloa hore li utloisisa boitsebiso bo bong le bo bong ka merero ea Jehova. Li lula li batlisisa ka Mangolong ka monahano o bulehileng, ’me li lula li ithuta. Empa seo li ithutang sona hase fetole pono ea tsona ea motheo mabapi le linnete tsa motheo tsa Lentsoe la Molimo. Li ‘kholisehile ka ho felletseng’ ka linnete tsena tsa motheo; li li etse hloko ’me tsa li amohela ka lilemo tse mashome joale. Leha ho le joalo, seo li ithutang sona se lula se ntlafatsa kutloisiso ea tsona ea kamoo mangolo a mang a sebetsang mohlaleng o akaretsang oa ’nete ea Bibele le kamoo li ka sebelisang ka botlalo haholoanyane keletso ea Lentsoe la Molimo bophelong ba tsona.
Lipaki tsa Jehova li boetse li na le “kholiseho e felletseng” mabapi le litšepiso tsa Molimo. Li na le kholiseho e felletseng ea hore ha ho le e ’ngoe ea litšepiso tsa hae e ke keng ea phethahatsoa esita le karolong e nyenyane ka ho fetisisa le hore kaofela ha tsona li tla phethahatsoa nakong ea hae e khethiloeng. Phethahatso ea boprofeta ba Bibele boo li bo boneng le boo li bo latsoitseng e li siea li kholisehile ka ho felletseng hore lefatše la hona joale le ‘nakong ea lona ea qetello’ le hore tšepiso ea Molimo ea lefatše le lecha la ho loka e tla phethahala haufinyane.—Dan. 12:4, 9; Tšen. 21:1-5.
Joale, li tlameha ho lula li etsa eng? Jesu o ile a laela: “Iponeleng, le falimehe, hobane ha le tsebe mohla e tla ba nako. Lebelang ke hona . . . e se re, ha [Morena] a e-tla ka ho le tsometsa, a le fihlela le robetse. Seo ke le bolellang sona, ke se bolella bohle: Lebelang.” (Mar. 13:33, 35-37) Lipaki tsa Jehova li hlokomela ka matla tlhokahalo ea hore li lebele.
Taba-tabelo e fetelletseng eo ka linako tse ling li bileng le eona mabapi le ho phethahatsoa ha boprofeta bo bong ha e fetole bopaki bo ntseng bo bokellana ho tloha ka Ntoa ea I ea Lefatše hore re bofelong ba tsamaiso ea lintho. Ka sebele, ho molemo ho cheseha—esita le ho cheseha ka ho fetelletseng—bakeng sa ho bona thato ea Molimo e etsoa ho feta ho robala moeeng mabapi le ho phethahala ha merero ea hae!—Bapisa le Luka 19:11; Liketso 1:6; 1 Ba-Thessalonika 5:1, 2, 6.
Ho lebela ho akarelletsa’ng?
Ho Lebela—Joang?
Bakreste ba lebetseng ha ba lete ba phuthile matsoho. Le hanyenyane! Ba tlameha ho lula ba le boemong bo matla ba moea e le hore ha Jesu a e-tla e le Moahloli, a tle a boele a ipake e le Molopolli oa bona. (Luka 21:28) Jesu o ile a lemosa: “Le iponele, hore lipelo tsa lōna li se ke tsa imeloa ke ho ja le ho noa hampe, le ke lipelaelo tsa bophelo bona, ’me letsatsi leo la le tšoara sehlōhō. . . . Falimehang ke hona.” (Luka 21:34-36) Ka hona, Bakreste ba lebetseng ba tlameha ho qala pele ho ‘iponela,’ ba hlokomela hore ba phela letsatsi ka leng ka tsela eo Mokreste a lokelang ho phela ka eona. Ba tlameha ho falimehela boikarabelo ba Bokreste ’me ba qobe boitšoaro boo e seng ba Bokreste bo khethollang lefatše ‘le rapaletseng ka tlaase ho e mobe.’ (1 Joh. 5:19; Ba-Roma 13:11-14) Ha Kreste a e-tla, ba tlameha ho lula e le malala-a-laotsoe.
Ke bo-mang bao ruri ba lutseng ba falimehile, ba le boemong bo matla ba moea? Tlaleho ea histori e fanoeng likhaolong tse fetileng tsa khatiso ena e bontša hore ke Lipaki tsa Jehova. Ka ho hlakileng, li nka ka botebo boikarabelo bo amehang ho beng Bakreste. Ka mohlala, nakong ea ntoa, li ipehile kotsing ea ho kenngoa teronkong le ho bolaoa ka lebaka la ho falimehela tlamo ea ho se be karolo ea lefatše le ho bontša lerato la boitelo e mong ho e mong. (Joh. 13:34, 35; 17:14, 16) Batho ba li bonang ha li le Liholong tsa tsona tsa ’Muso, likopanong tsa tsona tse khōlō, kapa esita le mesebetsing ea tsona ea boipheliso ba khahloa ke ‘boitšoaro ba tsona bo botle.’ (1 Pet. 2:12) Lefatšeng lena le ‘timeletsoeng ke kutlo eohle,’ li na le botumo ba ho phela bophelo ba botšepehi, bo hloekileng boitšoarong.—Ba-Ef. 4:19-24; 5:3-5.
Leha ho le joalo, ho lebela ho akarelletsa ho fetang feela ho ‘iponela.’ Seboholi se tlameha ho tsebisa ba bang seo se se bonang. Nakong ena ea qetello, Bakreste ba lebetseng ba bonang ka ho hlaka pontšo ea ho ba teng ha Kreste ba tlameha ho bolella ba bang “litaba tse molemo tsa ’muso” ’me ba tlameha ho ba lemosa hore haufinyane Kreste o tla tla ’me a lihe kahlolo holim’a tsamaiso ena e khopo ea lintho. (Matt. 24:14, 30, 44, NW) Ka tsela ena ba thusa ba bang hore ba ipehe mocheng oa “topollo.”—Luka 21:28.
Ke bo-mang ba ipakileng ba lebetse ka ho phatlalatsa temoso? Lipaki tsa Jehova li tsejoa lefatšeng lohle ka cheseho ea tsona ho boleleng lebitso la Molimo le ’Muso oa hae. Ha lia tlohella boboleli hore bo etsoe ke sehlopha se khethiloeng sa baruti. Li hlokomela hore ke boikarabelo ba balumeli bohle. Li bo nka e le karolo ea bohlokoa ea borapeli ba tsona. (Ba-Roma 10:9, 10; 1 Ba-Kor. 9:16) Liphello e bile life?
Hona joale li bōpa phutheho e ntseng e hōla ea litho tse limillione tse mafolo-folo linaheng tse fetang 220 lefatšeng lohle. (Esa. 60:22; bapisa le Liketso 2:47; 6:7; 16:5.) E meng ea mebuso e matla ka ho fetisisa historing ea batho e ’nile ea thibela mosebetsi oa tsona, ea li tšoara le ho li kenya teronkong. Empa Lipaki tsa Jehova li ’nile tsa tsoela pele ho bolela ’Muso oa Molimo! Boikemisetso ba tsona bo tšoana le ba baapostola, bao ha ba laeloa ho khaotsa ho bolela, ba ileng ba re: “Ha e le rōna, ha ho kamoo re ka lesang ho bolela tseo re li boneng le tseo re li utloileng.” “E ka khona re utloe Molimo ho e-na le batho.”—Lik. 4:18-20; 5:27-29.
“Le e Lebelle”
Boemo ba Lipaki tsa Jehova kajeno bo tšoana le ba Bakreste ba Judea ba lekholong la pele la lilemo. Jesu o ne a ba file pontšo eo ka eona ba neng ba tla tseba ha e le nako ea ho baleha Jerusalema e le ho phema timetso ea eona. Jesu o ile a re: “Etlare ha le bona Jerusalema a teetsoe hare ke makhotla a lira, . . . [le] balehele lithabeng.” (Luka 21:20-23) Hoo e ka bang lilemo tse fetang 30 hamorao, ka 66 C.E., Jerusalema e ile ea lika-liketsoa ke mabotho a Roma. Ka tšohanyetso ha mabotho a Roma a boela morao ka mabaka a sa tsejoeng, Bakreste ba Judea ba ile ba latela litaelo tsa Jesu ’me ba baleha—eseng Jerusalema feela empa naheng eohle ea Judea—ba ea motseng oa Perea o bitsoang Pella.
Moo ba ile ba leta ba sireletsehile. Selemo sa 67 C.E. se ile sa fihla ’me sa feta. Joale selemo sa 68 sa lateloa ke sa 69. Leha ho le joalo, Jerusalema e ile ea lula e lokolohile. Na ba ne ba ka khutlela teng? Etsoe, Jesu o ne a sa bolela hore na ba lete ka nako e kae. Empa haeba ho bile le ba ileng ba khutlela teng, ba ile ba ikoahlaea hobane ka 70 C.E. mabotho a Roma a ile a khutla a le mangata hoo a ileng a tšoana le moroallo o neng o ke ke oa emisoa, ’me lekhetlong lena ha a ka a boela morao. Ho e-na le hoo, a ile a ripitla motse ’me a bolaea batho ba fetang millione. Bakreste bao ba Judea ba leng Pella e tlameha ebe ba ile ba thaba hakaakang hore ebe ba ile ba letela nako e khethiloeng ea Jehova ea ho liha kahlolo!
Hoa tšoana le ka ba lebetseng kajeno. Ba hlokomela ka ho felletseng hore ha re ntse re kenella haholoanyane mehleng ena ea qetello, e tla ba phephetso e khōloanyane ho lula re lebelletse ho tla ha Jesu. Empa ha baa felloa ke tumelo mantsoeng a Jesu: “Ka ’nete ke re ho lōna: Moloko ona o ke ke oa feta, tseo tsohle li e-so ho etsahale.” (Matt. 24:34) Polelo “tseo tsohle” e bolela litšobotsi tse sa tšoaneng tsa “pontšo” e nang le likarolo tse ngata. Pontšo ena e bonahetse ho tloha ka 1914 ’me e tla fihla sehlohlolong ka ‘mahlomola a maholo.’ (Matt. 24:21) “Moloko” o neng o phela ka 1914 o qepha ka potlako. Bofelo ha bo hōle.
Khabareng, Lipaki tsa Jehova li ikemiselitse ka tieo ho lula li lebetse, li na le tumelo e felletseng ea hore Molimo o tla phethahatsa litšepiso tsohle tsa hae ka nako ea hae e loketseng! Li nka ka ho teba mantsoe a Jehova ho moprofeta Habakuke. Mabapi le hore ebe ho ne ho bonahala eka Jehova o mamelletse bokhopo ’musong oa Juda karolong e qetellang ea lekholo la bosupa la lilemo B.C.E., Jehova o ile a bolella moprofeta: “Ngola tšenolo [e mabapi le bofelo ba maemo a khatello], e betle mamatjaneng, hore ea balang a e bale habonolo; hobane tšenolo eo e sa luletse nako ea teng, empa e tla itlhahanela qetellong, e ke ke ea thetsa. Ha e ka [bonahala e] lieha, u e lebelle, hobane e tla etsahala ruri, e ke ke ea fela.” (Hab. 1:2, 3; 2:2, 3) Ka ho tšoanang, Lipaki tsa Jehova li na le kholiseho ho lokeng le tokeng tsa Jehova, ’me sena se li thusa hore li boloke ho leka-lekana le hore li lebelle ‘nako ea Jehova e khethiloeng.’
Boikutlo ba Lipaki tsa Jehova bo ile ba hlalosoa hantle ke F. W. Franz, ea ileng a kolobetsoa ka 1913. Ka 1991, e le mopresidente oa Mokhatlo oa Watch Tower, o ile a re:
“Tšepo ea rōna ke ntho ea sebele, ’me e tla phethahatsoa ka botlalo ho e mong le e mong oa ho qetela oa litho tse 144 000 tsa mohlatsoana ka tekanyo eo re sitoang ho e nahana. Rōna ba masala ba neng ba le teng selemong sa 1914, ha re ne re lebelletse hore kaofela ha rōna re tla ea leholimong, ha rea lahleheloa ke bohlokoa ba tšepo eo. Empa re sa ntse re le matla ho eona joaloka pele, ’me re e ananela haholoanyane ha re lokela ho e emela haleletsana. Ke ntho eo re lokelang ho e emela, le haeba e ka hloka hore re eme lilemo tse millione. Ke nka tšepo ea rōna e le ea bohlokoa haholo ho feta leha e le neng pele, ’me ha ho mohla ke batlang ho lahleheloa ke kananelo ea ka bakeng sa eona. Tšepo ea mohlatsoana e boetse e fana ka tiiso ea hore joang kapa joang tebello ea bongata bo boholo ba batho ba linku tse ling e tla phethahatsoa ho feta kamoo re ka nahanang ka teng. Ke ka hona re tiiselitseng ho tla fihlela hona joale, ’me re tla ’ne re tiisetse ho fihlela ha Molimo a ipakile ka sebele hore o tšepahalla ‘litšepiso tsa hae tsa bohlokoa le tse hlollang.’”—2 Pet. 1:4; Num. 23:19; Ba-Roma 5:5.
Nako e atamela ka potlako hore ho ba teng ha Kreste matleng a ’Muso ho bonahale ka ho hlakileng ho batho bohle. Joale, ba lebetseng ba tla ‘kotula tseo ba li tšepisitsoeng.’ (Ba-Heb. 10:36) Ka sebele, tebello ea bona e tla ‘phethahatsoa ho feta kamoo ba ka nahanang ka teng.’ Ba tla thaba ba be ba lebohe hakaakang hore ebe bofelong ba tsamaiso ena e khopo ea lintho, ke bona ba ileng ba lula ba lebetse, ba ileng ba bolela ’Muso oa Molimo ka cheseho!
[Ntlha e Qolotsoeng e leqepheng la 713]
Li kholisehile ka ho felletseng hore lefatše la hona joale le ‘nakong ea lona ea qetello’
[Ntlha e Qolotsoeng e leqepheng la 714]
Ba hlokomela hore ba phela letsatsi ka leng ka tsela eo Mokreste a lokelang ho phela ka eona
[Ntlha e Qolotsoeng e leqepheng la 715]
Ke bo-mang ba ipakileng ba lebetse ka ho phatlalatsa temoso?
[Ntlha e Qolotsoeng e leqepheng la 716]
“Ke nka tšepo ea rōna e le ea bohlokoa haholo ho feta leha e le neng pele, ’me ha ho mohla ke batlang ho lahleheloa ke kananelo ea ka bakeng sa eona”—F. W. Franz
[Lebokose/Setšoantšo se leqepheng la 717]
Litlaleho tsa Bopaki ba Lefatše Lohle
Selemo Linaha
1920 ....... 46
1925 ....... 83
1930 ....... 87
1935 ...... 115
1940 ...... 112
1945 ...... 107
1950 ...... 147
1955 ...... 164
1960 ...... 187
1965 ...... 201
1970 ...... 208
1975 ...... 212
1980 ...... 217
1985 ...... 222
1992 ...... 229
Kakaretso ea Linaha
Palo ea linaha e baloa ho latela tsela eo lefatše le ileng la aroloa ka eona mathoasong a bo-1990, eseng ka ho aroloa ho ea ka lipolotiki ho neng ho atile, ka mohlala, ha mebuso e meholo ea mehleng e ne e busa sebaka seo hona joale se arotsoeng ka lichaba tse ’maloa tse ipusang.
Selemo Liphut.
1940 ...... 5 130
1945 ...... 7 218
1950 ..... 13 238
1955 ..... 16 044
1960 ..... 21 008
1965 ..... 24 158
1970 ..... 26 524
1975 ..... 38 256
1980 ..... 43 181
1985 ..... 49 716
1992 ..... 69 558
Kakaretso ea Liphutheho
Pele ho 1938 ho ne ho sa bolokoe tlaleho e tsitsitseng ea kakaretso ea palo ea liphutheho.
Selemo Bahoe.
1935 ...... 56 153
1940 ...... 96 418
1945 ..... 156 299
1950 ..... 373 430
1955 ..... 642 929
1960 ..... 916 332
1965 ... 1 109 806
1970 ... 1 483 430
1975 ... 2 179 256
1980 ... 2 272 278
1985 ... 3 024 131
1992 ... 4 472 787
Kakaretso ea Bahoeletsi ba ’Muso
Mokhoa oa ho bala bahoeletsi o ile oa ba le liphetoho tse ngata ka bo-1920 le mathoasong a bo-1930. Litlaleho tsa phutheho li ne li romeloa ho Mokhatlo beke ka ’ngoe, ho e-na le hanngoe ka khoeli. (Litlaleho tsa khoeli le khoeli li qalile ho sebetsa ka October 1932.) E le hore motho a nkoe e le mosebeletsi oa sehlopha (mohoeletsi oa phutheho), o ne a tlameha ho etsa bonyane lihora tse 3 ka beke (kapa tse 12 ka khoeli) tšebeletsong ea tšimo, ho latela “Bulletin” ea January 1, 1929. “Sharpshooters” (bahoeletsi ba ka thōko) ba ne ba tlameha ho etsa bonyane lihora tse peli ka beke ba paka.
Selemo Bo-pula-maliboho
1920 ......... 480
1925 ......... 1 435
1930 ......... 2 897
1935 ......... 4 655
1940 ......... 5 251
1945 ......... 6 721
1950 ...... 14 093
1955 ...... 17 011
1960 ...... 30 584
1965 ...... 47 853
1970 ...... 88 871
1975 ..... 130 225
1980 ..... 137 861
1985 ..... 322 821
1992 ..... 605 610
Bo-pula-maliboho
Lipalo tse thathamisitsoeng mona li kopanyelletsa bo-pula-maliboho ba ka mehla, bo-pula-maliboho ba thusang, bo-pula-maliboho ba khethehileng, baromuoa, balebeli ba potoloho, le balebeli ba setereke. Pele bo-pula-maliboho ba ne ba tsejoa e le barekisi ba libuka tsa bolumeli, ’me bo-pula-maliboho ba thusang e ne e le barekisi ba libuka tsa bolumeli ba thusang. Bakeng sa lilemo tse ngata lipalo li emela karolelano ea khoeli le khoeli.
Selemo Lit. tsa Bib.
1945 ....... 104 814
1950 ....... 234 952
1955 ....... 337 456
1960 ....... 646 108
1965 ....... 770 595
1970 ..... 1 146 378
1975 ..... 1 411 256
1980 ..... 1 371 584
1985 ..... 2 379 146
1992 ..... 4 278 127
Lithuto tsa Lehae tsa Bibele
Ka bo-1930, lithuto tse ling li ne li khanneloa batho ka bomong, empa ho ne ho hatisoa hore ho rutoe batho hore ba iketsetse sena ka bobona le hore ba hlophise lihlopha tsa ho ithuta tseo le batho ba bang ba thahasellang ba leng sebakeng seo ba ka bang teng ho tsona. Hamorao, ha batho ba bontša thahasello ea sebele, ba ne ba khanneloa lithuto ho fihlela ba kolobetsoa. Hamorao hape, ho ile ha khothalletsoa hore thuto e ntšetsoe pele ho fihlela motho a fumane thuso e lekaneng hore e ka ba Mokreste ea hōlileng tsebong.
Lilemo Lihora
1930-35.......42 205 307
1936-40 ....... 63 026 188
1941-45 ...... 149 043 097
1946-50 ...... 240 385 017
1951-55 ...... 370 550 156
1956-60 ...... 555 859 540
1961-65 ...... 760 049 417
1966-70 .... 1 070 677 035
1971-75 .... 1 637 744 774
1976-80 .... 1 646 356 541
1981-85 .... 2 276 287 442
1986-92 .... 5 912 814 412
Kakaretso ea Lihora
Ho fihlela bofelong ba bo-1920 ho ne ho sa etsoe litlaleho tse akaretsang tsa nako. Mokhoa oa ho bala lihora o ile oa fetoloa hangata: Mathoasong a bo-1930, ho ne ho baloa feela nako e qetiloeng bopaking ba ntlo le ntlo—eseng e neng e sebelitsoe maetong a ho boela. Le hoja tlaleho e ka holimo ehlile e khahla, ha e le hantle ke khakanyo feela ea nako e ngata e ileng ea qetoa ke Lipaki tsa Jehova mosebetsing oa ho bolela ka ’Muso oa Molimo.
Lilemo Lingo. tse Tsam.
1920-25 ...... 38 757 639
1926-30 ....... 64 878 399
1931-35 ...... 144 073 004
1936-40 ...... 164 788 909
1941-45 ...... 178 265 670
1946-50 ...... 160 027 404
1951-55 ...... 237 151 701
1956-60 ...... 493 202 895
1961-65 ...... 681 903 850
1966-70 ...... 935 106 627
1971-75 .... 1 407 578 681
1976-80 .... 1 380 850 717
1981-85 .... 1 504 980 839
1986-92 .... 2 715 998 934
Lingoliloeng tse Tsamaisitsoeng
Ntle ho mekhelo e ’maloa, lipalo tsa lilemo tsa pele ho 1940 ha li kenyelletse kabo ea limakasine, le hoja ho ile ha tsamaisoa likopi tse limillione. Lipalo tsa ho tloha ka 1940 li kopanyelletsa libuka, libukana, libukana tse lekanang le makasine, le limakasine, empa eseng lipampitšana tse makholo a limillione tseo le tsona li ileng tsa sebelisoa ho tsosa thahasello molaetseng oa ’Muso. Kakaretso ea lingoliloeng tse 10 107 565 269 tse ileng tsa abuoa ho tloha ka 1920 ho ea ho 1992 ka lipuo tse fetang 290 e tiisa hore ho fanoe ka bopaki bo sa tloaelehang ba lefatše lohle.
Selemo Ba Bileng Teng Ba Jeleng
1935 ...... 63 146 ... 52 465
1940 ...... 96 989 ... 27 711
1945 ...... 186 247 ... 22 328
1950 ...... 511 203 ... 22 723
1955 ...... 878 303 ... 16 815
1960 ... 1 519 821 ... 13 911
1965 ... 1 933 089 ... 11 550
1970 ... 3 226 168 ... 10 526
1975 ... 4 925 643 ... 10 550
1980 ... 5 726 656 .... 9 564
1985 ... 7 792 109 .... 9 051
1992 .. 11 431 171 .... 8 683
Ba Bileng Teng Sehopotsong le ba Jeleng
Pele ho 1932, hangata lipalo tse fumanehang bakeng sa ba bileng teng Sehopotsong li ne li sa fella. Ka linako tse ling, ke feela lihlopha tsa batho ba 15, 20, 30 kapa ho feta tse neng li kopanyelletsoa kakaretsong e hatisoang. Ka ho thahasellisang, lilemo tse ngata tseo ho bontšitsoeng lipalo ho tsona li bontša hore bonyane ba bang ba batho ba neng ba ba teng ba ne ba sa je litšoantšetso. Ka 1933 phapang e ne e ka ba 3 000.